1. I vyani vino antu aingi ndakai iikako sana mano?

 LIMWI mwalola ukuti antu aingi ndakai iika sana amano uku ineco ukucila ukwika amano kuli yauze. Wakwe, yamwi yakaomvya intaneti pakuti yailangizye uku yantu pali vino yaya alino ni milimo ino yakaomba. Lelo, antu anono sile aliyo iika mano uku kulumbanya Yeova. Umu cipande cii, tumasambilila vino cikapiliula ukupeela Yeova ululumbi nu mulandu uno tulinzile ukulamulumbanyizizya. Nupya tumasambilila na pali vino tungacita pakuti twamulumbanya na vino Leza alalenga izina lyakwe ukulumbanyiziwa uku nkoleelo.

UZYE CIKAPILIULA CANI UKUPEELA YEOVA ULULUMBI?

2. Uzye Yeova walangilile uli ukuti wakwatisya amaka pa Mwamba wa Sinai? (Loliniko ni pa nkupo.)

² Uzye ululumbi ali cani? Muli Baibo izwi lyakuti “ululumbi” likalozya uku cintu icili consi icikalenga umuntu ayuvwa ukuti wacindama sana. Lino Yeova wafumizye Aina Izlaeli umu uzya mu Ijipti, wayalanzile ukuti a Leza uwakwatisya sana amaka. Elenganyini ukuti vii vikucitika: Aina Izlaeli iyakolongana umupiipi nu Mwamba wa Sinai pakuti yuvwe kuli vino Leza amayanena. Lyene papela wa mwamba pali ikumbi ilifine. Papo kwene umusili watandika ukuteenta sana nupya ikuya ukupangalakansya nu kumyantula kwa nkuwa alino kuvwika iciunda icikalamba ica kulila kwi penga. (Kufu. 19:​16-18; 24:17; Masa. 68:8) Lino Yeova wacisile ivintu vii Aina Izlaeli yafwile yazungwike ukulola vino wakwatisya amaka.

3. Uzye cikapiliula cani ukulumbanya Yeova?

³ Uzye antu nayo yangalumbanya Yeova? Ee. Inzila yonga ino tungalumbanyizizyamo Yeova u kunenako yauze pa maka yano wakwata na pa miyele yakwe. Nupya tukalumbanya Leza ndi cakuti tukuleka ukuti ululumbi lwaya kuli aliwe pa milimo ino tukakwanisya ukuomba pa mulandu nu kwazwa kwakwe.  (Eza. 26:12) Umwene Devedi u muntu wino tungakolanya uwalumbanyizye Yeova. Umwi pepo lino wapefile apa nkoleelo ya Ina Izlaeli, wanenyile Leza ati: “We Yeova, wewe mukalamba, uwa maka, umuyembe nupya umucindame, pano ivya mu mayulu vyonsi ni vya pano nsi i vyako.”—1 Mila. 29:​11, 20.

4. Uzye Yesu walumbanyizye uli Yeova?

⁴ Lino Yesu wali pano nsi, walumbanyanga Isi lino wanenanga antu ukuti Yeova uwamupeelanga amaka akucita ivizungusyo. (Mako 5:​18-20) Nupya walumbanyizye Yeova ukupitila muli vino walandanga na vino wacitilanga yauze. Pa nsita imwi Yesu wasambilizyanga umwi sunagogi. Pa yantu aakutikanga kuli aliwe pali nu mwanaci wino iviwa vyacuzizye pa myaka 18. Iviwa vyalenzile ukuti umwanaci atunduza nupya atololokanga. Yesu wamanyile ukuti umwanaci waculanga nupya walondekwanga ukumwazwa, fwandi Yesu walanzile nawe umu cikuuku. Wamunenyile ati: “Mwanaci, wapoziwa uku ulwale wako.” Lyene wamwisilepo makasa, nupya lilyo kwene umwanaci ololwike nu “kutandika ukulumbanya Leza,” wataizye Yeova pali vino wamulenzile ukuya nu umi usuma nupya. (Luka 13:​10-13) Fwandi umwanaci wiya wakweti umulandu ucindame uwakutaizizyapo Yeova, nupya vikwene ali vino caya na kuli sweswe.

U MULANDU CI UNO TUKALUMBANYIZIZYA YEOVA?

