1. Ivisuma ci vino tukaipakizya umwi uvi lyakwe Yeova?

 ISYUKO sana ukuya mwi uvi lyakwe Yeova umu manda ya akusyalikizya atale. Ivintu vikuya vikwipilako sile umu nsi ii, nomba Yeova watupeela aina na ya nkazi akutwazwa. (Masa. 133:1) Akatwazwa ukutwalilila ukuya alemane. (Efes. 5:33–6:1) Akatupeela amano akutwazwa ukucimvya intazi alino nu kutwalilila ukuya ni nsansa.

2. I vyani vino tulinzile ukucita nupya umulandu cii?

² Tulinzile ukuombesya pakuti tutwalilile ukuombela Yeova na ucisinka. U mulandu cii? Pano insita zimwi yamwi yangalanda nanti ukucita ivingatusosya. Insita zimwi nazyo tungatoovoka pa mulandu na vino tukaluvyanya sana sana ndi cakuti tukuswilizyapo ukucita ivili vimwi. Tulinzile ukutwalilila ukuzizimizya lino tukuombela Yeova (1) Lino umwina nanti nkazi watuluvyanya, (2) Lino yano twatwalana nayo yacita vino tusikwenekela na (3) Lino twatoovoka pa mulandu na vino tukaluvyanya. Lino tukusambilila pali vino tungacita pakuti tumale intazi zii, tumasambilila pa yaomvi yakwe Yeova alembwa muli Baibo akweti intazi wakwe zii.

MWATWALILILA UKUYA ACISINKA KULI YEOVA NA LINO UMWINA NANTI NKAZI WA MULUVYANYA

3. Intazi cii zimwi zino aomvi yakwe Yeova yakakwata?

³ Ivingalenga citutalile. Aina na ya nkazi yamwi yakacita ivintu vino tutatemwa. Yamwi yangatucitila ivintu ivingalenga tutoovoke nanti ukutufyenga. Ya eluda nayo kwene yangatuluvyanya. Vii ivikalenga yamwi yatandike ukutwisika ndi cakuti yaya umwi uvi lyakwe Yeova. Cii cikalenga yamwi  yate ukuombela Yeova capamwi na ina na ya nkazi, ukuta ukuzanwa nayo nanti sile ukuta ukulongana. (Zefa. 3:9) Uzye ukucita vii kwaya sile ningo? Lekini tulande pi lyasi ilikalanda pa muntu umwi uwalembwa muli Baibo uwakweti intazi wakwe ii.

4. Intazi ci zino Paulo wakweti?

⁴ Uwalembwa muli Baibo wino tungakolanya. Umutumwa paulo wamanyile ukuti aina na ya nkazi yatali amalilike. Wakwe, Aina Klisitu ali mu cilongano ca mu Yelusalemu yatazumile ukuti Paulo nawe wali umusambi. (Mili. 9:26) Yamwi yalandanga iviipe pali aliwe pakuti yate ukumutaila. (2 Kol. 10:10) Paulo waweni iviipe vino eluda wacisile ivyali nu kulenga yauze ukutoovoka. (Gala. 2:​11, 12) Nupya Mako cuza wakwe wacisile vino atenekelanga. (Mili. 15:​37, 38) Limwi paulo nga watile ukuzanwa na antu yaa. Nomba watwalilile uku yalola ukuti aina yakwe nupya watwalilile ukuya umucincile umu mulimo wakwe Leza. I cani cazwile paulo ukuzizimizya?

5. I cani cazwile Paulo ukwelela aina na ya nkazi? (Kolose 3:​13, 14) (Loliniko ni cikope.)

⁵ Paulo watemilwe aina na ya nkazi. Ukutemwa kuno paulo wakweti kwalenzile aika amano uku visuma vino aina yacitanga. Ukutemwa kwalenzile Paulo alondela ivyalembwa pali Kolose 3:​13, 14. (Belengini.) Vikwene avino paulo wacisile kuli Mako. Nanti icakuti Mako wasile Paulo pa lwendo lwakwe umisyonali ulwa kutandikilako paulo atatwalilile ukusokela Mako. Lino papisile insita Paulo walembiile Aina Klistu aku cilongano icali uku kolose ukuti, Mako wali akaomba musuma nupya walanzile nu kuti ‘wamukomelezyanga sana.’ (Kolo. 4:​10, 11) Lino paulo wali umu cifungo uku Loma walenzile mako ukuti aye umu kumwazwa. (2 Tim. 4:11) Umu cumi Paulo welezile aina yakwe nupya watwalilile ukuya umupipi nayo. I vyani vino tungasambilila kuli Paulo?

