1. U mulandu ci onga uno Leza wapangiile icupo?

 YEOVA a “Leza wa nsansa” nupya akalonda naswe ukuya ni nsansa. (1 Tim. 1:11) Watupeela ivya upe ivingi pakuti twaipakizya umi. (Yako. 1:17) Ica upe conga pa vya upe vino watupeela i cupo. Lino umonsi nu mwanaci yatwalana, yakalaya ukuti yalatemwana nu kucindikana. Ndi cakuti iya nu muci yatwalilila ukutemwana, yonsi yoili yakaya ni nsansa.—Mapi. 5:18.

2. Uzye ivyupo ivingi ndakai vyaya uli?

² Ndakai atwalane aingi yasitwalilila ukutemwana nu kucindikana ukulingana na vino yalavile. Na cii, cikalenga ukuti yataya ni nsansa. Lipoti iya likwene iyafumile uku kaungwe ka World Health Organization ikalangilila ukuti ya iya aingi yakauma aci yao, ukulanda amazwi aipe kuli aliyo alino nu kuyacuzya umu nzila zyuze. Iya aakacita vii, angacindika umuci lino ali nawe pa yantu, lelo ala akumucuzya lino yali yonga pa ng’anda. Ya iya aingi aakatamba ivya uzelele yakalenga aci yayuvwa ukuti yatatemwikwa na cii cikalenga ukuti yataya ni nsansa umu cupo.

3. I vyani vimwi ivyalenga ya iya yacuzya aci yao?

³ I vyani vikalenga ya iya yamwi ukulacuzya sana aci? Limwi yamwi yakuliile umu lupwa muno ya isi yacuzyanga ya nyina, fwandi cii calenga yalola ukuti caya sile ningo ukucuzya aci. Yamwi nayo yafwile yakulila uku ncende kuno antu yakalola ukuti “umonsi” alinzile ukuomvya amaka pakuti umuci amanye ukuti aliwe wakwatisya amaka pa ng’anda. Aonsi yauze nayo yafwile yatasambiliziwe ivya kuikaanya ndi cakuti yasoka. Yamwi  nayo pa mulandu wakuti yakatamba ivya uzelele yakalola anaci nu kupanga icupo umu nzila iipe. Nupya aakalondelezya aingi yazanyile ukuti lino kwali icikuko cakwe COVID-19 ya iya aingi yatandike ukucuzya aci yao. Nomba kusi imilandu ili yonsi iingalenga ya iya yacuzya aci yao.

4. I vyani vino ya iya Aina Klistu yalinzile ukucenjelako, nupya u mulandu ci?

⁴ Ya iya Aina Klistu yalinzile ukucenjela pakuti yatalola aci yao wakwe vino antu amu nsi yii yakalola anaci umu nzila iipe. a U mulandu ci? Umulandu onga uwakuti vino umuntu akaelenganya ilingi ali vino akacita. Umutumwa Paulo wacelwile Aina Klistu apakwe aali umu Loma ukuti “tiini ukutungululwa nu wikazi wa ndakai.” (Loma 12:​1, 2) Lino Paulo walembiile Aina Loma, ala Aina Klistu yaa yaya umu cilongano pa myaka iingi. Lelo mazwi yano Paulo walanzile yakalangilila ukuti Aina Klistu yamwi yatwalilile ukutungululwa ni ntambi alino ni myelenganyizizye iya mu nsi. Ali mulandu uno wayakomelizye ukuti yasenule imyelenganyizizye ni micitile yao. Ukusunda kuu kungazwa na ya iya Ina Klistu ndakai. Lelo ica ulanda icakuti, ya iya aingi yakaelenganya wakwe vino amu nsi yii yakaelenganya nupya cii calenga ukuti yacuzya aci yao. b Uzye Yeova akalonda ya iya yasunga uli aci yao? Tukazana icasuko umwi lembo apafumile umutwe wa cipande cii.

