1-2. U mulandu ci uno Yeova watuumbiile umu nzila yakuti twaya ni nsansa ndi cakuti tukupeela yauze?

 LINO Yeova waumvile antu, wayaumvile umu musango wakuti yazana insansa izingi nga yapeela ukucila zino yakakwata ndi cakuti yapokelela. (Mili. 20:35) Uzye cii cikupiliula ukuti tusiya ni nsansa ndi cakuti yamwi yatupeela upe? Awe foo. Twalola vino tukauvwa ningo ndi cakuti yamwi yatupeela upe. Nanti ciye vivyo, tukaya sana ni nsansa ndi cakuti sweswe twapeela yamwi. Nupya Yeova u watupanga umu nzila yii pakuti twaya ni nsansa. U mulandu ci?

² Pa mulandu wakuti ali vino Yeova watupanga, cikalenga twaya sana nsansa ndi cakuti tuli na ukapekape. Nupya insansa zitu zingaavulilako sile ndi cakuti lyonsi tukwelenganya pa nzila zino tungapeelelamo yauze. Uzye asi ca kuzunguka ukuti Yeova watupanga umu nzila yii?—Masa. 139:14.

3. U mulandu ci uno tungalandila ukuti Yeova a “Leza wa nsansa”?

³ Malembo yakalanda ukuti yayo akapeela yakaya ni nsansa, nupya ali mulandu uno Baibo ikalondolwela Yeova ukuti a “Leza wa nsansa.” (1 Tim. 1:11) U watandikilepo ukupeela yauze nupya kusi aakapeela ukucila aliwe. Umutumwa Paulo walanzile ati, “pano aliwe walenga kuti tuye nu umi, kuti twapita nu kuti tuyeko.” (Mili. 17:28) Ica cumi ukuti, “ica upe consi icisuma nupya icimalilike” cikafuma kuli Yeova.—Yako. 1:17.

4. I vyani ivilatwazwa ukuya sana ni nsansa?

⁴ Swensi kwene tungatemwa ukuya ni nsansa izikaiza pa mulandu nu kupeela. Tungacita vivyo ndi cakuti tukukolanya vino Yeova waya na ukapekape. (Efes. 5:1) Umu cipande cii, tumasambilila pali vino Yeova waya na ukapekape na vino tungacita  ndi cakuti yauze yasikutaizya pali vino tukayacitila. Ukusambilila pali vii kumatwazwa ukutwalilila ukuya ni nsansa izyaya umu kupeela yauze.

MWAKOLANYA VINO YEOVA WAYA NA UKAPEKAPE

5. I vintu ci vimwi vino Yeova akatupeela?

⁵ Iinzila ci zimwi zino Yeova akalangilamo ukapekape? Katulandeko pali zimwi. Yeova akatupeela vino tukalondekwa. Nanti cakuti tutanga tukwate ivintu ivya mutengo sana, tukataizya Yeova pano swe iingi tukakwata vino tukalondekwa. Wakwe, akalenga tukwate ivyakulya, ivyakuzwala, nu mwakwikala. (Masa. 4:8; Mate. 6:​31-33; 1 Tim. 6:​6-8) Uzye Yeova akatupeela vino tukalondekwa pa mulandu wakuti ali vino alinzile sile ukucita? Awe foo. Nomba u mulandu ci uno Yeova akacitila vivyo?

6. I vyani vino tukusambililako uku mazwi aya pali Mateo 6:​25, 26?

⁶ Yeova akatupeela vino tukalondekwa pa mulandu wakuti watutemwa. Elenganyini pa mazwi yano Yesu walanzile aya pali Mateo 6:​25, 26. (Belengini.) Yesu waomvizye uumbo pa kulangilila. Walanzile pa vyunyi ati: “Visikomela imbezu nanti ukuzombola nanti ukwika umu nkoma.” Lelo, walanzile nu kuti: “Tata winu uwa kwi yulu akavilisya.” Lyene Yesu uzizye ati: “Uzye mutacindama ukuvicila?” I vyani vino tukusambililako? Yeova akalola ya kapepa yakwe ukuti yacindama ukucila ivinyama. Ndi cakuti Yeova akasakamala ivinyama, ala tutangatutwisike ukuti alatusakamala. Wakwe vino isi umuntunze akasakamala ulupwa lwakwe, ali vino na Yeova akasakamala ulupwa lwakwe pa mulandu wakuti wayatemwa.—Masa. 145:16; Mate. 6:32.

