1. I cani limwi icamizungwisye lino mwatandike sile ukunenako yauze pali vino mwasambililanga muli Baibo?

UZYE mukwiusya lino mwizile imwiluka ukuti imuzana icumi ca muli Baibo? Cangwike sana ukuvwikisya vyonsi vino mwasambililanga muli Baibo. Mwelenganyanga ukuti yonsi kwene yalatemwa ukusambilila ivintu vino mwasambilile. Mwasininkizye ukuti ivyaya muli Baibo vingalenga ukuti yaye nu umi usuma ndakai nu kukwata upalilo pali vino vilacitika uku nkoleelo. (Masa. 119:105) Fwandi mwanenyile ya cuza inu na yalupwa pa cumi cino mwasambilile. Nomba i vyani ivyacitike? Mwizile imuzunguka sana pano aingi yakanyile ukuvwa kuli vino mwayanenyile.

2-3. Uzye lino Yesu wali pano nsi antu yelenganyanga uli pali aliwe pali vino walandanga?

² Tutalinzile ukuzunguka ndi cakuti yamwi yakana ukuvwa kuli vino tukuyasimikila. Lino Yesu wali pano nsi antu aingi yamukanyile nanti sile alino wacitanga ivizungusyo ivyalangililanga ukuti Leza wamupeelanga amaka. Yesu watuutulwile Lazalo, icizungusyo cino na yayo amukanyanga yatali nu kukana. Nanti ciye vivyo intunguluzi zya Ayuda zitazumile ukuti wali a Mesiya. Yalondanga ukukoma Yesu na Lazalo.—Yoa. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Yesu wamanyile ukuti antu aingi yatali nu kuzumila ukuti wali a Mesiya. (Yoa. 5:39-44) Wanenyile iumba lya asambi yakwe Yoani kabatizya ukuti: “Uwa nsansa a wiyo asiita ukuya nu utailo pa mulandu wane.” (Mate. 11:2, 3, 6) U mulandu ci uno antu aingi yakanile Yesu?

4. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

 ⁴ Mu cipande cii ni cipande icilondelilepo tumasambilila pa mulandu uno antu aingi yatatailile Yesu lino wali pano nsi. Nupya tumasambilila nu mulandu uno antu aingi ndakai yakakana ukuvwa kuli vino tukayasimikila. Ni cicindamisye icakuti tumasambilila pali vino tungakomya utailo witu muli Yesu pakuti tukatwalilile ukulamulondela.

5. U mulandu ci uno yamwi yelenganyizizyanga ukuti Yesu atali ali Mesiya uwasowilwe?

⁵ Aingi yakanyile Yesu pa mulandu na kuno wakulile. Yamanyile ukuti wali a kasambilizya musuma nupya wacitanga ivizungusyo. Lelo yelenganyanga ukuti wali sile umwana wakwe kawaza. Nu kuti wali uwa ku Nazaleti umusumba uno antu yalolanga ukuti utacindama. Nanti sile a Natanaeli uwizile aya umusambi wakwe Yesu pa kutandika walanzile ukuti: “Uzye mu Nazaleti mungafuma cimwi campomvu?” (Yoa. 1:46) Natanaeli afwile atatemilwe umusumba uno Yesu wikalangamo. Nanti limwi welenganyanga pa usesemo wa pali Mika 5:2 uukalanda pali vino Mesiya wali nu kuvyalilwa umu Betelemu asi mu Nazaleti.

6. I vyani ivyali nu kwazwa antu ukumanya ukuti Yesu wali ali Mesiya?

⁶ Uzye Malembelo yakalandapo uli? Kasesema Ezaya wasoowile ukuti alwani yakwe Yesu yatali nu kwika mano ku vyeo ivyalandanga pa ntuntuko yakwe Mesiya. (Eza. 53:8) Ivyeo ivingi pali Mesiya vyasoowilwe. Ndi cakuti antu yaya isileko mano kukulondelezya ivisinka vyonsi ngayamanyile ukuti Yesu wavyalilwe umu Betelemu nu kuti wafumile umu lupwa lwa Mwene Davidi. (Luka 2:4-7) Fwandi Yesu wavyalilwe umu musumba uwasoowilwe pali Mika 5:2. Uzye lyene intazi yayelile pi? Antu yapingwile zuwa. Yatalondelizye ivisinka vyonsi. Na cii calenzile ukuti yakane Yesu.

