1-3. (a) Iintazi ci zino acance yonsi yakakwata, nupya tungalangilila tutuuli? (Lolini cikope cakutandikilako.) (b) Uzye acance Aina Klistu yangacimvya uli intazi zizyo?

ELENGANYINI ukuti mukulonda ukuya ku musumba umwi uwayeela ukutali mukucita vimwi ivicindame. Pakuti mufike kuno mukuya mulinzile ukupita intamfu itali na basi. Lyene mwazana pa citesyeni pali iumba lya yantu na mabasi aingi. Cingazipa sana ngi cakuti imumanya kuno mukuya nupya mwakwela na basi ikuya kuko kwene. Ukukwela sile basi iliyonsi ikuya kuno musikulonda kungalenga muponge.

² Acance ndakai tungayakolanya ku yantu kwene yaa atiyakwela basi. Acance yaaya pa ulendo utali sana, asi uwakupita na basi, lelo u wa mu umi. Insita zimwi yangauvwa ukuti iyatitikiziwa ni milimo imwi nanti na vimwi vino yalinzile ukupingulapo. Mwe yacance, cingamwangupalila ndi cakuti mukwelenganya pali vino mulacita mu umi winu. Aekwi kuno mulinzile ukulungama?

³ Icipande cii icasuka iuzyo ukupitila mu kukomelezya acance ukwika amano ku kulumbanya Yeova mu umi wao onsi. Cii cikupiliula ukwika Yeova pa nkoleelo muli vyonsi vino yakucita, alikuti masambililo, incito, ukusakamala ulupwa, alino na vyuze. Nupya cikapiliula nu kuombesya pakuti umwi afikilizye amauyo yano wimika. Acance akaika mano ku kuombela Yeova yakapaalwa sana pali vino yakasoololapo ukucita mu umi.—Welengini Mapinda 16:3.

4. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

⁴ Ukwimika amauyo muli vyakwe Leza kufuma ku wance kukaazwa. U mulandu ci uno twalandila vivyo? Tumalanda pa vintu vitatu. Ivyakutandikilapo viili vikalanga ukuti ukuombesya pakuti ufikilizye amauyo muli vyakwe Leza kukalenga ukwate ucuza usuma na Yeova. Cakwe citatu cikalanda pa visuma vino aakaimika mauyo muli vyakwe Leza lino yacili ance yakakwata.

5. I cani icikalamba sana cino tukaimikila mauyo muli vyakwe Leza?

⁵ Icikalamba cino tukaimikila amauyo muli vyakwe Leza u kulanga ukuti tukataizya Yeova pa kutemwa kuno watutemwa alino na pali vyonsi vino watucitila. Kalemba wa masamu walanzile ukuti: ‘Cazipa ukukulumbanya we Yeova . . . Pano ivicitwa vyako i vya lulumbi, nupya pasi pakukuzanzya we Yeova. Apa mulandu kwene wa vintu vino wemo ukacita, icaleka nemo namaimbilanga nu luzango.’ (Masa. 92:1, 4) Mwe yacance, mwaelenganya pali vino Yeova wamipeela. Wamipeela umi, utailo, Baibo, icilongano, alino nu upaalilo pali vino vilacitika uku nkoleelo. Fwandi nga mukwika vyakwe Leza pa nkoleelo ala mukulanga ukuti mukataizya Leza pali vino wamipaala nupya ivikalenga mupalame sana kuli aliwe.

6. (a) Uzye ukwimika mauyo kukalenga ukuti ucuza witu na Yeova uye uli? (b) A mauyo ci yano mungimika lino mucili ance?

⁶ Umulandu wakwe ciili u wakuti, ndi watandika sile ukucita ivingalenga ufikilizye amauyo yano wimika muli vyakwe Leza, ala watandika ukupanga izina lisuma kuli Yeova. Cii cingalenga upalame na sana kuli Yeova. Umutumwa Paulo watile: “Leza asi wa lufyengo. Wene atalilila mulimo uno mwaomba nanti kutemwa kuno mwalanga kunoli.” (Ayeb. 6:10) Kusi aangalanda ukuti u mwance sana icakuti angafilwa nu kwimika mauyo. Christine wali ni myaka 10 lino watandike ukuwelenga sana malyasi pa umi wakwe ya Nte autailo. Lino Toby wali ni myaka 12, wimiike uyo wakuwelenga Baibo yonsi lino atatala wawatiziwa. Maxim wali ni myaka 11 na kaci wakwe Noemi wali ni myaka 10 lino yawatiziwe. Yonsi yoili yatandike ukuombesya pakuti yangaca yakaombeleko pa Betele. Pakuti iike mano kuli vino yacitanga, yakambatike fomu wa kulengelapo ukuya ku Betele mu ng’anda uku ciumba. Fwandi namwe kwene mungimika uyo uno mukulola ukuti ucindame nu kutandika ukuombesya pakuti muufikilizye.—Welengini Filipi 1:10, 11.