5. Ukulingana na 1 Petulo 3:​7, uzye iya alinzile ukusunga uli umuci?

⁵ Belengini 1 Petulo 3:7. Yeova wanena ya iya ukuti yacindika aci. Iya uwacindika umuci akamusunga ningo nu kumulanga ukutemwa ni cikuuku. Umu cipande cii tumasambilila pali vino iya angalanga ukuti wacindika umuci wakwe. Lekini inkoleelo tulande pa miyele ikalangilila ukuti iya atacindika umuci wakwe nupya atamutemwa.

MUTACITA IVINTU IVINGALANGILILA UKUTI MUTACINDIKA ACI INU

6. Uzye Yeova akauvwa uli pa onsi aakacuzya aci yao? (Kolose 3:19)

⁶ Mutaya nu lwete. Yeova wapata umuntu umunkalwe. (Masa. 11:5) Yeova wapata iya aakacuzya umuci. (Malaki 2:16; belengini Kolose 3:19.) Ukulingana ni lembo lwakwe 1 Petulo 3:7 apafumile umutwe wa cipande cii, ndi cakuti iya akacuzya umuci, ucuza wakwe na Leza ungononeka. Yeova atanga akutika nu ku mapepo yakwe.

7. Ukulingana na Efeso 4:​31, 32, i milandile ci iipe ino ya iya yalinzile ukutalukako? (Loliniko ni “Izwi Ilyatililondololwa.”)

⁷ Mutaomvya mazwi aipe. Ya iya yamwi yakaomvya amazwi aipe uku yaci yao nupya yakalanda mazwi aakayacisa. Lelo Yeova wapata ‘icipyu, ukusoka, ukukalipa, alino ni miponto.’ c (Belengini Efeso 4:​31, 32.) Akauvwa vyonsi. Yeova akaika sana mano kuli vino iya akalanda uku muci, nanti cakuti yali sile yonga. Iya aakaomvya amazwi aipe uku muci wakwe asionona sile icupo lelo akaonona na ucuza wakwe na Leza.—Yako. 1:26.

8. Uzye Yeova akalola uli ukutamba ivya uzelele, nupya u mulandu ci?

⁸ Mutatamba ivya uzelele. Uzye Yeova akalola uli ukutamba ivya uzelele? Wavipata. Fwandi iya aakatamba ivikope ivya uzelele akaonona ucuza wakwe na Yeova nupya  akalenga umuci ayuvwa ukuti atacindama. d Yeova akaenekela iya ukutwalilila ukuya uwa cisinka uku muci wakwe muli vino akacita na vino akaelenganya. Yesu walanzile ukuti umonsi wensi uwatwalilila ukulolekesya umwanaci nu kumukumbwa ala watacita mpiti nawe uzelele “umu mwenzo.” e—Mate. 5:​28, 29.

9. U mulandu ci uno Yeova wapatila iya aakapatikizya umuci ukupanga icupo umu nzila ingalenga asyale akucula na kampingu?

⁹ Mutapatikizya aci inu ukupanga icupo umu nzila ingalenga yasyale yakucula na kampingu. Ya iya yamwi yakapatikizya aci yao ukupanga icupo umu nzila ikalenga aci yao yayuvwa ukuti yakuyacuzya nupya kampingu yao ikayacuzya. Yeova wapata imiyele yii iya ukaitemwe. Yeova akalonda ukuti ya iya yatemwa aci yao nu kucindika ya kampingu yao. (Efes. 5:​28, 29) Nga ndi cakuti iya Umwina Klistu watandika mpiti ukucuzya umuci wakwe nanti akatamba ivya uzelele, angacita uli pakuti asenuka muli vino akaelenganya nu kucita?

VINO MUNGACITA PAKUTI MUTE UKUCITA IVIIPE

10. I visuma ci ivingacitika ndi cakuti ya iya yakukolanya Yesu?

¹⁰ I vyani ivingazwa iya ukuta ukucuzya umuci nu kumupatikizya? U kukolanya Yesu. Nanti cakuti Yesu ataatwazile, iya angasambilila ivya kusunga umuci kuli vino Yesu wacitilanga asambi. (Efes. 5:25) Wakwe, lolini vino ya iya yangasambililako kuli vino Yesu wacitilanga asambi yakwe na vino walandanga nayo.

