APA wanda umwi akatondo umu musumba wa Brookings, uku South Dakota, umu mpanga ya U.S.A., kwazusile sana. Canjiwisye ukuti kwasya kuzukisye nupya amanzi yamakambantana yaye wa mawe. Nomba limwi mungazunguka ukuti pa wanda kwene uuwa, swemuno twali akaliumba sile akanono twali umu kang’anda kakusungilamo ivintu api famu ala tukuzakaza, vino mutaali umoto. Twaimi apiipi nu mulangu umwali amanzi azuuke! Lekini mulondolwele vino cali.

Navilwe pa 7 Maaci, umu 1936, nupya nene nali nkwangu pa yana 4. Twikalanga pali ka famu akanono uku ufumo ndaka wa South Dakota. Ukulima ali mulimo uno twaombanga sana, nomba asi ali cintu icali cicindame sana. Avyazi yane yawatiziwe ukuya ya Nte Yakwe Yeova umu 1934. Yaipeezile kuli Tata witu uwa kwi yulu, Yeova, fwandi ukucita ukulonda kwakwe Leza u kwali icintu icicindame sana kuli aliyo. Ya tata, ya Clarence, yali u muomvi wa cilongano (wino ndakai yakati kalemanya wi umba lyakwe ya eluda) alino lino papisile insita, ya tata yakalamba ya Alfred aaizile iyaya umuomvi wa cilongano cino twalimo icinono umu musumba wa Conde, uku South Dakota.

Ulupwa lwitu lwayanga lyonsi uku kulongana nu mu kusimikila antu uku ng’anda ni ng’anda pali vino Baibo ikalanda ukuti ivintu vilazipa uku nkoleelo. Imiombele ya yavyazi yane alino na vino yatusambilizyanga vyatwazwilizye sana swe yana. Kaci wane, Dorothy nani, twizile tuya ya kakosoola ala tuli ni myaka 6. Umu 1943, natandike ukulandako malyasi umwi Sukulu Lya Mulimo Wakwe Leza, ala alino lyatandika sile.

Maukongano akalamba na anono yali acindame sana umu umi witu. Umwina Grant Suiter  u walanzile ilyasi likalamba apa ukongano uwaliko umu 1949 umu musumba wa Sioux Falls, uku South Dakota. Ncili nkaiusya ilyasi lino walanzile ilyakuti, “Uwononesi Uli Apiipi Sana!” Walanzile sana ukuti Aina Klistu yonsi aipeela yalinzile ukuombesya umu mulimo wa kukosoola ilandwe lisuma ilya Wene Wakwe Leza uwatandika ukuteeka. Ilyasi lii lyancincizye ukuipeela kuli Yeova. Pa ukongano wa ciputulwa uwalondelilepo, uku Brookings, naizanyile indi apiipi nu mulangu, wakwe vino natindondolola mpiti, ala nkuloleela ukuwatiziwa. Twali nu kuwatiziwilwa umu “mulangu” wa cela swemuno twali 4 apa 12 Novemba, umu 1949.

Lyene nimiike uyo wa kutandika upainiya. Natandike upainiya pa 1 Januwale, umu 1952 ala ndi ni myaka 15. Baibo ikati: “Aakapita nu wa mano nawe kwene alakwata amano,” nupya umu lupwa lwitu mwali aamano aingi aantungiliile ukuti ntandike upainiya. (Mapi. 13:20) Ya tata yakalamba ya Julius, aali ni myaka 60 pa nsita iiya, aatandike ukuomba nani muli upainiya. Nanti icakuti yaali aikolo sana pali nene, twaombanga ningo sana umu mulimo wa kusimikila. Nasambilile ivingi kuli aliyo. Ya Dorothy nayo kwene izile yaya ya painiya.

Lino nali umwance, avyazi yane yapokelelanga sana angalizi ya viputulwa na ya mama yao ukwiza umu kwikala naswe. Ya Jesse na ya Lynn Cantwell aatwalane aliyo yangazwilizye sana. Fwandi yankomelizye nu kutandika upainiya. Vino yansumvileko sana amano, calenzile ukuti nalondesya ukwimika amauyo ya kuombela Leza. Insita zimwi lino yaombelanga ivilongano vya mupiipi, yangamanga ituya ituomba nayo umu mulimo wa kusimikila. Ukucita vivyo kwalenganga nakomeleziwa sana!

Ya Bud Miller na ya mama yao, ya Joan, aliyo izile iyalondelelapo ukutandalila ciputulwa citu. Pa nsita iiya lyene ala indi ni myaka 18, nupya nali nu kutandika umulimo wa usilika ukulingana ni sunde lya uteeko. Aomvi ya mu uteeko yampeezile umulimo uno nelenganya ukuti wapusine na vino Yesu walanzile ukuti alondezi yakwe yatalinzile ukuya umu vikanza vya miteekele. Nupya nalondanga ukusimikila ilandwe lisuma ilya Wene. (Yoa. 15:19) Naile nena aomvi ya uteeko ukuti nemo mfwile ukumanyikwa ukuti nene muomvi wakwe Leza.

