CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 49
“Icintu Consi Cakwata Insita” Kwaya Insita ya Kuomba ni ya Kupuuza
“Paatukini tuye . . . ku cifulo ukuli cele kuti mukapuze panono.”—MAKO 6:31.
LWIMBO NA. 143 Mwalukuomba, Muye Apempuke, Mwalukuloleela
VINO TUMASAMBILILAPO *
1. I vyani vino antu aingi yakaelenganya pa kuomba?
UZYE antu aingi kuno mukaikala yakaelenganya uli pa kuomba? Umu mpanga izingi ndakai antu yakuombesya ukucila vino yaombanga mpiti. Antu akaomba ukucila umu cipimo yasikwata insita ya kupuuza, iya kuya pamwi nu lupwa nanti ukutwalilila ukusambilila pali Leza. (Kasa. 2:23) Nupya intazi yuze iyakuti, antu yamwi yatatemwa ukuomba nupya yakakwata umwakusombekezya pakuti sile yataomba.—Mapi. 26:13, 14.
2-3. Uzye Yeova na Yesu yakatusambilizya vyani pa kuomba?
2 Antu aingi umu nsi yakaomba ukucila umu cipimo nanti ukukanaombesya, nomba elenganyini pali vino Yeova na Yesu yakalola ukuomba. Twamanya ukuti Yeova watemwa ukuomba. Yesu walanzile ningo sana pali vii, watiile: “Tata acili akuomba, acino nani kwene ncili nkuomba.” (Yoa. 5:17, NWT.) Elenganyini pa milimo ino Leza wacisile lino waumbanga angeli aingi sana ni vintu vyonsi ivya mwi yulu. Nupya tukalola ivintu ivingi ivisuma vino Leza waumba pano nsi. Kalemba wa masamu watiile: “We Yawe [Yeova], wapanga ivintu ivivule! Iye mwe vino wacita na mano! Insi yazula tupu, uku viumbwa vyako ivitupu!”—Masa. 104:24.
3 Yesu wakolanyanga Isi. Wazwilizyangako lino Leza wikanga “iyulu mu ncende yaliko.” Wali pamwi na Yeova nu kuomba nga “ciinda wa milimo.” (Mapi. 8:27-31) Na lino Yesu wali pano nsi waomvile imilimo iingi nupya isuma sana. Yesu walanzile ukuti imilimo ino Yeova wamupeezile ukuomba na vyonsi vino wacisile pano nsi vyalangilile ukuti aliwe wamutumile.—Yoa. 4:34; 5:36; 14:10.
4. I vyani vino tungasambilila kuli Yeova na Yesu pa kupuuza?
4 Uzye vino Yeova na Yesu yakaombesya vikatulangilila ukuti tutalinzile ukupuuza? Awe foo. Yeova asitonta, fwandi asilondekwa kupuuza pa cisila ca kuomba. Baibo ikalanda ukuti pa cisila cakuti Yeova waumba iyulu ni insi, ‘wapuuzile.’ (Kufu. 31:17) Nomba, cii cikusenula ukuti Yeova watazile aleka kuumba ivintu nu kutandika kuipakizya kulola vino waumvile. Nupya, nanti icakuti na Yesu kwene waombesyanga lino wali pano nsi, wakwatanga insita ya kupuuza nu kuliila pamwi na ya cuza yakwe.—Mate. 14:13; Luka 7:34.
5. I ntazi ci ino antu yakwe Leza aingi yakakwata?
5 Baibo ikakomelezya antu yakwe Leza kutemwa kuomba. Aomvi yakwe yalinzile kuombesya asi kuya akasu foo. (Mapi. 15:19) Limwi mukaomba incito pakuti mwapekanyizizya ulupwa lwinu vino lukulondekwa. Nupya asambi yakwe Yesu yonsi yapeelwa mulimo wa kukosoola ilandwe lisuma. Nomba, mulinzile kukwata insita ya kupuuza ilinge. Uzye insita zimwi cikamutalila kukwata insita ya kuomba, kusimikila nu kupuuza? Tungamanya uli pano tulinzile kupeleela kuomba nu kupuuza?