11. Uzye Yesu walolanga uli asambi yakwe?

¹¹ Yesu wali ni cikuuku uku yatumwa yakwe nupya wayacindike. Ataomvyanga amazwi aipe. Nanti cakuti Yesu wakwatisye sana amaka ukuyacila, ataomvyanga amaka yakwe ku kulenga atumwa yakwe yamutiina nanti ukuvwa intete. Lelo waicefizye nupya wayaombelanga. (Yoa. 13:​12-17) Wanenyile asambi ati: ‘Sambililini kuli nene, pano nafuuka nupya naicefya, nupya mulapuza.’ (Mate. 11:​28-30) Yesu wali u mufuuke. Ndi cakuti umuntu umufuuke cisipiliula ukuti atakwata amaka. Lelo u muntu akaikaanya. Ndi cakuti umwi wamusosya, akatwalilila ukuya umuteekele nupya akaikaanya.

12. Uzye Yesu walandanga uli kuli yauze?

¹² Yesu waomvyanga amazwi yakwe ku kuteekezya nu ku kukomelezya yauze. Ataomvyanga amazwi aipe pa kulanda na alondezi yakwe. (Luka 8:​47, 48) Nanti sile lino antu amukanyanga yamutukanga nu kumusosya, “wene atayatukanga.” (1 Pet. 2:​21-23) Insita zimwi, Yesu wasoololangapo ukukanayasuka pakuti atalanda amazwi aipe. (Mate. 27:​12-14) Vikwene ali vino na ya iya Aina Klistu yalinzile ukuya.

13. Ukulingana na Mateo 19:​4-6, uzye iya ‘angailundanya’ uli uku muci wakwe? (Loliniko ni cikope.)

¹³ Yesu wanenyile ya iya ukuti yalinzile ukutwalilila ukuya acisinka uku yaci yao. Walanzile pali vino Isi walanzile ukuti, iya alinzile “kuilundanya ku muci.” (Belengini Mateo 19:​4-6.) Izwi lya Cigiliki ilyaomviwa apa vikomo vii likapiliula ukuti “kulematika.” Fwandi ukutemwana kuno iya nu muci yatemwana kulinzile ukuya ukukome kwati iyalematikwa na gulu. Ndi cakuti wenga wacita ivya kusosya umuze, yonsi kwene yakacula. Iya uwatemwa umuci yakwe atalatamba ivya uzelele. Atalaika “mano uku vyaciwelewele.” (Masa. 119:37) Na cii, cilalenga ukuti apangane na manso yakwe ukuti atalalanga icintemwa uku yanaci yauze.—Yobo 31:1.

14. I vyani vino iya alinzile ukucita pakuti azifye ucuza wakwe na Yeova alino nu muci wakwe?

 ¹⁴ Iya aakauma umuci wakwe nanti ukumucuzya alinzile ukucita vii ivyalondelelapo pakuti azifye ucuza wakwe na Yeova alino nu muci wakwe. I vyani vivyo kwene vino alinzile ukucita? Ica nkoleelo, alinzile ukwiluka ukuti atakwata intazi. Yeova akalola vyonsi vino akacita na vyonsi vino akalanda. (Masa. 44:21; Kasa. 12:14; Aeb. 4:13) Cakwe ciili, alinzile ukuta ukucuzya umuci wakwe nu kusenula imiyele yakwe. (Mapi. 28:13) Cakwe citatu, alinzile ukulenga uwelelo uku muci wakwe na kuli Yeova. (Mili. 3:19) Alinzile ukupaapata Yeova ukuti amwazwe ukusenuka nu kumwazwa ukusenuka muli vino akaelenganya, vino akalanda, na vino akacita. (Masa. 51:​10-12; 2 Kol. 10:5; Filipi 2:13) Icalenga 4, alinzile ukulacita ivintu ukulingana na vino akupepelapo nupya alinzile ukupata unkalwe ni milandile iipe. (Masa. 97:10) Icalenga 5, alinzile ukuya zuwa kuli ya eluda pakuti yamwazwe. (Yako. 5:​14-16) Icalenga 6, alinzile ukutantika vino alinzile ukucita ivingamwazwa ukukanaswilizyapo ukucita iviipe vino wacisile. Na iya aakatamba ivya uzelele alinzile ukucita vino itulandapo. Yeova alamwazwa ukusenula imiyele yakwe. (Masa. 37:5) Lelo atalinzile sile ukupelela pa kuta ukucita ivintu ivingasosya umuci wakwe. Alinzile nu kusambilila ivya kucindika umuci wakwe. Angacita uli vivyo?