Nuvwile ningo pano ya Miller yaipeezile ukuya nani umu kulola aomvi ya uteeko. Yataifinyizye nupya yataakweti intete. Nuvwanga ningo sana ukuya  pamwi nayo! Pa mulandu nu kulanzyanya na aomvi ya mu uteeko, umu 1954, yatandike ukundola ukuti nene muomvi wakwe Leza. Cii calenzile ukuti mbombeko umulimo na uze umwi uvi lyakwe Leza.

Pataalengile, yangamile ukuya ku Betele, umu kuombela kuno pa nsita iiya yamanga ukuti Watchtower Farm, umu musumba wa Staten Island, uku New York. Nakweti isyuko lya kuombela kuuku pa myaka itatu. Cii calenzile ukuti njipakizye sana pano nakomaanyile na antu aingi aamano nu kuombela pamwi nayo.

Famu iyayelile pa Staten Island yakwetipo nu mulawasa wa WBBR. Ya Nte Yakwe Yeova aauomvyanga ukufuma umu 1924 ukufika umu 1957. Pali sile aomvi 15 ukufika kuli 20 aapa Betele aombelanga uku famu. Sweingi twali ance nupya tutamanyile ivingi. Nomba twaombanga na ya Eldon Woodworth, umwina uwa cikalamba uwali umupakwe. Yali sana na mano. Yatusumvileko sana mano wakwe vino umuvyazi akacita, na cii calenzile kuti twaomba ningo. Ndi cakuti ukukana malilika kwakwe yamwi kwaleta intazi, Umwina Woodworth walandanga ati, “Cikazungusya ndi twalola vino Yeova akaomba ningo na antu nanti icakuti yatamalilika.”

Twakweti isyuko iliyiyele ilyakuya pamwi nu Mwina Frederick W. Franz. Amano yano wakweti alino nu kumanya sana Malembelo kwalenzile ivintu vituzipile nupya umwina wii watutemilwe sana swensi. Ya Harry Peterson aliyo yatwelekelanga ivya kulya. Catwangupaliile ukuomvya izina kwene lii ilya kusyalikizya ukuluta ukuomvya izina lyao ilya cumi ilya kuti ya Papargyropoulos. Nayo kwene yaali apakwe nupya yaali acincile sana umu mulimo wa kusimikila. Ya Peterson yaombanga ningo sana umulimo wao pa Betele nupya yatatazyelanga umulimo wa kusimikila. Yapeelanga antu ya magazini itu aingi sana cila mwezi. Yamanyile sana Malembelo, nupya yasukanga amauzyo aingi yano twayuzyanga.

Pa famu pali na fakitale muno twasungilanga vino twazombola. Twasunganga apiipi ni mbeketi 45,000 izya vizao ni misalu pa mwaka ivya kuomvya aomvi ya pa Betele yonsi. Nakweti isyuko lya kuomba na nkazi Etta Huth, nkazi uwali uwa mano sana. U wapeezilwe umulimo wa kupekanya  imisungile yakwe vino twaomvyanga. Pa nsita ya kuzombola, ya nkazi aamupiipi izanga uku kutwazwa, nupya ya Etta aazwilizyanga ukupekanya imiombele. Nanti icakuti ya Etta yaombanga umulimo ucindame, yacindikanga aina aatungululanga pa famu. Nayalolanga ukuti yalondelanga utunguluzi ukulingana na vino Leza watantika.

Angela Romano wali aankazi uwa cance uwizanga akwazwilizyako imilimo pa famu. Ya Etta yamwazwilizye sana lino wasambilile icumi. Fwandi lino naombanga pa Betele, nakomaanyile namuuze uwa mano, wino lyene naya nawe pa myaka 58. Nafumaliile Angie umu Epulelo umwaka wakwe 1958, nupya twaipakizya ukuombela pamwi imilimo iingi. Pa myaka iingi, Angie waya na ucisinka kuli Yeova nupya cii calenga ukuti icupo citu cikome sana. Namutaila sana, asi mulandu ni ntazi zino tungakomaana nazyo.

Lino umulawasa wa WBBR apa Staten Island izile iyaukazya umu 1957, naile umu kuombela apa Betele uku Brooklyn pa kasita kanono. Lyene nafumaliile Angie, avino twafumile pa Betele, nupya pa myaka itatu, twaombanga upainiya apa Staten Island. Apa nsita iiya, naombanga na akazile umulawasa, aomvyanga izina lyakuti WPOW.

