1. I cintu ci conga icalenga antu yapusane ni nyama?

ICINTU conga icaleenga antu yapusane ni nyama i cakuti, yene yakwata kampingu. Nupya kampingu wiyo akaomba ukufuma sile lino umuntu wa kutandikilako waumvilwe. Lino Adamu na Eva yatamile isunde lyakwe Yeova, yafisiime. Nupya cico cikulangilila ukuti kampingu wao watandike ukuyacuzya.

2. Uzye kampingu angaya uli wakwe kampasi? (Lolini cikope ca kutandikilako.)

² Antu akwata kampingu aatasambiliziwa ningo tungayakolanya uku ciwato icili pa ulendo icikweti kampasi umufwe. Nupya cico cingaleta uzanzo. Pano maimbi yangalenga iciwato ukuya uku ncende yuze. Kampasi umupuma angazwa kapisya wa ciwato ukutwalilila ukupita muno afwile ukupita nu kuya uku ncende ino alinzile ukuyako. Kampingu witu tungamukolanya kuli kampasi umupuma. Akatwazwa ukumanya icisuma ni ciipe nu kumanya vino tulinzile ukucita. Nomba pakuti kampingu aombe ningo alinzile ukusambiliziwa ningo sana.

3. I vyani ivingacitika ndi cakuti kampingu witu atasambiliziwe ningo?

³ Ndi cakuti kampingu wakwe umwi atasambiliziwe ningo, atanga amwazwe ukutaluka uku vintu iviipe. (1 Tim. 4:1, 2) Kampingu wa musango uwo angalenga twalola “iviipe, ngati ivisuma.” (Eza. 5:20) Yesu wacelwile alondezi yakwe ukuti: “Kasita kakwiza lino wino wensi uwamukoma alelenganya vino pa kucita cii, akutumikila Leza.” (Yoa. 16:2) Vikwene avino aakomile Sitivini yelenganyanga, nupya na ndakai kwene kwaya na yauze aakaelenganya vikwene. (Mili. 6:8, 12; 7:54-60) Ukufuma na mpiti, antu aingi aaya umu mipepele yakacita unkalwe, ukukoma antu nu kulola kwati yakuombela Leza. Nomba ukulanda sile icumi, vino yakacita u kutama masunde yakwe Leza. (Kufu. 20:13) I cumicumi, ya kampingu yao yayaponzya!

4. Uzye tungacita uli pakuti kampingu witu atononeka?

⁴ Uzye tungacita uli pakuti kampingu witu atononeka? Ivisinte vya muli Baibo na masunde aayamo vikaomviwa “mu kusambilizya cumi, kukanya kuluvyanya, kulungika kuluvyanya, nga nu kupeela utunguluzi ku antu pa kucita vyawololoke.” (2 Tim. 3:16) Fwandi ndi tukuisambilizya ningo Baibo nu kwelenganya sana pali vino tukusambilila, alino nu kuviomvya, tungasambilizya kampingu ukuti aomba ningo nupya tulaelenganya wakwe vino Leza akaelenganya. Lekini tulole vino amasunde yakwe Yeova ni visinte vya muli Baibo vingatwazwa ukusambilizya kampingu witu.

5, 6. Uzye ivintu vikatuzipila uli ndi tukulondela masunde yakwe Leza?

⁵ Pakuti amasunde yakwe Leza yaatwazwa, tutalinzile sile ukuyawelenga nanti ukumanya sile vino yakalandapo. Tulinzile ukuyatemwa nu kuyacindika. Baibo ikati: “Patini iviipe, temwini ivisuma.” (Amo. 5:15) Uzye tungacita uli vivyo? Icingatwazwa sana u kusambilila ukulola ivintu ndi vino Yeova akavilola. Lekini tulangilile: Tuti cikamutalila sana ukukasula. Lyene dokota winu wamunena ivya kucita. Wati mwatukusya umwili, ukulya ivyakulya ivyaya nu mulyo, nu kusenuka muli vimwi vino mukacita. Lino mwezya ukucita vino wamunena, mwazana ukuti vikuomba ningo sana! Mungataizya sana dokota wiyo pa kumwazwa ukuzifya umi winu.

