1. Uzye ukwimba kukatwazwa ukucita cani?

KALEMBA umwi uwa nyimbo uwamanyikwa sana walanzile ukuti: “Amazwi yakalenga uwaelenganya pali cino cikulandwapo. Ivilimba vikauvwika umu mwili. Nomba ulwimbo lwene lukalenga ivikulandwapo ivyuvwika ningo sana.” Uzye i vyeo ci vino “tunguvwa” ningo sana ukuluta pa vyeo ivikalanda pa kulumbanya nu kutemwa sana Tata witu uwa kwi yulu, Yeova? Fwandi ali cino ukwimba kwacindamila sana umu kupepa kusanguluke, asi mulandu tukwimba lino tuli swenga nanti tukwimbila pamwi na antu yakwe Leza lino itulongana capamwi.

2, 3. (a) Uzye yamwi yakauvwa uli ukwimbila capamwi ni cilongano ala yakupongomoka? (b) A mauzyo ci yano tumalandapo?

² Nomba, uzye mukayuvwa uli ukwimbila pamwi ni cilongano ala mukupongomoka? Uzye mukauvwa insonyi? Umu ntambi zimwi, aonsi cikayatalila ukwimba pa yantu. Ica musango uu cingalenga yonsi umu cilongano yataimba ningo, sana sana ndi cakuti ya eluda na aomvi yasikwimbako nanti ndi yakucita ivintu vyuze pa nsita ino amu cilongano yakwimbila capamwi.—Masa. 30:12.

³ Ndi tukaalola ukuti ukwimba kwacindama sana umu kupepa kwitu, tutanga twafuma panzi nanti ukukanazanwa pa nsita ya ciputulwa kwene cii icaya pali pologalamu wa kulongana. Fwandi swensi kwene cila muntu tulinzile ukuyuzya ituti: ‘Uzye  nkalola uli ukwimba pa kulongana lino tukupepa Yeova? Uzye ningacita uli pakuti ncimvye intazi zikalenga cantalila ukwimba nu luzango?’

4, 5. Uzye twamanya uli ukuti ukwimba kwacindime sana umu kupepa mu nsita ya ina Izlaeli aliko mpiti?

⁴ Pa myaka iingi ya kapepa yakwe Yeova acumi yakaomvya inyimbo izya kumulumbanya. Lino aina Izlaeli yaombelanga Yeova ni cisinka, ukwimba kwacindime sana umu kupepa kwao. Lino Mwene Davidi wapekanyanga imiombele ya pa ng’anda ya kupepelamo, wapekinye Aina Levi 4,000 aakwimba inyimbo zya kulumbanya. Apiumba kwene lii, aali 288 “yasambiliziwe ivya kwiimba” ningo sana.—1 Mila. 23:5; 25:7.

⁵ Pa nsita ino ing’anda ya kupepelamo yapeelwanga kuli Yeova, ukwimba inyimbo kwacindime sana. Ilyasi lya muli Baibo likati: ‘Yakiimba ya nyimbo na yakalizya ya ntandala yonsi yapomokela capamwi nu kulumbanya Yeova ni zwi lyonga sile. Api zwi lyakufuma umu ntandala ni vyakulizizya vyuze, yonsi pamwi yasanzula izwi lyao nu kulumbanya Yeova; nu ucindami wakwe Yeova wazile mu ng’anda ikulu yakwe Leza.’ Cii cakomelizye sana antu yonsi aazanyilweko!—2 Mila. 5:13, 14; 7:6.

6. Londololini vino cali pa kwimba lino Neemiya watungululanga umu Yelusalemu.

⁶ Lino Neemiya watungulwile aina Izlaeli acisinka ukuti yakakuule cipya cipya amalinga ya musumba wa Yelusalemu, nawe kwene wapekinye aina Levi aakwimba alino ni vilimba vya kulizya. Pa nsita ya kupeela amalinga yano yakuululwile, inyimbo izisuma sana zino imvile zyalenzile antu yonsi aazanyilweko yaye sana nu luzango. Pa nsita iiya lyene kwali ‘maumba yaili aakwimba inyimbo zya kutaizya Leza.’ Iimbanga ala yakuzinguluka, lyene izile yakomana apilinga ilyapalime uku ng’anda ya kupepelamo nupya imvile sana icakuti na antu aali ukutali sana yuvwile. (Neem. 12:27, 28, 31, 38, 40, 43) Yeova watemilwe sana ukuvwa kuno ya kapepa yakwe acincile yakwimba inyimbo zya kumulumbanya.

7. Uzye Yesu walangilile uli ucindami wa kwimba inyimbo umu mipepele ya Ina Klistu?

⁷ Lino icilongano ca Ina Klistu catandike, inyimbo zyatwalilile ukuya icintu cicindame sana umu kupepa kwa cumi. Pa nsita ya manguzi icindame sana, lino Yesu watandike Icakulya ca Mwene Ica Manguzi, paali nu kwimba inyimbo.—Welengini Mateo 26:30.

8. Uzye Aina Klistu yakutandikilako yalangilile uli vino ukwimba kwacindama umu kupepa?

⁸ Aina Klistu yakutandikilako imbanga inyimbo nu kulumbanya Leza capamwi. Nanti icakuti ilingi yakomananga umu mang’anda ya ina, cico citalenzile ukuti yate ukwimba inyimbo zya kulumbanya Yeova. Paulo nawe umupasi wamutungulwile ukulembela Aina Klistu yauze ukuti: “Mwasambilizyanya nu kutungululana na mano onsi. Mwaimbi nyimbo zya kulumbanya, ni zya muzilo kuli Leza. Mwaimbila Leza ni ntaizyo mu myenzo inu.” (Kolo. 3:16) Inyimbo izyaya umwi buku litu ilya nyimbo i “zya muzilo kuli Leza” zino tulinzile ukwimba nu luzango. Zyaya pali vino ‘umuomvi mutailwe uwa mano’ akatupeela pa nsita ilinge.—Mate. 24:45.