7. Iinzila ci yonga ino tungakolanyizizyamo vino Yeova waya na ukapekape? (Loliniko ni cikope.)

⁷ Wakwe Yeova, naswe kwene tungapeelako yauze vino yakulondekwa pa mulandu nu kutemwa. Wakwe, uzye mwamanyako umwina nanti nkazi aakulondekwa ivyakulya nanti ivyakuzwala? Yeova angamuomvya pakuti mwazwilizye aakulondekwa uwazwilizyo. Antu yakwe Yeova yakalanga ukapekape sana sana lino kwacitika uzanzo. Wakwe, lino kwali icikuko cakwe COVID-19, aina na ya nkazi yapeelanga ivyakulya ni vyakuzwala kuli yano yalondekwanga uwazwilizyo. Nupya aingi yasangwilileko impiya uku mulimo wa mu nsi yonsi. Impiya zii zino yasangwilileko zyazwile aina na ya nkazi aalondekwanga uwazwilizyo  lino kwali icikuko. Aina yaa na ya nkazi aya na ukapekape yalondiile amazwi aya pa Aebele 13:16 apakati: “Mutailila ukucita ivisuma nu kwankanyako yauze vino mukweti, pano Leza watemwa malambo ya musango uuwo.”

8. Uzye amaka yano Yeova akatupeela yakatwazwa uli? (Filipi 2:13)

⁸ Yeova akapeela amaka. Yeova wakwata sana amaka, nupya akaitemelwa ukupeela amaka uku yaomvi yakwe acisinka. (Belengini Filipi 2:13.) Uzye mwapepapo ukuti Leza amupeele amaka pakuti mucimvye uwezyo nanti ukuti mukwate amaka akuzizimizya intazi? Limwi mwapefilepo kuti amupeele amaka akuomba imilimo imwi umu wanda uwo. Lino ipepo linu ilya kulenga amaka lyaswikwe, mufwile mwazumile amazwi yano umutumwa Paulo walemvile akuti: “Umu vintu vyonsi nakwata maka ukupitila muli wino akampeela maka.”—Filipi 4:13.

9. Tungakolanya uli vino Yeova akaomvya ningo amaka? (Loliniko ni cikope.)

⁹ Tutakwata amaka wakwe vino Yeova waya nupya tutanga tupeeleko yauze amaka. Lelo tungamukolanya lino tukuomvya amaka itu uku kwazwa yauze. Wakwe, tungazwa aina na ya nkazi akote na aakalwalilila ukuyakalilako vino yakulondekwa alino nu kuyazwako imilimo ya pa ng’anda. Ndi cakuti tungakwanisya, tungazwilizyako ukuzifya nu kulungisya ivyativyononeka apa Ng’anda ya Wene. Ndi cakuti tukuomvya amaka itu umu nzila yii, tulaazwa aina na ya nkazi aingi.

10. Uzye tungakomelezya uli yauze ukupitila muli vino tukalanda?

¹⁰ Mwaiusya ukuti vino mukalanda navyo kwene vingakomelezya yauze. Uzye mungelenganyako pali umwi aangakomeleziwa ndi cakuti mwamutaizya? Uzye mwamanya umwi aakulondekwa ukuteekeziwa? Ndi cakuti ali vino cili, lekini umuntu wiyo amanye ukuti mwamwikako amano. Mungatandalila umuntu wiyo, kumutumila foni, nanti limwi ukumulembela kadi, imeo nanti meseji. Mutalinzile ukusakamala sana pali vino mumalanda. Amazwi sile anono akufuma pansi ya mwenzo ali yano umwina nanti nkazi angalondekwa pakuti atwalilile ukuya uwa cisinka nanti pakuti auvweko ningo.—Mapi. 12:25; Efes. 4:29.

11. Uzye Yeova akapeela uli amano?

¹¹ Yeova akapeela amano. Umusambi Yakobo walemvile ukuti: “Ndi cakuti umwi muli mwemwe uulizya mano, lekini atwalilile ukulenga kuli Leza, pano wene akapeela kuli yonsi ukwaula ukukalipila.” (Yako. 1:5) Amazwi yaa yakalangilila ukuti Yeova asiima amano. Akaitemelwa ukupeelako yauze. Nupya Yeova nga wapeela amano, akapeela “ukwaula  ukukalipila.” Asilenga twauvwa uyi ndi cakuti twalenga mano kuli aliwe. Lelo, akatukomelezya ukuti twalenga amano kuli aliwe.—Mapi. 2:​1-6.

