1. Uzye ukutemwa kwakwe Leza kukalenga mwauvwa uli?

MUTUMWA Yoane walemvile ukuti: ‘Leza u kutemwa.’ (1 Yoa. 4:8) Amazwi yaa yakatwiusyako icisinka icicindame icakuti: Leza ali Ntulo ya umi, nupya ali Ntulo ya kutemwa. Yeova watutemwa! Kutemwa kwakwe kukalenga twayuvwa acingililwe nupya ansansa.

2. Kulingana na Mateo 22:37-40, a masunde ci yaili akulu kuluta, nupya u mulandu ci uno limwi cingatutalila ukulondela isunde lyakwe ciili?

² Aina Klistu yatalinzile ukusoololapo nampo nga yalinzile ukulanga ukutemwa nanti foo. Pano ukutemwa i sunde. (Belengini Mateo 22:37-40.) Nga twamanya ningo Yeova, cilatwangukila ukulondela isunde lya kutandikilako. Yeova waya umumalilike, akatusakamala nupya waya ni cikuuku kuli sweswe. Nomba limwi cingatutalila ukulondela isunde lyakwe ciili. U mulandu ci? A pa mulandu wakuti aina itu na ya nkazi yano tukaya nayo insita ikulu, yatamalilika. Insita zimwi, yangalanda nanti kutucitila ivintu ivisikulanga ukuti iyatutemwa nupya yasi ni cikuuku kuli sweswe. Yeova wamanyile ukuti cilaatutalila ukulondela isunde lii, ali mulandu uno waomvizye ya kalemba yamwi yakwe Baibo ukutusambilizya umulandu uno tulinzile ukulangila ukutemwa na vino tungacita vivyo. Kalemba umwi pali yayo, a Yoane. —1 Yoa. 3:11, 12.

3. I vyani vino Yoane walanzile pa kutemwa?

³ Muli vino walemvile, Yoane walanzile sana ukuti Aina Klistu yalinzile ukulalanga ukutemwa. Umwi buku lya muli Baibo lino Yoane walemvile ilikalanda apa umi wakwe Yesu, waomvizye amazwi yakuti “kutemwa” nu “kutemwikwa” imiku iingi ukuluta vino amazwi yaa yaomviwa mu  mabuku yatatu Aamalandwe. Yoane wali ni myaka 100 lino walemvile ibuku lyakwe Ililandwe na makalata yatatu. Mabuku yaa amuli Baibo yakatusambilizya ukuti ukutemwa u kulinzile ukutulenga ukulacita vyonsi vino tukacita. (1 Yoa. 4:10, 11) Lelo, papisile insita pakuti Yoane asambilile cisinka cii.

4. Uzye Yoane walanganga lyonsi ukutemwa?

⁴ Lino Yoane wali umwance, atalanganga ukutemwa lyonsi. Pa nsita imwi Yesu na asambi yakwe yali mu mulimo wa kusimikila ukufuma ku Yelusalemu ukufika nu ku Samaliya. Antu yamwi amu Samaliya yakanyile ukuyapokeelela. I vyani vino Yoane wacisile? Wene pamwi nu mwina wakwe, Yakobo yuzizye Yesu ndi cakuti yangaama umoto ukufuma ukwi yulu ukuti oce antu yonsi aikalanga umu muzi uwa! (Luka 9:52-56) Pa nsita yuze, Yoane wafizilwe ukulanga ukutemwa uku atumwa yauze. Wene pamwi nu mwina wakwe, Yakobo yanenyile nyina ukunena Yesu ukuti akayapeele ivifulo ivicindame umu Wene. Lino atumwa yauze izile iyamanya vino Yakobo na Yoane yacisile, yasosile sana. (Mate. 20:20, 21, 24) Nanti icakuti Yoane waluvyanyanga, Yesu wamutemilwe.

5. I vyani vino tumasambilila mu cipande cii?

⁵ Mu cipande cii, tumasambilila pali vimwi vino Yoane wacisile na pali vino walemvile pa kutemwa. Lino tukusambilila, tumalola vino tungalanga ukutemwa uku ina itu na ya nkazi. Nupya tumasambilila pa nzila icindame muno umutwe wa lupwa angalanga ukuti watemwa ulupwa lwakwe.

