1. Uzye izwi lyakuti “icumi” likapiliula cani?

“UZYE mwizile imumanya uli icumi?” “Uzye mwakuliile umu lupwa lwakwe ya kapepa?” “Uzye ipapita imyaka inga pano mwamanyiile icumi?” Limwi yamwi yamuuzyapo mauzyo yaa, nanti limwi namwe mwatala muzyapo yamwi. Uzye nga twati “icumi” ale tukulozya kuli cani? Tukaomvya izwi lii nga tukulanda pali vino twazumilamo, pa mipepele itu na pa umi witu. Antu aaya “umu cumi” yamanya vino Baibo ikasambilizya, nupya yakalondela masunde aaya muli Baibo mu umi wao. Na cii cikalenga yate ukuzumila ufi uno amu mipepele yakasambilizya, nupya yakaya ni nsansa mu umi wao lino yakwikala mu nsi ii yakwe Satana.—Yoa. 8:32.

2. Ukulingana na Yoane 13:34, 35, i vyani vingalenga umwi ukulondesya ukumanya icumi?

² Uzye i cani calenzile mwalondesya ukumanya icumi? Limwi i miyele isuma iya antu yakwe Yeova. (1 Pet. 2:12) Nanti limwi u kutemwa kuno yamulanzile. Antu aakaiza pa muku wa kutandikilapo mu kulongana, yakalola vino twatemwana nupya ukutemwa kwene akuno yakaiusya sana ukucila ni vyeo vino yasambilile pa kulongana. Cii cisituzungusya pano Yesu watiile asambi yakwe yalamanyikilwa kuli vino yatemwana. (Welengini Yoane 13:34, 35.) Nomba pakuti tutwalilile ukuya nu utailo ukome, tulinzile ukucita na vyuze kwene.

3. I cani cingacitika ndi cakuti twataila sile Yeova pa mulandu nu kutemwa kuno aina na ya nkazi yakatulanga?

³ Utailo witu ulinzile ukuluta pa kutemwa kuno antu yakwe Yeova yatemwana. U mulandu ci? Tuti limwi uwa mu cilongano eluda nanti painiya wacita uluyembu ulwipisye. Nanti limwi umwina nanti nkazi wamuluvyanya umu nzila imwi. Limwi  umwi waya umusangu, watandika ukutwisika ukuti vino twamanya visi vya cumi. Ndi cakuti vya musango uwo vyacitika, uzye mungatoovoka nu kuta ukuombela Yeova? Vino tukusambililako: Ndi cakuti mwakwata utailo pa mulandu na vino antu yauze yakacita asi pa mulandu wakuti mwakwata ucuza na Yeova, utailo winu utange ukome. Vino mukayuvwa pali Yeova na antu yakwe vingamwazwa ukukomya utailo, nomba icicindama nu kubelenga Baibo, ukuvwikisya vino mukusambilila nu kulondelezya pakuti musininkizye ukuti icumi cino mwasambilila pali Yeova i ca cumi. Mulinzile ukusininkizya ukuti Baibo ikatusambilizya icumi pali Yeova.—Loma 12:2.

4. Ukulingana ni lembelo lyakwe Mateo 13:3-6, 20, 21, uzye yamwi yakacita uli ndi cakuti yeziwa?

⁴ Yesu walanzile ukuti yamwi yalapokeelela icumi “nu luzango,” nomba yalatonta pa mulandu ni ntazi zino yalakwata. (Welengini Mateo 13:3-6, 20, 21.) Limwi yatamanyile ukuti yayo aalakonka Yesu yalakwata intazi. (Mate. 16:24) Nanti limwi yelenganyanga ukuti ukuya Umwina Klistu kukapiliula ukukanakwata intazi zili zyonsi nu kuti u kulapaalwa sile. Nomba umu nsi ii, tulaakwata intazi. Ivintu vimwi vingasenuka umu umi witu nu kulenga tute ukuya ni nsansa pa nsita imwi.—Masa. 6:6; Kasa. 9:11.

5. Uzye aina itu na ya nkazi aingi yalanga uli ukuti yasininkizya ukuti vino yasambilila ali cumi?

⁵ Aina itu na ya nkazi aingi yalanga ukuti yasininikizya ukuti vino yasambilila ali cumi. U mulandu ci uno twalandila vivyo? Utailo wao usisila nanti icakuti yamwi yayasosya nanti yacita iviipe. (Masa. 119:165) Lyonsi lino yakwata intazi, utailo wao usitonta lelo ukakomelako. (Yako. 1:2-4) Mungacita uli pakuti utailo wa musango uwo utwalilile ukuya ukome?

