1-2. Uzye Yesu walozizye mwi lino walanzile amazwi aaya pali Yoane 4:35, 36?

YESU wapitanga mu vyalo umwali ingano ala alino zyatandika sile ukukula. (Yoa. 4:3-6) Ale kwasyala sile imyezi 4 ukuti yatandike ukuzombola. Fwandi cifwile cazungwisye antu lino Yesu walanzile ukuti: “Lolekesyini ivyalo. Vizao vyati vica nupya vikulolela kuzombolwa.” (Welengini Yoane 4:35, 36.) Uzye walozizye mwi?

² Yesu afwile walandanga pa kulonganika antu, asi pa ngano foo. Elenganyini pali vino vyacitike pa nsita kwene iya. Nanti icakuti Ayuda yatuvwananga na Ina Samaliya, Yesu wasimikiile ku mwanaci umwina Samaliya nupya nawe uvwile! Alino na lino Yesu walandanga pa vyalo ukuti “vizao vyati vica nupya vikulolela kuzombolwa,” iumba lya Ina Samaliya auvwile pali Yesu ku mwanaci wino Yesu wasimikiile yali umu nzila uku kwizasambilila ivingi pali aliwe. (Yoa. 4:9, 39-42) Aakalanda pali Baibo umwi walanzile api lyasi lii ukuti: “Vino antu izile zuwa kuli Yesu ku kusambilila nu kuvwa kuli aliwe . . . vyalangililanga sile ukuti yali wa ngano izyaloleelanga ukuzombolwa.”

3. Mulaya uli ya kasimikila yasuma ndi cakuti mukulola antu vino Yesu wayalolanga?

³ Uzye mukalola uli antu yano mukasimikilako ilandwe lisuma? Uzye mukayalola ukuti yaya wa ngano izikulolela ukuzombolwa? Ndi cakuti avino cili, ivintu vitatu vilacitika: Ca kutandikilapo, mulika sana amano ku mulimo wa kusimikila. Insita ya kuzombola yaticepa, tutakweti insita ya konona. Cakwe ciili, mulaya ni nsansa ndi mwalola antu yakuvwa ukwi landwe  lisuma. Baibo ikati: “Yakasansamuka apa kuzombola.” (Eza. 9:3) Cakwe citatu, mulaalola ukuti umuntu wensi angaya umusambi, fwandi mulayasimikila ukulingana na vino yatemwa.

4. I vyani vino tumasambilila pa mutumwa Paulo mu cipande cii?

⁴ Yesu atalolanga Aina Samaliya wakwe vino alondezi yakwe yayalolanga. Lelo walolanga ukuti yangaya asambi yakwe. Naswe kwene tulinzile ukulalola antu aaya umu cifulo cino tukasimikilamo ukuti yangaya asambi yakwe Klistu. Umutumwa Paulo watulangilile vino tulinzile ukucita. I vyani vino tungasambilila ku mutumwa Paulo? Mu cipande cii tumasambilila pali vino (1) wamanyile vino antu yano wasimikilangako yazumiilemo, (2) wamanyile vino yatemilwe, na (3) wayalolanga ukuti yangaya asambi yakwe Yesu.

5. U mulandu ci uno cangukiile Pauli ukusimikila umwi sinagogi?

⁵ Paulo ilingi wasimikilanga mu masinagogi a Ayuda. Wakwe vino wacitanga umwi sinagogi lya ku Tesalonika, “pa Masabata yatatu [walanzyanyanga na Ayuda] umu malembelo.” (Mili. 17:1, 2) Paulo uvwanga ningo ukusimikila mu masinagogi. Wali u Muyuda. (Mili. 26:4, 5) Paulo wamanyile ningo Ayuda, fwandi camwangukiile ukuyasimikila.—Filipi 3:4, 5.

6. Uzye antu yano Paulo wazanyile pa maliketi mu Atena, yapusine uli na yano wasimikilanga mwi sinagogi?

⁶ Lino acuzyanga Paulo yamupatikizye kufuma umu Tesalonika nu mu Belea, waile uku Atena. Nupya watandike ukulanzyanya “na Ayuda na akulukuwa yao apepanga Leza wa cumi.” (Mili. 17:17) Nomba lino Paulo wasimikilanga pa maliketi, pali antu apusaneko. Pa antu yayo pali aazumila mu mano ya antu na ataali Ayuda aalolanga vino Paulo wasimikilanga ukuti “ivipya.” Yamunenyile yati: “Ivintu vimwi vino tukuvwa ukulanda vikuvwika ivipya.”—Mili. 17:18-20.