6-7. Tungacita uli pakuti tutwalilile ukulanga ukutemwa uku ina na ya nkazi nanti icakuti yatamalilika? (1 Yoani 4:7)

⁶ Vino tukusambililako. Yeova akalonda twatwalilila ukutemwa aina na ya nkazi. (Belengini 1 Yoani 4:7.) Ndi cakuti umwina nanti nkazi watusosya, tulinzile ukutaila uku atatusosizye uku mufulo sile nupya tulinzile ukwiusya ukuti nawe kwene akaezya na maka ukucita vino Yeova akalonda. (Mapi. 12:18) Leza watemwa aomvi yakwe acisinka asi mulandu na vino yakaluvyanya. Nanti sile alino twaluvyanya akatwalilila ukuya  cuza witu nupya asitwalilila ukutusokela. (Masa. 103:9) Tukauvwa ningo sana pali vino Yeova akatwelela nupya tukalondesya sana ukumukolanya!—Efes. 4:32–5:1.

⁷ Lino impela ikuya ikupalama tulinzile ukuya sana ivyuza uku ina na ya nkazi. Tulinzile ukwenekela ukucuziwa. Insita zimwi yangatutwala umu cifungo pa mulandu nu utailo witu. Ndi cakuti ivintu vii vya tandika ukucitika tulalondekwa sana aina. (Mapi. 17:17) Lekini tulande pali vino vyacitikile umwina Josep, a eluda akaikala uku Spain. Umwina Josep alino na ina yauze yaisile umu cifungo pa mulandu wa kukanaya umu vya mu nsi. Watiile: “Pa mulandu wakuti twikalanga pamwi lino twali umu cifungo cangwike sana ukupusana. Fwandi twalondekwanga ukulakomelezyanya nu kulaelelana lyonsi. Ukucita vii kwatwazwile ukuya alemane nupya acingililwe. Twikalanga pamwi na antu atamanyile Yeova. Kwali insita imwi ino naicisile ukwikasa nupya yanyepeliile ikasa ci calenzile nafilwa ukuomba imilimo. Nomba kwali umwina umwi uwamfulilanga ivyakuzwala nupya wansakamalanga ningo sana. Wandanzile ukutemwa pa nsita ino nalondekwanga uwazwilizyo.” Fwandi tulinzile ukupanga umutende na ina na ya nkazi!

MWAZIZIMIZYA NDI CAKUTI YANO MWATWALANA NAYO YACITA VINO MUSIKWENEKELA

8. Intazi cii zino ali umu cupo yakakwata?

⁸ Ivingalenga citutalile. Yonsi aya umu cupo yakakwata ntazi. Baibo ukwaula nu kupita umu mbali yalanda ukuti atwalane “yalakwata intazi umu mili yao.” (1 Kol. 7:28) U mulandu cii? Apa mulandu wakuti antu yaa yasiiya amalilike nupya yakakwata imiyelele ipusane pusane na vino yakatemwa navyo vikapusana pusana. Incende zino yakakulilako zikapusana pusana. Insita zimwi yangacita vimwi vino yatacitanga lino yatali yatwalane. I vintu vii vingalenga umu cupo muye intazi. Icakuti yangaombela pamwi ukumala intazi insita zimwi yangapeelana imilandu nanti icakuti yonsi iyaluvyanya. Nupya yangatandika ukwelenganya ukuti ukutaana sile ukungamala intazi. Nomba uzye ukutaana kungamala intazi? b Lekini tulande pa mwanaci umwi uwatwalilile ukuya uwa cisinka kuli Yeova nanti icakuti umu cupo cakwe mwali intazi.

9. Intazi cii ino Abigeo wakweti?

⁹ Uwalembwa muli Baibo wino tungakolanya. Abigeo wali amuka Nabali, wino Baibo yalondolola ukuti wali umunkalwe nupya umusepukilwe. (1 Sam. 25:3) Limwi catalile sana Abigeo ukwikala nu muntu wa musango uu. Uzye Abigeo wakweti isyuko lya kutaana na Nabali? Ee wakweti. Wakweti isyuko lii lino Devedi wizile umu kukoma iya pa mulandu na vino wacisile. (1 Sam. 25:​9-13) Abigeo atemwa nga wapuusile nu ukuleka Devedi akome iya. Nomba asi vino wacisile wapaapasile Devedi ukuti atakoma Nabali. (1 Sam. 25:​23-27) I cani camwazwile ukucita vii?