6. Uzye utailo wa Aina Klistu ya kutandikilapo wasintilile pali cani?

⁶ Aina Klistu ya kutandikilako yakomizye utailo wao pa mulandu nu kumanyikisya Malembelo na vino Yesu Klistu wasambilizyanga kuli kuti “cumi ci landwe.” (Gala. 2:5) Icumi cii i vintu vyonsi vino Aina Klistu yazumilamo ukwikako sile ni cumi icikalanda pa mfwa yakwe Yesu na pa kutuutuluka kwakwe. Umutumwa Paulo wasininkizye ukuti ivisambilizyo vii i vya cumi. U mulandu ci uno Paulo wasininkizizye ivisambilizyo vivyo? A pa mulandu wakuti waomvyanga Malembelo pa “kuyasinila vino calingine kuti Klistu acule nu kuzyukuka kufuma ku afwe.” (Mili. 17:3) Aina Klistu ya kutandikilako yazumile ivisambilizyo vii nu kutaila ukuti umupasi wa muzilo wali nu kuyazwa ukuvwikisya Izwi Lyakwe Leza. Yalondelizye pakuti yasininkizye ukuti ivisambilizyo vii vyafumile umu Malembelo. (Mili. 17:11, 12; Ayeb. 5:14) Utailo wao utasintilile sile pali vino yayuvwanga nupya yataombelanga Yeova pa mulandu sile uwakuti yuvwanga ningo nga yali pamwi na Ina Klistu yauze. Lelo utailo wao wasintilile pali vino yamanyikisye Leza.—Kolo. 1:9, 10.

7. I vyani vino utailo witu mu cumi ca muli Baibo ungatucitila?

⁷ Icumi icaya muli Baibo cisyasenuka. (Masa. 119:160) Wakwe ndi cakuti umwina Klistu watuluvyanya nanti wacita uluyembu ulwipisye, icumi cino twasambilila cisisenuka. Nupya cisisenuka ndi cakuti twaya ni ntazi. Fwandi tulinzile ukumanyikisya vino Baibo ikasambilizya nu kusininkizya ukuti ali cumi. Wakwe vivi kwene vino inanga ikaazwilizya uwato ukuya ucingililwe nga kwaya icimuza, utailo ukome uwasintilila apa cumi ca muli Baibo ulatwalilila ukuya ukome ndi cakuti tweziwa. Mungacita  uli pakuti mutwalilile ukuzumila ukuti vino mwasambilila i vya cumi?

8. Ukulingana na vino 2 Timoti 3:14, 15 ikalanda, uzye Timoti wasininkizye uli ukuti wasambilile icumi?

⁸ Timoti wasininkizye ukuti wasambilile icumi. Wamanyile uli vivyo? (Welengini 2 Timoti 3:14, 15, Cimambwe New Testament.) Ya nyina na nyinakulu ali yano yatandikilepo ukumusambilizya “malembelo amuzilo.” Nomba ukwaula nu kutwisika nawe kwene wasumbanga insita ikulu na maka ukuwelenga malembelo kwene yayo. Na cico calenzile aikalilile muli vino wasambilile nu kutaila ukuti mwali icumi. Patalengile, Timoti, ya nyina na nyinakulu yasambilile ivisambilizyo vya Ina Klistu. Ukwaula nu kutwisika Timoti uvwile ningo pali vino Aina Klistu yauze yamulanganga ukutemwa, na cico calenzile alondesya ukuya pamwi nayo nu kusakamala aina na ya nkazi. (Filipi 2:19, 20) Utailo wakwe utakomile pa mulandu na vino watemilwe antu, nomba a pa mulandu na ucuza uno wakweti na Yeova. Namwe kwene mulinzile ukulabelenga sana Baibo pakuti musininkizye ukuti vino ikasambilizya i vya cumi.

9. I visambilizyo ci ivicindame vitatu vino mulinzile ukusininkizya?

⁹ Ca nkoleelo, mulinzile ukusininkizya ivisambilizyo ivicindame vitatu. Ca kutandikilako, mulinzile ukusininkizya ukuti Yeova Leza ali Kaumba wa vintu vyonsi. (Kufu. 3:14, 15; Ayeb. 3:4; Umbw. 4:11) Cakwe ciili, mulinzile ukusininkizya ukuti Baibo i buku umwaya amazwi yakwe Leza yano walembela antunze. (2 Tim. 3:16, 17) Cakwe citatu, mulinzile ukusininkizya ukuti Yeova wakwata iumba lya antu aakaombela pamwi nupya yakamupepa nu kulondela utunguluzi wakwe Klistu nu kuti antu yayo a Nte Yakwe Yeova. (Eza. 43:10-12; Yoa. 14:6; Mili. 15:14) Ukusininkizya icumi cico cisilondekwa ukuti mumanye vyonsi ivyaya muli Baibo. Cino mulinzile ukulondesya ukucita u kuomvya maka inu akupeelulula pakuti mutwalilile ukusininkizya ukuti vino mwasambilila ali cumi.—Loma 12:1.

