1-2. Uzye avyazi yalinzile ukucita uli ndi cakuti umwana akuzya mauzyo pali Leza na pali Baibo?

 ANTU aingi yamanya ukuti ukukuzya ana u mulimo uukalondekwa ukuombesya. Ndi cakuti mwemwe avyazi, ukwaula nu kutwisika mukaombesya sana pakuti mukomye utailo wa mwana winu nupya vino mukacita vikazanzya Yeova. (Malan. 6:​6, 7) Lino umwana akukula, angatandika ukuuzya mauzyo pali vino twazumilamo, wakwe u mulandu ci uno Baibo ikasambilizizya ukuti ivintu vimwi i viipe?

² Limwi mungatandika ukwelenganya ukuti cino umwana winu akuzizya mauzyo a pa mulandu wakuti atakwata utailo ukome muli Leza na muli Baibo. Nomba lino ana yakuya yakukula, yalinzile ukulauzya mauzyo pakuti yakomye utailo wao. (1 Kol. 13:11) Fwandi mutalinzile ukusakamala. Lino ana inu yakuzya mauzyo, mungaomvya insita yii pakuti muyazwe ukulaelenganya ningo nu kukomya utailo wao muli Leza alino na muli Baibo.

3. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

³ Umu cipande cii, tumasambilila pali vino avyazi yangazwa umwanao nanti ana yao (1) ukutaila vino yazumilamo, (2) ukumanya umulandu uno cacindamila ukulauvwila masunde amuli Baibo aakalanda pa cisuma ni ciipe, na (3) ukusambilila pali vino yanganenako yauze vino yazumilamo. Nupya tumasambilila nu mulandu uno cacindamila ana ukulauzya mauzyo na vino mungacita pamwi na ana inu pakuti mwalanzyanya nayo pali vino swe Ina Klistu twazumilamo.

 MWAAZWA UMWANA WINU UKUKOMYA UTAILO WAKWE MULI LEZA NA MULI BAIBO

4. A mauzyo ci yano umwana angakwata, nupya u mulandu ci?

⁴ Avyazi Aina Klistu yamanya ukuti ana yao yatalaya nu utailo pa mulandu sile uwakuti yene yaya nu utailo. Tusivyalwa ala twataila muli Yeova. Fwandi umwana angatandika ukuzya mauzyo wakwe: ‘Uzye ningamanya uli ukuti kwaya Leza? Uzye umu cumi ningazumila vino Baibo ikalanda?’ Baibo ikalanda ukuti cazipa ukulaomvya ‘maka itu aakwelenganya’ alino nu “kusininkizya ivintu vyonsi.” (Loma 12:1; 1 Tesa. 5:21) Nomba mungacita uli pakuti mwazwe umwana winu ukukomya utailo wakwe?

5. I vyani vino avyazi yangacita pakuti yazwe ana yao ukutaila muli Baibo? (Loma 12:2)

⁵ Mwakomelezya umwana winu ukuzana usininkizyo ukalangilila ukuti vino Baibo ikalanda i vya cumi. (Belengini Loma 12:2.) Lino umwana winu akuuzya mauzyo, mwaomvya isyuko lii nu kumwazwa ukuzana masuko ukuomvya impapulo izyakulondelezyamo ivyeo, wakwe Cisontelelo ca Mpapulo ni Buku Ilya Kwazwa Inte Zyakwe Yeova Ukulondelezya Ivyeo. Umwi Buku Ilya Kwazwa Inte Zyakwe Yeova Ukulondelezya Ivyeo, mwaya umutwe ukati “Baibo,” umwana angaomvya ‘malembo aafuma kuli Leza’ pakuti asininkizye ukuti Baibo asi ibuku sile ilyalembwa na antu, lelo “izwi lyakwe Leza.” (1 Tesa. 2:13) Wakwe, angalondelezya umu mpapulo zitu pakuti asambilile ivingi pa musumba wa Ninive uwa Ina Asilya uwaliko mpiti. Uku cisila, aakakanya vino Baibo ikasambilizya yalanzile ukuti umusumba wa Ninive utatazile iuyako. Lelo umu mwaka wakwe 1850, aakalondelezya ivintu yazanyile umusumba wa Ninive uwaliko mpiti, cii cikalangilila sile ukuti vino Baibo yalanzile pa musumba uu i vya cumi. (Zefa. 2:​13-15) Pakuti amanyilepo na vyuze pali vino ukononwa kwa musumba wa Ninive kwafikilizye usesemo uwa muli Baibo, angabelenga icipande icikati “Uzye Mwamanyapo Uli?” icali umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Novemba 2021. Mwakomelezya umwana winu ukulinganya vino akasambilila umu mpapulo zitu kuli vino impapulo zyuze izitailwe zikalanda. Ukucita vii kulaazwa umwana winu ukutaila ukuti vino Baibo ikalanda i vya cumi.

