“Nalolelanga icintu cii pa myaka 19!” I cani cino kapepa munji walolelanga? Walolelanga Baibo wa Muzilo Uwa Malembo ya Nsi Ipya umu lulimi lwakwe ulwa Cibengali. Antu aingi yakalanda ivikolineko na vii nga yapokelela Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya umu lulimi lwao. Uzye mwatala mwelenganyapo pa vikacitika pakuti yapange ma Baibo?

 Nkoleelo, yakasoolola aina na ya nkazi aakuomba umulimo wa kusenula ukulingana nu utunguluzi kufuma kuli Komiti Iikalemba Iya Mwi Umba Ilikatungulula. Uzye cikasenda insita itali uli pakuti yamale ukusenula Baibo? Ya Nicholas Ahladis aaya muli Dipatimenti Iikaangalila Umulimo wa Kusenula iyaela uku Warwick, mu New York yalondolwile ukuti: “Kwaya ivintu ivingi vino yakalolekesyapo lino yatatala yatandika ukusenula Baibo, wakwe, impendwa yakwe ya kasenula akulondekwa, incende kuno ululimi lulo lukaomviwa, vino antu yano yakusenwila yamanya pali vino ivintu vyali mu nsita ino ivyalembwa muli Baibo vyacitikanga, alino nu kulola vino ululimi lulo lukaomviwa umu ncende izipusanepusane. Ilingi cikasenda umwaka onga kufika kuli itatu pakuti yasenule Malembo ya Nsi Ipya nupya cikasenda imyaka 4 nanti ukucilapo pakuti yasenule Baibo yonsi. Mu lulimi lwakwe ya ciulu mwene cikasenda myaka ingi kucila na pali ii.”

 Lelo asi ya kasenula sile akalondekwa pakuti Baibo isenulwe. Kukalondekwa iumba lya ina na ya nkazi aa nkulilo zipusanepusane nupya insita zimwi zyene kukaya na na ina na ya nkazi aakafuma umu mpanga zyuze pakuti yapituluke muli vino ya kasenula iyasenula nupya yakaomba ukwaula ukulipilwa. Vino aakapitulukamo yakalandapo vikaazwa ya kasenula ukusenula ivyeo ivya cumi, ivyuvwike nupya ivyanguke ukubelenga. Wakwe vino umwina aakasambilizya ya kasenula yakwe Baibo uwa ku South Africa walanzile, “ya kasenula yakalola ukuti yakwata umulimo ukalamba sana uwakuombela Yeova alino nu ku yantu aakabelenga Izwi lyakwe.”

 Ndi cakuti ya kasenula yamala ukusenula, Mabaibo yakapulintwa nu kupangwa ningo. Pakuti Baibo ipulintwe kukalondekwa ivintu 10, kuli kuti mapepala, inki, vyakupangila inkupo, vyakulematikila, kasalu ka mukasi ya nkupo, kaala yakwe siuva, liboni, kasalu akakalemanya mapepala, vya kuomvya pa kulemenkanya mapepala uku nkupo, ni vyakulematikila vyuze ivyakulenga kuti Baibo yonsi ilemane ningo. Mu 2019 yaomvizye impiya ukucila pa madola 20 milyoni pa kukala ivintu kwene vii ivya kuomvya pa kupanga Baibo. Aakaombela uku kupulinta yaomvile maawazi kucila pali 300,000 pakuti yapange Mabaibo alino nu kuyatuma mu mwaka kwene uu.

 U mulandu ci uno tukaomvyezya insita ikulu alino ni mpiya izingi uku mulimo kwene uu? Ya Joel Blue aa muli Dipatimenti Iikaombela uku Kupulinta Umu Nsi Yonsi yaalanzile ukuti: “Baibo aali buku ilicindame sana lino tukapanga. Fwandi tukalonda ukuti vino ikuloleka vyalenga Leza wino tukapepa ukulumbanyiziwa alino ni lyasi lino tukasimikila ukucindikwa.”

 Kulunda pali Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya wino tukapanga lyonsi, tukapanga na Mabaibo yakwe yayo aakulondekwa uwazwilizyo umu nzila iiyele. Wakwe, Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya umu vilembo vya mpafu wafuma umu ndimi 10. Cikasenda maawazi 8 pa kupanga Baibo yonga umu vilembo vya mpafu, nupya pa mulandu wakuti Baibo ii ikapangwa na mavolyumu aingi, cikalondekwa incende ukufika uku mamita 2.3 apa kuika. Nupya tukapanga na Mabaibo aakuomvya aaya umu cifungo muno yakazumilizya sile mabuku aatakwata inkupo ikome.

 Baibo ya Malembo ya Nsi Ipya ikaazwa sana antu aakaibelenga. Uvwini vimwi ivyacitike umu cilongano icikaomvya ululimi ulwa Cikiluba icaela uku Tombe, umu Democratic Republic of the Congo. Kufuma uku musumba ukalamba ukuya uku Tombe paya makilomita kucila pali 1,700. Ya Nte yakwe Yeova kuuku yakweti sile Baibo wenga uwa mu Cikiluba nupya wakweti mazwi yampiti. Nupya pa kupekanya malyasi yaomvyanga Baibo kwene wiyo, yacitanga umwi nga wamala ukupekanya apeela umuze. Nomba ukufuma umu Ogasiti 2018 yonsi aa mu cilongano cii yakwata Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya mu lulimi lwa Cikiluba muno yaomvya mazwi yano antu yakaomvya ndakai.

 Nkazi umwi aakavwanga ululimi lwa Cigerman walanzile pali Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya umupitulukwemo ukuti: “Ndakai nsilanda sile ukuti ndinzile ukubelenga Baibo. Lelo nkalanda ukuti ‘Mfwile ukulabelenga sana Baibo.” Mufungwa umwi walanzile ukuti: “Yaampeezile Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya nupya akungazwa ukusenuka. Ntatala nuvwikisyapo Izwi Lyakwe Leza wakwe vino nkuvwikisya lino nkubelenga Baibo wii. Ningatemwa ukumanya ivingi pali ya Nte Yakwe Yeova na vino ningacita pakuti nani inje Inte.”

 Yonsi aakabelenga Baibo wa Malembo ya Nsi Ipya yakataizya sana pa misangulo ikasangulwa pakuti Baibo wii apangwe. Misangulo ii ikasangulwa ukuomvya inzila izyaya pa donate.pr418.com. Tukataizya sana pali ukapekape winu.