7, 8. (a) Uzye ukwimika mauyo kukalenga uli umwi cimwangupalile ukupingulapo ivya kucita? (b) U mulandu ci uno nkazi umwi wasoolwilepo ukukanaya ku univesiti ala acili umwance?

⁷ Umulandu wakwe citatu uwa kwimikila mauyo lino mucili ance u kumanya ivya kupingulapo pa vintu. Acance yalinzile ukupingulapo pa masambililo yano yangasoolola, incito ino yangaomba alino na pali vyuze sile. Ukupingulapo ivya kucita kwaya wa kusoololapo inzila ino umalondela ngi cakuti wafika pa mampatu. Ngi cakuti watumanya sile kuno ukuya, ukusoolola inzila isuma iyakulondela kutanga kutale. Avino caya nu ku mauyo, ngi cakuti watumanya mauyo yako, ukupingulapo ningo ivya kucita kukaangupala. Pa Mapinda 21:5 pakati: “Amapange ya muntu wino watekela yakamuletela  umuzano.” Ndi cakuti wimika zuwa mauyo, cingalenga ufikilizye zuwa amauyo yaayo. Vikwene ivyacitike kuli ya Damaris lino yapingwilepo ningo ivya kucita ku wance.

⁸ Ya Damaris yapaasile ningo sana masindano lino yamazile isukulu. Iyatemwa nga yasoolwilepo ukuzumila ukuti uteeko uyalipilile ukuya ku univesiti mu kusambilila u loya, nomba yasoolwilepo ukutandika ukuomba mu banki. U mulandu ci? Yalanzile ati: “Ukutandika ku wance nalondanga ukuombako upaniya. Fwandi nalondanga ukulaomba incito manda yamwi. Ngi cakuti insambilila u loya ku univesiti, nga nakwatanga impiya izingi, nomba nga cantalile ukuzana incito iyakoumbako sile amanda yamwi.” Ya Damaris yaomba upainiya pa myaka 20. Uzye yakalola ukuti yiimike uyo usuma nu kupingulapo ningo ivya kucita lino yacili ance? Yalanzile yati: “Ku banki kuno nkaomba, nkalolana sana na ya loya aingi. Yakaomba incito ino nalondanga ukulaomba insambilila u loya. Aingi yakalanda ukuti yasizana insansa mu ncito zino yakaomba. Fwandi vino napingwilepo ukutandika upainiya vyangazwa ukuya ni nsansa zino ya loya yasikwata nu kutwalilila ukuombela Yeova nu luzango.”

9. U mulandu ci uno tulinzile ukutaizizya acance?

⁹ Acance aingi mu vilongano umu nsi yonsi, yakalondekwa ukuyataizya sana. Yaipeela kuli Yeova nupya iika mano ku milimo yakwe Leza. Acance yaa yakaipakizya umi lino pa nsita iliyonga kwene yakusambilila ukulondela utunguluzi wakwe Yeova muli vyonsi vino yakucita. Muli vii mwaya na masambililo, incito alino nu ulupwa. Solomoni walemvile ukuti: ‘Uwataila muli Yeova nu mwenzo wako onsi. Waiusya Yeova muli vyonsi vino ukucita, nga nawe amakulanganga muno ungacitila pe.’ (Mapi. 3:5, 6) Acance mu cilongano ca Ina Klistu yacindama sana kuli Yeova, pano wayatemwa sana nupya akayacingilila nu kuyapolelela.

10. (a) U mulandu ci uno umulimo wa kusimikila ulinzile ukuyela pa nkoleelo muli vyonsi vino tukacita? (b) Tungacita uli pakuti twasimikila ningo?

¹⁰ Uwacance uwika mano ku kulumbanya Yeova akaikako sana mano ku mulimo wa kusimikila. Yesu Klistu walanzile ukuti “ilandwe lisuma lilinzile likosolwe ku nko zyonsi.” (Mako 13:10) Vino umulimo wa kusimikila watiupamvya, ufwile ukuya pa nkoleelo muli vino tukucita vyonsi. Uzye mwimika uyo wa kuombesya mu mulimo kucila vino mwaombanga mpiti? Uzye mungaombako upainiya? Nomba nga ndi cakuti musiipakizya ukuomba umulimo wa kusimikila, mungacita uli? Nupya mungacita uli pakuti mwasimikila ningo? Ivintu viili ivingazwa aevi: Mwapekanya ningo, nupya mutatoovoka ukunenako yauze vino mwamanya. Mulazunguka insansa zino mulakwata lino mukusimikila.