6. Uzye avyazi yangazwa uli umwanao ukusininkizya ukuti vino Baibo ikalanda i vya cumi? Langililini. (Loliniko ni cikope.)

⁶ Mwaazwa ana inu ukusininkizya ukuti vino Baibo ikasambilizya i vya cumi. Mwakwata masyuko apusanepusane yano mungalazyanyizizyamo na ana inu pali Baibo nanti pali Leza. Mungasambilizya umwana winu pa vintu vii ndi cakuti mwatandalila incende wakwe kuno yakasungila ivintu vya mpiti, uku ncende izisuma  ukukatandala antu nanti lino mwaya umu kutandala uku maofesi ya musambo yakwe Ya Nte Yakwe Yeova. Wakwe lino mwaya kuno yakasungila ivintu vya mpiti nanti lino mukuvitamba pa intaneti, mungasambilizya umwana winu pa malyasi ampiti aakauvwana na vino Baibo yalandapo, pakuti mumwazwe ukusininkizya ukuti vino Baibo ikalanda i vya cumi. Limwi mungasambilizya umwana winu api iwe lino yakaama ukuti Moabite. Iwe lii likala pa myaka 3,000 nupya api iwe kwene lii palembwa ni zina lyakuti Yeova. Iwe lii likazanwa umu cikuulwa muno yakasungila ivintu vya mpiti ica ku France. Nupya iwe ilikozileko ni lya Moabite yalika umu ciputulwa icikati “The Bible and the Divine Name” icayela pa Maofesi Yakalamba mu Nsi Yonsi uku Warwick, mu New York. Iwe lya Moabite likalanda ukuti Umwene Mesya uwa ku Moabu wapondokiile Aina Izlaeli. Nupya vikwene ali vino Baibo ikalanda. (2 Yamw. 3:​4, 5) Ndi cakuti umwana winu walola usininkizyo ukalangilila ukuti vino Baibo ikalanda ivya cumi, utailo wakwe ulakomelako.—Loliniko na 2 Mila. 9:6.

7-8. (a) I vyani vino tungasambililako uku musango uno ivintu vyapangilwamo? Langililini. (Loliniko ni cikope.) (b) A mauzyo ci aangazwa umwana winu ukutaila muli Kaumba?

⁷ Mwaazwa umwana winu ukulaelenganya pali vino Yeova waumba. Lino mukutandala nu mwana winu uku ncende izisuma, mwamwazwa ukwika mano kuli vino ivintu vivyo vikaloleka. Nupya mwamwazwa ukwiluka ukuti kwaya umwi uwakwatisya sana mano uwavipanzile. Wakwe, iviumbwa ivingi vyapangwa nu tumisilwa, nupya ya sayansi yasambilila pa tumisilwa tuu apa myaka iingi. Nicola Fameli uwasambilila pa vimelwa watiile: “Nga mwapenda impendwa ya misilwa iikazanwa umu vimelwa, mulazana ukuti ilingi ikakolana nupya ikaya ili imwi. Impendwa ya misilwa yii, ikaamwa ukuti Fibonacci. Tungalola imisilwa ii umu vintu ivingi, wakwe umu vipindausiku nanti sile umu vintu ivingi ivyaya muli ya yemba, uku mafwa ya vimelwa, alino na kuli sanifulawa. a