VINO TUNGACITA PAKUTI TWAELENGANYA IVISUMA PA KUOMBA NA PA KUPUUZA
6. Uzye ilembelo lyakwe Mako 6:30-34 likalangilila uli ukuti Yesu welenganyanga ivisuma pa kuomba nu kupuuza?
6 Cacindama sana ukwelenganya ivisuma pa kuomba. Umwene Solomoni walemvile ukuti: “Kwaya insita ya cintu consi icikacitika pano nsi.” Walanzile pa kulema, kukuula, kulosya, kuseka, kucina alino ni vintu vyuze. (Kasa. 3:1-8) Fwandi cikulangilila ukuti vintu viili ivicindame mu umi u kuomba nu kupuuza. Yesu welenganyanga ivisuma pa kuomba nu kupuuza. Pa nsita imwi, atumwa yakwe yawezile kuno yaile mu kusimikila. Yali apamviwe sana icakuti yatakweti ni nsita ya kupuuza, nanti “insita ya kulya.” Yesu wayanenyile ati: “Paatukini tuye swensi ku cifulo ukuli cele kuti mukapuze panono.” (Welengini Mako 6:30-34.) Nanti icakuti wene na alondezi yakwe yatapuuzanga kulingana na vino yalinzile kupuuza, Yesu wamanyile ukuti yalondekwanga kupuuza.
7. Uzye ukusambilila api Sabata kumatwazwa uli?
7 Insita zimwi tukalondekwa ukupuuza nanti ukusenulako imiombele itu. Tungasininkizya vivyo nga twelenganya api Sabata lya cila mulungu lino Leza wapekanyizizye antu yakwe aliko mpiti. Tusilondela Masunde Yakwe Mose, lelo tungasambililako ivintu ivingi ukwi Sabata ilyaya mu masunde yayo. Vino tukasambilila ukwi Sabata lilyo vingatwazwa kumanya vino tukaelenganya pa kuomba nu kupuuza.
UWANDA WI SABATA WALI U WANDA WA KUPUUZA NU KUPEPA
8. Kulingana ni lembelo lya Kufuma 31:12-15, uzye uwanda wi Sabata wali wa kucita cani?
8 Izwi lyakwe Leza likalanda ukuti pa cisila ca wanda uwalenga 6 uwa kuumba ivintu pano nsi, Leza wapuuzile. (Utan. 2:2) Nomba Yeova watemwa kuomba, mu nzila yuze tungati “acili akuomba.” (Yoa. 5:17) Yeova waumvile ivintu mu manda 6 nu kupuuza pa wanda uwalenga 7, vikwene avino wanenyile na Ina Izlaeli kulacita pa wanda uwalenga 7. Leza walanzile ukuti Isabata cali i cimanyililo pakasi kakwe na Ina Izlaeli. Wali uwanda “wakupuza . . . , uwa muzilo” kuli Yeova. (Welengini Kufuma 31:12-15.) Kusi uwazumiliziwe kuomba pa wanda wi Sabata nanti sile ana, azya nanti sile ivinyama. (Kufu. 20:10) Kucita vii kwalenzile antu ukwika sana mano kuli vyakwe Leza.
9. Uzye antu yamwi umu manda yakwe Yesu yelenganyanga uli api Sabata?
9 Uwanda wi Sabata wali usuma sana uku yantu yakwe Leza, nomba intunguluzi zya mapepo izyaliko apa nsita lino Yesu wali pano nsi zisileko amasunde atale pali vino antu yalinzile ukulondela Isabata. Intunguluzi zii zyalandanga ukuti masunde yatazumilizye umuntu ukutinkula sile nanti imitwe ya ngano nanti ukupozya umuntu pa wanda wi Sabata. (Mako 2:23-27; 3:2-5) Nomba vivyo asi vino Leza walondanga, nupya Yesu walenzile yonsi alondanga ukuvwa yamanye icisinka cico.
Ya lupwa lwakwe Yesu ikanga sana mano kuli vyakwe Leza pa wanda wi Sabata (Lolini palaglafu 10) *