⁶ Vikwene avino na Kaumba witu wacita. Watupeela masunde akutucingilila uku vintu ivyayako pa mulandu nu luyembu na ci calenga umi witu uzipileko. Elenganyini vino ivintu vikatuzipila ndi tukuuvwila masunde aakalanda pa kwiya, ufi, upulumusi, unkalwe, nu kutaila imipasi. (Welengini Mapinda 6:16-19; Umbw. 21:8) Ndi twailolela vino ivintu vikatuzipila lino tukucita ivintu umu nzila ino Yeova akalonda, tukatandika ukutemwa sana Yeova na masunde yakwe.

7. Uzye ukuwelenga nu kwelenganya pa malyasi acumi aalembwa muli Baibo kungatwazwa ukucita cani?

⁷ Tutalinzile ukutama masunde yakwe Leza pakuti tumanye ivisuma ni viipe. Tungasambilila uku yantu alembwa muli Baibo atamile masunde yakwe Leza. Pa Mapinda 1:5 pakati: ‘Antu yamano yakakutika nupya yakamanyilapo ivyeo na vyuze.’ Nupya ivyeo vivyo tukavisambilila kuli Leza lino tukuwelenga Baibo nu kwelenganya sana pa malyasi yaa acumi aalembwa muli Baibo. Lekini tulande pa Mwene Davidi, elenganyini pa viipe ivyamucitikile lino wakanyile ukuvwila isunde lyakwe Yeova nu kucita ucende na Batisyeba. (2 Sam. 12:7-14) Lino tukuwelenga nu kwelenganya api lyasi lii tungayuzya sweineco amauzyo yaa: ‘Uzye Umwene Davidi nga wacisile uli pakuti iviipe ivyamucitikile vitamucitikila? Ndi  cakuti nani natunsilwe mu musango uli onga kwene, uzye ningakwanisya ukutaluka kwi tunko lilyo? Uzye ningasimula wakwe Yosefu, nanti ningacita wakwe vino Davidi wacisile?’ (Utan. 39:11-15) Ndi cakuti tukwelenganya sana pa viipe ivikacitika ndi umwi wayembuka, cingatwavwa ‘ukupata iviipe.’

8, 9. (a) U mulimo ci uno kampingu witu akaomba? (b) Uzye kampingu witu akaomba uli ndi tukulondela ivisinte vya muli Baibo?

⁸ Tukataluka uku vicitwa vino Leza wapata. Nomba, kwaya na vyuze ivikatucitikila umu umi vino Baibo italandapo. Uzye tungamanya uli ivya kucita umu vintu vya musango uwo, pakuti twazanzya Leza? Ndi caya vivyo, kampingu witu uwasambiliziwa ningo akatwazwa.

⁹ Yeova watupeela ivisinte vya muli Baibo ivikatwazwa ukuomvya ningo kampingu witu uwasambiliziwa ningo. Umwineco akatunena ukuti: ‘Nene indi Yeova, Leza winu, wiyo akamusambilizya vyakuti vyamuzipila, kuti ivintu vimuzipile. Nkamutungulula umu nzila ino mulinzile kupita mwenemo.’ (Eza. 48:17, 18) Ndi tukwelenganya pa visinte vya muli Baibo, tukakwata kampingu musuma. Nupya ndi caya vivyo, kampingu akatwazwa ukupingula ningo pa vintu.

10. Uzye ivisinte i vyani, nupya Yesu waviomvizye uli ningo?

¹⁰ Icisinte cingalondololwa ukuti i cumi icikatungulula imyelenganyizizye itu nu kutwazwa ukupingula ningo pa vintu. Pakuti tumanye ningo ivisinte, tulinzile ukumanya vino Kapeela wa Masunde akaelenganya nu mulandu uno watupeelela amasunde. Lino Yesu wali pano nsi, wasambilizyanga asambi yakwe icumi icikatungulula imyelenganyizizye pakuti angayazwa ukumanya ivikafuma umu myelenganyizizye imwi nanti imicitile imwi iya vintu. Wasambilizye ukuti ulupato lungalenga umwi ukucita unkalwe nu kuti ulunkumbwa lungalenga umwi ukucita ucende. (Mate. 5:21, 22, 27, 28) Pakuti tuye na kampingu uwasambiliziwa ningo, tulinzile ukuleka ivisinte vya muli Baibo ukututungulula pakuti twacindika Leza.—1 Kol. 10:31.

