1-2. Ukulingana na Mateo 5:11, uzye tulinzile ukulalola uli ntazi?

YESU walavile alondezi yakwe ukuti yali nu kuya ni nsansa zya cumi cumi. Nupya wacelwile yonsi amutemwa ukuti yali nu kuya ni ntazi. (Mate. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Twaya nu luzango ukuya asambi yakwe Klistu. Nomba uzye tukauvwa uli ndi cakuti ya lupwa itu yatandika ukutulesya ukuombela Yeova, amu uteeko yakutucuzya, yano tukaomba nayo nanti yano tukasambilila nayo yakutupatikizya ukucita iviipe? Nga twelenganya pali vii tungatandika ukusakamala.

² Antu aingi yasilola ukuti ukuyacuzya kungalenga yaye ni nsansa. Nomba Izwi Lyakwe Leza likatunena ukuti tulinzile ukuya ni nsansa lino yakutucuzya. Yakobo watunenyile ukuti tutalinzile ukutoovoka nga twaya ni ntazi, lelo tulinzile ukuya nu luzango. (Yako. 1:2, 12) Yesu nawe kwene watunenyile ukuti tulinzile ukuya ni nsansa ndi cakuti yakutucuzya. (Belengini Mateo 5:11.) Tungatwalilila uli ukuya nu luzango asi mulandu ni ntazi? Tungamanya ivingi nga twasambilila vimwi vino Yakobo walembiile Aina Klistu ya kutandikilapo. Lekini tutandikile ukusambilila pa ntazi zino Aina Klistu yaa yakweti.

3. I vyani vyacitike lino Yakobo wizile aya sile umusambi wakwe Yesu?

³ Pa cisila sile lino Yakobo umwina wakwe Yesu waya umusambi, Aina Klistu mu Yelusalemu yatandike ukuyacuzya. (Mili. 1:14; 5:17, 18) Nupya lino umusambi Sitivini yamukomile, Aina Klistu aingi yutwike umu musumba nu kufumamo nupya “yasalanganiile umu mpanga ya Yudeya na Samaliya” nupya lino papisile insita yafisile nu ku Kupulo, nu ku Antioki. (Mili. 7:58–8:1; 11:19) Asambi yakweti ntazi izingi. Nanti ciye vivyo yatwalilile  ukusimikila konsi kuno yaile nupya antu aingi izile iyaya Aina Klistu icakuti ni vilongano vyapanzilwe umu ncende izingi. (1 Pet. 1:1) Nomba pa cisila cakwe cico izile iyakwata sana intazi.

4. Iintazi ci na zyuze zino Aina Klistu ya kutandikilapo yakweti?

⁴ Aina Klistu akutandikilapo yakweti intazi izipusanepusane. Wakwe, mupipi nu mwaka wa 50 C.E., Klaudi kateeka wa ku Loma wanenyile Ayuda yonsi ukufuma umu Loma. Fwandi Ayuda aizile iyaya Aina Klistu yayapatikizye ukusya mang’anda yao nu kukuukila uku ncende zyuze. (Mili. 18:1-3) Umupipi nu mwaka wa 61 C.E., umutumwa Paulo walemvile ukuti antu yatusile Aina Klistu ala na yauze yakuvwako, ukuika umu vifungo nu kuiyila ivintu vino yakweti. (Ayeb. 10:32-34) Wa yantu yauze, Aina Klistu yamwi yali apiina nupya yalwalililanga.—Loma 15:26; Filipi 2:25-27.

5. A mauzyo ci yano tumaasuka?

⁵ Lino Yakobo walembanga kalata wii ala umwaka wa 62 C.E., utatala wafika, wamanyile ningo intazi zino aina na ya nkazi yakweti. Yeova walenzile Yakobo ukulembela Ina Klistu yaa kalata pakuti ayanene vino yali nu kucita pakuti yatwalilile ukuya nu luzango asi mulandu ni ntazi zino yakweti. Lekini tulole ivyali muli kalata wakwe Yakobo nu kwasuka mauzyo yaa: U luzango lwa musango ci luno Yakobo walemvilepo? I cani cingalenga Umwina Klistu ukuta ukuya nu luzango? Nupya uzye ukuya na mano, utailo nu kuya asipe kungatwazwa uli ukutwalilila ukuya nu luzango asi mulandu ni ntazi zino tukweti?