10. I vyani vino tukusambilila api lembelo lyakwe Mateo 12:9-12 pali vino Yesu walolanga Isabata?
10 Yesu na alondezi yakwe Ayuda yalondelanga Isabata pano yuvwilanga Masunde Yakwe Mose. * Nomba Yesu walanzile nu kucita ivintu ivingi ivyalangilile ukuti citifile ukucita icintu icisuma nanti ukwazwa yauze pa wanda wi Sabata. Walanzile ati: “Caleka masunde itu yazumilizya ukwazwa pa Sabata.” (Welengini Mateo 12:9-12.) Nomba atelenganyanga ukuti ukucita icisuma nanti ukwazwa yauze u kutama isunde li Sabata. Vino Yesu wacisile vyalangilile ukuti wamanyile umulandu ucindame uno Leza waneniile antu yakwe ukupuuza api Sabata. Pa mulandu wakuti antu yakwe Leza yataombanga umulimo uli onsi pa wanda uu, calenganga antu yaika sana mano kuli vyakwe Leza. Yesu wakuliile umu lupwa ulwikanga sana amano muli vyakwe Leza apa wanda wi Sabata. Twamanya vii pano vino tukawelenga pali Yesu lino wali umu musumba uno wakuliilemo uwa Nazaleti vikati: “Pa Sabata, aingila mu ng’anda ya mapepo, umwaelile mwata wakwe, nga aimilila kuti awelenge.”—Luka 4:15-19.
UZYE MUKAELENGANYA ULI PA KUOMBA?
11. Aekwi kuno Yesu wasambilile ukuombesya?
11 Yosefu wasambilizye Yesu umulimo wa kuwaza na vino Leza akaelenganya pa kuomba. (Mate. 13:55, 56) Nupya Yesu afwile walolanga vino Yosefu waombesyanga cila wanda pakuti asakamala ulupwa lwakwe ulukulu. Nupya lino papisile insita wanenyile asambi yakwe ukuti: “Muomvi alinzile apeelwe malipilo yakwe.” (Luka 10:7) Cii cikulangilila paswe ukuti Yesu wamanyile ivya kuombesya.
12. A malembelo ci akalangilila vino Baibo ikalanda pa kuombesya?
12 Nu mutumwa Paulo kwene wamanyile ivya kuombesya. Wisile sana amano uku mulimo wa kunena yauze pali Yesu na pali vino wasambilizyanga. Nomba waombanga incito ya kumwazwa ukuisakamala. Aina Tesalonika yamanyile ningo ukuti ‘waombanga cuze,’ “umusanya nu usiku” pakuti ataya “cisendo kuli” ali wensi. (2 Tesa. 3:8; Mili. 20:34, 35) Paulo afwile walandanga pa mulimo uno waombanga uwa kusuma matenti. Lino wali mu Kolinto wikazile na Akwila na Pulisila nupya yaombelanga “pamwi pano imilimo yao yali ikolane na yakwe Paulo.” Vino Paulo waombanga “umusanya nu usiku” cisikupiliula ukuti atapuuzanga. Watalanga atako ukusuma matenti sana sana pa wanda wi Sabata. Uwanda uwo wakwatanga insita ya kusimikila uku Ayuda aataombanga apa wanda wi Sabata nayo kwene.—Mili. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.
13. I vyani vino tungasambilila kuli Paulo?
13 Umutumwa Paulo watulangilile ningo ivya kucita. Waombanga incito, nomba wasininkizyanga ukuti akuombako umulimo wa “kukosoola ilandwe lisuma kufuma kuli Leza” lyonsi. (Loma 15:16; 2 Kol. 11:23) Wakomelezyanga na yauze ukusimikila lyonsi. Akwila na Pulisila ‘yatumikilanga Yesu Klistu’ pamwi nu mutumwa Paulo. (Loma 12:11; 16:3) Paulo wakomelizye Aina Kolinto ukuya ‘acincile lyonsi lino yakutumikila Mwene.’ (1 Kol. 15:58; 2 Kol. 9:8) Yeova nupya wanenyile umutumwa Paulo ukulemba ukuti: “Wino wensi akukana kuomba, nu kulya kwene atalya.”—2 Tesa. 3:10.
14. Uzye Yesu walozizye mwi lino walanzile amazwi aaya pali Yoane 14:12?
14 Mulimo ucindame sana mu manda yaa akusyalikizya, u wa kusimikila nu kupanga asambi. Yesu walanzile ukuti alondezi yakwe yali nu kuomba ivikulu kuluta na vino waomvile! (Welengini Yoane 14:12.) Atalozizye mu kuti tulacita ivizungusyo wakwe vino wacitanga. Lelo, alondezi yakwe yali nu kusimikila nu kusambilizya antu aingi mu ncende izingi nupya pa nsita itali kuluta vino wene waomvile.