7. U mulandu ci uno aingi ndakai yakakanila antu yakwe Yeova?

⁷ Uzye vikwene i vikacitika na ndakai? Ee. Antu yakwe Yeova aingi yatakwata ivyuma nupya yatacindama, fwandi antu aingi yakayalola ukuti yatasambilila nupya asilesile. (Mili. 4:13) Yamwi yakaelenganya ukuti antu yakwe Yeova yatalinzile ukulasambilizya Baibo pano yasiya uku masukulu acindame aakasambilizya ivya mipepele. Yamwi yakalanda ukuti ya Nte Yakwe Yeova i mipepele ya ina America, nomba icisinka i cakuti ya Nte Yakwe Yeova aingi yasiikala uku United States. Yamwi nayo yayanena ukuti ya Nte yatazumila muli Yesu. Pa myaka iingi antu yakaama ya Nte ukuti a kaungwe akakalondelezya ivyeo umu America nanti akaungwe kakalenga antu ukusangukila uteeko. Fwandi antu aingi yasilonda ukuya ya Nte Yakwe Yeova pa mulandu nu ufi uu alino na malyasi. Nupya yatamanya icisinka pa yantu yakwe Yeova.

8. Ukulingana na Milimo 17:11, i vyani vino antu yalinzile ukucita ndakai pakuti yamanye aomvi yakwe Leza?

⁸ I cani cingazwa umwi ukutwalilila ukuya nu utailo? Antu yalinzile ukumanya ivisinka vyonsi. Ali vino kalemba wakwe Baibo Luka waombisye ukucita. Waombisye ukulondelezya vyonsi ukufuma ku utandiko. Walondanga antu yamanye icumi pali vyonsi vino yuvwile pali Yesu. (Luka 1:1-4) Ayuda aku Beleya yacisile wakwe vino Luka wacisile. Lino yasambilile pali Yesu yalondelizye umu Malembelo ya Ciyebulai pakuti yasininkizye ndi cakuti vino yasambilile vyali ivya cumi. (Belengini Milimo 17:11.) Mu nzila ili imwi kwene, antu ndakai yalinzile ukulondelezya ivisinka.  Yalinzile ukusininkizya ukuti vino tukusambilila uku antu yakwe Leza vikuvwana na vino Malembelo yakalanda. Yalinzile nu kusambilila kuli vino antu yakwe Yeova ayako ndakai yacita. Nga yalondelezya ivisinka cilayazwa ukukanatunganya sile nanti ukupingula ukulingana na vino yakwelenganya.

9. I vyani ivyacitike lino Yesu wakanyile ukucita icizungusyo?

⁹ Antu yamwi yalondanga ukuti Yesu acita na vyuze ukucila pali vino wasambilizyanga. Yalondanga ukuti acite icizungusyo icalangililanga ukuti wali a Mesiya. (Mate. 16:1) Yafwile yalondanga ukuti acite vivyo pa mulandu na vino yabelenzile pali Danieli 7:13, 14. Nomba, itali insita yakwe Yeova ukuti usesemo uwa ufikiliziwe. Vino Yesu wasambilizyanga vyali nu kuyalenga ukusininkizya ukuti wali a Mesiya. Nomba lino wakanyile ukuti icizungusyo cino yalondanga, yamukanyile.—Mate. 16:4.

10. Uzye Yesu wafikilizye uli vino Ezaya wasoowile pali Mesiya?

¹⁰ Uzye Malembelo yakalandapo uli? Kasesema Ezaya walemvile pali Mesiya ukuti: “Wene atalacita ivikanza, nanti ukulaizya izwi umu misolo.” (Eza. 42:1, 2) Lino Yesu waombanga umulimo wakwe uwa kusimikila atikanga sile mano ku mwineco. Atakuuzile amatempele akulu, nupya atazwalanga ivyakuzwala ivicindame vyakwe ya simapepo nanti ukulonda antu yamulola ukuti wacindama. Lino yamupingulanga Yesu wakanyile ukuzanzya Umwene Helodi pa kucita icizungusyo, nanti cakuti umi wakwe wali umu uzanzo. (Luka 23:8-11) Yesu wacitangako ivizungusyo vimwi nomba umulimo uwali ucindame sana kuli aliwe u kusimikila ilandwe lisuma. Wanenyile asambi yakwe ukuti “acino niziile.”—Mako 1:38.