6. Ukulingana na Luka 6:22, 23, u mulandu ci uno Umwina Klistu akayela nu luzango asi mulandu ni ntazi?

⁶ Antu yangelenganya ukuti yangaya sile ni nsansa ndi cakuti yakweti umi usuma, impiya izingi alino nu kuya ni nsansa umu lupwa. Nomba uluzango luno Yakobo walandangapo lukaiza pa mulandu nu mupasi wakwe Leza, fwandi tungaya nu luzango lulo asi mulandu ni vikutucitikila umu umi. (Gala. 5:22) Umwina Klistu angaya nu luzango nanti nsansa zya cumi cumi nga wamanya ukuti akuzanzya Yeova nupya akukolanya Klistu. (Belengini Luka 6:22, 23; Kolo. 1:10, 11) Wakwe vivi kwene vino kambilimbili kakacingililwa na lampi pakuti katwalilile ukwaka, avino naswe kwene tukatwalilila ukuya nu luzango asi mulandu ni vikutucitikila. Tutalata ukuya nu luzango lino twalwala nanti lino tuulizya impiya. Nupya tulatwalilila ukuya nu luzango lino yakutucuzya nanti lino ya lupwa itu na yauze yakutukanya ukuombela Yeova. Uluzango lwitu lukakomelako lyonsi lino antu yezya ukutulesya ukuya nu luzango. Amezyo yano tukapitamo pa mulandu nu utailo witu yakalangilila ukuti sweswe yasambi ya cumicumi yakwe Klistu. (Mate. 10:22; 24:9; Yoa. 15:20) Ali mulandu uno Yakobo walembiile ukuti: “Inane, mwasansamuka lino mwaya na mezyo apusanepusane.”—Yako. 1:2.

7-8. U mulandu ci uno utailo witu ukakomelako ndi cakuti tweziwa?

⁷ Yakobo walanzile mulandu uno Aina Klistu yakaitemelwa ukuzizimizya intazi zipisye. Watiile: “Mukatwalilila ukuya nu utailo lino mweziwa, cikalenga mwazizimizya.” (Yako. 1:3, NWT.) Amezyo tungayakolanya ku moto uno yakaomvya pa kupanga icakuputwilako ica cela. Lino icakuputwilako cico yacoca nu kucizusya, cikaya icela cikome sana. Vikwene avino cikaya na kuli sweswe, ndi cakuti twazizimizya amezyo, utailo witu ukakoma sana. Ali mulandu uno Yakobo walembiile ukuti: “Musininkizye ukuti utailo winu watwalilila kwaula kutonta, pakuti mukule, muye afumaluke, antu atulilwa cimwi.” (Yako. 1:4) Nga twalola ukuti amezyo yakutulenga ukuya nu utailo ukome, tungaya nu luzango lino tukuzizimizya amezyo yayo.

⁸ Muli kalata wakwe, Yakobo walanzile ni vintu vimwi ivingalenga tute ukuya nu luzango. I vintu ci vivyo kwene, nupya tungavicimvya uli?

9. U mulandu ci uno tukalengela Leza ukuti atupeele amano?

⁹ Intazi: Ndi cakuti tutamanyile ivya kucita. Lino twakwata intazi, tukalenga Yeova ukuti atwazwe ukupingula ivingamuzanzya, ivingakomelezya aina na ya nkazi alino nu kutwazwa ukutwalilila ukuya acisinka kuli aliwe. (Yele. 10:23) Tukalonda atupeele amano akumanya ivya kucita nu kumanya ivya kulanda kuli yayo aakutukanya. Ndi cakuti tutamanyile ivya kucita, tungatoovoka, na cico cingalenga tute ukuya nu luzango.

10. I vyani vino ilembelo lyakwe Yakobo 1:5 likatunena ukucita pakuti tuye na mano?

¹⁰ Vino tulinzile ukucita: Tulinzile ukulenga Yeova ukuti atupeele amano. Ndi cakuti tukulonda  ukutwalilila ukuya nu luzango lino tukuzizimizya intazi, tulinzile ukupepa kuli Yeova nu kumulenga ukuti atupeele amano pakuti tupingulepo ningo ivya kucita. (Belengini Yakobo 1:5.) I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti tukulola ukuti Yeova asikwasuka zuwa mapepo itu? Yakobo walanzile ukuti tulinzile ukutwalilila “ukulenga Leza.” Yeova asisoka ndi cakuti twatwalilila ukumulenga amano. Tata witu uwa kwi yulu wene “akapeela” kuli yonsi ndi cakuti twamulenga mano akuzizimizya intazi. (Masa. 25:12, 13) Akalola intazi zino tukupitamo, ukuvwa uyi nga tukucuula nupya akalondesya ukutwazwa. Na cii cikalenga tuye sana nu luzango. Nomba uzye Yeova akacita uli pakuti atupeele amano?