⁸ Umwana winu angasambilila ku sukulu pa misango ino ivintu vyaumbilwemo. Wakwe, ivimuti ivingi vikakwata imisambo. Icimuti cikakwata imisambo ikulu, lyene imisambo yii ikakwata utumisambo utunono, nupya utumisambo utunono nato tukakwata utumisambo utunono sana. Umusango uu uno ivimuti vikakulilamo yakawama ukuti Fractal. Umusango uu ukazanwa nu mu viumbwa vyuze. Lelo a weni uwalenzile ukuti ivintu vii viyeko? A weni uwavipanzile umu nzila yii? Ndi cakuti umwana winu akwelenganya sana pa mauzyo yaa, cilalenga ukuti asininkizye ukuti Leza u waumvile ivintu vyonsi. (Aeb. 3:4) Lino umwana akuya akukula mulinzile ukumwazwa ukumanya umulandu uno cacindamila ukuvwila masunde yakwe Leza. Pakuti mucite vivyo mulinzile ukumuzya iuzyo lii,  “Ndi cakuti Leza uwatuumvile, uzye usikwelenganya ukuti watwikilako ni vyakulondela pakuti twaya ni nsansa?” Lyene mungamulondolwela ukuti Leza watupeela Baibo iikatwazwa ukumanya ivyakucita pakuti tuye ni nsansa.

MWAAZWA UMWANA WINU UKULAUVWILA MASUNDE AMULI BAIBO AAKALANDA PA CISUMA NI CIIPE

9. U mulandu ci uno umwana winu angatandikila ukuzya mauzyo pa visinte vya muli Baibo?

⁹ Ndi cakuti umwana winu akuuzya pa mulandu uno cacindamila ukuvwila visinte vya muli Baibo, mwaezya ukumanya umulandu uno akuzizya. Uzye akuuzya pa mulandu wakuti atataila ukuti vino Baibo ikalanda i vya cumi, nanti a pa mulandu sile uwakuti atamanya ningo ivya kulondolwela yauze vino wazumilamo? Asi mulandu ni caticilenga, mungaazwa umwana winu ukumanya umulandu uno cazipila ukulondela masunde yakwe Yeova ukuomvya ibuku lyakuti Mungaya ni Nsansa Manda Pe! b

10. Mungazwa uli umwana winu ukulaelenganya pali ucuza wakwe na Yeova?

¹⁰ Mwaazwa umwana winu ukukwata ucuza ukome na Yeova. Lino mukusambilila nu mwana winu, mwaomvya mauzyo ni vilangililo ivyaya umwi buku lyakuti Mungaya ni Nsansa Manda Pe! (Mapi. 20:5) Wakwe, umwi sambililo 8 Yeova yamukolanya kuli cuza aakatwiusyako vino tulinzile ukucita pakuti tuicingilile na pakuti ivintu vyatuzipila. Pa cisila ca kulanzyanya 1 Yoani 5:​3, mungamuzya muti, “Uzye ukumanya ukuti Yeova a cuza musuma, kulinzile ukulenga twayuvwa uli pali vino akatunena ukucita?” Iuzyo lii lingaloleka ukuya ilyanguke, lelo lingamwazwa ukulalola ukuti umulandu uno Leza watupeelela masunde apa mulandu wakuti watutemwa.—Eza. 48:​17, 18.

11. Uzye mungazwa uli umwana winu ukulauvwila vino Baibo ikasambilizya? (Mapinda 2:​10, 11)

¹¹ Mwalanzyanya nu mwana winu pa visuma ivikacitika ndi cakuti tukulondela vino Baibo ikasambilizya. Lino mukubelengela pamwi Baibo nanti ilembo lya wanda, mwalanzyanya pali vino ivisinte vya muli Baibo vyamwazwa umu lupwa lwinu. Wakwe, uzye umwana winu akalola ivisuma ivyaya umu kuombesya nu kuya uwa cisinka? (Aeb. 13:18) Nupya mungamulondolwela na vino ukulondela visinte vya muli Baibo kukalenga ukuti tuye nu umi usuma alino ni nsansa. (Mapi. 14:​29, 30) Ndi cakuti umwana winu wamanya umulandu uno cazipila ukulauvwila vino Baibo ikasambilizya, cilalenga ukuti auvwila lyonsi.—Belengini Mapinda 2:​10, 11.