VINO MUNGALANGILILA UKUTI MWATEMWA ACI INU NUPYA MWAYACINDIKA

15. Uzye iya angalanga uli ukuti watemwa umuci wakwe?

¹⁵ Mwalanga ukuti mwatemwa aci inu. Aina yamwi aaya ni nsansa umu cupo cao yakasininkizya ukuti cila wanda yakucitila pamwi ivintu vimwi na aci yao pakuti yayalange ukuti yayatemwa. (1 Yoa. 3:18) Iya angalanga ukuti watemwa umuci wakwe nu mu tuntu utunono wakwe, ukumulema api kasa nanti ukumukumbatila. Limwi angamulembela meseji nu kumunena ati: “Nakuuluka” nanti ukumuzya ati: “Uzye uwanda ukupitika uli?”  Angamulembela kadi nu kulembapo mazwi aakulangilila vino wamutemwa. Ndi cakuti iya akucita vii, alalanga ukuti watemwa umuci wakwe nupya icupo cao cilakomelelako.

16. U mulandu ci uno iya alinzile ukulataizizya umuci wakwe?

¹⁶ Mwayataizya. Iya uwatemwa umuci wakwe akanena umuci umulandu uno wamutemelwa nupya cii cikalenga umuci ukukomeleziwa. Inzila yonga ino angacitilamo vii, u kutaizya pali vino umuci wakwe akamucitila na pali vino akamutungilila. (Kolo. 3:15) Ndi cakuti iya akutaizya umuci wakwe ukufuma pansi ya mwenzo, umuci akauvwa ningo. Akayuvwa umucingililwe, umutemwikwe, nupya umucindikwe.—Mapi. 31:28.

17. Uzye iya angalanga uli ukuti wacindika umuci wakwe?

¹⁷ Mwaya ni cikuuku nupya amucinzi. Iya uwatemwa umuci wakwe akacindika umuci wakwe nu kumutemwa. Akalola umuci wakwe ukuti uupe ukufuma kuli Yeova. (Mapi. 18:22; 31:10) Ni vikacitika ivyakuti akaya ni cikuuku nu kumucindika na lino yakupanga icupo. Atalapatikizya umuci wakwe ukucita ivili vyonsi ivingalenga atayuvwa ningo, ayuvwa ukuti akumucuzya nanti ivingalenga ukuti kampingu yakwe yamucuzya lino yakupanga icupo. f Iya nawe kwene alinzile ukuombesya ukuya na kampingu umusanguluke.—Mili. 24:16.

18. I vyani vino ya iya yalinzile ukutwalilila ukulacita? (Loliniko na kambokosi akakuti “Ivintu 4 Ivingazwa Iya Ukulacindika Umuci.”)

¹⁸ Mwe ya iya, mungasininkizya ukuti Yeova akaya sana ni nsansa nupya akataizya pali vino mukaezya na maka ukucindika aci inu. Mwatwalilila ukucindika aci inu nu kuta ukucita ivintu ivingayasosya nupya mwaya ni cikuuku alino nu kuyalanga ukuti mwayatemwa. Ndi cakuti mukucita vivyo ala mukulanga ukuti mwayatemwa nupya yacindama. Mwacindika aci inu, nupya ndi cakuti mukuyacindika, mulacingilila ucuza ucindame uno mwakwata na Yeova.—Masa. 25:14.