11. I vyani vyuze vino tulinzile ukucita pakuti tuye na mano?

¹¹ Yeova akaomvya izwi lyakwe pakuti atupeele amano. (Mapi. 2:6) Pakuti tuye na mano yayo, tulinzile ukuisambilizya Izwi Lyakwe Leza nu kubelenga impapulo izikalanda pali Baibo. Nomba kuli na vyuze vino tulinzile ukucita ukucila sile pa kuisambilizya. Tulinzile ukucita vino Leza akutunena ukucita. Yakobo walemvile ukuti: ‘Mutauvwa sile mazwi yakwe Leza. Lelo mulinzile kucita vino mazwi yalanda.’ (Yako. 1:22) Ndi cakuti tukulondela vino Leza akutunena tukaya amutende, ukukanaumilila sile pali vino tukwelenganya nu kuya nu luse. (Yako. 3:17) Imiyele ii ikatwazwa ukutwalilila ukuya nu luzango lino tukuzizimizya intazi.

12. U mulandu ci uno cacindamila ukumanya ningo Baibo?

¹² Izwi Lyakwe Leza lyaya wa cilola, likatwazwa ukumanya muno tulinzile ukuombela na vino tungacita vivyo. (Yako. 1:23-25) Wakwe, pa cisila ca kubelenga Izwi Lyakwe Leza, tungiluka ukuti tulinzile ukuta ukusoka zuwa. Yeova angatwazwa ukumanya ivya kuya afuuke ndi cakuti antu nanti ntazi vyalenga tusoke. Nga twaya afuuke tulateeka umwenzo ndi  cakuti twaya ni ntazi. Nupya tukaelenganya ningo nu kupingulapo ningo pa vintu. (Yako. 3:13) Fwandi icicindama sana ukumanya ningo Baibo.

13. U mulandu ci uno tulinzile ukusambililila pali vino yamwi aalembwa muli Baibo yacisile?

¹³ Insita zimwi tukamanya vino tutalinzile ukucita pa cisila ca kuluvyanya. Nomba ii asi inzila isuma iya kusambilililamo ivintu. Inzila isuma iya kukwatilamo mano, u kusambilila kuli vino yauze yacisile ningo na vino yaluvyanyizye. Ali mulandu uno Yakobo akatukomelezezya ukuti tulinzile ukusambililako kuli yamwi aalembwa muli Baibo, wakwe Abulaamu, Laabu, Yobo na Eliya. (Yako. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Aomvi yaa acisinka yakwe Yeova, yazizimizye intazi izyali nu kulenga yafilwe ukutwalilila ukuya nu luzango. Vino yazizimizye vikatulanga ukuti ndi cakuti Yeova watwazwa naswe kwene tungazizimizya.

14-15. U mulandu ci uno tulinzile ukuombelapo ndi cakuti twatandika ukutwisika?

¹⁴ Intazi: Ndi cakuti tukutwisika pali vino twazumilamo. Lino insita ikuya ikupita, cingatutalila ukuvwikisya vimwi vino Baibo ikalanda. Nanti limwi Yeova atange asuke mapepo itu ukulingana na vino twenekelanga. Cii cingalenga tutandike ukutwisika. Ndi ckauti twatwalilila ukutwisika, cingalenga utailo witu utonte nupya tungonona na ucuza witu na Yeova. (Yako. 1:7, 8) Nupya cingalenga tute ukutaila ukuti vino Yeova watulaya uku nkoleelo vilacitika.

¹⁵ Umutumwa Paulo wakolinye upaalilo uno twakwata pa vilacita uku nkoleelo uku nanga. (Ayeb. 6:19) Inanga ikaazwa uwato ukwimilila pali pamwi nu kukanasendwa. Nomba inanga ingaomba ningo ndi cakuti ceni ino iyanyepa uku wato itaputwike. Wakwe vivi kwene vino ingalawa zingonona ceni, avino nu kutwisika kungalenga utailo witu ukononeka. Lyene ndi cakuti twakwata intazi, tungata ukutaila ukuti vino Yeova watulaya vilafikiliziwa. Ndi cakuti twata ukuya nu utailo, tulata ukuya nu upaalilo. Yakobo walanzile ukuti: “Akatwisika wene wakolana wi imbi lya pali yemba lino likusunkwa ni cipupu.” (Yako. 1:6) Umuntu wa musango uwo atange atale ayepo nu luzango.

