UMU myaka yakwe ya 1910 avyazi yane yakusiile ukufuma umu Tbilisi, uku Georgia ukuya uku Canada, nupya iikazile apa ng’anda inono iyayelile apa famu umupipi na kamuzi ka Pelly, umu citungu ca Saskatchewan, uku uwondaka wa Canada. Navilwe umu 1928, nupya nali nene nkwangu pa ana 6. Ya tata yafwile ala kwasyala imyezi 6 kuti mvyalwe, nupya ya mayo nayo yafwile ala ncili akanya. Pataalengile ya Lucy ya nkazi yane akalamba nayo yafwile, ala yali ni myaka 17. Lyene, ya yama ya Nick yatusenzile nu kutandika ukutusunga.

Wanda umwi lino nali umwance, amu lupwa lwane yambweni ala nkutinta umusinda wa mfalasi iya kalume. Yatiinyile yati limwi ingampanta, yampundilile ukuti inte vino nacitanga, nomba pasi vino nacisilepo. Nayalangizye iciitundu, nupya ntuvwile na vino yapundanga. Icisyuko, ntacisike, lelo ukwene ali wanda uno amu lupwa lwane yamanyile ukuti nene ciulu.

Aonsi yamwi amanyine nu lupwa lwitu yalanzile ukuti ntandike ukusambilila api sukulu lyakwe ya ciulu, fwandi avino ya yama ya Nick yaile yandembesya ukwi sukulu lyakwe ya ciulu ilyayelile umu Saskatoon, mu citungu ca Saskatchewan. Yantwazile uku ncende iyakupita amaawazi aingi ukufuma kuno twikalanga, nupya vino nali sile ni myaka 5, nuvwile sana intete. Natandalilanga ulupwa nga twayalila isukulu na pa manda ya mwikalwe. Umukuya kwa nsita, nasambilile ululimi lwa uciulu nupya naipakizyanga ukwizizya pamwi na ance yanji.

Umu 1939, ya mangulenzi ya Marion, yatwazilwe kuli ya Bill Danylchuck, nupya yansenzile pamwi na kaci wane Frances nu kutandika ukwikala naswe. Ali yano yatandikilepo ukusambilila na ya Nte Yakwe Yeova umu lupwa lwitu. Lyonsi ndi nayako pa manda ya mwikalwe, yansimikilanga sana vino  yasambililanga muli Baibo. Ukulanda sile icacumi, citangupile ukulanzyanya nayo, pano yatamanyile ululimi lwa uciulu. Nomba yaweni ukuti natemilwe sana ukusambilila pali Leza. Nilwike ukuti vino yasambilile muli Baibo i vyalenzile ukuti yasimikila antu yauze, fwandi nayakonkanga ndi yaya umu kusimikila. Pataalengile avino natandike ukulonda ukuti mbatiziwe, nupya pa Sepetemba 5, umu 1941, ya Bill yambatizye muli dulamu wa cela wino yazuzizyemo amanzi yano yapompilemo sile ukufuma umu cisima. Amanzi yali azuke cuze!

Umu 1946 lino naswilile uku ng’anda ala indi pa cuti, twaile uku ukongano uku Cleveland, umu citungu ca Ohio, ku U.S.A. Pa wanda wa kutandikilako uwa ukongano, ya kaci yane yazwananga ukulemba ivyeo pakuti yangazwilizye ukuvwa ivyalandwanga. Nomba pa wanda wakwe ciili, natemilwe sana ukumanya ukuti kwali akaliumba kakwe ya ciulu nupya kwali nu wayasenwilanga ivyeo pa ukongano. Lyene nani natandike ukuipakizya kulongana, nupya natemilwe sana ukuvwikisya icumi icaya muli Baibo!