12. Uzye umuvyazi umwi akaazwa uli umwanakwe ukulola usuma uwaya umu kulondela masunde yakwe Yeova?

¹² Ya Steve avyazi aku France, yalondolwile vino yene pamwi na aci yao yakaazwa Ethan umwanao umulumendo ukumanya ukuti cino Yeova watupeelela masunde a pa mulandu wakuti watutemwa. Ya Steve yatiile: “Tukamuzya mauzyo wakwe, ‘U mulandu ci uno Yeova akalondela ukuti twauvwila masunde yakwe? Uzye masunde yano watupeela yakalangilila uli ukuti watutemwa? I vyani vingacitika ndi cakuti tusikulondela masunde yakwe?’” Ukulanzyanya na Ethan umu nzila yii kwalenga ukuti ataile sana umu masunde yakwe Yeova. Nupya ya Steve yalanzile ukuti: “Cino tukalondesya u kwazwa Ethan ukulola ukuti muli Baibo mwaya ukupanda mano ukusuma ukucila amano ya yantu.”

13. Uzye avyazi yangazwa uli ana yao ukulaomvya ivisinte vya muli Baibo? Langinilini.

¹³ Mwasambilizya ana inu ukulaomvya ivisinte vya muli Baibo. Wakwe, limwi umwana winu yangamupeela ukuti akabelenge ibuku limwi uku sukulu. Limwi umwi buku lilyo mungaya antu aakacita vintu vino Yeova walanda ukuti iviipe, wakwe limwi ivintu vivyo vingaya ukucita uzelele nanti unkalwe. Nupya limwi ibuku lilyo lyalembwa umu nzila yakuti imiyele yii yaloleka ukuti  itaipa. Munganena umwana winu ukwelenganya pali vino Yeova akayuvwa lino antu yakucita ivintu vii. (Mapi. 22:​24, 25; 1 Kol. 15:33; Filipi 4:8) Ukucita vivyo kungazwa umwana ukuipekanya ukusimikila kuli ya mwalimu alino na kuli ya kasukulu yauze lino yakulanzyanya ivyaya umwi buku.

MWAAZWA UMWANA WINU UKULANENAKO YAUZE VINO WAZUMILAMO

14. I lyasi ci ilingalenga Aina Klistu acance yauvwa intete izya kulondolwela yauze pali vino yazumilamo, nupya u mulandu ci?

¹⁴ Insita zimwi Aina Klistu acance yangauvwa intete izya kunenako yauze vino yazumilamo. Wakwe, limwi yangauvwa intete izya kulondolola umulandu uno yatazumilila umu cisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile. U mulandu ci uno yanguvwila intete? Ya mwalimu yangalanda ukuti icisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile ica cumi, asi lyasi sile. Ndi cakuti mwemwe avyazi, mungazwa uli umwana winu ukusininkizya ukuti vino wazumilamo i vya cumi?

15. I vyani ivingazwa umwina Klistu uwacance ukutaila vino wazumilamo?

¹⁵ Mwaazwa umwana winu ukutaila vino wazumilamo. Umwana winu atalinzile ukulauvwa insonyi pa mulandu wakuti wazumila mu uumbo. (2 Tim. 1:8) Icisinka i cakuti na ya sayansi aingi yamanya ukuti ivintu vitizile iviyako sile ivineco. Ya sayansi yasininkizya ukuti kwaya umwi uwakwatisya sana mano uwaumvile ivintu vii ivipusanepusane. Na cii, calenga ukuti yatazumila umu cisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile cino yakasambilizya umu masukulu umu nsi yonsi. Icintu conga icingazwa umwana winu ukukomya utailo wakwe nu kuya umusipe, u kumanya ivyalenzile yauze ukuzumila ukuti ivintu vyaumvilwe. c

16. Uzye avyazi yangazwa uli umwana ukumanya ivya kulondolwela yauze umulandu uno wazumilila muli Kaumba? (1 Pet. 3:15) (Loliniko ni cikope.)