16. I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti twatandika ukutwisika?

¹⁶ Vino tulinzile ukucita: Tutatwisika; twakomya utailo witu. Tulinzile ukuombelapo zuwa. Mu manda yakwe kasesema Eliya, antu yakwe Yeova yatandike ukutwisika vino yazumilemo. Eliya wayanenyile ukuti: “Uzye a lilaci Iino mulelenganya vino muli nu kucita? Ndi cakuti Yawe [nanti Yeova] ali Leza winu, fwandi ali wino mwapepa! Lelo ndi cakuti Baali ali leza winu, fwandi ali wino mwapepa!” (1 Yamw. 18:21) Na ndakai kwene tulinzile ukuombelapo zuwa. Tulinzile ukulondelezya pakuti tusininkizye ukuti Yeova ali Leza wa cumi, Baibo Iizwi lyakwe, nu kuti ya Nte Yakwe Yeova antu yakwe. (1 Tesa. 5:21) Kucita vyonsi vii kulalenga tute ukutwisika nu kukomya utailo witu. Ndi cakuti tukulonda ukuta ukutwisika, tulinzile ukulenga ya eluda yatwazwe. Tulinzile ukuombelapo zuwa pakuti tutwalilile ukuya nu luzango lino tukuombela Yeova!

17. I cani cilacitika ndi cakuti twata ukuya asipe?

¹⁷ Intazi: Kutoovoka. Izwi Lyakwe Leza likati: “Nga watovoka ala amaka yako yalacepelwa pa wanda uno wizilwa ni ntazi.” (Mapi. 24:10) Izwi lya Ciyebulai ilyasenulwa ukuti ukutoovoka, lingapiliula nu kuti ukuta ukuya umusipe. Nga mwata ukuya asipe, cilalenga mute ukuya nu luzango.

18. Uzye cikapiliula cani ukuzizimizya?

¹⁸ Vino tulinzile ukucita: Tulinzile ukutaila Yeova ukuti alatupeela amaka aakuzizimizya. Tulinzile ukuya asipe pakuti tuzizimizye intazi. (Yako. 5:11) Izwi lino Yakobo waomvizye ilyasenulwa ukuti “kuzizimizya” likalenga twelenganye pa muntu uwatatwalilila sile ukwimilila.  Tungelenganya pa musilika musipe sana uwataimilila ukwaula ukuutuka na lino umulwani wamuzanza.

19. I vyani vino tungasambilila kuli vino Paulo wacitanga?

¹⁹ Tungakolanya vino Paulo wali umusipe na vino wazizimizyanga. Insita zimwi uvwanga ukutonta. Nomba wazizimizyanga pa mulandu wakuti wataile ukuti Yeova wali nu kumupeela amaka yano walondekwanga. (2 Kol. 12:8-10; Filipi 4:13) Naswe kwene tungakomeleka nu kuya asipe ndi cakuti twiluka ukuti tukalondekwa uwazwilizyo ukufuma kuli Yeova.—Yako. 4:10.

20-21. I vyani vino tungasininkizya?

²⁰ Tungasininkizya ukuti intazi zino tukakwata asi kuti Yeova akatufulula. Yakobo watunenyile ukuti: “Ndu muntu watunkwa na mezyo amusango uu, wene atalinzile kulanda ati, ‘Leza akuntunka.’ Pano Leza atangatunkwa ni nkota, nupya Leza asyatunka muntu nanti wenga.” (Yako. 1:13) Nga twazumila icisinka cii, tukapalama sana kuli Tata witu uwa kwi yulu uwaya nu kutemwa.—Yako. 4:8.

²¹ Yeova “asisenuka.” (Yako. 1:17) Wazwilizye Aina Klistu ya kutandikilako ukuzizimizya intazi, fwandi naswe kwene ndakai angatwazwa. Mwaleenga Yeova ukuti amupeele mano, utailo alino nu kumulenga ukusipa. Alaasuka mapepo inu. Fwandi mungasininkizya ukuti alamwazwa kutwalilila ukuya nu luzango lino mukuzizimizya intazi!