11, 12. (a) I vyani vino acance yangacita pakuti yaipekanye ukusimikila ningo? (b) Uzye uwacance umwi wacisile uli lino wakweti isyuko lya kusimikila pa sukulu?

¹¹ Ungatandikilapo ukwasuka iuzyo lino ya kasukulu yauzo yatemwa sana ukuzya, wi uzyo lya kuti, “U mulandu ci uno wazumilila muli Leza?” Pali webusaiti itu iya jw.org paya ivipande ivyapangilwa ukwazwa acance alino nu kumanya ivya kwasuka iuzyo lilyo. Ungalola apakuti BIBLE TEACHINGS > TEENAGERS. Apano ungazana apakulemba masuko pano yalemba ukuti “U mulandu ci uno nazumilila muli Leza?” Apakulemba masuko palakwazwa ukupekanya ningo icasuko. Paaya malembelo yatatu yano ungaomvya pa kulondolola umulandu uno wazumilila muli Leza, paya Ayebulai 3:4, Loma 1:20, na Masamu 139:14. Ukuomvya apakulemba amasuko kungalenga upekanye ningo icasuko kwi uzyo lyonga na lyonga.—Welengini 1 Petulo 3:15.

¹² Lyonsi lino wakwata isyuko, uwakomelezya yakasukulu yauzo ukuya pa jw.org aineco.  Vikwene avino Luca wacisile. Amu kalasi yalanzyanyanga pa mipepele ipusane pusane, nupya Luca waweni ukuti ibuku lino yasambililangamo lyakweti ivyeo vimwi ivyalanda ivya ufi pali ya Nte Yakwe Yeova. Nanti icakuti watazile asitooka, walenzile ulusa kuli ya mwalimu pakuti alande icisinka pa vyeo viivi ivyali umwi buku, nupya ya mwalimu yamuzumilizye. Luca atalondolwile sile vino wazumilamo lelo walanzile na amu kalasi yonsi webusaiti itu. Lyene lino ya mwalimu yapeelanga yakasukulu ivya kuyalembela ku ng’anda yayanenyile ukuti cila muntu akatambe ka vidyo kakwe tukadoli twakulenga aakakuti Vino Ungacimvya Umuntu Akukucuzya Ukwaula Ukumuuma. Luca watemilwe sana pali vino wasimikile ningo.

13. U mulandu ci uno tutalinzile ukutoovokela ndi cakuti twakwata intazi?

¹³ Utalinzile ukutoovoka ndi cakuti inzila ino watupita ikweti viwina mumwi mumwi. (2 Tim. 4:2) Ndi cakuti wakwata intazi, uwatwalilila ukulondesya ukufikilizya mauyo. Ya Katharina yaali ni myaka 17 lino iimike uyo wa kulasimikila ku yauze pa ncito. Umuntu umwi wayatukanga insita zimwi, nomba yatiilile uyo uno yakweti. Vino yaomvile nanti cakuti yakwatanga intazi vyazanzizye Hans umulumendo wino yaombanga nawe. Ni vyacitike i vyakuti watandike ukuwelenga impapulo zitu, ukusambilila Baibo, nupya wawatiziwe. Ya Katharina yakuusile ukufuma kuuku nupya yatamanyile nu kuti vii ivyacitike. Fwandi wanda umwi lino ya Katharina nu lupwa yateenzi umu Ng’anda ya Wene ala papita imyaka 13 pano yakuukiile, izile yazunguka lino yuvwile ukuti uwaali nu kulanda ilyasi a Hans! Yatemilwe sana vino yatatoovwike lino iimike uyo wa kusimikila ku yaomvi yauze apa ncito.

14, 15. (a) Lino auzo yakumupatikizya ukucita vimwi, i vyani vino mulinzile ukulaiusya? (b) Uzye acance yangacita uli pakuti yacimvye mupatikizya wa vyuza?

¹⁴ Ukufika paa, icipande cii camukomelezya ukutandika ukwelenganya pa kuombela Yeova mu umi winu. Cii cikupiliula ukuti mulinzile ukwika amano kuli vyakwe Leza. Acance aingi amusinku winu yakaika amano ku kukwata insita yakucina, nupya yangalenga ukuti namwe muyakonkelezye. Likwene sile nanti uku nkoleelo mulalondekwa ukulanga ukuti mukalondesya ukufikilizya mauyo yano mwimika. Mutaezya ukuleka auzo ukumupumvyanya. Pano  ngi cakuti mwelenganya pa cilangililo cakwe basi, mutange mukwele basi ikuya ukulikonsi pa mulandu sile wakuti yonsi ati yakwelamo akuya kuko yakuloleka ukuti yakuipakizya.