12. A masyuko ci yano twakwata yano tungaomvya ukusambilizyako yauze vino twamanya?

¹² Nga swemo, tungakolanya uli vino Yeova akapeela amano? (Masa. 32:8) Antu yakwe Yeova yakwata amasyuko aingi yano yangaomvya uku kusambilizyako yauze vino yamanya. Wakwe, ilingi tukasambilizya apya ivya kuomba umulimo wa kusimikila. Ya eluda yakaya ateekele lino yakusambilizya aomvi aakatumikila na ina abatiziwa ivya kuomba imilimo umu cilongano. Nupya yayo amanyikisya imilimo ya makuule ni vyakuzifya ivikaononeka yakasambilizya yauze ivya kuomba imilimo pa vikuulwa ivya kupepelapo Yeova.

13. Lino tukusambilizya yauze, tungakolanya uli vino Yeova akapeela amano?

¹³ Yayo aakasambilizya yauze imilimo yalinzile ukulakolanya vino Yeova akapeela amano. Mwaiusya ukuti Yeova akaitemelwa ukupeela amano. Fwandi naswe kwene, tulinzile ukuitemelwa ukunenako yano tukusambilizya vino twamanya. Tutalinzile ukusyako vimwi lino tukuyasambilizya pa mulandu nu kwelenganya ukuti limwi yangiza yatupoke imilimo uku nkoleelo. Nupya tutalinzile ukulaelenganya ukuti: ‘Nemo pasi uwansambilizye, alaimanyila umwineco.’ Imyelenganyizizye ya musangu uu isilondekwa umu yantu yakwe Yeova. Lelo tulinzile ukuitemelwa ukunena yauze vyonsi vino twamanya, nupya tulinzile ukucita ivili vyonsi vino tungakwanisya pakuti tusambilizye yauze. (1 Tesa. 2:8) Tukataila ukuti nayo kwene, ‘yalafikapo ukusambilizya yauze.’ (2 Tim. 2:​1, 2) Ndi cakuti Swensi kwene tukuitemelwa ukusambilizya yauze, tulaya na mano nupya tulaya ni nsansa pamwi na yano tukusambilizya.

NDI CAKUTI YASIKUTUTAIZYA

14. Uzye antu yamwi yakacita uli ndi cakuti twayacitila ivintu ivisuma?

¹⁴ Ndi cakuti tuli na ukapekape uku ina na ya nkazi, ilingi yakatutaizya pa visuma vino ituyacitila. Yangatulembela kalata nanti yangaomvya inzila zyuze pakuti yatutaizye. (Kolo. 3:15) Ndi cakuti yatutaizya, tukaya sana ni nsansa ukumanya ukuti itucita icintu cimwi icisuma sana.

15. I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti twiusya ukuti yamwi yasitaizya?

¹⁵ Lelo insita zimwi yamwi yasitaizya pa visuma vino tukayacitila. Insita zimwi, tungaomvya insita itu, amaka, nanti ivintu vino twakwata pakuti twazwe yauze, lyene pa cisila itulola kwati yano itwazwa yatiisileko na mano. Ndi cakuti vii vyacitika, tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya ni nsansa nu kukanatoovoka? Iusyini amazwi aya pa Milimo 20:35 apafumile umutwe wa cipande cii. Tukaya ni nsansa nga twapeela asi mulandu yano itupeela iyataizya nanti foo. Nupya tungasoololapo ukulapeela ni nsansa nanti cakuti yamwi yasikutaizya. Tungacita uli vivyo? Katulande pa nzila zimwi izingatwazwa.

16. I vyani ivingatwazwa ukulapeela ni nsansa?

¹⁶ Mwatwalilila ukukolanya Yeova. Yeova akapeela antu ivintu ivisuma asi mulandu yakataizya nanti foo. (Mate. 5:​43-48) Yeova watulaya ukuti ndi cakuti tukupeela ‘ukwaula ukwenekela ukutuwezezya icili consi,’ alatupeela ‘icilambu icikalamba.’ (Luka 6:35) Fwandi mutalinzile ukutoovoka ndi cakuti yano mukacitila ivisuma yasikumitaizya. Mwaiusya ukuti, Yeova alamulambula pa visuma vino mukacitila yauze na pali vino mukapeela ni nsansa.—Mapi. 19:17; 2 Kol. 9:7.

17. I cani cingatwazwa ukutwalilila ukuya na ukapekape? (Luka 14:​12-14)

¹⁷ Na cuze icingatwazwa ukulakolanya  Yeova lino tukupeela, u kulondela amazwi yano Yesu walanzile aya pali Luka 14:​12-14. (Belengini.) Caya sile ningo ukucitila yauze ivisuma nanti ukuya na ukapekape kuli yayo angakwanisya ukutucitila ivili vimwi. Nomba, nga ndi cakuti twiluka ukuti tukupeela yamwi pakuti naswe yakatucitileko vimwi? Tulinzile ukwezya ukulondela vino Yesu walanzile. Tungacitila umwi ivisuma nanti cakuti itumanya ukuti atanga akwanisye ukutucitila ivili vimwi. Lyene tulaya ni nsansa pano ala tukukolanya Yeova. Nupya ndi cakuti tukupeela ukwaula ukwenekela ivili vyonsi, tulatwalilila ukuya ni nsansa lino tukupeela yauze, nanti cakuti yasikutaizya.

