CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 5
“Umutwe wa Monsi Wensi A Klistu”
“Klistu ali mutwe pa onsi yonsi.”—1 KOL. 11:3.
LWIMBO NA. 12 Leza Mukulu, Yeova
VINO TUMASAMBILILAPO *
1. I vyani vimwi vino aonsi yamwi yakalondela pali vino yalinzile ukucitila aci na ana?
UZYE mukaelenganya ukuti cikapiliula cani ukuya umutwe? Aonsi yamwi yakaleka intambi nanti inkulilo ukuyatungulula muli vino yalinzile ukucitila aci na ana. Uvwini vino nkazi Yanita aakaikala uku Ulaya walanzile, watiile: “Kuno nkaikala antu aingi yazumila ukuti anaci yatacindama ukucila aonsi nupya yalinzile ukuyalola wa yaomvi. Nupya umwina Luke aakaikala uku United States watiile: “Ya isi yamwi yakasambilizya anao alumendo ukuti vino anaci yakalanda vitacindama, fwandi mutalinzile ukwika mano kuli vino yakulanda. Nomba Yeova asilonda aonsi yasunga aci umu nzila iyo. (Loliniko na Mako 7:13.) Nomba uzye, i vyani vino umonsi angacita pakuti amanye ivyakuomvya ningo amaka yano wapeelwa umu lupwa?
2. I vyani vino umutwe wa lupwa alinzile ukumanya, nupya u mulandu ci?
2 Pakuti umonsi aye umutwe wa lupwa umusuma, alinzile ukumanya vino Yeova akalonda acita. Alinzile nu kumanya umulandu uno Yeova wapeelela antu yamwi amaka aakutungulula yauze na vino angakolanya Yeova na Yesu muli vino yakacitila yauze. U mulandu ci uno cacindamila umonsi ukumanya ivintu vii? A pa mulandu wakuti Yeova wapeela imitwe ya ndupwa amaka yamwi aakutungulula nupya akalonda ukuti yaomvya ningo amaka yayo.—Luka 12:48b.
UZYE CIKAPILIULA CANI UKUYA UMUTWE?
3. I vyani vino tukusambilila pa utunguluzi uku mazwi aalembwa pali 1 Kolinto 11:3?
3 Belengini 1 Kolinto 11:3. Icikomo cii cikalondolola vino Yeova watantika ulupwa lwakwe ukwi yulu na pano nsi. Pa mulandu wakuti ali mutwe, wakwata amaka ya utunguluzi yonsi. Kulingana na vino watantika utunguluzi, wapeezileko yamwi kuli yauze. Nomba yonsi yalalondolola kuli aliwe pali vino yakaomvya amaka yayo. (Loma 14:10; Efes. 3:14, 15) Yeova wapeela Yesu amaka akutungulula icilongano, nomba Yesu alalondolola pali vino akatusunga. (1 Kol. 15:27) Yeova wapeela ya iya amaka yakutungulula aci na ana, nomba yalalondolola kuli Yeova na Yesu pali vino yakasunga ulupwa lwao. —1 Pet. 3:7.
4. Aamaka ci yano Yeova na Yesu yakwata?
4 Pa mulandu wakuti Yeova ali Mutwe wa lupwa lwa kwi yulu na pano nsi, wakwata amaka akupeela anakwe masunde pali vino yalinzile ukucita nu kusininkizya ukuti yakulondela masunde kwene yayo. (Eza. 33:22) Vino Yesu ali mutwe wa cilongano ca Ina Klistu, nawe wakwata amaka ya kupanga masunde nu kusininkizya ukuti amu cilongano yakuyalondela.—Gala. 6:2; Kolo. 1:18-20.
5. Aamaka ci yano umutwe wa lupwa Umwina Klistu wakwata, nupya aemwi muno amaka yayo yalinzile ukupeleela?
5 Wakwe vivi kwene vino Yeova na Yesu yakwata amaka, umutwe wa lupwa Umwina Klistu wakwata amaka aakupingula pali vino amu lupwa yalinzile ukulondela. (Loma 7:2; Efes. 6:4) Nomba umutwe wa lupwa wakwata umwakupeleela. Wakwe, vino akupingulapo vilinzile ukuvwana ni visinte ivyaya umwi Izwi Lyakwe Leza. (Mapi. 3:5, 6) Nupya umutwe wa lupwa atakwata amaka aakupangila asi amu lupwa lwakwe masunde. (Loma 14:4) Nupya ndi cakuti anakwe yakula nu kufuma pa ng’anda, yalinzile ukutwalilila ukumucindika nomba ala maka autunguluzi yasila pali aliyo.—Mate. 19:5.