Pa nsita iya, ala alino Inkondo Yakwe Ciili yasila nupya antu yapatululanga auze pa mulandu ni mpanga kuno yafuma. Nafumile uku ukongano nu kuya uku sukulu ala nkulondesya kuti nalondela vino nasambilile. Natiile ukukontamila fulagi nu kuta ukwimbako ulwimbo lwa cisipa. Nupya natiile ukuzevyako amanda ya mwikalwe alino nu kuta ukuzanwa uku mapepo yano ana isukulu yonsi yalondekwanga ukuzanwako. Ya mwalimu api sukulu yatatemilwe nupya yezyanga ukuntinya nu kulanda ivya ufi pakuti nsenule amelenganyo yane. Vyonsi vii vyalenzile ukuti ya kasukulu yanji yancuzya, nomba naweni ukuti lyali isyuko lya kusimikila yauze pali Leza. Ya kasukulu yanji wakwe Larry Androsoff, Norman Dittrick, na Emil Schneider nayo izile yasambilila icumi, nupya yakaombela Yeova na ucisinka ukufika na ndakai.

Lino nkutandalila imisumba yuze, lyonsi nkasimikila kuli ya Ciulu. Wakwe vino cali uku Montreal apa cifulo cino ya ciulu yakalezezyapo icitendwe, nasimikile Eddie Taeger, umulumendo uwali umu kaliumba ka vipondo. Wizile aya umu cilongano cakwe ya ciulu umu musumba wa Laval, umu citungu ca Quebec ukufika na lino wafwile mwacizo. Nupya nakomaanyile nu wacance Juan Ardanez uwalondelezyanga ivyeo kwati aina Belea pakuti asininkizye ndi cakuti vino wasambililanga muli Baibo vyali ivya cumi. (Mili. 17:10, 11) Nawe kwene wasambilile icumi nu kuombako ueluda umu musumba wa Ottawa, uku citungu ca Ontario, ukufikila lino wafwile.

Umu 1950, nakukiile uku Vancouver. Nanti icakuti natemwa ukusimikila kuli ya ciulu, ntalilila ivyacitiike lino nasimikile uku mwanaci aakauvwa wino twakomenkine nawe, uwizina lyakuti Chris Spicer. Wazumile ukulembesya ukuti apokelela ya magazini cila mwezi nupya walondanga ukuti nkalolane na ya  iya ya Gary. Naile njatandalila, nupya twalanzyanyizye pa nsita itali ala tukulembezyanya sile api pepala. Ukwene ali muku uno twalolinepo sile ukufikila lino twizile itulolana nupya ica likwene. Icanzungwisye icakuti izile iyandondola umwi umba pa ukongano umu musumba wa Toronto, uku citungu ca Ontario. Uwanda kwene uu auno ya Gary yawatiziwanga. Icintu cii icisuma icacitike canjiwisye ucindami wakutwalilila ukusimikila, pano tutanga tumanye kuno tungazana umwi angasambilila icumi pa nsita ino tutamanyile.

Lino papisile insita, naswilile uku Saskatoon. Kuuku naile nzana nyina wa yana uwanenyile ukuti nasambilizya ana yakwe ya mpundu, Jean na Joan Rothenberger, aali ya kasukulu api sukulu lyakwe ya ciulu lino nalipo pa nsita imwi. Pataalengile, avino akazyana yaaya yatandike ukusimikila ya kasukulu yauze vino yasambililanga. Ni cacitike icakuti, ya kasukulu yauze 5 izile yaya ya Nte Yakwe Yeova. Wenga pali yaayo wali a Eunice Colin. Nalolinepo na Eunice umuku wa kutandikilako api sukulu kwene lii lyakwe ya ciulu ala indi umupiipi nu kumala isukulu. Pa nsita iiya, wampeezile switi nu kunena ukuti angatemwa ukuti aye cuza wane. Wali nu kwizaya umuntu mucindame sana umu umi wane—wizile aya a mamane!

Lino ya nyina yakwe Eunice yamanyile ukuti wasambililanga Baibo, yanenyile akalamba isukulu ukuti yamutoovole. Yamuposile ni mpapulo zya kuomvya pa kusambilila. Lelo Eunice watwalilile ukwika sana mano kuli Yeova ukuluta ukwika amano uku vintu vyuze. Lino walondanga ukuwatiziwa, avyazi yakwe yamunenyile yati, “Ndi waya Inte Yakwe Yeova, uce ufume na pa ng’anda!” Lino wafisizye imyaka 17 iya kuvyalwa, Eunice wafumilepo apa ng’anda, nupya ulupwa lumwi lwakwe ya Nte lwamusenzile nu kutandika ukumusakamala. Watwalilile ukusambilila mpaka aiza awatiziwa. Twatwaline umu 1960, nupya avyazi yakwe yatazanyilwe nu ku winga witu. Nomba lino papisile imyaka, yatandike ukutucindika pa mulandu na vino twazumiilemo alino na vino twakuzyanga ningo ana.

