1. I vyani vino umwina alinzile ukucita pakuti atunguluke?

 UMWENE Devedi wanenyile Solomoni ati: “Komeleka nupya uye wa monsi.” (1 Yamw. 2:​1-3) Ukusunda kuu kwacindama uku ina yonsi aakalonda ukukolanya Yesu ndakai. Pakuti yacite vii, yalinzile ukulalondela masunde yakwe Leza nu kulaomvya ivisinte ivya muli Baibo muli vyonsi vino yakacita. (Luka 2:52) U mulandu ci uno cacindamila uku ina acance ukukula muli vyakwe Leza?

2-3. U mulandu ci uno cacindamila uku ina acance ukuya Ina Klistu aakula muli vyakwe Leza?

² Umwina wakwata imilimo iingi icindame umu lupwa alino nu mu cilongano. Mwe ina acance tusitwisika ukuti mukaelenganya pa milimo ino mungakwata uku nkoleelo. Limwi mukalonda ukuombako umulimo wa nsita yonsi, ukuya umuomvi aakatumikila, alino nu kuya eluda umu cilongano. Nupya limwi mungalonda ukutwala nu kukwata ana. (Efes. 6:4; 1 Tim. 3:1) Pakuti mukwanisye ukuomba ningo imilimo iyo, mulinzile ukukula muli vyakwe Leza. b

³ I vyani ivingamwazwa ukukula muli vyakwe Leza? Kwaya imilimo icindame ino mulinzile ukumanya. I vyani vino lyene mulinzile ukucita pakuti muipekanyizizye limwi uku milimo ino mungakwata uku nkoleelo na pakuti mukaomba ningo imilimo iyo?

4. Aekwi kuno aina acance yangazana antu yano yangakolanya? (Loliniko ni cikope.)

⁴ Mwasoolola aya ni miyele isuma yano mungakolanya. Muli Baibo mwaya amalyasi aakalanda pa yacance aingi yano mungakolanya. Aonsi yaa aliko mpiti yatemilwe Leza nupya yazwanga antu munzila izipusane pusane. Mungazana na yauze aya ni miyeele isuma yano mungakolanya umu cilongano nu mu lupwa. (Aeb. 13:7) Nupya mungakolanya Yesu uwali umumalilike. (1 Pet. 2:21) Lino mukusambilila apa onsi yaa, mwalola imiyeele isuma ino mungatemwa ukukwatako. (Aeb. 12:​1, 2) Lyene mwalola na vino mungayakolanya.

5. Mungacita uli pakuti muye na mano, nupya u mulandu ci uno cii cacindamila? (Masamu 119:9)

⁵ Mwaya na mano nu “kucenjela.” (Mapi. 3:21) Umonsi uwaya na mano akatala aelenganyapo lino atatala wapingula pali cimwi. Fwandi mwaombesya pakuti mwacita vivyo. U mulandu ci? Pano acance aingi ndakai yakapingula apa vintu ukulingana na vino yakwelenganya alino na vino yakuyuvwa. (Mapi. 7:7; 29:11) Nupya vino mukatamba pa TV, mu mafilimu, na pa intaneti navyo kwene vingavulunganya imyelenganyizizye inu. Nomba mungacita uli pakuti muye na mano? Mungacita vivyo ndi cakuti mukuisambilizya ivisinte vya muli Baibo alino nu kulola vino vingamwazwa. Lyene mwaomvya ivisinte vivyo uku kupingula apa vintu ivingalenga mwazanzya Yeova. (Belengini Masamu 119:9.) Ukumanya ivyakuomvya ivisinte, kulamwazwa kukula muli vyakwe Leza. (Mapi. 2:​11, 12; Aeb. 5:14) Lolini vino ukuya na mano kulamwazwa umu vintu vii viili: (1) vino mukalola ya nkazi na (2) lino mukupingula pali vino mulinzile ukuzwala.

6. Uzye mano yangazwa uli umwina uwacance ukucindika ya nkazi?

⁶ Ukuya na mano kulamwazwa ukulacindika anaci. Caya sile ningo umwina ukuya cuza kuli nkazi ndi cakuti akulonda ukumumanya ningo. Nomba umwina atalinzile ukucita icili consi, ukulanda, nanti ukulemba ivingalenga nkazi atandike ukwelenganya ukuti umwina akulonda yatandike ukwizizyanya  lino atakulonda ukumutwala. (1 Tim. 5:​1, 2) Umwina nga akwizizyanya na nkazi atalinzile ukulacita ivintu ivingalenga antu yaelenganya iviipe pali nkazi, wakwe ukulazanwa sile yaili.—1 Kol. 6:18.