U MULANDU CI UNO YEOVA WAPEELILEKO YAMWI AMAKA?
6. U mulandu ci uno Yeova wapeelileko yamwi amaka?
6 Yeova wapeezileko yamwi amaka akutungulula pa mulandu wakuti watemwa ulupwa lwakwe. U wila ukufuma kuli aliwe. Utunguluzi ukalenga ukuti ulupwa lwakwe Yeova lwaomba ningo ukwaula icimvulunganya. (1 Kol. 14:33, 40) Ndi cakuti citamanyikwe ningo uwapeezilwe amaka akutungulula umu lupwa lwakwe Yeova, nga mwali icimvulunganya nupya antu nga yataali ni nsansa. Limwi nga citamanyikwanga alinzile ukupingula pa vintu na alinzile ukuya apa nkoleelo ukulondela vivyo kwene vino mwapingulapo.
7. I vyani vino Efeso 5:25, 28 ikalanda pali vino Yeova akalonda aonsi yacitila aci?
7 Ndi cakuti caya sile ningo aonsi ukulatungulula umu lupwa, u mulandu ci uno ya mama aingi yakauvwila ukuti ya iya yasiyasunga ningo nupya yakalonda sile yacita vino yakulonda? A pa mulandu wakuti aonsi aingi yakasuula vino masunde yakwe Yeova yakalanda pa lupwa nu kusoololapo ukukonka intambi ni vikacitika uku mwao. Nanti limwi yangacitila aci iviipe pa mulandu sile uwakuti aliyo yakulonda yuvwe ningo. Limwi iya angacuzya umuci pa mulandu wakuti akulonda aloleke ukuti wene wacindama nanti yauze yamanye ukuti wakwata amaka. Angaelenganya ukuti atanga apatikizye umuci ukumutemwa nomba angakwanisya ukulenga amutiina. Nupya cico cingalenga umuci ukulacita vyonsi vino iya akulonda. * Aonsi akaelenganya nu kucita ivintu umu nzila ii yakaluvyanya, yatacindika anaci wakwe vino yalinzile ukucindikwa nupya vino yakacita vikapusana na vino Yeova akalonda.—Belengini Efeso 5:25, 28.
UZYE UMONSI ANGAMANYA ULI VYA KUCITA PAKUTI AYE UMUTWE WA LUPWA UMUSUMA?
8. Uzye umonsi angamanya uli vya kucita pakuti aye umutwe wa lupwa umusuma?
8 Umonsi angamanya ivya kuya umutwe wa lupwa umusuma nga akukolanya vino Yeova na Yesu yakaomvya ningo amaka yano yakwata autunguluzi. Lolini imiyele iili ino Yeova na Yesu yakwata na vino umutwe wa lupwa angalanga imiyele iyo lino akusakamala umuci na ana.
9. Uzye Yeova akalanga uli ukuti waicefya?
9 Kuicefya. Yeova wakwatisya amano ukuluta aliwensi, lelo akakutika kuli vino aomvi yakwe yakulanda. (Utan. 18:23, 24, 32) Wazumilizya yano akatungulula ukulanda vino yakwelenganya. (1 Yamw. 22:19-22) Yeova wamalilika, nomba asienekela ukuti twacita ivintu wa antu amalilike. Lelo akaazwa antu aatamililika aakamuombela ukuomba ningo. (Masa. 113:6, 7) Baibo ikalanda ukuti Yeova a kazwa. (Masa. 27:9; Ayeb. 13:6) Umwene Davidi watiile wali nu kuomba umulimo ukulu uno wapeezilwe pa mulandu wakuti Yeova waicefya nupya wali nu kumwazwa.—2 Sam. 22:36.