10. I cani calenzile Abigeo atwalilile ukuya umu cupo nanti icakuti mwali intazi?

¹⁰ Abigeo watemilwe Yeova nupya wacindike amasunde yakwe Yeova akalanda pa cupo. Ukwaula nu kutwisika afwile wamanyile vino Leza walanzile lino wapeezile Adamu umuci. (Utan. 2:24) Abigeo wamanyile ukuti Yeova wacindika icupo. Walondanga ukuzanzya Leza, nupya cikwene icalenzile ukuti acingilile  ulupwa lwakwe kumwi na iya. Ukwaula nu kusumba insita Abigeo waile kuli Devedi nu kuya mu paapata ukuti atakoma Nabali. Walenzile uwelelo nanti icakuti asi wino waluvyanyizye. Ukwaula nu kutwisika Yeova watemilwe umwanaci wii uwali umusipe nupya atali na ukaitemwe. I vyani vino atwalane yangasambilila kuli Abigeo?

11. (a) I vyani vino Yeova akalonda atwalane yacita? (Efeso 5:33) (b) I vyani vino mwasambilila kuli vino ya Carmen yacisile? (Loliniko ni cikope.)

¹¹ Vino tukusambililako. Yeova akalonda atwalane ukutwalilila ukuya pamwi nanti icakuti cikuyatalila ukuya pamwi na yano yatwalana nayo. Yeova akauvwa ningo nga walola atwalane yakuombela pamwi ukumala intazi, alino nu kutwalilila ukulanga umucinzi, nu kutemwa kwa cumi. (Belengini Efeso 5:33.) Elenganyini pali vino vyacitikile ya Carmen. Lino papisile imyaka 6 ukufuma pano yatwalilwe, yatandike ukusambilila Baibo na ya Nte Yakwe Yeova nupya pa cisila izile yabatiziwa. Ya Carmen yatiile “Ya wane yatatemilwe vino napingwilepo. Yatalondanga napepa Yeova. Ya ntukanga nupya yalandanga ukuti yali nu kunsya.” Nanti cali vii ya Carmen yatapingwilepo ukusya ya iya. Apa myaka 50 yatwalilile ukulanga ukutemwa nu mucinzi kuli ya iya. Yalanzile ukuti “Lino papisile imyaka nizile manya ivya kulanzyanya na ya wane. Pa mulandu wakuti namanyile ukuti Yeova wacindika icupo naombesyanga apapezile amaka yane ukucingilila icupo cane. Natwalilile ukuya pamwi na ya wane pa mulandu wakuti natemilwe Yeova.” c Ndi cakuti mwakwata intazi umu cupo cinu mwataila ukuti Yeova alamutungilila nupya alamwazwa ukuzizimizya.

MWATWALILILA UKUZIZIMIZYA NGA MWATOOVOKA PA MULANDU NA VINO IMULUVYANYA

12. Intazi ci limwi zino tungakwata ndi cakuti twacita uluyembu?

¹² Ivingalenga citutalile. Tungatoovoka ndi cakuti twaluvyanya. Baibo ikalanda ukuti vino tukayuvwa vingalenga ‘tutoovoke nu kulailola asile sile.’ (Masa. 51:17) Umwina Robert waombesyanga pa myaka ingi pakuti asontwe ukuya umuomvi akatumikila. Nomba, wizile aluvyanya nupya wilwike ukuti watasosya Yeova. Watiile “Lino nizile manya vino na cisile kampingu watandike ukuncuzya. Nuvwile uyi sana. Nalizile nupya napefile ukuli Yeova. Nelenganyanga ukuti Leza atalatala aasuke amapepo yane  nupya. Nelenganyanga vii pano namusosizye. Ndi cakuti twacita uluyembu ulwipisye tungatandika ukwelenganya ukuti Yeova atatwelela nupya tungata ukumuombela. (Masa. 38:4) Nga vino mukayuvwa, ukusambilila pa muomvi uwalembwa muli Baibo uwali uwa cisinka uwatwalilile ukuombela Yeova na lino waluvyanyizye kumamwazwa.