7. Kulingana ni lembelo lya Milimo 17:22, 23, uzye Paulo wasenulanga uli misimikilile yakwe?

⁷ Welengini Milimo 17:22, 23. Paulo ataomvizye inzila ili imwi ino waomvyanga lino wasimikilanga Ayuda ali umwi sinagogi pa kusimikila akulukuwa amu Atena. Paulo afwile welenginye ati, uzye i vyani vino antu yaa yazumilamo? Wisile sana amano ku vintu ivyacitikanga nu kulola intambi zyao izya mipepele. Lyene Paulo watandikiilepo ukuyasimikila pa cumi ca mu Malembelo pa vintu vino yamanyile mpiti. Aakalanda pali Baibo umwi watiile: “Pa mulandu wakuti wali Umwina Klistu Muyuda, wamanyile ukuti Agliki yatapepanga  Leza wa cumi wa Ayuda na Ina Klistu, Nomba wezyanga ukuyasambilizya pali Leza umu nzila iyalolekanga kwati Aina Atena yamanyile Leza.” Fwandi Paulo waitemelwanga ukusenula imisimikilile yakwe. Wanenyile Aina Atena ukuti ilandwe lino wasimikilanga lyafumile kuli Leza wino yapepanga wino yataamanyile. Nanti icakuti aatali Ayuda yataamanyile sana Malembelo, Paulo ataatiile kuyasimikila. Lelo, wayalolanga wa ngano izyalolelanga ukuzombolwa, nupya wasenwile inzila ino wasimikililangamo ilandwe lisuma ukulingana na vino yaali.

8. (a) Mungacita uli pakuti mumanye vino antu mu cifulo cino mukasimikilamo yazumilamo? (b) Ndi cakuti umwi wamunena ukuti wakwata kuno akapepa, mungamwasuka uli?

⁸ Wakwe vino Paulo wacitanga, mwaika sana amano kuli vino vikucitika. Mwaika mano ku vintu ivingalenga mumanye vino yano mukusimikila yazumilamo. Uzye umuntu wiyo wazifya uli pa ng’anda pakwe? Uzye izina lyakwe, vino akazwala nu kuiyemvya, nanti sile imivwangile yakwe vikalenga mumanye kuno akapepa? Limwi wamunena ukuti wakwata kuno akapepa. Ndi cakuti umwi wanena painiya muiyele wi zina lyakuti Flutura ivya musango uu, akaasuka ukuti “Ntizile pano ukuti mipatikizye ukuzumila muli vino nazumilamo, lelo iniza sile ku kulanzyanya namwe api lyasi lii . . . “

9. I vyani vimwi vino mwazumilamo vino mungazana ukuti nu umuntu aakapepa kuze wazumilamo?

⁹ I vyani vino mungalanzyanyapo nu muntu wino wakwata kuno akapepa? Mwaezya ukumanya ivintu vino mwemo mwazumilamo na vino umuntu wiyo wazumilamo. Limwi akapepa Leza wenga mpo, limwi wazumila ukuti Yesu ali Katuula wa antu, nanti limwi wazumila ukuti tukwikala mu manda aipe nupya yano yasya yasile. Mwaomvya ivintu vino mwensi mweili mwazumilamo pa kulanzyanya nawe ilandwe lya muli Baibo umu nzila ino umuntu wiyo angatemwa.

10. I vyani vino tulinzile ukucita, nupya u mulandu ci?

¹⁰ Mwaiusya ukuti insita zimwi antu yatange yazumile vyonsi vino yakayasambilizya uku macalici yao. Fwandi na pa cisila cakuti mwamanya kuno umwi akapepa, mwaezya ukumanya vino umwineco wazumilamo. Ya David, akaomba upainiya uiyele aku Australia yalanzile ukuti: “Antu aingi ndakai yakalemenkanya amano ya antunze ku vizumilo vya mapepo.” Ya Donalta, aakaikala uku Albania, yatiile: “Yamwi yano tukakomaanya yakalanda ukuti yakwata kuno yakapepa, nomba pa cisila yakalanda ukuti yatazumila muli Leza.” Nupya mwina akaomba umulimo wa Umisyonali aakaikala uku Argentina akalola  ukuti antu yamwi yakalanda ukuti yazumila ukuti mwaya Aeneco Yatatu Muli Leza Wenga, nomba yatange yazumile ukuti Isi, Umwana nu mupasi wa muzilo yaya muli Leza wenga. Walanzile ukuti: “Ndi namanya ukuti muntu wino nkulanda nawe ataazumila vino yakasambilizya kuno akapepa cikangangukila ukuzana vino swensi twazumilamo ivikolane.” Fwandi mwaezya ukumanya vino antu yazumilamo. Lyene wakwe Paulo, tulaya ukulingana na vino twazana antu amisango yonsi yali.—1 Kol. 9:19-23.

