NAKULIILE umu musumba wa Graz, uku mpanga ya Austria. Lino nali ni myaka 7, yantwazile ukwi sukulu lya mapepo. Nomba, nalolanga kuno ya simapepo na ya sisita yakucita upulumusi uwipisye. Ya mayo yanzumilizye ukufuma pi sukulu lilyo ala nu mwaka utali ukwane.

Pa cisila naile ukwi sukulu lya kukuuka. Wanda umwi usiku, ya Tata izile umu kunsenda iyantwala uku ncende ukwali ningo pano uku Graz asilika yasumbanga sana mabomu. Twaile itwikalako panono ukwi tauni lya Schladming. Pacisila ca kupita pa ulalo, yasyazile iyasumbilapo ibomu, iwononeka. Pa nsita yuze, asilika aali umu ndeke zimwi izyapitilanga sana apiipi yaapisile mama nani imfuti ala tuli pa ng’anda. Lino inkondo yasizile, calolike apaswe ukuti amu macalici na amu uteeko yafizilwe ukuomba ningo.

Umu 1950, Nte Wakwe Yeova umwi watandike ukusambilizya ya mayo Baibo. Nazanwangako ala nkukutika kuli vino yalanzyanyanga nupya nasukililanga ya Mayo umu kulongana insita zimwi. Lino yasininkizye ukuti ya Nte Yakwe Yeova aamanyile icumi, yawatiziwe umu 1952.

Apa nsita iiya, nalolanga kwati icilongano cali i ca yakoloci yatupu. Nomba lino papisile insita, twatandalile icilongano kuno kwali acance aingi, kutaali aikolo yatupu! Lino twaswilile uku Graz, natandike ukuzanwa uku kulongana konsi, nupya patalengile nani nasinilwe ukuti nasambililanga icumi. Nupya namanyile Yeova ukuti a Leza aakaazwa aomvi yakwe lyonsi. Akacita cii na lino tukuyuvwa ukuti tuli ni ntazi zino tutanga tucimvye palwitu.—Masa. 3:5, 6.

Nalondanga ukusambilizya yauze icumi. Yano natandikiilepo ukwezya ukusimikilako aapa ng’anda. Ya mangulenzi 4 ala yafuma mpiti pa ng’anda nupya ala aamwalimu. Nomba nayatandalilanga umu mizi ipusane  pusane nu kuyakomelezya ukusambilila Baibo. Umu kuya kwa nsita, ya mangulenzi yonsi na tatalenzi alino nu muto wane izile yaya ya Nte Yakwe Yeova.

Umu mulungu wakwe ciili ukufuma pano natandikile ukusimikila uku ng’anda ni ng’anda, nakomanyile nu mwanaci umwi uwali ni myaka uku ma 30 wino twatandike ukusambilila nawe Baibo. Walundulwike mpaka awatiziwa, nupya lino papisile insita, ya iya na ana yaili alumendo nayo kwene izile yawatiziwa. Isambililo lii lyangavwile sana ukuya nu utailo ukome. U mulandu ci? Pano nemo kutaali uwatazile ansambilizyapo Baibo. Napekanyanga ningo sana lyonsi lino nkuya umu kutungulula isambililo. Nupya naisambilizyanga nemwineco alino insambilizya umusambi wane! Cii calenzile intemwe sana icumi. Umu Epulelo mu 1954, naipeezile kuli Yeova nu kuwatiziwa.

Umu 1955, nazanyilwe uku maukongano ya mpanga zingi umu Germany, France, na England. Lino nali umu London, twakomanyile nu Mwina Albert Schroeder. Wali a kasambilizya umwi sukulu lya Gilyadi, nupya lino papisile insita umwina wii wizile aombako umwi Umba Ilikatungulula. Lino twatandalanga umu cikuulwa cino yasungilamo ivintu vya mpiti ica ku Britain, Umwina Schroeder watulangilile ivyalembwa vya mpiti ivya muli Baibo. Vyakweti izina lyakwe Leza umu vilembelo vya Ciyebulai. Cii calenzile ntemwe sana Yeova ni cumi, nu kutandika ukulondesya ukunena yauze icumi icaya umwi Zwi Lyakwe Leza.

Natandike ukuomba upainiya pa 1 Januwale, 1956. Lino papisile imyezi 4, yansonsile ukutandika upainiya uiyele umu Austria. Pa nsita iiya, mu Mistelbach, itauni lino naombelangamo, mutaali ya Nte. Nomba nakweti intazi imwi. Painiya wino twali nawe wapusineko nani muli vimwi. Nali mupipi ni myaka 19 nupya nakuliile umu kalale, wene wali ni myaka 25 nupya wakuliile uku muzi. Ntazyukanga zuwa akatondo, wene watemilwe ukuzyuka zuwa. Ndi kwafita, ntalalanga zuwa, wene wayanga zuwa umu kulala. Nomba pa mulandu nu kuvwila vino Baibo ikalanda, twatandike ukuvwana nupya twaipakizyanga ukuombela pamwi muli upainiya.