10. Uzye Yesu walangilile uli ukuti waicefya?
10 Lekini tulole vino Yesu walangilile ukuti waicefya. Nanti cakuti wali u musambazi, wafuzile ingazo zya yasambi yakwe. U mulandu ci uno uno Yeova walesile ukuti ilyasi lii lilembwe muli Baibo? Walondanga ukusambilizya antu yonsi kumwi sile ni mitwe ya ndupwa kumanya vino yalinzile ukulacita. Yesu umwineco watiile: “Nati mupela cilangililo, kuti namwe kwene mwacita ndi vino nali namucitila.” (Yoa. 13:12-17) Nanti cakuti wakweti sana amaka aakutungulula, atenekelanga yauze ukulamuombela. Lelo waombelanga yauze.—Mate. 20:28.
Umutwe wa lupwa angalanga ukuti waicefya nupya waya nu kutemwa nga akuombako imilimo ya pa ng’anda nu kusakamala ulupwa lwakwe muli vyakwe Leza (Lolini mapalaglafu 11, 13)
11. I vyani vino umutwe wa lupwa angasambilila pa kuicefya kuli vino Yeova na Yesu yakacita?
11 Vino tukusambililako. Umutwe wa lupwa angalanga ukuti waicefya umu nzila izingi. Umutwe wa lupwa atalinzile ukwenekela umuci na ana ukucita ivintu wa antu amalilike. Akakutika lino umuci na ana yakulanda vino yakwelenganya nanti cakuti visikuvwana na vino wene akwelenganya. Ya Marley aakaikala uku United States yatiile: “Ya wane nani insita zimwi tukapusana muli vino tukwelenganya. Nomba namanya ukuti nacindama kuli aliyo nupya yancindika pano yakanguzya vino nkwelenganya nu kwelenganyapo sana lino yatatala yapingulapo ivya kucita. Nupya iya uwaicefya akaitemelwa ukuombako imilimo ya pa ng’anda nanti icakuti antu uku ncende ino akaikalako yakaelenganya ukuti imilimo iyo anaci sile aalinzile ukuomba. Cingatala ukucita vivyo. U mulandu ci? Nkazi Rachel watiile: “Ukumwitu, ndi cakuti iya akwazwa umuci ukufula iviya nu kuzifya umu ng’anda, ainamupalamano na ya lupwa yakatandika ukutwisika ndi cakuti umonsi. Yakaelenganya ukuti umuci wamwingilila.” Ndi cakuti antu aingi avino yakaelenganya kuno mukaikala, iusyini ukuti Yesu wafuzile ingazo zya yasambi yakwe nanti cakuti antu aingi yalolanga umulimo uwa ukuti azya aalinzile ukuomba. Umutwe wa lupwa umusuma asilonda ukucita ivintu ivingalenga yauze yaelenganya ukuti wakwata amaka, lelo akalonda ukucita ivintu ivingalenga umuci na ana ukuya ni nsansa. Ukulunda pa kuicefya, i miyele ci yuze ino umutwe wa lupwa umusuma alinzile ukukwata?
12. Uzye ukutemwa kukalenga Yeova na Yesu ukucita vyani?
12 Kutemwa. Ukutemwa u kukalenga Yeova ukucita vyonsi vino akacita. (1 Yoa. 4:7, 8) Akalanga ukuti watutemwa nupya akalonda ukuti tuye ya cuza yakwe pano watupeela izwi lyakwe Baibo ni iuvi. Akatwazwa ukuvwa acingililwe nupya asakamalwe lino akutunena ukuti watutemwa. Nomba nga pali vino tukalondekwa? Yeova “akatupeela ivintu vyonsi ivyakutuzanzya.” (1 Tim. 6:17) Nga twaluvyanya, akatulungika nomba asita ukututemwa. Pa mulandu nu kutemwa, Yeova watumile umwanakwe ukwizatufwila. Yesu watutemwa sana icakuti wapeezile umi wakwe pa mulandu witu. (Yoa. 3:16; 15:13) Kusi icili consi icingalesya ukutemwa kuno Yeova na Yesu yakwata kuli yayo aaya ni cisinka kuli aliyo.—Yoa. 13:1; Loma 8:35, 38, 39.
13. U mulandu ci uno cacindamila umutwe wa lupwa ukulanga ukutemwa uku lupwa lwakwe? (Lolini na kambokosi akakuti: “ Uzye Umonsi Uwacitwazile Angacita Uli Pakuti Umuci Amucindika?”)