11. Ukulingana na mazwi aaya pa Milimo 14:14-17, uzye Paulo wacitanga uli pa kusimikila antu amu Lisitala umu nzila ino yanguvwikisya?

¹¹ Welengini Milimo 14:14-17. Paulo wilukanga vino yano wasimikilangako yatemwilwe, nupya vivyo kwene avino walandangapo. Antu yano wasimikilanga lino wali mu Lisitala, yataamanyile nanti limwi yamanyile sile panono Malembelo. Paulo walanzyanyanga nayo umu nzila yakuti yuvwe. Walandanga pa miyele isuma na vino umwi angacita pa kuipakizya umi. Waomvyanga amazwi ni vilangililo ivyazwanga yano wasambilizyanga ukuvwikisya.

12. Uzye mungiluka uli vino umwi watemwa nu kumusimikila kulingana na vivyo kwene?

¹² Mwailuka vino antu amu cifulo cino mukasimikilamo yatemwa nu kuomvya vivyo kwene pa kuyasimikila. Mungamanya uli vino umuntu watemwa lino mwakomaana nawe nanti lino mwaya pa ng’anda pakwe? Nupya kwene mwaikako mano ku vikucitika. Limwi mungazana umuntu wiyo akulima, akuwelenga ibuku, akulungisya motoka nanti sile ukucita ivintu vyuze. Ndi cakuti icilinga, uzye mutanga mutandike ukulanzyanya kulingana na vino akucita? (Yoa. 4:7) Nanti sile i vyakuzwala vino umuntu atazwala, vingamwazwa ukumanya kuno wafuma, incito ino akaomba nanti sile ivyangalo vino watemwa. Ya Gustavo yalanzile iyati, “Natandike ukulanzyanya nu mulumendo umwi uwazwite sikipa apali kimba wa nyimbo uwalumbuka  sana. Namuzizye pali sikipa kwene wiya nupya wanenyile cino watemelwa kimba wiya. Kulanzyanya kuko, kwalenzile tutandike isambililo lya Baibo, na pa nsita ii u mwina witu.”

13. Mungacita uli pakuti mutandike isambililo lya Baibo umu nzila ino yano mukusimikilako yangatemwa?

¹³ Ndi cakuti mwatandika ukusambilila Baibo na umwi, mwaleka ukuti atemwe isambililo lilyo nu kumulanga vino lingamwazwa. (Yoa. 4:13-15) Umwanaci umwi uwalangizye ukuti akulonda ukusambilila wanenyile nkazi ukwingila umu ng’anda. Lino nkazi waweni setifiketi pa ciumba iyalangililanga ukuti mama wiya wali a mwalimu pa yuniveziti uwasambilizyanga pa vya masambililo, wakomaile sana ukuti naswe kwene tukasambilizya antu ukuomvya isambililo lya Baibo nu kulongana. Umwanaci wiya wazumile ukusambilila Baibo, waile nu ku kulongana uwanda uwalondelilepo, nupya patalengile waile uku ukongano wa ciputulwa. Lino papisile umwaka onga, wawatiziwe. Mwayuzya mweineco muti: ‘I vyani vino yano nasimikile yatemwa? Uzye ningalondolola isambililo lya Baibo umu nzila ino yangatemwa?’

14. Uzye mungacita uli pakuti musambilizye ningo cila musambi?

¹⁴ Pa cisila ca kutandika isambililo lya Baibo, mwapekanyizizya masambililo yano mwakwata lyonga lyonga nu kwelenganya pali vino cila musambi wakula na vino watemwa. Lino mukupekanya, mwalola malembelo yano mulawelenga, mavidyo yano mulamutambisya ni vilangililo vino mulaomvya pa kulondolola icumi ca muli Baibo. Mwayuzya mweineco muti, ‘I vyani sana sana vino umusambi wii alatemwa nupya ivilamufika pa mwenzo?’ (Mapi. 16:23) Ku Albania, umwanaci uwasambililanga na nkazi uwi zina lyakuti Flora walanzile mu kusipa ati, “Ntange nzumile icisambilizyo ca kuti kulaya ukutuutuluka.” Nkazi Flora atamupatikizye ukuzumila vivyo. Walanzile ukuti: “Nelenginye ukuti alinzile ukutandikilapo ukumanya Leza wino walaya ukuti kulaya ukutuutuluka.” Kufuma papo, lyonsi lino yakusambilila, nkazi Flora walandanga sana pali vino Yeova waya nu kutemwa, amano na amaka. Lino papisile insita umwanaci wiyo wizile ataila ukuti kulaya ukutuutuluka. Pali ino nsita a Nte Wakwe Yeova umucincile.