11. I vintu ci vino yamwi yakaelenganya ndakai?

¹¹ Uzye vikwene i vikacitika na ndakai? Ee. Ndakai antu yatemwa ivikuulwa vya kupepelamo ivikulu ivikaloleka ningo, ya simapepo yano antu yakalola ukuti yacindama alino  nu kuzevya kuno antu aingi yatamanya ukuti kwafumile uku antu ataali Aina Klistu. Nomba antu aakazanwa ku mapepo yaa yasisambilila ivingi pali Leza na vino akalonda ukucita. Yayo aakazanwa uku kulongana kwa Aina Klistu yakasambilila vino Yeova akalonda na vino yangacita ivintu ukulingana nu kulonda kwakwe. Amang’anda itu a wene ausaka, nomba tusiyazifya ukuomya ivintu vya mutengo. Aakatungulula yasizwala ivyakuzwala iviiyele nanti ukwamilwa uku mazina amucinzi. Vino tukasambilizya na vino twazumilamo vyaya muli Baibo. Nanti ciye vivyo antu aingi yakakana ilandwe lino tukasimikila pa mulandu wakuti tusicitako intambi zino yakacita nu kuti vino tukasambilizya visiuvwana na vino yakalonda ukuvwa.

12. Ukulingana na Ayebulai 11:1, 6, uzye utailo witu ulinzile ukusintilila pali cani?

¹² I cani icilatwazwa ukutwalilila ukuya nu utailo? Mutumwa Paulo wanenyile Aina Klistu aikalanga uku Loma ukuti: “Umuntu akataila pa kuvwa Ilandwe, nga ni landwe nalyo likauvwika pa kukosola vya pali Klistu.” (Loma 10:17) Fwandi tukakomya utailo witu lino tukuisambilizya Malembelo asi kuzanwa ku kuzevya kuno amu mipepele yakazevya ukusi kwa mu Malembelo nanti cakuti kukaloleka ukuti kwaya sile ningo. Utailo witu ulinzile ukusintilila pa kumanya ningo icumi pano “kusi umwi angazanzya Leza kwaula kukwata utailo.” (Belengini Ayebulai 11:1, 6.) Fwandi tusilondekwa ukulola icizungusyo ukufuma ukwi yulu pakuti tusininkizye ukuti ituzana icumi. Ukwika mano ku kusambilila masambililo ya muli Baibo angatwazwa ukukomya utailo witu kungalenga tusininkizye nu kuta ukutwisika ukuti twazana icumi.

13. I cani calenzile antu aingi ukukana Yesu?

¹³ Mu manda yakwe Yesu, asambi yakwe Yoani kabatizya yazungwike ukulola ukuti asambi yakwe Yesu yatalondelanga ulutambi lwa kufunga. Yesu walondolwile ukuti  kutali umulandu uwali nu kulenga yafunga lino acili nu umi. (Mate. 9:14-17) Nanti ciye vivyo, Afaliseo na antu yauze amukanyanga yasuuzile Yesu pano atalondelanga intambi zyao. Yasosile lino wapozizye umulwale pa wanda wi Sabata. (Mako 3:1-6; Yoa. 9:16) Yalandanga ukuti yalondelanga Isabata, nomba yacitanga nu uculuzi umwi tempele. Yasosile sana lino Yesu wayaneniilepo pali vino yacitanga. (Mate. 21:12, 13, 15) Nupya yano Yesu wasimikilanga umwi sinagogi umu Nazaleti yasosile lino Yesu waomvizye icilangilio ca Aina Izleali pa kuyalanga ukuti yali na ukaitemwa nupya yatakweti utailo. (Luka 4:16, 25-30) Antu aingi yakanyile Yesu pano atacisile vino yelenganyanga ukuti wali nu kucita.—Mate. 11:16-19.

14. U mulandu ci uno Yesu wakanile ukulondela intambi izituvwananga na Malembelo?

¹⁴ Uzye Malembelo yakalandapo uli? Yeova walanzile ukupitila muli kasesema Ezaya ukuti: “Antu yaa yene yakalanda ukuti yakampepa fwandi yakazaila sile, na mano yao yaya kuze kuze. Amasunde ya antunze ni ntambi zyao, ali vino yakaiusya sile mu mutwe, yene ali mapepo yao.” (Eza. 29:13) Yesu wakananga ukucitako intambi zino Baibo yalondolwile ukuti zyali izipe. Yayo aelenganyanga ukuti intambi zyali izicindame ukucila Baibo yakanyile Yeova alino na Mesiya wino watumile.

15. U mulandu ci uno antu aingi ndakai yatatemelwa ya Nte Yakwe Yeova?

¹⁵ Uzye vikwene i vikacitika na ndakai? Ee. Aingi yakasoka vino ya Nte Yakwe Yeova yakakana ukuzevezya pamwi nayo intambi izisi zya mu Malembelo wakwe ukuzevya uwanda wa kuvyalwa na Kilisimasi. Yauze nayo yakasoka pali vino ya Nte Yakwe Yeova yasizevyako ukuzevya ukukayako umu mpanga zimwi nanti ukulondela intambi zya pa cililo zino Izwi lyakwe Leza likati zitaya ningo. Yayo akasoka pali vino ya Nte Yakwe Yeova yasicitako ivintu vii yangaelenganya ukuti Leza wazumilizya imipepele yao. Nomba yatange yamuzanzye ndi cakuti yacindika intambi izya mu nsi ukucila ivisambilizyo vya muli Baibo.—Mako 7:7-9.