5. I milandu ci iikalenga twacindika Yeova?

⁵ Tukalumbanya Yeova pa mulandu wakuti twamucindika. Twakwata imilandu iingi iikalenga twamucindika. Yeova wakwata amaka akucita vyonsi vino akulonda, nupya asitonta. (Masa. 96:​4-7) Amano yakwe yakalolekela umu vintu vino waumba. U watupeela umi nupya aliwe akatupeela vyonsi vino tukulondekwa pakuti tutwalilile ukuya nu umi. (Kuso. 4:11) U wa cisinka. (Kuso. 15:4) Vyonsi vino akacita vikatunguluka, nupya lyonsi akafikilizya vino walaya. (Yoswa 23:14) Ali mulandu uno kasesema Yelemiya walanzile pali Yeova ati: “Pa yantu yonsi aamano na pali ya mwene ya nko yonsi, Pataaya uwaya wakwe wewe.” (Yele. 10:​6, 7) Ukwaula nu kutwisika, twakwata imilandu icindame iikalenga twacindika Tata witu uwa kwi yulu. Nomba Yeova asilonda ukuti twamucindika sile lelo akalonda nu kuti tumutemwe.

6. U mulandu ci uno twatemelwa Yeova?

⁶ Tukalumbanya Yeova pa mulandu wakuti twamutemwa sana. Elenganyini pa miyele iingi ino Yeova wakwata iikalenga ukuti tumutemwe. Wakwatisya uluse alino ni cikuuku. (Masa. 103:13; Eza. 49:15) Akauvwa uyi ndi cakuti tukucula. (Zaka. 2:8) Akatwazwa pakuti tumumanye nu kuya ya cuza yakwe. (Masa. 25:14; Mili. 17:27) Nupya waicefya; ‘akalolekesya na pano nsi, apayela ulwelele ni nsi, aliwe akakatusya umulanda apa citumba.’ (Masa. 113:​6, 7) Pa mulandu ni miyele yii ino wakwata, tukalonda ukulalumbanya Leza.—Masa. 86:12.

7. I syuko ci iliiyele lino twakwata?

⁷ Tukalumbanya Yeova pa mulandu wakuti tukalonda yauze ukumumanya. Aingi yatamanya icumi pali Yeova. U mulandu ci? A pa mulandu wakuti Satana akalanda malyasi ya ufi pali aliwe nupya antu yakazumila ufi uwo. (2 Kol. 4:4) Satana walenga antu ukuzumila ukuti Yeova akalandula, asisakamala antu, nu kuti aliwe akalenga antu yacula umu nsi. Nomba swemo twamanya icumi pali Leza witu. Twakwata isyuko ilya kunenako yauze pali vino Leza waya alino nu kuyazwa pakuti nayo kwene yamulumbanya. (Eza. 43:10) Icipande 96 ica Masamu cikalanda  sana pali vino tulinzile ukulalumbanya Yeova. Lino tukusambilila ivyaya umu Masamu yaa, tumalola vino tungacita pakuti twalumbanya Yeova ukulingana na vino akalonda.

TUNGALUMBANYA ULI YEOVA UKULINGANA NA VINO AKALONDA?

8. Iinzila ci yonga ino tungalumbanyizizyamo Yeova? (Masa. 96:​1-3)

⁸ Belengini Masamu 96:​1-3. Tungalumbanya Yeova ukupitila muli vino tukalanda pali aliwe. Vikomo vii vikanena antu yakwe Yeova ukuti ‘imbilini Yeova,’ “lumbanyini izina lyakwe,” ‘mwalanda api lyasi lisuma ilya pa kupususya kwakwe,’ nu kuti ‘mwalanda pa lulumbi lwakwe ku ya mu nko.’ Zyonsi zii i nzila zino tungalumbanyizizyamo Tata witu uwa kwi yulu. Ayuda aali na ucisinka alino na Ina Klistu akutandikilapo yanenangako yauze pa vintu vyonsi vino Yeova wayacitiile pakuti yalumbanye izina lyakwe. (Dan. 3:​16-18; Mili. 4:29) Tungacita uli pakuti twayakolanya?

9-10. I vyani vino mwasambilila kuli vino vyacitikiile ya Angelena? (Loliniko ni cikope.)

⁹ Elenganyini pali vino vyacitikile nkazi Angelena, a aakaikala uku United States. Wasifile nu kulanda pali Yeova uku yantu yano akaomba nayo apa kampani. Lino nkazi Angelena wingile sile ncito, yamwamile ukuzanwa uku kukomaana kuno yamile na aomvi na yauze apya. Umu kukomaana kuu aaku kampani yalanzile ukuti cila umuntu aneneko auze pa umi wakwe. Ya Angelena yapekinye ukuti yakalangizye antu ivikope ivyalangililanga insansa zino yakwata pa mulandu wakuya Inte Yakwe Yeova. Lino kwasyazile sile panono ukuti cifikile ya Angelena ukulanda, umuomvi muze watandike ukuilondolola nupya walanzile ukuti wakuliile umu lupwa lwakwe Ya Nte Yakwe Yeova. Umonsi wii watandike ukulanda iviipe pali Ya Nte Yakwe Yeova alino na pali vino twazumilamo. Ya Angelena yalanzile ati: “Nuvwile intete. Nelenginye ukuti: ‘Uzye namazumilizya umuntu wii ukulanda ivya ufi pali Yeova? Nanti namavwangilako Yeova?’”