Nanti icakuti twali avyazi ya ciulu, twakuzizye ana asi ya ciulu 7 alumendo. Citangupiile, nomba twasininkizye ukuti yamanya ululimi lwa uciulu pakuti twalanzyanya nayo nu kuyasambilizya icumi. Aina na ya nkazi umu cilongano yatwazwilizye sana. Wanda umwi ala tukulongana, umuvyazi umwi watulembile apa kapepala ukutumanyisya ukuti umwana witu wenga umulumendo walandanga amazwi aipe umu Ng’anda ya Wene. Twamusalapwile papa kwene. Anane aonsi 4, James, Jerry, Nicholas, na Steven, yakaombela Yeova na ucisinka pamwi na ya mama yao alino ni ndupwa zyao. Yonsi kwene ana itu aonsi 4 aa eluda. Nupya, Nicholas na mamakwe, Deborah, yakaazwilizya ukusenula ululimi lwa uciulu ukwi ofesi lya ku Britain, lyene Steven na mamakwe, Shannan, nayo yakaombela ukwi ofesi lya ku United States ukusenula umu lulimi lwa uciulu.

Lino kwasiile umwezi onga ukuti tufisye imyaka 40 ukufuma pano twakwatiile uwinga, Eunice mamane wafwile pa mulandu ni ndwala yakwe kansa. Watwalilile ukuya umusipe pa nsita kwene iiya itale. Ukutaila ukuti kulaya ukututuluka kwalenzile ukuti atwalilile ukuya umusipe. Nkalondesya ukuti ince mulole nupya.

Umu Febuluwale umu 2012, naponyile nu kucisika pa lutungu, nupya calolike ukuti nkulondekwa uwazwilizyo. Fwandi natandike ukwikala nu mwanane wenga umonsi pamwi na mamakwe. Twaya umu cilongano ca lulimi lwa uciulu ica mu musumba wa Calgary, kuno natwalilila ukuomba ueluda. Uu ali muku wakutandikilako ukuya umu cilongano ca lulimi lwa uciulu. Asi cakuzungusya cico vwilini? Uzye naombanga uli imilimo yakwe Leza ala indi umu cilongano ca Cizungu pa myaka yonsi iiya iyapita ukutandika umu 1946? Yeova wangazwa ukulingana nu ulayo wakwe uwakuti alatwalilila ukusakamala ana ya nsiwa. (Masa. 10:14) Nkataizya sana yonsi andembelanga ivyeo api pepala, aasambilila ululimi lwa uciulu, alino na nsenwilanga ivyeo umu lulimi lwa uciulu.

Ukulanda sile icisinka, kwayanga insita zimwi lino nuvwanga sana uyi nu kulonda ukuta ukusambilila pali Leza pa mulandu wakuti ntuvwanga ivyalandwanga nanti pa mulandu wakuti calolekanga kwati antu yataasumbanga amano kuli ya ciulu. Lelo, ndi caya vivyo, nelenganyanga pa mazwi yano Petulo wanenyile Yesu akuti: “Mwene, uzye aweni namuze wino tungayako? Mazwi yako yakapela umi wa pe.” (Yoa. 6:66-68) Wakwe ya ciulu yauze aina na ya nkazi amu nkulo yane, nasambilila ukuteeka umwenzo. Nasambilila ukuloleelela pali Yeova ni uvi lyakwe, nupya ivintu vyanzipila sana pa mulandu nu kucita vivyo! Lyene nakwata impapulo zya kusambililamo izingi umu lulimi lwane, nupya nkaipakizya ukuya pamwi na yauze pa kulongana na pa maukongano ya mu lulimi lwa uciulu ulwa ku America. I cumicumi naya ni nsansa nupya napaalwa sana umu mulimo wakwe Yeova, Leza witu uwakulisya.