7. Uzye mano yangazwa uli umwina uwacance lino akusoolola ivyakuzwala nu kuiyemvya?

⁷ Inzila na yuze ino umwina angalangilamo ukuti wakwata amano, alilyo lino akupingulapo ningo pa vyakuzwala nu kuiyemvya. Antu aingi aakapanga ivyakuzwala yatacindika Yeova na masunde yakwe. Imiyele yao iipe ikalolekela umu vyakuzwala ivipapatile vino yakapanga ivikalenga aonsi yaloleka kwati anaci. Umwina uwakula muli vyakwe Leza, a kasoolola ivyakuzwala ukulingana ni visinte vya muli Baibo alino nu kukolanya aina akula muli vyakwe Leza umu cilongano. Angayuzya ukuti: ‘Uzye vino nkazwala vikalanga ukuti naya na mano nupya nkalangulukilako yauze? Uzye imizwalile yane ikalangilila ukuti nene muomvi wakwe Leza?’ (1 Kol. 10:​31-33; Tito 2:6.) Ndi cakuti umwina uwacance wakwata amano akacindikwa uku ina na ya nkazi alino na Tata witu uwa kwiyulu.

8. Uzye umwina angacita uli pakuti aye uwa kutailwa?

⁸ Mwaya akutailwa. Umwina uwatailwa akaomba ningo nga wapeelwa imilimo. (Luka 16:10.) Lolini vino Yesu wacitanga. Lyonsi wikanga amano uku mulimo uno wapeezilwe. Wacisile vyonsi vino Yeova wamunenyile, na lino citangupile ukucita vivyo. Watemilwe sana antu, sana sana asambi yakwe, nupya waitemiilwe ukupeela umi wakwe pa mulandu na aliyo. (Yoa. 13:1) Mwakolanya Yesu lino mukuombesya umu milimo ino mwapeelwa. Ndi cakuti mutamanyile umulimo umwi, mwauzya amanya ukuomba ningo umulimo uo. Mutaomba cikulu sile mukuomba. (Loma 12:11) Lelo mulinzile mwaomba “kwati mukuombela Yeova, asi kwati mukuombela antu.” (Kolo. 3:23) Pa mulandu wakuti mutamalilika, mwaicefya nupya mwazumila nga mwaluvyanya.—Mapi. 11:2.

9. U mulandu ci uno umwina alinzile ukumanyila imilimo?

⁹ Pakuti muye Aina Klistu aakula muli vyakwe Leza, mulinzile ukusambilila imilimo imwi. Cii cilamwazwa ukuomba ningo imilimo ino mwapeelwa umu cilongano, ukuomba ningo umulimo uulamwazwa ukuisakamala nu kusakamala ulupwa, nupya mulaipakizya ucuza usuma na yauze. Lolini imilimo imwi icindame ino mungasambilila.

10-11. I vyani ivingacitika ndi cakuti umwina wamanya ukulemba nu kubelenga ningo? (Masamu 1:​1-3) (Loliniko ni cikope.)

¹⁰ Kusambilila ukubelenga nu kulemba ningo. Baibo ikati umonsi angaya ni nsansa ndi cakuti akubelenga Izwi Lyakwe Leza nu kwelenganyapo. (Belengini Masamu 1:​1-3.) Nga mukubelenga Baibo cila wanda, mulamanya vino Yeova akaelenganya nupya cilamwazwa ukulaomvya ivisinte lino mukupingula pa vintu.  (Mapi. 1:​3, 4) Aina ya musango uu yakalondekwa umu cilongano. U mulandu ci?

¹¹ Aina na ya nkazi yakalondekwa aina aakasambilizya ningo nupya angayapanda amano ukufuma muli Baibo. (Tito 1:9) Ndi cakuti mukabelenga nu kulemba ningo, mulapekanya amalyasi ni vyasuko ivingakomelezya yauze. Nupya mulalemba ivyeo ivingamwazwa nu kwazwa yauze lino mukuisambilizya Baibo, lino mukukutika ku malyasi pa cilongano alino na pa maukongano anono na akalamba. Ivyeo vivyo vilamwazwa ukukomya utailo winu alino nu kukomelezya yauze.