¹⁰ Lino umonsi wiya wamazile sile ukulanda, ya Angelena yapefile ipepo ilipi ilya mu mwenzo. Lyene yanenyile umonsi wiya umu cikuuku ukuti: “Inkulilo yako itikolana ni yane. Nani kwene nakuliile umu lupwa lwakwe ya Nte, nupya na ndakai kwene nene Nte.” Nanti cakuti citangwike, ya Angelena yateekile. Yalangizye  aomvi yauze ivikope vyao na ya cuza yao ivyalangililanga vino yakaya ni nsansa lino yakuombela Yeova nupya yalondolwile vino yazumilamo umu mucinzi. (1 Pet. 3:15) I vyani vyacitike? Lino ya Angelena yamazile ukulanda, umonsi wiya wateesile umwenzo. Walanzile na pali vimwi ivyamucitikile uku wance lino wazanwanga na Ya Nte Yakwe Yeova. Ya Angelena yalanzile ukuti: “Yeova akalonda ukuti twalanda icumi pali aliwe.” Naswe kwene tungalumbanya Yeova nanti cakuti yauze yasikumucindika. Lii isyuko iliiyele lino twakwata.

11. Uzye ya kapepa ya cumi yalanga uli ukuti yakalondela icisinte caya pali Masamu 96:8 ukufuma na mpiti?

¹¹ Belengini Masamu 96:8. Tungalumbanya Yeova ukuomvya ivintu vino twakwata. Ya kapepa ya cumi lyonsi yakaomvya vino yakwata uku kulumbanya Yeova. (Mapi. 3:9) Wakwe, Aina Izlaeli yasangwilileko impiya ni vintu vino yakweti pa kukuula itempele nu kulalisakamala. (2 Yamw. 12:​4, 5; 1 Mila. 29:​3-9) Asambi yakwe Yesu yamwi yasakamalanga Yesu na atumwa yakwe ukuomvya “ivyuma vyao.” (Luka 8:​1-3) Nupya Baibo ikalanda ukuti lino Aina Klistu yamwi yacuzile pa mulandu ni cipowe, aina na ya nkazi aikalanga umu ncende zyuze yayatumiile impiya. (Mili. 11:​27-29) Na ndakai kwene, tungalumbanya Yeova ukupitila umu kusangwilako.

12. Uzye imisangulo zitu zingalenga uli Yeova ukulumbanyiziwa? (Loliniko ni cikope.)

¹² Elenganyini pa nzila yonga iikalangilila ukuti imisangulo zitu zikalenga Yeova ukulumbanyiziwa. Lipoti iya mu 2020 yalondolwile ivyacitike umu Zimbabwe lino mwali icilala icipisye. Antu aingi yacuzile sana uku nzala, kumwi na nkazi Prisca. Ivintu vifile sana pa mulandu ni cilala, lelo nkazi Prisca watwalilile ukusimikila pali Citatu na pali Cisano wakwe vino wacitanga lyonsi, nanti cakuti yii yali insita iya kulima. Aina mupalamano yamutumfyanga pali vino wayanga umu kusimikila ukucila ukuya uku vyalo, ala yakumunena ukuti, “Ulafwa uku nzala.” Nkazi Prisca wasininkizye ukuti Yeova wali nu kulamusakamala, nupya wasukanga ati: “Yeova asitazyela aomvi yakwe.” Patalengile ya Prisca, izile yapokelela ivyakulya ukufuma ukwi iuvi litu. Ya Prisca yapokelile ivyakulya ni vintu vino yalondekwanga pa mulandu ni misangulo ino aina na ya nkazi yakasangula. Aina mupalamano yao yazungwike, nupya yayanenyile ati, “Leza atamutazyela, fwandi  tukulonda ukusambilila ivingi pali aliwe.” Aina mupalamano yao 7 yatandike ukuzanwa umu kulongana.