16. Ukulingana na Masamu 119:97, 113, 163-165, i vyani vino tulinzile ukucita nupya i vyani vino tulinzile ukutalukako?

¹⁶ I cani icilatwazwa ukutwalilila ukuya nu utailo? Tulinzile ukutemwa sana masunde yakwe Yeova ni visinte. (Belengini Masamu 119:97, 113, 163-165.) Ndi cakuti twatemwa Yeova, tulataluka uku ntambi zyonsi izingamusosya. Tutalaleka icintu icili consi ukuya icicindamisye ukucila vino twatemwa Yeova.

17. Umu manda yakwe Yesu, i vyani vino antu aingi yenekelanga ukuti avino Mesiya wali nu kucita?

¹⁷ Yamwi umu manda yakwe Yesu yalondanga ukucinja uteeko. Yenekelanga ukuti Mesiya wali nu kuyakulula uku uteeko wa ina Loma, nomba lino yalondanga ukwika Yesu pa wene, wakanyile. (Yoa. 6:14, 15) Ya simapepo na yauze yatinanga ukuti Yesu wali nu kucinja ukuteeko, lyene nga caya vivyo Aina Loma yali nu kusoka nu kupoka ya simapepo amaka yano yayapeezile. Pa mulandu wakuti yasakamile pali vino vyali nu kucitika umu uteeko wao, Ayuda aingi yakanyile Yesu.

18. A mausesemo ci yamwi aya muli Baibo akalanda pali Mesiya yano antu aingi yatisileko mano?

¹⁸ Uzye Malembelo yakalandapo uli? Nanti cakuti amausesemo aingi yakalanda ukuti Mesiya wali nu kuya a kacimvya, mausesemo yauze nayo yakalanda ukuti inkoleelo wali nu kufwa pa mulandu ni membu zitu. (Eza. 53:9, 12) Nomba u mulandu ci uno Ayuda yelenganyizizyanga  ivipusane pali Mesiya? Aingi yatisile amano ku mausesemo atalandanga pa kusisya intazi zino yakweti pa nsita iya.—Yoa. 6:26, 27.

19. I vyani vimwi ivyalenga antu yatukaana ndakai?

¹⁹ Uzye vikwene i vikacitika na ndakai? Ee. Aingi ndakai yakatukaana pa mulandu wakuti tusiika umu vikanza vya miteekele. Yakalonda ukuti twavoota. Nomba tukaiusya ukuti nga twasoolola antu ukuti ayano yatutungulula ala twakana Yeova. (1 Sam. 8:4-7) Antu yangaelenganya ukuti tulinzile ukukuula amasukulu, ivipatala nanti ukupanga utuungwe twa kwazwilizya antu yauze. Yakatukaana pa mulandu wakuti twika mano uku mulimo wa kusimikila ilandwe lisuma ukucila ukwika amano ku kumala intazi zya mu nsi.

20. I cintu ci cicindame cino tulinzile ukucita ukulingana na mazwi yano Yesu walanzile pali Mateo 7:21-23?

²⁰ I cani icilatwazwa ukutwalilila ukuya nu utailo? (Belengini Mateo 7:21-23.) Tulinzile ukwika sana mano uku mulimo uno Yesu watunenyile ukuomba. (Mate. 28:19, 20) Tutalinzile ukupamviwa uku kwezya ukumala intazi zya mu nsi ii. Twatemwa antu nupya tukasakamala pa ntazi zino yakapitamo, nomba twamanya ukuti inzila ino tungayazwilamo u kuyasambilizya pa Wene wakwe Leza nu kuyazwa ukuya ya cuza yakwe Yeova.

21. I vyani vino tulinzile ukulondesya ukucita?

²¹ Mu cipande cii, itulanda pa vintu 4 ivyalenzile ukuti antu yakaane Yesu nupya ivingalenga nu kuti yakaane na alondezi yakwe ndakai. Nomba uzye vii ali vintu sile vino tulinzile ukutalukako? Awe foo. Mu cipande icilondelilepo tulalanda pa vintu na vyuze 4. Lekini twaombesya pakuti tutwalilile ukulondela Yesu nu kulakomya utailo witu!