15. Kulingana ni lembelo lya Milimo 17:16-18, i miyele ci ino Aina Atena yakweti iyalenganga Paulo ukuvwa sana uyi, nomba u mulandu ci uno watwalilile ukuyasimikila?

¹⁵ Welengini Milimo 17:16-18. Paulo ataatile ukusimikila Aina Atena nanti icakuti yapepanga sana utuluwi, kucita uzelele, kulondela mano ya antu ya mpiti aatazumiile muli Leza nupya atatiile ukuyasimikila nanti icakuti yamutukanga. Paulo wizile aya Umwina Klistu nanti icakuti ‘walandanga iviipe nu kuzunya nga nu kutuka’ Aina Klistu. (1 Tim. 1:13) Wakwe vino Yesu waweni Paulo ukuti angaya umusambi musuma, avino na Paulo walolanga Aina Atena ukuti yangaya asambi. Nupya watwalilile ukuyalola vivyo kwene.—Mili. 9:13-15; 17:34.

16-17. I vyani vikalangilila ukuti antu amu nko zyonsi yangaya asambi yakwe Klistu? Langililini.

¹⁶ Mu nsita ya Ina Klistu ya kutandikilako, antu a nkulilo zipusanepusane izile iyaya asambi yakwe Yesu. Lino Paulo walembelanga Aina Klistu amu musumba wa Kolinto muno yavwanganga Icigliki, walanzile ukuti Aina Klistu yamwi aali mu cilongano cici yali ni miyele iipe mpiti. Nupya watiile: “Lelo mwaswefiwa kufuma ku maifyo.” (1 Kol. 6:9-11) Uzye nga cali amwemwe nga mwaweni antu yaa ukuti yali nu kusenuka nu kuya asambi?

¹⁷ Ndakai, antu aingi yakaitemelwa ukusenuka pakuti yaye alondezi yakwe Yesu. Ya Yukina aakaomba upainiya uiyele aku Australia  yaweni ukuti antu amitundu yonsi yanguvwa ilandwe lya muli Baibo. Wanda umwi lino yali uku ncito yaweni umukazyana uwakweti vilembwe pa mwili wakwe uwazwite ivyakuzwala vikulu sana. Ya Yukina yalanzile ukuti, “Nasitosile ukutandika ukulanzyanya nawe, nomba natandike ukulanda nawe. Nizile inzana ukuti watemilwe sana Baibo nupya ivilembo kwene vino wailemvile pa mwili vyali ivikomo vya mu Masamu!” Mukazyana wiya watandike ukusambilila Baibo nu kuzanwa uku kulongana. *

18. U mulandu ci uno tutalinzile ukupingwila antu?

¹⁸ Uzye Yesu welenganyanga ukuti ivyalo vyalolelanga ukuzombolwa pa mulandu wakuti wamanyile ukuti antu aingi yali nu kumulondela? Awe foo. Malembelo yasoowile ukuti antu anono sile yali nu kumutaila. (Yoa. 12:37, 38) Yesu wakweti amaka ya kulola umu mwenzo. (Mate. 9:4) Nanti icakuti wisile sana amano ku antu ataile muli aliwe, wasimikilanga na kuli yonsi. Swemo tusilola mu myenzo, fwandi tutalinzile ukupingula antu aaya mu cifulo cino tukasimikilamo! Lelo mwalola ukuti antu yonsi yangaya asambi. Ya Marc aku Burkina Faso yalanzile ukuti: “Antu yano nkalola ukuti yalalunduluka yakaiza iyata ukusambilila. Lelo yano nkalola ukuti yatalatwalilila ali yano yakalunduluka sana. Fwandi nasambilila ukuti tulinzile ukuleka umupasi wakwe Leza kututungulula kuli yano yakulondesya ukumanya icumi.”

19. Uzye tulinzile ukulola uli antu yano tukazana mu vifulo muno tukasimikila?

¹⁹ Pa kutandika, mutanga mulole antu mu cifulo cinu ukuti yaya wa ngano izikulolela ukuzombolwa. Nomba mwaiusya vino Yesu wanenyile asambi yakwe. Vizao vyati vica umu vyalo kuli kuti vikulolela kuzombolwa. Antu yangasenuka nu kuya asambi yakwe Klistu. Yeova wataila ukuti antu aaya mu cifulo cino tukasimikilamo yangaya asambi nupya akayalola wa “cuma.” (Hag. 2:7) Ndi cakuti tukulola antu wakwe vino Yeova na Yesu yakayalola, tulamanya inkulilo zyao na vino yatemwa. Tutalayalola wa antu yaweyawe, lelo tulayalola ukuti ku nkoleelo yalaya aina na ya nkazi.