13. Uzye vino tukacita vingalenga uli Yeova ukulumbanyiziwa? (Masa. 96:9)

¹³ Belengini Masamu 96:9. Tungalumbanya Yeova ukupitila muli vino tukacita. Ya simapepo aombelanga api tempele lyakwe Yeova yalondekwanga ukuya ausaka. (Kufu. 40:​30-32) Naswe kwene tulinzile ukuya ausaka, nomba asi kuya sile ausaka uku mwili lelo tutalinzile nu kulacita ivintu vino Yeova wapata. (Masa. 24:​3, 4; 1 Pet. 1:​15, 16) Tulinzile ukuombesya pakuti tuzuule “untu wa mpiti,” kuli kuti imiyele iipe ni vicitwa iviipe nupya tulinzile ukuzwala “untu upya,” kuli kuti ukulaelenganya nu kucita ivintu ivikalangilila ukuti tukakolanya Yeova. (Kolo. 3:​9, 10) Yeova akaazwa antu ukusenuka nu kuzwala untu upya kumwi sile nayo acisile ivintu iviipe.

14. I vyani vino tukusambililako kuli vino vyacitikile ya Jack? (Loliniko ni cikope.)

¹⁴ Elenganyini pali vino vyacitikile ya Jack, aali ankalwe nupya aatiinyanga yano antu yamanga nu kuti Ciwa. Pa mulandu ni milandu ino yacisile, yayapingwile ukukomwa. Lino ya Jack yalolelanga uwanda uwa kukomwa, yazumile ukulasambilila Baibo nu mwina uwatandalilanga icifungo muno ya Jack yali. Nanti cakuti ya Jack yacisile iviipe ivingi, yasenwike nupya lino papisile insita izile iyabatiziwa nu kuya Inte Yakwe Yeova. Ya Jack yasenwike sana nupya pa wanda uno yali nu kukomwa, ya kalinda ya cifungo yaponyizye amisonzi nu kuyapakasya. Uwali umukalamba wa cifungo walanzile ati: “Ya Jack yali afungwa aipe sana. Nomba paa afungwa asuma sana.” Umulungu walondelilepo pa cisila ca kukoma ya Jack, lino aina yaswilile uku cifungo mu kutungulula ukulongana kwali umufungwa umwi uwazanyilweko pa muku wakutandikilapo. I cani calenzile ukuti azanweko? Watemilwe vino ya Jack yasenwike, fwandi walondanga ukumanya vino angacita pakuti apepa Yeova. Umu cumi, vino tukacita vingalenga ukuti Tata witu uwa kwi yulu alumbanyiziwe.—1 Pet. 2:12.

UZYE YEOVA WASYA ALENGE ULI IZINA LYAKWE UKUCINDIKWA?

15. Uzye Yeova wasya alenge uli cimanyikwe uku yantu yonsi ukuti aliwe uwalinga ukupepwa? (Masa. 96:​10-13)

¹⁵ Belengini Masamu 96:​10-13. Vikomo vyakusyalikizyako umu cipande 96 ica Masamu  vikalondolola pali Yeova ukuti a Kapingula nupya Umwene uwa mulinganya. Uzye Yeova wasya alenge uli izina lyakwe ukucindikwa? Alacita vivyo lino alaleta umulinganya. Likwene sile ali nu konona Babiloni Mukalamba pali vino akazewanya izina lyakwe ilya muzilo. (Kuso. 17:​5, 16; 19:​1, 2) Antu yamwi aalalolako kuno Babiloni Mukalamba akononwa yalasoololapo ukwiza umu kupepa kwa cumi. Nu mukusyalikizya, pa Amagedoni Yeova alonona iviipe vyonsi vino Satana waleta, nupya alonona yonsi aakamukanya na aakazewanya izina lyakwe, lelo alapususya yayo yonsi amutemwa, aakamuvwila nupya aakamulumbanya. (Mako 8:38; 2 Tesa. 1:​6-10) Pa cisila ca wezyo wa kusyalikizyako uulalondelelapo pa cisila ca myaka 1,000 iya Kuteeka Kwakwe Klistu, Yeova alalenga cimanyikwe uku yantu yonsi ukuti aliwe walinga ukupepwa. (Kuso. 20:​7-10) Pa nsita iya, ‘insi ilakwata umanyililo wa ucindami wakwe Yawe, ndi vino yayemba yakulu yazula amanzi.’—Haba. 2:14.

16. I vyani vino mukulondesya ukulacita? (Loliniko ni cikope.)

¹⁶ Elenganyini vino cilazipa lino antu yonsi alaya nu umi yalalumbanya Yeova ukulingana na vino akalonda. Na ndakai, tulinzile ukucita ivili vyonsi vino tungakwanisya pakuti twasimikilako antu pali Leza alino nu kulacita ivintu ivingalenga ukuti alumbanyiziwa. Pa kutwazwa ukucita vivyo, Iumba Ilikatungulula ilisoolola ukuti ilembo lya Masamu 96:8 liye ali lembo lya mwaka wa 2025, ilikati: “Peelini Yeova ululumbi ululingine ni izina lyakwe.”