13 Vino tukusambililako. Vyonsi vino umutwe wa lupwa akacita vilinzile ukuya pa mulandu nu kutemwa. U mulandu ci uno icicindamila ukucita vivyo? Umutumwa Yoane walanzile ukuti: “Aasyatemwa umwina wakwe [nanti lupwa] wino akalola, uzye angatemwa Leza uli wino asilola?” (1 Yoa. 4:11, 20) Umonsi uwatemwa amu lupwa lwakwe nupya aakalonda ukukolanya Yeova na Yesu alazwa amu lupwa lwakwe ukuya na ucuza usuma na Yeova, kuyuvwa acingililwe alino nu kuyasakamala muli vino yakulondekwa. (1 Tim. 5:8) Alaasambizya nu kulungika anakwe. Nupya alatwalilila ukusambilila ukupingula ivikazanzya Yeova nupya ivingazwa ulupwa lwakwe. Lekini tulande pa vintu vii conga na conga na vino umutwe wa lupwa angakolanya Yeova na Yesu.
VINO UMUTWE WA LUPWA ALINZILE UKUCITA
14. Uzye umutwe wa lupwa angazwa uli amu lupwa lwakwe ukuya ya cuza yakwe Yeova?
14 Alinzile ukwazwa ulupwa lwakwe muli vyakwe Leza. Yesu walangilile ukuti akakolanya isi pano walondanga ukwazwa alondezi yakwe ukutwalilila ukuya nu utailo ukome. (Mate. 5:3, 6; Mako 6:34) Umu nzila ili imwi kwene icintu icicindamisye cino umutwe wa lupwa alinzile ukucita, u kwazwa amu lupwa lwakwe ukuya ya cuza yakwe Yeova. (Malan. 6:6-9) Akacita vii nga akusininkizya ukuti wene nu lupwa lwakwe yakubelenga nu kusambilila Izwi Lyakwe Leza, ukuya umu kulongana, ukusimikila ilandwe lisuma nu kutwalililila ukukomya ucuza wao na Yeova.
15. Uzye umutwe wa lupwa angazwa uli amu lupwa lwakwe ukuyuvwa acingililwe?
15 Alinzile ukwazwa amu lupwa lwakwe ukuyuvwa acingililwe. Yeova wanenyile Yesu ukuti wamutemwa ala na antu yauze yakuvwako. (Mate. 3:17) Ilingi Yesu walanganga ukuti watemwa alondezi yakwe muli vino wacitanga na vino walandanga. Alondezi yakwe nayo kwene yamunenanga ukuti yamutemwa. (Yoa. 15:9, 12, 13; 21:16) Umutwe wa lupwa angalanga ukuti watemwa umuci na ana muli vino akacita, wakwe ukubelengela pamwi nayo Baibo. Alinzile nu kuyanena ukuti wayatemwa nu kuyataizya, nupya nga calinga, angayataizya ala na yauze yakuvwako.—Mapi. 31:28, 29.
Pakuti umutwe wa lupwa azanzya Yeova alinzile ukusakamala amu lupwa lwakwe muli vino yakulondekwa (Lolini palaglafu 16)
16. I vyani vyuze vino umutwe wa lupwa alinzile ukucita, nupya i vyani vino atalinzile ukucita?
16 Alinzile ukusakamala amu lupwa lwakwe muli vino yakulondekwa. Yeova wasininkizyanga ukuti Aina Izlaeli yakukwata vyonsi vino yakulondekwa nanti sile alino wayafululanga pa mulandu nu kukanaya ni cuvwila. (Malan. 2:7; 29:5) Na ndakai kwene akatupeela vyonsi vino tukulondekwa. (Mate. 6:31-33; 7:11) Vikwene avino na Yesu wacisile, walisizye yonsi amulondiile. (Mate. 14:17-20) Nupya wapozizye na antu aingi aalwile. (Mate. 4:24) Pakuti umutwe wa lupwa azanzya Yeova, alinzile ukulondela amu lupwa lwakwe vyonsi vino yakulondekwa. Lelo kuli cimwi cino atalinzile ukucita. Atalinzile ukulaika sana mano uku ncito ino akaomba pakuti sile asakamala ulupwa icakuti afilwa nu kuyasakamala muli vyakwe Leza na muli vino yakuyuvwa.