15. A mauzyo ci yano tulinzile ukuyuzya sweineco, nupya u mulandu ci?
15 Ndi cakuti mukaomba incito muyuzye mauzyo yaa: ‘Uzye antu pa ncito yamanya ukuti nkaombesya? Uzye nkamala ukuomba umulimo uno napeelwa pa nsita ilinge nu kwezya na maka ukuomba ningo umulimo uwo?’ Ndi cakuti avino mukacita, ale amwingizya incito yalamutaila sana. Nupya antu yano mukaomba nayo yalalondesya ukuvwa ilandwe lisuma. Nupya pa mulimo wa kusimikila nu kusambilizya mungayuzya mauzyo yaa: ‘Uzye namanyikwa ukuti nkaombesya umu mulimo wa kusimikila? Uzye nkapekanya ningo ivyakuyasimikila antu pa muku wa kutandikilapo? Uzye nkaswililako zuwa uku antu akulondesya ukuvwa? Nupya uzye nkaomvyako lyonsi inzila izipusanepusane lino nkusimikila?’ Ndi cakuti avino mukacita, mulaaya ni nsansa sana lino mukuomba umulimo wa kusimikila.
UZYE MUKAELENGANYA ULI PA KUPUUZA?
16. Uzye vino Yesu na atumwa yakwe yalolanga ukupuuza vyapusana uli na vino antu aingi yakaelenganya ndakai?
16 Yesu wamanyile ukuti wene na atumwa yakwe yalondekwanga ukupuuza. Nanti ciye vivyo antu aingi mpiti na ndakai yaya wa mukankala uwa mu cilangililo cakwe Yesu. Umonsi wiya welenganyanga ati: “Kanapuuza, nalya, namwa, nu kuzanga.” (Luka 12:19; 2 Tim. 3:4) Walolanga ukuti ivintu ivicindame sana umu umi u kupuuza nu kuipakizya. Nomba Yesu na atumwa yakwe yatalolanga ivintu vino aeneco yalondanga ukuti ali vino vyali ivicindame sana umu umi.
Ukwelenganya ivisuma pa kuomba na pa kupuuza kulalenga twaika sana mano pa kucita ivisuma ivingatwazwa (Lolini palaglafu 17) *
17. Uzye tukaomvya uli insita ndi cakuti tusikuomba incito itu?
17 Ndakai tukaezya na maka ukukolanya Yesu lino tukusimikila, ukuya umu kulongana alino nu kupuuza pa nsita ino tusikuomba incito ya pa lwitu. Fwandi tukaezya na maka ukupanga asambi nu kuzanwa uku kulongana pano twamanya ukuti ivintu vii ali vicindame sana. (Ayeb. 10:24, 25) Nanti icakuti ituya umu kutandala uku ncende yuze, tukaya umu kulongana nu kulanda na antu yano twazana pali Baibo ukuli konsi kuno tuli.—2 Tim. 4:2.
18. Uzye Umwene witu Klistu Yesu akalonda ukuti twacita vyani?
18 Tukataizya sana pali vino Umwene witu, Klistu Yesu asienekela ukuti tucite ivintu vino tutange tukwanisye nupya akatwazwa ukulaelenganya ivisuma pa kuomba nu kupuuza. (Ayeb. 4:15) Akalonda twapuuza ukulingana na vino tulinzile ukupuuza. Nupya akalonda ukuti twaombesya pakuti twaisakamala muli vino tukulondekwa nu kuombako umulimo usuma uwa kupanga asambi. Umu cipande icilondelilepo, tulalanda pali vino Yesu wacita pakuti atukulule uku uzya.
LWIMBO NA. 38 Alamwazwa Ukuya Akome
^ pala. 5 Malembelo yakatukomelezya ukwelenganya ivisuma pa kuomba nu kupuuza. Umu cipande cii tumalanda api Sabata lino Aina Izlaeli yakwatanga cila mulungu pakuti litwazwe ukumanya vino tukaelenganya apa kuomba na pa kupuuza.
^ pala. 10 Asambi yacindike sana Isabata icakuti yatiile ukupekanya vya mununko usuma na mafuta acinunu cisuma yano yali nu kuyapaka icitumbi cakwe Yesu nupya ukufika lino uwanda wi Sabata wasizile.—Luka 23:55, 56.
^ pala. 55 ULONDOLOZI WA CIKOPE: Yosefu watwala ulupwa lwakwe uku ng’anda ya kupepelamo apa wanda wi Sabata.
^ pala. 57 ULONDOLOZI WA CIKOPE: Isi aakaomba incito pakuti aasakamala ulupwa lwakwe akuomvya insita ino asikuomba uku kucita vyakwe Leza na lino sile yaya umu kutandala uku ncende yuze nu lupwa lwakwe.