18. I vyani ivingatwazwa pakuti tutaelenganya iviipe pali yauze?

¹⁸ Mutaelenganya iviipe pali yauze. (1 Kol. 13:7) Ndi cakuti yamwi yasikutaizya, limwi tungayuzya sweineco ukuti: ‘Uzye lyonsi yasitaizya, nanti iilila sile ukutaizya?’ Limwi yatatutaizye sile ukulingana na vino twenekelanga. Yamwi yangataizya sana umu umwenzo lelo iciyatalila ukulanda. Yamwi nayo yanguvwa insonyi ukupokelela uwazwilizyo pa mulandu wakuti aliyo yazwilizyanga yauze uku cisila. Asi mulandu na vii vyonsi, ndi cakuti twatemwa aina na ya nkazi, tutalaelenganya iviipe pali aliyo nupya tulatwalilila ukulapeela ni nsansa.—Efes. 4:2.

19-20. I cani cuze icingatwazwa ukuya ni nsansa lino tukupeelako yauze? (Loliniko ni cikope.)

¹⁹ Mwaya ateekele. Umwene wa mano Solomoni walemvile ati: “Uwasunga impiya zyako ku mpanga zya inamasi mu uculuzi, pano alala papita amanda avule ulazana umuzano.” (Kasa. 11:1) Wakwe vino amazwi yaa yakulangilila, yamwi yangataizya pa visuma vino twayacitile pa cisila ca nsita iitali, kuli kuti pangapita “amanda avule.” Lekini tulande pa vyacitike ivikulangilila ukuti icisinka cii ica cumi.

²⁰ Imyaka iingi uku cisila, umuci wa mwangalizi wa ciputulwa walembiile kalata nkazi umupya uwabatiziwe, muno wamukomelizye ukutwalilila ukuya uwa cisinka. Lyene  pa cisila ca myaka 8, nkazi walembiile umuci wa mwangalizi kalata, watiile: “Nelenginye ukuti nkamulembele nu kuminena ukuti mwangazwa sana pa myaka yii iyatipita ukwaula ukuti mumanye. Mwalemvile mazwi akukomelezya, nupya ntilila ilembo lino mwalumbwile.” a Pa cisila ca kulondolola intazi zino nkazi wii wakweti, walanzile ati: “Insita zimwi nalondanga sile ukuta vyonsi alino nu kuta ukuombela Yeova. Lelo niwisye ilembo lino mwandembiile nupya lyampezile amaka angazwile ukukanatoovoka.” Nupya watiile: “Pa myaka yii 8, kutali icangazwile sana icacizile pali kalata ni lembo vino mwandembiile.” Elenganyini vino umuci wa mwangalizi wa ciputulwa wayuvwile lino wapokelile kalata wii pa cisila ca “manda avule.” Naswe kwene limwi yamwi yangatutaizya pa cisila ca kuyacitilako ivintu ivisuma.

21. U mulandu ci uno mukulondela ukutwalilila ukulakolanya vino Yeova waya na ukapekape?

²¹ Wakwe vino itulandapo, Yeova watuumba umu nzila iiyele. Nanti cakuti tukauvwa ningo ndi cakuti twapokelela, tukaya sana ni nsansa ndi cakuti tukupeela yauze. Tukauvwa ningo ndi cakuti tukwazwa aina itu na ya nkazi. Nupya tukaya ni nsansa ndi cakuti yataizya pa visuma vino twayacitile. Nomba, asi mulandu yano twacitile ivisuma yataizye nanti foo, tungaya ni nsansa ukumanya ukuti twacisile icintu icisuma sana. Mutailila ukuti vyonsi vino mukapeela, ‘Yeova uwakwata amaka akumupeela ivingi ukucila na pali vivyo.’ (2 Mila. 25:9) Nupya Yeova alatwalilila ukumicitila ivintu ivingi ivisuma. Yeova watuumvile umu nzila yakuti twaya sana ni nsansa lino tukupeela ukucila zino tukakwata ndi cakuti twapokelela. Fwandi lekini tutwalilile ukulakolanya Tata witu uwa kwi yulu uwaya na ukapekape.