¹⁶ Mwaazwa umwana winu ukumanya ivya kulondolwela yauze umulandu uno wazumilila muli Kaumba. (Belengini 1 Petulo 3:15.) Limwi cingazipa ukupitulukila pamwi ivipande ivyaya pa jw.org ivyaya umu ciputulwa icikati “Acance Yakauzya Ukuti—Uzye Ivintu Vyaumvilwe Nanti Vyasangwike Sile?” Lyene umwana winu angasoololapo ulondolozi uno akulola ukuti ungazwa yauze ukumanya ukuti kwaya Kaumba. Mulinzile ukumwiusyako ukuti atalinzile ukulapazyanya na ya kasukulu yauze. Mwamukomelezya ukwipimpazya ukulanzyanya ndi cakuti umuntu wazumila ukulanzyanya nawe. Wakwe, limwi kasukulu muze angalanda ukuti: “Nemo  nkataila sile vino nkulola, nupya Leza ntatala namulolapo.” Umwina Klistu uwacance angasuka ati: “Elenganya ukuti ukupita umu mpanga ukutali sana nu kuyelile antu alino wazana icisima icisuma. I vyani vino ungelenganya? Kwali umwi uwimvile icisima cico. Vikwene ali vino caya nu ku nsi na vyonsi ivyayamo, kwaya umwi uwavipanzile.”

17. Uzye avyazi yangazwa uli umwanao ukuzana inzila iya kusambilizyako yauze pa cumi ca muli Baibo? Langililini.

¹⁷ Mwakomelezya umwana winu ukulonda inzila zino anganenelamo yauze icumi ca muli Baibo. (Loma 10:10) Mungakolanya ukusambilizya yauze Baibo uku kulizya banjo. Pa kutandika, aakusambilila angatandikilapo ukulizya inyimbo izyangupale. Umu kupita kwa nsita akaya akumanyilako ivya kulizya. Vikwene avino nu Mwina Klistu uwacance angatandika ukunenako yauze vino wazumilamo umu nzila iyangupale. Wakwe, limwi anguzya kasukulu muze ati: “Uzye wamanya ukuti ya kapanga ya ivintu yakakolanya vino yakapanga uku uumbo? Leka nkutambisyeko vidyo.” Lyene pa cisila ca kumutambisya vidyo iyaya umu ciputulwa icikati Uzye Kwaya Uwacipanzile? angalanda ati: “Ndi cakuti ya sayansi yakayataizya pali vino yakakolanya uku uumbo, ala aweni wino antu yalinzile ukutaizya pali vino tukalola umu uumbo?” Limwi ukucita vii, kungalenga ukuti kasukulu wiyo alondesya ukusambilila na vyuze pali Yeova.

MWATWALILILA UKWAZWA UMWANA WINU UKUKOMYA UTAILO WAKWE

18. Uzye avyazi yangazwa uli umwanao ukukomya utailo wakwe muli Leza?

¹⁸ Tukaikala umu nsi muno mwaya antu atataila Yeova. (2 Pet. 3:3) Fwandi mwe yavyazi lino mukusambilila nu mwana winu, mwamukomelezya ukulalondelezya ivyeo pa malyasi angamwazwa ukulataizya api Izwi Lyakwe Leza alino na pa masunde aakalanda pa kuya ni miyele isuma. Mwamwazwa ukulaelenganya sana pali vino angataila sana Yeova lino mukulanzyanya nawe pali vino waumba. Mwamwazwa ukuvwikisya masesemo amuli Baibo yano yafikiliziwa. Na cuze cino mungacita, u kupepela pamwi nu mwana winu. Ndi cakuti mukucita vivyo, mungasininkizya ukuti Yeova alamulambula pali vino mukaezya na maka ukwazwa umwana winu ukukomya utailo wakwe.—2 Mila. 15:7.