6. Uzye Yeova walanga uli ukuti watutemwa?

⁶ Tungaelenganya ukuti pakuti twalanga ukutemwa ku antu, tulinzile ukulaomvya amazwi asuma kuli aliyo. Nomba ndi cakuti twayatemwa, tulinzile ukulanga ukutemwa kuko ukupitila mu kuyacitila ivisuma. (Loliniko na Yakobo 2:17, 26) Yeova watutemwa. (1 Yoa. 4:19) Nupya akalanga ukuti watutemwa ukupitila umu mazwi asuma aaya muli Baibo. (Masa. 25:10; Loma 8:38, 39) Nomba twamanya ukuti Leza watutemwa asi pa mulandu sile na vino akatunena lelo a pa mulandu na vino akatucitila. Yoane walemvile ukuti: “Leza watulanzile kutemwa kwakwe pa kutuma Mwana wakwe wenga sile muno nsi, pakuti aliwe atupeele umi.” (1 Yoa. 4:9) Yeova wazumilizye umwanakwe wino watemwa ukuti acuule nu kutufwilwa. (Yoa. 3:16) Fwandi tutanga tutwisike ukuti Yeova watutemwa.

7. I vyani vino Yesu wacisile pa kulanga ukuti watutemwa?

 ⁷ Yesu wanenyile alondezi yakwe ukuti wayatemilwe. (Yoa. 13:1; 15:15) Walangizye vino wayatemilwe na vino watutemwa asi sile muli vino walandanga lelo na muli vino wacitanga. Yesu walanzile ukuti: “Pasi kutemwa kwa muntu ukwaluta kuu, ukuti umuntu aipeele kufwila yacuza yakwe.” (Yoa. 15:13) Nga twelenganya pali vino Yeova na Yesu yatucitila, i vyani vino tulalonda ukucita?

8. I vyani vino ilembelo lyakwe 1 Yoane 3:18 likalanda ukuti avino tulinzile ukucita?

⁸ Tukalanga ukuti twatemwa Yeova na Yesu lino tukuyuvwila. (Yoa. 14:15; 1 Yoa. 5:3) Nupya Yesu watupeezile isunde lyakuti tulinzile ukulatemwana. (Yoa. 13:34, 35) Tutalinzile ukulalanda sile ukuti twatemwa aina itu na ya nkazi, lelo tulinzile nu kulalanga ukuti twayatemwa muli vino tukacita. (Belengini 1 Yoane 3:18.) I vyani vimwi vino tungacita pa kulanga ukuti twayatemwa?

9. Uzye ukutemwa kwalenzile Yoane ukucita vyani?

⁹ Yoane atemwa nga wikazile na isi nu kulapanga ulupiya umu mulimo wa kuvuwa inswi uno yaombanga. Lelo waomvizye insita yakwe uku kwazwa yauze ukusambilila pali Yeova na Yesu. Vino Yoane wasoolwilepo vitaali ivyangupale. Yamuzunyanga umupipi nu ku kusila kwa mwaka wa 1 C.E., ala umukote pa nsita iya, nupya yamusenzile ukutali ukufuma kuno wikalanga. (Mili. 3:1; 4:1-3; 5:18; Umbw. 1:9) Nanti sile lino yamwisile mu cifungo pa mulandu nu kusimikila pali Yesu, Yoane walangilile ukuti watemilwe yauze. Lino wali pa cilila ca Patimosi walemvile ibuku lya Umbwilo nu kulituma uku vilongano “pakuti alange aomvi yakwe vintu ivili nu kucitika zuwa.” (Umbw. 1:1) Lyene pa cisila ca kufuma umu cifungo ku Patimosi, Yoane walemvile ibuku lilandwe ilikalanda pa umi wakwe Yesu nu mulimo wakwe. Lyene walemvile na makalata yatatu pakuti akomelezye aina na ya nkazi. Uzye mungakolanya uli vino Yoane waipeelisye umu umi wakwe?

10. Mungalanga uli ukuti mwatemwa antu?

¹⁰ Mungalanga ukuti mwatemwa antu muli vino mukasoololapo ukucita mu umi winu. Antu aaya mu nsi ii yakwe Satana yakalonda mwaelenganya sile pali vino mweineco mukulonda, kulondesya ukukwata impiya izingi nanti ukulumbuka sana. Lelo Aina Klistu umu nsi yonsi, yakaipeelesya ukuomba umulimo wa kusimikila ilandwe lisuma nu kwazwa antu kupalama kuli Yeova. Yamwi yakaombako umulimo wa kusimikila nu kusambilizya insita yonsi.