12. I vyani ivilamwazwa ukulalanzyanya ningo na antu?

¹² Mwamanya ukulanzyanya ningo na antu. Umwina Klistu wensi alinzile ukumanya ivya kulanzyanya ningo na antu. Cii cikupiliula ukuti alinzile ukukutikisya nu kuvwikisya vino umwi akwelenganya nu kuyuvwa. (Mapi. 20:5) Alinzile ukumanya vino izwi lya muntu likuvwika, vino akucita pa manso, na vino akuomvya umwili. Pakuti mucite vii mulinzile ukulazanwa pamwi na yauze. Ndi cakuti ilingi mukaomvya maimeo, mameseji, ni inzila zyuze izya pa intaneti lino mukulanzyanya na antu, cilamutalila ukulalanzyanya ningo na yauze lino muli pamwi nayo. Fwandi mwaezya ukulonda inzila izyakulanzyanyizizyamo na antu ala muli pamwi nayo.—2 Yoa. 12.

13. I vyani na vyuze vino umwina uwacance alinzile ukusambilila? (1 Timoti 5:8) (Loliniko ni cikope.)

¹³ Mwasambilila vino mungaisakamala mweineco. Umwina uwakula muli ukapepa akamanya ivyakuisakamala umwineco nu kusakamala ulupwa lwakwe. (Belengini 1 Timoti 5:8.) Umu mpanga zimwi, aina acance yakasambilila imilimo kuli ya isi nanti kuli yauze amu lupwa. Umu mpanga zyuze namo, umulumendo angasambilila imilimo imwi ala acili uku sukulu. Asi mulandu na kuno mungasambilila imilimo, cazipa ukumanya imilimo ingamwazwa ukuzana incito. (Mili. 18:​2, 3; 20:34; Efes. 4:28) Antu yalalola ukuti mwika mano uku milimo inu ndi cakuti mukuombesya nu kumala imilimo ino mwapeelwa. Nga mukucita vivyo mulazana incito nupya mulaomba ningo incito iyo. Imiyele ni milimo vino itulandapo vyacindama uku mwina pano vilamwazwa ukuomba ningo imilimo ino angaca akwate uku nkoleelo. Lekini tulande pa milimo imwi ino mungaca muombe.

14. Uzye umwina uwacance angacita uli pakuti akatandike umulimo wa nsita yonsi?

¹⁴ Muomvi wa nsita yonsi. Aina aingi aakula muli vyakwe Leza yakatandika umulimo  wa nsita yonsi ala yacili sile acance. Upainiya ukaazwa acance ukumanya ivyakuomba ningo na antu apusane pusane. Nupya upainiya ukaazwa umuntu ukumanya ivyakusunga impiya ni vyakuziomvya ningo. (Filipi 4:​11-13) Inzila yonga ingamwazwa ukutandika umulimo wa nsita yonsi u kuomba upainiya wa nsita inono. Aingi yakaomba upainiya wa nsita inono pa nsita imwi, na cii cikayazwa ukuipekanya ukwizaomba upainiya wa nsita yonsi. Upainiya wa nsita yonsi ungalenga mukwate isyuko lya kuomba imilimo na yuze umu mulimo wa nsita yonsi, wakwe ukuombela mu makuule alino na pa Betele.

15-16. I vyani ivilazwa umwina uwacance ukufikapo ukuya umuomvi aakatumikila nanti eluda?

¹⁵ Muomvi aakatumikila nanti eluda. Aina yonsi yalinzile ukukwata uyo uwakufikapo ukuya ya eluda. Baibo ikalanda ukuti ndi cakuti umwi akulondesya umulimo uu “ala akulonda umulimo usuma.” (1 Tim. 3:1) Lino umwi atatala waya eluda, alinzile ukulinga ukuya muomvi aakatumikila. Aomvi aakatumikila yakaazwa ya eluda umu nzila izingi. Ya eluda na aomvi aakatumikila yakaicefya lino yakuombela aina na ya nkazi nupya yacincila umu mulimo wa kusimikila. Aina acance yangalinga kuya aomvi aakatumikila na lino yali sile ni myaka 17 ukufika kuli 19. Nupya umuomvi aakatumila aakaomba ningo aali ni myaka umu ma 20, angafikapo ukuya eluda.