Nomba kwali intazi na zyuze izyatuponiile. Yatuzunyanga, nomba ‘tutaatazyezilwe.’ (2 Kol. 4:7-9) Pa nsita imwi, ala tuli umu mulimo wa kusimikila umu muzi umwi, antu yasapwile ya simbwa yao. Lyene ya simbwa yayo yatuzingulwike ala yakuwata iyacenza. Twalemine makasa, nupya napefile inti, “Yeova, napapata, ndi yasimbwa yaa yatuluma, uleke tufwe zuwa!” Lino ya simbwa yayo yafisile apiipi sana, imilile, iyapikinya imisinda, iyapita nu kupita. Nayuvwile ukuti Yeova watatucingilila. Ukufuma papo, twasimikiile umu muzi onsi, nupya icatuzanzizye i cakuti, antu yatupokelelanga ningo sana. Limwi yazungwike ukuti ya simbwa yatatulumile nanti pa mulandu wakuti twasifile lino ya simbwa yatutiinyizye. Yamwi umu muzi izile iyaya ya Nte.

Kwali na cuze icacitike icatuletiile intete. Wanda umwi aineco ya ng’anda ino twikalangapo izile ala iyakoleka, iyatandika ukututiinya ukuti yamatukoma nu kulanda yati twaletanga icimvulunganya uku ina mupalamano. Ya mama yao yezizye ukuyalesya nomba yafizilwe.  Tuuvwile vyonsi vino yalandanga umu muputule wa papela uno twikalangapo. Lyene zuwa zuwa twasunkiile imipando uku cisaasa itulonga ni vintu vitu vyonsi umu masutikesi. Lino twayuzile icisaasa, twaweni aineco ya ng’anda ala yaimi pa masitepu ya ng’anda lwa papela, ala iyalema ni cimupeni. Twapuusile ukuomvya umulyango wa ku lukuungu nu kwika itupita umu kazila ala itusenda ni vintu vitu vyonsi, tutatazile ituswililako.

Twaile ukwi otela ituya tulenga umuputule. Twatandike ukwikala muumu kwene apiipi nu mwaka onga, icalenzile twaomba ningo umulimo wa kusimikila. U mulandu ci uno cayelile vivyo? Iotela lyali pakasi ki tauni, nupya yamwi yano twasambilizyanga Baibo yalondanga twasambilila nayo paapa kwene. Pataalengile twatandike ukulongana capamwi ku kusambilila ibuku ni Sambililo lya Lupungu umu muputule witu uwa mwi otela cila mulungu, nupya kwazanwanga antu 15.

Twikazile umu Mistelbach ukucila pa mwaka onga. Lyene yantumile uku kuombela uku Feldbach, lwa ku kaeya ka Graz. Naile nzana painiya muze uwakuomba nawe, nomba nako kwene kutaali icilongano. Twikalanga umu kamuputule akanono apa ntunti yakwe ciili ala yakuula sile ni vimiti. Umuza wapanganga icongo umu vipongo ivyasiile pa kasi ka vimiti, fwandi twezizye ukucilika ivipongo vivyo na manyunzipepa. Nupya twayanga tukutapa manzi umu cisima. Nomba pataali intazi. Umu myezi sile inono, kwapanzilwe iumba. Umu kuya kwa nsita, antu 30 amu lupwa lumwi yano twasambililanga nayo Baibo iizile umu cumi!

Ivintu kwene vii ivyacitiike, vyalenzile nataizya sana pali vino Yeova akatungilila yaayo aakasumba sana mano uku milimo ya Wene. Na lino tuli kuno antu yatanga yatwazwe, Yeova wene akayako lyonsi.—Masa. 121:1-3.

Umu 1958 kwali nu kuya ukongano wa mpanga zingi umu musumba wa New York, umu Yankee Stadium nu mu Polo Grounds. Naleenzile ukuti nkazanweko, nupya aina ya kwi ofesi lya ku Austria yanguzizye ndi cakuti ningatemwa ukuya ukwi sukulu lya Gilyadi ilyalenga 32. Uzye ningakana isyuko lya musango uwo? Naswike zuwa zuwa inti, “Ningatemwa!”

Umwi kalasi uku Gilyadi, nikalanga apiipi nu mwina Martin Poetzinger. Umwina wii  wazizimizye ivintu ivingi sana umu nkambi zya kucuziwilwamo izya uteeko wa Nazi. Nawe kwene wizile aombako umwi Umba Ilikatungulula. Pa nsita ya kusambilila, umwina Martin insita zimwi wantotozanga ati, “Erika, uzye mazwi yayo yakayalanda uli umu Cigerman?”