¹⁵ Kwaya inzila izingi zino mungacimvizyamo umupatikizya wa vyuza. Mwataluka ivintu ivingalenga muluvyanye. (Mapi. 22:3) Nupya mwaiusya iviipe ivingacitika ngi cakuti mwankonkelezya yauze lino yakucita iviipe. (Gala. 6:7) Lyene cuze icingamwazwa u kuzumila ukwazwiwa. Ukuicefya kulalenga mwauvwa kuli vino avyazi na antu yauze amu cilongano yakulanda.—Welengini 1 Petulo 5:5, 6.

16. Uzye ivyacitikile Christoph vikulanga uli ukuti ukuicefya kwacindama?

¹⁶ Ukuicefya kwalenzile Christoph apokeelele ukupandwa mano. Pa cisila ca kuwatiziwa, watandike ukuya ku cifulo ca kutukusizyako umwili cila nsita. Acance yauze azanwanga pa cifulo ciici yamunenyile ukuti aingile mu kaungwe kao akamangalo. Wanenyile eluda umwi pi lyasi lii, nupya eluda wamunenyile ukwelenganya pa ntazi zimwi izingacitika, zili wa kulondesya ukucimvyanya. Nomba nanti ciye vivyo Christoph wapingwilepo ukwingila mu kaungwe ka vyangalo. Nomba lino papisile insita, waweni kuti mu mangalo yayo mwali unkalwe nupya mwali nu uzanzo. Nupya kwene waile alanda na ya eluda, nayo yamupanzile amano amuli Baibo. Christoph walanzile ati: “Yeova wantumiile aakungazwa asuma, nupya namuvwilile, nanti cakuti papisile insita.” Uzye mwaicefya sana icakuti munguvwa nga yamipanda amano yasuma?

17, 18. (a) Uzye Yeova akalonda ciye uli ku yacance ndakai? (b) I viipe ci ivingacitika ndi cakuti acance yakula, nupya yangacita uli pakuti yataluke kuli vivyo? Langililini.

¹⁷ “Mwe ance, mwailyokezya mu wance winu. Mwasansamuka apa nsita ino mucili mwemwe yance.” (Kasa. 11:9) Yeova akalonda ukuti mwe yacance mwaya ni nsansa. Icipande cii icilanda pa nzila yonga ingalenga muye ni nsansa zizyo. Mwaika mano kuli vyakwe Leza, nu kwika Yeova muli vyonsi vino mukucita. Nga mwatandika zuwa ukucita vivyo, mulalola vino Yeova akacingilila nu kupolelela antu yakwe. Mwaelenganya pa kusunda ukwaya muli Baibo, alino na vino mungaomvya ukupanda amano ukwakuti: “Uwaiusya kaumba wako lino ucili mwance.”—Kasa. 12:1.

¹⁸ Kutaya akatwalilila ukuya umwance vivyo kwene. Acance yakakula zuwa. Nomba icaulanda icakuti aingi ndi yakula yakaiza yalanguluka pa mauyo yano imiike aatali ningo lino yali ance, nanti ukuvwa sile uyi, nu kukanakwata ivyakucita ivili vyonsi. Nomba acance aakaika mano kuli vyakwe Leza ndakai, yalauvwa ningo sana uku nkoleelo ndi yelenganya pali vino yasoolwile ukucita. Vikwene avino cali na kuli ya Mirjana, yamanyile sana amangalo lino yali ance. Yayanenyile ukutandika ukuteyako ivyangalo ivikayako nga papita imyaka 4 (Winter Olympic Games), nomba yasoolwilepo ukutandika umulimo wa nsita yonsi. Pa imyaka 30 iyapitapo, ya Mirjana yacili yakaomba mulimo wa nsita yonsi pamwi na ya iya. Yalanzile yati: “Kulumbuka, umucinzi, amaka ni vyuma vikaya ivya pa kasita sile mu umi wa muntu. Ukuombela Leza nu kwezya na maka ukwazwa antu ukulunduluka muli vyakwe Leza a mauyo asuma sana.”

19. Londololini ivisuma ivyaya mu kwimika amauyo muli vyakwe Leza lino umwi acili umwance?

¹⁹ Acance mu vilongano yakalondekwa ukuyataizya pali vino yakacimvya amezyo alino na pali vino yakaika mano ku kuombela Yeova mu umi wao. Acance yakacita vii ndi cakuti yafikilizya amauyo yano iimika muli vyakwe Leza alino nu kwika umulimo wa kusimikila pa nkoleelo. Ni cicindamisye i cakuti, yasilonda ivintu vya mu nsi ukuyapumvyanya. Acance yangasininkizya ukuti ukuombesya kwao kusi ukwasile sile. Yakwata aina na ya nkazi aayatemwa aakayatungilila, nupya ndi cakuti yaipeela kuli Yeova, amapange yao yalafikiliziwa.