11. Uzye ya kasimikila aingi yakalanga uli ukuti yatemwa Yeova na ina na ya nkazi?

¹¹ Aina Klistu aingi yalinzile ukulaomba insita ikulu pakuti yaisakamala nu kusakamala indupwa zyao. Nanti ciye vivyo, Aina Klistu aaya na ucisinka yakatungilila iuvi lyakwe Leza umu nzila ili yonsi ino yangakwanisya. Yamwi yakaombako umulimo wa kwazwa atiyaponelwa na mazanzo, yauze nayo yakaombako umu mulimo wa makuule, nupya yonsi kwene yakasangwilako ulupiya lwa kutungilila umulimo wa mu nsi yonsi. Yakacita vii pa mulandu wakuti yatemwa Leza na antu yauze. Cila mulungu, tukalanga ukuti twatemwa aina na ya nkazi lino tukuzanwa ku kulongana nu kwasukapo. Tukazanwa mu kulongana na lino itutonta. Nanti cakuti tukuvwa intete, tukaasukapo. Nupya  nanti icakuti tukakwata intazi, tukakomelezya yauze lino tutatala twatandika ukulongana nanti pa cisila ca kulongana. (Ayeb. 10:24, 25) Ala tukataizya sana pali vino aina itu na ya nkazi yakaomba!

12. Iinzila ci na yuze ino Yoane walangiilemo ukuti watemilwe aina na ya nkazi?

¹² Yoane walangilile ukuti watemilwe aina na ya nkazi lino wayataizyanga nu kuyasunda. Mu makalata yano wayalembiile, Yoane wataizye aina na ya nkazi pa utailo wao ni milimo isuma, lelo wayasunzile na pa kucita uluyembu. (1 Yoa. 1:8–2:1, 13, 14) Naswe kwene tulinzile ukulataizya aina na ya nkazi pa visuma vino yakacita. Nomba ndi cakuti umwi watandika ukucita iviipe nanti ukuya ni miyele iipe, tungalanga ukuti twamutemwa nga twamwazwa mu mucenjelo. Cikalondekwa ukusipa pa kwazwa cuza witu, lelo Baibo ikalanda ukuti ya cuza ya cumi yakaazwana.—Mapi. 27:17.

13. I vyani vino tutalinzile ukucita?

¹³ Insita zimwi tukalanga ukuti twatemwa aina itu na ya nkazi ndi cakuti tusikucita vimwi. Wakwe, tusisoka zuwa ndi cakuti yaluvyanya mu milandile. Elenganyini pali vino vyacitike lino Yesu wali umupipi nu kufwa. Wanenyile asambi yakwe ukuti pakuti yaye nu umi yalinzile ukulya umwili wakwe nu kumwa uwazi wakwe. (Yoa. 6:53-57) Mazwi yaa yavulunginye sana asambi icakuti aingi yatiile ukumulondela. Lelo ya cuza ya cumi, wakwe Yoane, yene yatwalilile ukuya pamwi nawe. Yatuvwikisye vino Yesu walanzile, nupya yafwile yazungwike sana. Lelo, ya cuza ya cumi yene yatelenginye ukuti Yesu waluvyanyizye pali vino walanzile, nupya yataasosile. Lelo yamutaile pano yamanyile ukuti walanzile icumi. (Yoa. 6:60, 66-69) Ala mwandini cacindama sana ukukanasoka zuwa pali vino ya cuza itu yangalanda! Lelo tulinzile ukuleka aineco yalondolole muno yakulozya.—Mapi. 18:13; Kasa. 7:9.

14. U mulandu ci uno tutalinzile ukwezya ukupata aina itu na ya nkazi?

¹⁴ Nupya Yoane watucelwile ukuti tutalinzile ukupata aina itu na ya nkazi. Ndi cakuti twakana ukuvwila ukusunda kuu, Satana angatandika ukututungulula. (1 Yoa. 2:11; 3:15) Vii vyacitikiile yamwi pa cisila ca mwaka wa 1 C.E. Pa nsita ilya, Satana wezizye na maka ukulenga antu yakwe Leza ukupatana nu kupatukana. Pa nsita  ino Yoane walembanga makalata yakwe, ala umu cilongano mwaya antu acitanga ivintu wakwe Satana. Diotilefe waletanga amalekano mu cilongano. (3 Yoa. 9, 10) Ataacindikanga ya eluda yano iumba ilyatungululanga lyatumanga. Walondanga nu kuzinga apokelelanga antu yano wapasile mu cilongano. Ala vino wacitanga vitaazifile! Na ndakai kwene, satana akaezya na maka ukulenga antu yakwe Leza yataombela pamwi. Tutalinzile ukupata aina itu nu kuta ukuombela pamwi.