Angie nani twalondesyanga ukwangupazya umi pakuti tungaipekanya ukuya ombela konsi kuno tungalondekwa. Ni cacitiike icakuti, uku kutandika kwakwe 1961 twazumiile ukuya omba upainiya uiyele umu musumba wa Falls City, umu Nebraska. Lino twaile uku kuombela kuuku, pataleengile avino yatwamile ukwi Sukulu Lya Mulimo wa Wene, pa nsita iiya casendanga umwezi onga pa kumala amasambililo umu musumba wa South Lansing, uku New York. Twaipakizye ukusambilila nupya twenekelanga ukuomvya vino twasambililanga ndi twaswilila uku Nebraska. Fwandi catuzungwisye lino yatutumile uku Cambodia umu mulimo wa umisyonali! Impanga kwene ii isuma cuze iyayela uku Southeast Asia kwali ivintu vino tutatazile tulolapo, kuvwapo nanti ukununsyapo. Twalondesyanga ukusimikila ilandwe lisuma kuuku.

Nomba, ivintu vyasenwike umu miteekele uku mpanga iiya, nupya twakukiile uku South Vietnam. Icaulanda icakuti, twaomvile sile imyaka iili avino nizile ndwala sana, fwandi yatukomelizye ukuti tuswilile ukumwitu. Paapisile insita pakuti nkwate amaka nupya, nomba lino napozile sile, nupya kwene twatandike umulimo wa nsita yonsi.

Umu Maaci 1965 twakweti isyuko lya kutandika ukutandalila ivilongano. Apa myaka 33, Angie nani twaipakizya sana ukuomba mu mulimo wa kutandalila vilongano alino nu wa citungu, ukwikako sile nu kuombako umulimo wakutungulula amaukongano. Amaukongano yankomelezyanga sana, fwandi natemwanga sana ukwazwilizyako ukupekanya ivyalondekwanga. Pa myaka imwi twali mu musumba wa New York, nupya amaukongano aingi yayelanga mu Yankee Stadium.

Wakwe vino cali uku iingi aali umu mulimo wa nsita yonsi uiyele, Angie nani twali nu kukwata intazi. Umu 1995, yanenyile ukutandika ukusambilizya umwi sukulu lya mulimo lyakwe ya eluda na  aomvi (MTS). Lino papisile imyaka itatu, yatwamile uku Betele. Candetiile sana uluzango ukuswilila kuno natandikiile umulimo wa nsita yonsi uiyele pa myaka kucila pali 40 iyapisilepo. Lino nafisile, natandike ukuombela uku Dipatimenti ya Mulimo alino nu kusambilizya umu masukulu apusane pusane. Umu 2007 Iumba Ilikatungulula lyapanzile Dipatimenti wa utunguluzi upya pa Masukulu ya Mulimo Wakwe Leza aapa Betele, nupya pa myaka imwi nakweti isyuko lya kwangalila Dipatimenti wiyo.

Twailolela vino ivintu vyasenuka muli vino amasukulu yakatungululwa. Isukulu Lyakwe ya Eluda lyatandike umu 2008. Pa myaka iili iyalondeliilepo, ya eluda ukuluta pali 12,000 yasambiliziwe uku Patterson apa Betele ya ku Brooklyn. Isukulu lii lyatwalilila uku vifulo na vyuze, nupya kwaya ya kasambilizya yano yasambiliziwa ningo sana. Umu 2010 isukulu lya MTS izile iyatandika ukulyama yakuti Sukulu lya Baibo Ilya Asimbe Aonsi, nupya kwapanzilwe isukulu na lyuze ilipya, kuli kuti Isukulu Lya Baibo Lya Yatwalane.

Ukutandika umu mwaka wa mulimo uwa 2015, amasukulu yaa yoili izile iyaika pamwi, nu kupanga isukulu lyonga ilikaamwa ukuti Isukulu Lyakwe ya Kakosoola ya Wene. Aali nu kutandika ukuzanwa ukwi sukulu lii yaali nu kuya atwalane nanti aina na ya nkazi asimbe. Aingi umu nsi yonsi yatemilwe sana ukumanya ukuti isukulu lii lyali nu kuyako umu maofesi aingi yakwe ya Nte. Cikaleta uluzango wakwe cimwi ukulola ukulunduluka umu masambililo ukukucitika umwi uvi, nupya nkataizya sana ukuzana ya kasambilizya aipeelesya ukusambilizya yauze imilimo.

Ndi nelenganya pa umi wane lino ntali mbatiziwe umu mulangu uuwa ukufika na ndakai, nkataizya sana Yeova pa kumpeela antu ya mano aangazwilizye ukutwalilila umu nzila ya ku umi. Yonsi yaayo yafumile ukupusane pusane nupya yaali ni nkulilo, alino ni ntambi izipusane pusane. Nomba yonsi yaali aakapepa ya cumi. Vino yacitanga vyalanganga ukuti yatemilwe sana Yeova. Umwi uvi lyakwe Yeova, mwaya antu aingi aamano yano tungaapita nayo. Vikwene avino nacita nupya ivintu vyanzipila sana.