13. U luyembu ci ulwipisye luno petulo wacisile, nupya i cani icalenzile?

¹³ Uwalembwa muli Baibo wino tungakolanya. Lino Yesu atatala wafwa umutumwa Petulo wacisile vimwi ivyalenzile aize acite uluyembu ulwipisye. Pa kutandika Petulo walanzile ukuti wali nu kutwalilila ukuya na Yesu nanti icakuti atumwa yonsi yamusya. (Mako 14:​27-29) Nomba lino yali umu Getisemani Petulo wafizilwe ukutwalilila ukuya umulole. (Mako 14:​32, 37-41) Lyene lino iumba lya antu lizile ukuti yaleme Yesu Petulo wamusiile nu kusimula. (Mako 14:50) Lyene pa cisila Petulo wakanyile Yesu imiku itatu nu kulapa ukuti ataamumanyile. (Mako 14:​66-71) Uzye Petulo wacisile uli lino wilwike ukuti wataluvyanya? Walizile nupya uvwile uyi sana. (Mako 14:72) Elenganyini pali vino Petulo uvwile lino waweni yakukoma Yesu. Afwile wayuvwile uwa silesile.

14. I cani icazwile Petulo ukutwalilila ukuombela Yeova? (Lolini icikope icili pa nkupo.)

¹⁴ Kwali ivyalenzile Petulo atwalilile ukuombela Yeova. Ataitalwisye uku ina na ya nkazi nupya cii calenzile akomeleziwe. (Luka 24:33) Nupya lino Yesu watuutulwike walolekile kuli Petulo pakuti amukomelezye. (Luka 24:34; 1 Kol. 15:5) Yesu atatandike ukulanda pali vino Petulo waluvyanyizye lelo wamunenyile ukuti wali nu kupeelwa imilimo ingi. (Yoa. 21:​15-17) Petulo wamanyile ukuti waluvyanyizye sana nomba atatoovwike. U mulandu cii? Apa mulandu wakuti wamanyile ukuti Yesu wamwelezile. Nupya yakapepa yauze yatwalilile ukumukomelezya. I vyani vino tungasambilila kuli Petulo?

15. I vyani vino Yeova akalonda tusininkizye? (Masamu 86:5; Loma 8:​38, 39) (Loliniko ni cikope.)

¹⁵ Vino tukusambililako. Yeova akalonda tusininkizye ukuti watutemwa nupya angatwelela. (Belengini Masamu 86:5; Loma 8:​38, 39.) Nga twayembuka tukayuvwa amulandu. Kwene citaipa ukuyuvwa vivyo. Nomba tutalinzile ukulaelenganya ukuti tutacindama nupya tutangatwelelwe. Ndi twaluvyanya tulinzile ukulenga uwazwilizyo zuwa zuwa. Ya Robert, yano itulandapo yatiile: “Nayembwike pa mulandu wakuti naitaile ukuti nali nu kucimvya uwezyo.” Nomba  izile yamanya ukuti yalondekwanga ukulanda na ya eluda. Yalanzile yati: “Lino nalanzile nayo nailoliile vino Yeova wandanzile ukutemwa ukupitila muli aliyo. Ya eluda yataatile ukunsakamala. Yangazwile ukusininkizya ukuti Yeova atansile nenga.” Naswe kwene tungasininkizya ukuti Yeova watutemwa sana nupya akatwelela ndi cakuti twalapila nu kulenga uwazwilizyo alino nu kuombesya ukuti tutaca tuswilizyepo vino twaluvyanyizye. (1 Yoani 1:​8, 9) Ukumanya vii kulatwazwa ukukanatoovoka ndi cakuti twaluvyanya.

16. U mulandu cii uno mukulondesya ukutwalilila ukuombela Yeova asi mulandu ni intazi?

¹⁶ Yeova akataizya sana pali vino tukaipelesya ukumuombela umu manda ya akusyalikizya. Yeova nga watwazwa tungatwalilila ukumuombela na ucisinka na lino twaluvyanya nanti sile alino yamwi yatuluvyanya. Tungatwalilila ukutemwa aina na ya nkazi nu kuyeleela nanti sile alino iyatuluvyanya. Ndi cakuti tukumala intazi zya mu cupo tulalanga ukuti twatemwa Yeova nupya twacindika icupo. Ndi cakuti twapanga uluyembu tungalenga Yeova ukuti atulange ukuti watutemwa nupya angatwelela alino nu kumulenga ukuti atwazwe ukutwalilila uku muombela. Fwandi ndi cakuti ‘tutatoovwike ukucita icisuma’ Yeova alatupaala.—Gala. 6:9.