¹⁶ Vyonsi vino umuntu alinzile ukucita pakuti afikepo ukuya umuomvi aakatumikila nanti eluda vyaya muli Baibo nupya vyasintilila pa kutemwa Yeova, amu lupwa, alino na amu cilongano. (1 Tim. 3:​1-13; Tito 1:​6-9; 1 Pet. 5:​2, 3) Mungacita uli pakuti mufikepo ukuomba imilimo ii? Mwaombesya ukuvwikizya ivintu ivingalenga mufikepo. Mwapepa kuli Yeova ukuti amwazwa ukuya ni miyele iingalenga mufikepo ukuya umuomvi aakatumukila nanti eluda. c

17. I vyani vino umwina angacita pakuti aipekanye ukuya iya nupya umutwe wa lupwa? (Loliniko ni cikope.)

¹⁷ Iya nupya umutwe wa lupwa. Wakwe vino Yesu walanzile, aina yamwi aakula muli vyakwe Leza yakasoololapo kwikala usimbe. (Mate. 19:12) Lelo ndi cakuti mwatwala, ala mulakwata imilimo nayuze iya kuya iya nupya umutwe wa lupwa. (1 Kol. 11:3) Yeova akalonda iya ukulatemwa umuci wakwe nu kulamusakamala muli vino akalondekwa, vino akayuvwa, alino na muli ukapepa. (Efes. 5:​28, 29) Imiyele ni milimo vino itulandapo mpiti umu cipande cii, ivili wakwe ukuya na mano, ukucindika anaci, alino nu kuya akutailwa, vilamwazwa  ukuya iya musuma. Vilamwazwa ukuipekanya ningo ukuya iya nupya umutwe wa lupwa umusuma.

18. Uzye umwina angaipekanyizizya uli limwi ukuya isi?

¹⁸ Umuvyazi. Pa cisila cakutwala, limwi mungakwata ana. I vyani vino mungasambilila kuli Yeova pa kuya isi umusuma? Kwaya ivingi vino mungasambililako. (Efes. 6:4) Yeova wanenanga Umwanakwe, Yesu ukuti wamutemilwe nupya wazangilanga muli aliwe. (Mate. 3:17) Ndi cakuti mwaya isi, mwasininkizya ukuti lyonsi mukunena ana inu ukuti mwayatemwa. Mwayataizya lyonsi pa visuma vino yakacita. Avyazi aakakolanya Yeova, yakaazwa ana yao ukukula muli vyakwe Leza. Mungaipekanyizizya limwi uku mulimo uu ndi cakuti muli nu kutemwa lino mukusakamala amu lupwa na amu cilongano, kulayanena ukuti mwayatemwa, alino nu kulayataizya. (Yoa. 15:9) Ukucita vii kulamwazwa ukuya iya nupya isi musuma uku nkoleelo. Pali ndakai, Yeova alamiomvya umu milimo iingi, nupya mulaazwa amu lupwa na amu cilongano.

19-20. I vyani ivilazwa umwina uwacance ukukula muli vyakwe Leza? (Lolini icikope icili pa nkupo.)

¹⁹ Mwe ina acance, mulinzile ukuombesya pakuti mukule muli vyakwe Leza. Mulinzile ukusoolola antu aya ni miyele isuma yano mungakolanya, ukuya na mano, kuya akutailwa, kumanya imilimo iingamwazwa umu umi, alino nu kuipekanyizizya limwi uku milimo ino mungaca mukwate uku nkoleelo.

²⁰ Ndi cakuti mwelenganya pa milimo yonsi ino mulinzile ukuomba, limwi mungayuvwa ukuti mutanga mukwanisye. Lelo mungakwanisya. Mwaiusya ukuti Yeova akalondesya ukumyazwa. (Eza. 41:​10, 13) Nupya aina na ya nkazi umu cilongano nayo kwene yalamyazwa. Ndi cakuti mwakula muli vyakwe Leza, mulaipakizya umi. Twamitemwa sana mwe ina itu acance. Si Yeova amipaala lino mukuombesya ndakai ukuya Aina Klistu aakula muli vyakwe Leza.—Mapi. 22:4.