15. I vyani vino umutwe wa lupwa alinzile kulaiusya?

¹⁵ Inzila yonga icindame ino umutwe wa lupwa angalangilamo ukuti watemwa amu lupwa lwakwe u kulayasakamala muli vino yakalondekwa. (1 Tim. 5:8) Nomba alinzile ukwiusya ukuti icacindama sana u kwazwa amu lupwa ukuya na ucuza usuma na Yeova. (Mate. 5:3) Elenganyini pali vino Yesu walangilile ningo vino imitwe ya ndupwa ilinzile ukucita. Ibuku lyakwe Yoane likatunena ukuti lino Yesu wafwanga pa cimuti ca kucuziwilwapo, watwalilile ukwelenganya pa lupwa lwakwe. Yoane na nyina wakwe Yesu maliya, yaimi umupipi ni ncende ino yali nu kukomelapo Yesu. Nanti icakuti waculanga, wanenyile Yoane ukuti akasyale akusakamala Maliya. (Yoa. 19:26, 27) Yesu wakweti aina yakwe na ya kaci yakwe ali nu kulasakamala Maliya muli vino walondekwanga, nomba cikaloleka kwati pataali nanti awenga uwali umulondezi wakwe pa nsita iya. Fwandi Yesu walondanga ukuti kuye umwi uwakusakamala Maliya muli vino walondekwanga nu kumukomelezya ukutwalilila ukuombela Yeova.

16. I milimo ci ino Yoane wakweti?

¹⁶ Yoane wakweti milimo ingi iyakuomba. Pa mulandu wakuti wali u mutumwa, walinzile ukuya umucincile mu mulimo wa kusimikila. Yoane afwile watwazile, fwandi walondekwanga ukulasakamala ulupwa muli vino lwalondekwanga nu kulwazwa ukuya na ucuza usuma na Leza. (1 Kol. 9:5) I vyani vino imitwe ya ndupwa ingasambililako ndakai?

17. U mulandu ci uno cacindamila umutwe wa lupwa ukulasakamala ulupwa lwakwe muli vyakwe Leza?

¹⁷ Umutwe wa lupwa angakwata imilimo na yuze icindame. Alinzile ukulaombesya  lino ali ku ncito pakuti alenga Yeova ukucindikwa. (Efes. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Nupya angakwata imilimo na yuze umu cilongano wakwe ukusakamala aina na ya nkazi nu kulatungulula umulimo wa kusimikila. Pa nsita ili imwi kwene alinzile ukwiusya ukuti cacindama kulasambilila Baibo nu muci wakwe na ana. Yalataizya sana pali vyonsi vino akacita pa kuyazwa ukuya nu umi usuma, ansansa na pali vino akayazwa ukutwalilila ukuya ya cuza yakwe Yeova.—Efes. 5:28, 29; 6:4.

18. I vyani vino Yoane wasininkizye?

¹⁸ Yoane wikazile imyaka ingi nupya kwali ivingi ivyamucitikiile. Wakweti intazi zingi izyali nu kulenga utailo wakwe uye utonte. Nomba lyonsi wezyanga na maka ukulondela masunde yakwe Yesu, wakwe isunde lya kutemwa aina na ya nkazi. Nupya cii calenzile Yoane asininkizye ukuti Yeova na Yesu yamutemilwe nupya yali nu kumupeela amaka aakuzizimizya intazi ili yonsi. (Yoa. 14:15-17; 15:10; 1 Yoa. 4:16) Satana na antu amu nsi yataali nu kulesya Yoane kutwalilila ukulanga ukutemwa ku ina na ya nkazi muli vino walandanga na muli vino wacitanga.

19. Uzye ilembelo lyakwe 1 Yoane 4:7 likatukomelezya ukucita cani, nupya u mulandu ci?

¹⁹ Wakwe vino cali kuli Yoane, naswe kwene tukaikala umu nsi iikatungululwa na Satana aatatemwa umuntu ali wensi. (1 Yoa. 3:1, 10) Nanti icakuti akalonda ukuti tute ukutemwa aina itu na ya nkazi, atanga alenge icintu cii ukucitika suka sile nga twamuzumilizya. Tukalondesya ukutemwa aina na ya nkazi nu kulanga ukuti twayatemwa kupitila muli vino tukalanda na muli vino tukacita. Nga tukulanga ukutemwa kuko, tulaya nu luzango pa mulandu wakuti twaya mu lupwa lwakwe Yeova, nupya umi witu ulazipa wakwe cimwi.—Belengini 1 Yoane 4:7.