11. Uzye ya kampingu yangapusana uli?

¹¹ Umu milandu imwi, Aina Klistu yangaomvya ya kampingu yao nu kupingula ivipusane. Elenganyini pa kumwa uwengwa. Baibo itaalesya ukumwa uwengwa panono. Nomba ikatucelula ukuti tutalinzile ukumwesya uwengwa, nanti ukukoleka. (Mapi. 20:1; 1 Tim. 3:8) Uzye ci cikusenula ukuti kusi vyuze vino Umwina Klistu alinzile ukwelenganyapo ukucila pa kumwa uwengwa panono? Awe foo. Nanti icakuti kampingu wakwe angamuzumilizya ukumwa, Umwina Klistu alinzile ukwelenganya na pali kampingu wakwe yauze.

12. Uzye amazwi aaya pali Loma 14:21 yangatwazwa uli ukucindika kampingu wakwe yauze?

¹² Lino Paulo walanzile pali vino Umwina Klistu alinzile ukulangulukilako ya kampingu yakwe yauze, walemvile ukuti: “Cintu cisuma kucita u kuntalya inyama nu kuntamwa waini, nga nu kuntacita cili consi cingalenga munyonko ukwifya.” (Loma 14:21) Uzye mungaitemelwa ukutaluka uku vintu vino mukweti insambu zya kucita pakuti mutasosya umwina umwi wino kampingu wakwe wapusana na kampingu winu? Kwene vikwene avino mungatemwa ukucita. Aina yamwi yaali aacakolwa lino yatali yasambilile icumi, lyene ndakai yasilonda ukumwa uwengwa nanti panono. Kwene kusi nanti wenga pali sweswe angatemwa umwi atandike nupya ukucita ivintu vino wata ivingamuletela intazi! (1 Kol. 6:9, 10) Fwandi, citanga cizipe ukupatikizya umwina wino itwama  uku cakulya ukumwa uwengwa ndi cakuti watakaana ukuti asikulonda.

13. Uzye Timoti wacisile uli pakuti atungilile umulimo wa kusimikila?

¹³ Timoti wazumiile ukusilamulwa ala ali ni myaka uku ma 20 nanti icakuti ukucita vivyo kwali nu kumulenga ukuvwa sana ukuwaya. Nomba wacisile vivyo pakuti atasosya Ayuda yano wali nu kusimikila. Imyelenganyizizye yakwe yakoline ni ya mutumwa Paulo. (Mili. 16:3; 1 Kol. 9:19-23) Uzye namwe mungaitemelwa ukukana cita vimwi pakuti cizipile yauze wakwe vino Timoti wacisile?

14, 15. (a) I vyani vyuze vino tulinzile ukucita pakuti tukule muli vyakwe Leza? (b) Uzye Aina Klistu aakula muli vyakwe Leza yakacita vyani kuli yauze?

¹⁴ Aina Klistu yonsi yakalonda kusya “cisila masambilizyo yankolelo amwi landwe lyakwe Klistu” nu kuya “pa nkoleelo mu usambilizyo.” (Ayeb. 6:1) Kucita vii kusiicitikila sile. Tulinzile kuombesya pakuti tulunduluke. Nupya tulinzile nu kutwalilila ukukula mu kumanya nu kwiluka. Ali mulandu uno ilingi yakatukomelezezya ukuwelenga Baibo cila wanda. (Masa. 1:1-3) Uzye namwe mwatantika ukuti avino mwacita vivyo kwene? Ukuwelenga Baibo cila wanda kungamwazwa ukumanya ningo masunde yakwe Yeova ni visinte vya muli Baibo.

¹⁵ Isunde lyakutandikilako ilya Ina Klistu i lya kutemwa. Yesu wanenyile alondezi yakwe ukuti: “Ndi mukutemwana lyene antu yonsi yalamanya vino mwemwe alondezi yane.” (Yoa. 13:35) Yakobo umuto wakwe Yesu walanzile ukuti ukutemwa ‘I sunde lya Wene.’ (Yako. 2:8) Paulo walanzile ukuti: “Kutemwa kuli kuyela Masunde.” (Loma 13:10) Fwandi tutalinzile ukuzunguka ukuti ukutemwa kwacindama, pano Baibo ikati “Leza ukutemwa.” (1 Yoa. 4:8) Leza asielenganya nanti ukuyuvwa sile ukuti watutemwa. Yoane walemvile ukuti: “Leza watulanzile kutemwa kwakwe pakutuma Mwana wakwe wenga sile muno nsi, pakuti aliwe atupeele umi.” (1 Yoa. 4:9) Fwandi cii cikusininkizya ukuti ukutemwa kuno Leza wakwata kukalenga acitepo vimwi. Pa kulanga ukuti twakula muli vyakwe Leza, tukalanga ukutemwa kuli Yeova, Umwanakwe, aina na ya nkazi alino nu ku yantu sile yonsi asyala.—Mate. 22:37-39.