17. Uzye Yeova na Yesu yakacita uli pa kutusambilizya nu kutulungika?
17 Alinzile ukusambilizya amu lupwa lwakwe. Yeova akatusambilizya nu kutulungika pa mulandu wakuti akalonda ukutwazwa. (Ayeb. 12:7-9) Wakwe isi, Yesu akasambilizya yano akatungulula umu kutemwa. (Yoa. 15:14, 15) Akatusunda umu cikuuku. (Mate. 20:24-28) Wamanya ukuti tutamalilika nupya ilingi tukaluvyanya.—Mate. 26:41.
18. I vyani vino umutwe wa lupwa umusuma alinzile ukwiusya?
18 Umutwe wa lupwa aakakolanya Yeova na Yesu akaiusya ukuti umuci na anakwe yatamalilika. Asisokela umuci na anakwe. (Kolo. 3:19) Lelo akalondela icisinte icaya pali Galatiya 6:1 nupya akaezya ukuyalungika umu ufuuke ukwiusya ukuti nawe kwene atamalilika. Wakwe Yesu, akailuka ukuti inzila isuma iya kusambilizizyamo ulupwa lwakwe u kucita ivintu vino yangakolanya.—1 Pet. 2:21.
19-20. Lino umutwe wa lupwa akupingulapo ivya kucita, angakolanya uli Yeova na Yesu?
19 Alinzile ukupingulapo ivingazipila yonsi umu lupwa. Yeova akapingulapo ukucita ivintu ivingazipila yauze. Wapingwilepo ukuumba ivya umi, nomba asi pa mulandu wakuti walondanga ivintu vimuzipile lelo walondanga ukuti naswe twaipakizya umi. Kusi uwamupatikizye ukutuma umwanakwe ukwizatufwila pa membu zitu. Lelo wacisile vivyo pa mulandu wakuti walondanga ukutwazwa. Na Yesu kwene wapingulangapo ivyazwanga yauze. (Loma 15:3) Wakwe lino watonsile, ukucila ukupuuza watandike ukusambilizya iumba lya yantu.—Mako 6:31-34.
20 Umutwe wa lupwa umusuma wamanya ukuti icintu citale sana cino alinzile ukucita u kupingulapo ningo ivingazwa ulupwa nupya umulimo uwo uucindame sana kuli aliwe. Asipingula pa vintu ukwaula ukwelenganyapo nanti ukupingula ukulingana na vino akuyuvwa pa nsita iyo. Lelo akaleka Yeova amusambilizye ivya kupingulapo ningo pa vintu. * (Mapi. 2:6, 7) Kucita vii kungalenga ataelenganya sile pali vino vingamuzipila, lelo ni vingazipila yauze.—Filipi 2:4.
21. I vyani vino tulasambilila umu cipande icilondelilepo?
21 Yeova wapeela imitwe ya ndupwa umulimo ukome nupya akalonda yaomba ningo umulimo uu. Ndi cakuti iya akwezya na maka ukulondela vino Yeova na Yesu yakacita, alaya umutwe wa lupwa umusuma. Nupya ndi cakuti umuci akuomba imilimo ino wakwata umu lupwa, mu cupo cao mulaya insansa. Uzye umuci alinzile ukulola uli umulimo uno iya wakwata uwa kutungulula ulupwa, nupya iintazi ci zino angakwata? Cipande icilondelilepo cilasuka mauzyo yaa.
LWIMBO NA. 16 Lumbanyini Jah pa Mwanakwe Umupakwe
^ pala. 5 Lino umonsi watwala, akaya umutwe wa lupwa. Umu cipande cii tumasambilila pa maka yano Yeova wapeelako yauze, umulandu uno wacitila vivyo na vino aonsi yangasambililako kuli Yeova na Yesu. Umu cipande icilondelilepo tulasambilila pali vino ya iya na aci yangasambilila kuli Yesu na kuli yauze aalembwa muli Baibo. Umu cipande cakwe citatu tulalanda pali vino aina yalinzile ukuomvya amaka yano yapeelwa umu cilongano.
^ pala. 7 Vino aonsi yakacuzya aci ukwikako sile nu kuyuma, insita zimwi vikalolekela nu mu vya kutamba na mabuuku umwaya ivya kusekesya. Fwandi cii calenga aonsi aingi ukulalola kwata citaipa ukucuzya aci.
^ pala. 20 Pakuti mumanyilepo na vyuze pali vino mungapingulapo ningo pa vintu, lolini icipande cakuti: “Mwapingulapo Ivingazanzya Leza” icali umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Epuleo 15, 2011, pa mafwa 13-17.