10. I vyani na vyuze vino tulinzile ukucita ukulunda pa kumanya icumi?

¹⁰ Pa cisila ca kusininkizya vino twalandapo pali Leza, Baibo alino na pa antu yakwe ukuti i vya cumi, mulinzile ukulaomvya Malembelo ukwazwa yauze ukusininkizya icumi cii. U mulandu ci? Pano swe Ina Klistu twakwata umulimo wa kusambilizya yauze icumi cino twasambilila. * (1 Tim. 4:16) Nupya lino tukwazwa yauze ukuzumila ukuti vino Baibo ikasambilizya i vya cumi, tukakomya utailo witu umu cumi cico.

11. I vyani vino umutumwa Paulo wacitanga pa kusambilizya antu, nupya tungamukolanya uli?

¹¹ Lino umutumwa Paulo wasambilizyanga antu, wayalondolwelanga “pali Yesu kupitila mu kuwelenga ivyalembwa mu Masunde yakwe Mose nga ni mpapulo zyakwe yakasema.” (Mili. 28:23) Tungakolanya uli Paulo lino tukusambilizya yauze icumi? Tulinzile ukucita na vyuze ukucila sile ukuyanena vino Baibo ikalanda. Tulinzile ukwazwa yano tukasambilizya Baibo ukwelenganya sana pali vino yakusambilila muli Baibo. Tukalonda yazumile icumi asi pa mulandu wakuti yatucindika lelo a pa mulandu wakuti yasininkizya ukuti vino yakusambilila i cumi pali Leza witu wa kutemwa.

12-13. Uzye avyazi yangazwa uli ana yao ukutwalilila umu cumi?

¹² Ukwaula nu kutwisika, avyazi yakalonda ana yao ukutwalilila ukuya umu cumi. Limwi mungaelenganya ukuti ndi cakuti yakwata ivyuza ivisuma umu cilongano yalakwata utailo ukome. Nomba ndi cakuti mukulonda ana inu ukusininkizya ukuti vino Baibo ikasambilizya i vya cumi, kuli na vyuze vino yalinzile ukucita ukucila sile ukukwata ya cuza asuma. Yalinzile ukuya ya cuza yakwe Leza nu kusininkizya ukuti vino Baibo ikasambilizya i vya cumi.

¹³ Ndi cakuti avyazi yakulonda ukusambilizya ana icumi ca muli Baibo, yalinzile ukulaisambilizya Baibo. Yalinzile ukulapatulako insita ya kwelenganya pali vino yakusambilila. Nga yakucita vivyo yalasambilizya ana yao ukucita ivili vimwi. Yalinzile ukusambilizya ana yao ukuomvya iviombelo ivya kuomvya pa kuisambilizya Baibo wakwe vivi kwene vino yakasambilizya yano yakasambilizya Baibo. Nga yakucita vivyo, yalazwa ana yao ukutemwa Yeova nu kutaila umuomvi mutailwe uwa mano aakatwazwa ukuvwikisya Baibo. (Mate. 24:45-47) Mwe yavyazi kuli na vyuze vino mulinzile ukucita pa kusambilizya ana inu ukucila sile ukuyasambilizya  ivisambilizyo ivicindame ivya muli Baibo. Mwayazwa ukukomya utailo wao lino mukuyasambilizya “vizike vya mapange yakwe Leza” vino yanguvwikisya ukulingana nu musinku wao na maka.—1 Kol. 2:10.

14. U mulandu ci uno tulinzile ukusambililila pa mausesemo amuli Baibo? (Lolini kambokosi kakuti “ Uzye Mungalondolola Mausesemo Yaa?”)