16. U mulandu ci uno ivisinte vya masunde vikacindamila sana lino tukuya tukukula muli vyakwe Leza?

 ¹⁶ Lino tukuya tukukula muli vyakwe Leza, tukaya tukutemelwako sana ivisinte vya muli Baibo. Asi lingi lino masunde yakalanda pa vintu mukulungatika, lelo ivisinte vyene ilingi vikatwazwa umu vintu ivingi. Umwana umunono atange amanye iviipe ivingacitika ndi cakuti atasoolwile ningo ya cuza, fwandi avyazi akailuka yangamwikilako masunde yano alinzile ukulondela pakuti yamucingilile uku viipe vivyo. (1 Kol. 15:33) Nomba lino umwana akuya akukula, imyelenganyizizye yakwe ikaya ikusenuka, nupya pa kupingula pa vintu alaomvya ivisinte vya muli Baibo vino wamanya. Fwandi alatandika ukusoolola ningo ivyuza. (Welengini 1 Kolinto 13:11; 14:20.) Ndi cakuti tukuomvya ivisinte lino tukupingula pa vintu, kampingu witu alatandika ukututungulula ningo nu kutulenga twaelenganya wakwe Yeova.

17. U mulandu ci uno tungalandila ukuti twakwata vino tukalondekwa pakuti twasoolola ningo ivintu?

¹⁷ Uzye twakwata vyonsi vino tukalondekwa pakuti twasoolola kucita ivintu ivingalenga Yeova ukuzanga? Ee twakwata. Ndi cakuti twatandika ukulondela masunde ni visinte vya muli Baibo lyonsi, tulaya ‘alingane nupya aiteyanye kucita misango yonsi ya vicitwa visuma.’ (2 Tim. 3:16, 17) Fwandi mwalondelezya ivisinte ivyaya umu Malembelo pakuti ‘mwamanya vintu vino Yeova akulonda kuti mwacita.’ (Efes. 5:17) Mwaomvya sana iviombelo ivyapangilwa Aina Klistu ivikatwazwa ukuisambilizya Baibo ivili wakwe Ibuku Ilya Kwazwa Inte Zyakwe Yeova Ukulondelezya Ivyeo, Watchtower Library, Watchtower LAIBULALE WA PA INTANETI, na JW Library app. Iviombelo vii vyapangiilwe ukukutwazwa ukuipakizya sana ivyeo vino tukusambilila lino tukuisambilizya Baibo na lino tuli pa kupepa kwa lupwa.

18. I visuma ci ivikacitika ndi cakuti tukulondela masunde yakwe Yeova ni visinte vya muli Baibo?

¹⁸ Ivisuma ivingi vingacitika ndi cakuti tukulondela masunde yakwe Yeova ni visinte vya muli Baibo. Tukawelenga pa Masamu 119:97-100 ukuti: “Iye mwe, silola vino natemwa amasunde yako wakwe cimwi! Nkayelenganya uwanda onsi. Isunde lyako lyaya nani insita yonsi nupya likaleka injeleko na mano ukuluta anisi yane. Natinja na mano ukuluta na ya kasambilizya yane yonsi, pano nkakutumalilapo apa malamulo yako. Nati nkwatilapo amano ukuluta aikolo yampiti, pano nkauvwila amasunde yako.” Fwandi ndi cakuti lyonsi “tukwelenganya” pa masunde yakwe Leza ni visinte vya muli Baibo tulaya sana na mano, ukwiluka alino nu kumanya. Ndi cakuti twaombesya “tulaya afumaluke, ndi vino Klistu ali, nupya tulakolana na aliwe cuze.”—Efes. 4:13.