Lino amasambililo yafisile pakasi, umwina Nathan Knorr watunenyile kuno yatutumile, kuno twali nu kuya ndi twamala isukulu. Nemo nali nu kuya uku Paraguay. Vino nali umwance sana, nalondekwanga ukuti ya tata yanzumilizye pakuti inkiingile umu mpanga iiya. Lino ya tata yanzumilizye, naile uku Paraguay umu Maaci mu 1959. Yantumile uku ng’anda yakwe ya misyonali umu Asunción, nu wa kuomba nawe muze.

Pataalengile, nakomaanyile nu mwina Walter Bright, misyonali uwaile ukwi kalasi ilyalenga 30 ilya Gilyadi. Umu kuya kwa nsita, twatwaline nupya twatandike ukuculila pamwi ndi twakwata intazi. Ndi twakomaana nu wezyo, twawelenganga ulayo wakwe Yeova uwaya pali Ezaya 41:10 apakati: “Mutaopa, nemo namayanga pe namwe. Mutasakamala nanti cimwi pano nene indi Leza winu. Nene namamukomyanga.” Cii catwazwile sana pano twalondanga ukuti tutwalilile ukuya acumi kuli Leza nu kukolezya Uwene, nupya ataatazile atutazyele.

Lyene izile yatutuma uku cifulo icayela apiipi nu mupaka wa mpanga ya Brazil. Lino twali kuuku, simapepo watunsile acance yamwi ukuti yatama mawe pa ng’anda yakwe ya misyonali ino twikalangamo, ino itaali ningo sana. Lyene ya Walter yatandike isambililo lya Baibo nu mukalamba wakwe ya kapokola. Wasininkizye ukuti yakapokola yakwiza yakwimilila mupipi ni ng’anda itu mu kutulinda pa mulungu onga, nupya aatuzunyanga yatiile ukutucuzya. Lino papisile insita inono, yatukuusizye iyatutwala uku ng’anda isuma ukutoloka umupaka wa ku mpanga ya Brazil. Cii catwazwile sana pano twalongananga umu Ciparaguay ni Cibrazil. Lino tutali tufume kuuku, kwapanzilwe ivilongano viili ivinono.

Ya dokota yane yanenyile ukuti ntanga nkwate ana, fwandi umu 1962 catuzungwisye pano nakweti inda! Twaile itutandika ukwikala umu musumba wa Hollywood, ku Florida, apiipi nu lupwa lwakwe ya Walter. Pa myaka iingi iyapitapo, ya Walter nani twafizilwe ukuombako upainiya. Twasakamalanga ulupwa. Nomba twatwalilile ukukolezya ivya Wene.—Mate. 6:33.

Lino twafisile uku Florida umu Novemba 1962, catuzungwisye ukuzana ukuti aina itu aankanda itifi yalongananga yonga na aankanda itisye nayo yonga, nupya yasimikilanga umu vifulo ivipusane. Nomba Yeova asipaatulula antu pa mulandu nu kupusana kwa nkanda, nupya pataalengile aina umu vilongano yatiile kapaatulula ka nkanda. Yeova u walenzile ciye vivyo, pano lyene ndakai umu cifulo ciici mwaya ivilongano ivingi.

Icaulanda icakuti, ya Walter yafwile nu ulwale wakwe kansa wa ku wongo umu 2015. Yali aiya asuma sana pa myaka 55, yatemilwe sana Yeova nupya yazwilizye aina aingi. Nkalondesya ukwiza yalola nupya ndi yatuutuluka ale yali nu umi usuma.—Mili. 24:15.

Nkauvwa ningo sana ukuti naomba umu mulimo wa nsita yonsi pa myaka 40, naya sana ni nsansa nupya nkaipakizya cuze. Ya Walter nani twazanyilweko kuno antu yano twasambilizye Baibo ali 136 yawatiziwanga. Kwene twakwatanga intazi zimwi. Nomba tutaalesile intazi zizyo zitulesye ukuombela Leza witu uwaya na ucisinka. Lelo, twapalime sana kuli aliwe, ukumutaila ukuti alasisyapo intazi pa nsita ilinge nupya ukulingana na vino wapekanya. Nupya lyonsi avino akacita!—2 Tim. 4:16, 17.

Nkaluuka sana ya Walter, nomba upainiya ukangazwa ukuzizimizya. Nazana ukuti ukusambilizya yauze kukangazwa sana, nupya nkalanzyanya nayo pa upaalilo wa kuti antu yalatuutuluka. I cumicumi Yeova atantazyelapo umu vintu ivingi vino ntanga nkwanisye nu kupeenda. Wakwe vino walaya, akangazwa lyonsi, akankomya, nupya akantungilila ni ikasa lyakwe ilya kwi lunji.—Eza. 41:10.