¹⁴ Mausesemo ya muli Baibo yacindama sana, yakatwazwa ukukomya utailo witu muli Yeova. A mausesemo ci aakomya utailo winu? Limwi mungalanda pa mausesemo aakalanda pa “manda akusyalilizya.” (2 Tim. 3:1-5; Mate. 24:3, 7) Nomba a mausesemo ci yauze aangalenga mutwalilile ukusininkizya vino mwasambilila? Uzye mungalondolola vino mausesemo aya muli Danieli cipande 2 na muli Danieli cipande 11 yafikiliziwa na vino yatwalilila ukufikiliziwa ndakai? * Ndi cakuti utailo winu wasintilila sana pali Baibo, utalatoonta. Elenganyini pali vino aina yacuzile umu Germany lino kwali Nkondo ya Nsi Yonsi Yakwe Ciili. Nanti icakuti yatuvwikisye mausesemo amuli Baibo aalandanga pa manda akusyalikizya, yakweti utailo ukome umwi Izwi Lyakwe Leza.

15-17. Uzye ukuisambilizya Baibo kwazwilizye uli aina aacuziwanga umu uteeko wa Nazi?

¹⁵ Lino uteeko wa Nazi wateekanga umu Germany, aina aingi na ya nkazi yayatwazile umu vifulo vya kucuziwilwamo. Hitler na SS Chief Heinrich Himmler yapasile ya Nte Yakwe Yeova. Nkazi umwi walanzile ukuti, Himmler wanenyile iumba lyakwe ya nkazi aali umu cifulo ca kucuziwilwamo cimwi ukuti: “Yeova winu akateeka ukwi yulu, nomba pano nsi sweswe tukateeka! Tulalola alazizimizya sana, pali mwemwe naswe!” I cani cazwilizye antu yakwe Yeova ukutwalilila acisinka?

¹⁶ Asambi ya Baibo yamanyile ukuti Uwene Wakwe Leza watandike ukuteeka umu 1914. Yatazungwike pali vino yayacuzyanga. Nomba  antu yakwe Leza yasininkizye ukuti kusi uteeko wa antu uungalesya ukulonda kwakwe Leza ukufikiliziwa. Hitler ataali nu kusisyapo ukupepa kwa cumi nanti ukwimika uteeko uwali nu kukwatisya amaka ukucila Uwene wakwe Leza. Aina yasininkizye ukuti nanti ciye uli uteeko wakwe Hitler utaali nu kutwalilila.

¹⁷ Vino aina na ya nkazi yazumiile vyali i vya cumi. Patalengiile, uteeko wa Nazi watiile ukuteeka nupya Heinrich Himmler uwalanzile ukuti “pano nsi sweswe tukateeka” utwike. Nomba lino utukanga, wakomenkinye umwina Lübke uwafumile umu cifungo wino wamanyile ukuti wali Inte Yakwe Yeova. Himmler uzizye Umwina Lübke ala ali nu ulanda ukuti: “We Musambi wa Baibo, i vyani vikucitika ndakai?” Umwina Lübke walondolwelile Himmler ukuti ya Nte Yakwe Yeova yamanyile mpiti ukuti uteeko wa Nazi wali nu kuta ukuteeka nu kuti yali nu kupusuka. Himmler uwalandanga iviipe pali ya Nte Yakwe Yeova mpiti, wavizilwe ivya kulanda pa nsita ii. Patalengiile waikuliike. I vyani vino tukusambililako? Ukuisambilizya Baibo na mausesemo aayamo, kungatwazwa ukutaila sana Leza nu kuya asipe lino tweziwa.—2 Pet. 1:19-21.

18. Ukulingana na Yoane 6:67, 68, u mulandu ci uno tukalondekelwa “mano akumanya nu kupingula ningo” yano Paulo walanzilepo?

¹⁸ Swensi kwene tulinzile ukulanga ukutemwa pakuti tumanyikwe ukuti sweswe Ina Klistu ya cumi. Nomba tulinzile nu kukwata “mano akumanya nu kupingula ningo.” (Filipi 1:9) Nga tutacenjile tungavulunganyiziwa ni visambilizyo ivili wa “miza ino ikasunka maimbi kufuma pa cifulo conga kuya nu ku cuze,” ukwikako sile na asangu. (Efes. 4:14) Lino Aina Klistu aakutandikilako aingi yatiile ukulondela Yesu, umutumwa Petulo walangilile vino wasininkizye ukuti amazwi yakwe Yesu “yakapeela umi wa pe.” (Welengini Yoane 6:67, 68.) Nanti icakuti pa nsita iya Petulo atuvwikisye vino Yesu walandanga, watwalilile ukuya uwa cisinka pano wamanyile icumi pali Klistu. Namwe kwene mungasininkizya vino Baibo ikasambilizya. Nga mwacita vivyo, utailo winu ulakomelako asi mulandu ni ntazi zino mulakwata nupya mulalenga utailo wakwe yauze ukukomelako.—2 Yoa. 1, 2.