9. (a) I cani icingalenga yamwi yatasanzula mazwi nu kwimba nu luzango pa kulongana kwa cilongano na pa maukongano? (b) Uzye tulinzile ukwimba uli inyimbo zya kulumbanya Yeova, nupya aaweni alinzile ukusumbako sana amano pakuti yauze yangayakolanya? (Lolini cikope cakutandikilako.)

⁹ Nga ndi cakuti mutaelezya ukwimba umu lupwa lwinu, nanti kuno mwikala,  mungacita uli? Vino lyene kwaya utuombelo twa ndakai, mungaipakizya kuvwa kuli ya kiimba amanya sana ukwimba. Nomba limwi mungauvwa insonyi nanti ukulola kwati imimbile inu itazipa ndi mwaikolanya kuli vino yauze yakaimba umu nsi ii. Nomba cico citalinzile ukumulenga ukutazyela umulimo uno mwakwata uwa ukulumbanya Yeova umu nyimbo. Mwakatusya ibuku lya nyimbo, mwainula umutwe, nupya mwaimba nu mwenzo onsi! (Ezila 3:11; welengini Masamu 147:1.) Ndakai, umu Mang’anda ya Wene aingi, amazwi aaya umu nyimbo yakayalanga pa masikilini pa kwimba, na ci cikatwazwa ukuti twasanzula mazwi pa kwimba. Nupya cikatuzanzya sana ukumanya ukuti inyimbo zya Wene lyene zyaya na pa mutande wi Sukulu Lya Mulimo wa Wene lyakwe ya eluda. Cii cikalangilila ukuti ya eluda yalinzile ukusumba sana mano umu kwimba umu cilongano pakuti yauze yangayakolanya.

10. I cani cino tulinzile ukwiusya ndi cakuti intete zikutulesya ukuti tutaimbisya?

¹⁰ Conga icikalenga ukuti aingi yataimbisya u kuuvwa intete. Limwi yangaatina ukuti yamauvwikanga sana ukucila yauze nanti ukwelenganya ukuti izwi lyao lisikuvwikanga ningo kuli yauze. Nomba tulinzile ukwiusya ukuti ndi tukuvwanga, “lili lingi swensi kwene tukaluvyanya.” (Yako. 3:2) Nomba cico cisilenga kuti tute ukuvwanga. Fwandi pasi umulandu uno tungalekela izwi litu ilitamalilika ukutulesya ukulumbanya Yeova umu nyimbo.

11, 12. I vyani vimwi vino tungacita pakuti tuzifyeko imimbile itu?

¹¹ Limwi tungaatina ukwimba pa mulandu wakuti tutamanya ivya kwimba. Tungazifya imimbile itu ndi twalondela ivintu vino tulinzile ukucita pa kwimba. *

¹² Mungasambilila ukwimba na maka ndi mukufuuta ningo. Wakwe vino amaka ya malaiti yakalenga ilaiti ukwaka, ukufuuta kukalenga izwi likwate amaka lino mukuvwanga nanti lino mukwimba. Mulinzile ukwimbisya wakwe vino mukauvwika ndi mukuvwanga nanti ukucilapo. (Lolini ivyeo na vyuze umwi buku lisukulu lya mulimo wakwe Leza, pa mafwa 181-184, pa kamutwe kakulanda pali vino tungacita pakuti tukwate umuza iwingi.) Ilingi Malembelo yakalanda ukuti ya kapepa yakwe Yeova yalinzile ‘ukwimba ni izwi likalamba.’—Masa. 33:1-3, Baibo wa Upangano Upya na Masamu.

13. Londololini vino tungazifya imimbile itu.

¹³ Lino muli pa kupepa kwa lupwa nanti pa lwinu sile, mungezya ukucita vii: Soololini ulwimbo luno mwatemwa sana umwi buku litu ilya nyimbo. Welengini amazwi umwi zwi lya maka. Lyene, umwi zwi lya maka, landini iciputulwa ca mazwi aali umu lwimbo ukuomvya umuza uno mwingizya pa muku onga sile. Lyene imbini iciputulwa ca mazwi ni izwi lya maka vivyo kwene. (Eza. 24:14) Izwi linu lilauvwika sana nupya cico i cintu cisuma. Mutauvwa intete nanti insonyi pa kwimba!

14. (a) Uzye ukuyula akanwa pa kwimba kungatwazwa uli? (Lolini akambokosi kakuti “ Vino Mungacita Pakuti Mwaimba Ningo.”) (b) I vyeo ci vino mukulola ukuti vingamwazwa pakuti izwi linu lyauvwika ningo pa kwimba?

¹⁴ Izwi litanga lyuvwike sana ndi cakuti mutayuzile kanwa. Cuze cino mungacita u kuyula akanwa ukuluta vino mukacita ndi mukuvwanga. Uzye mungacita uli ndi cakuti mukulola ukuti izwi linu litakwata amaka nanti limwi izwi linu i lyapapela sana? Mungazana ivyeo ivingamwazwa pa ntazi zizyo umwi buku lisukulu lya mulimo wakwe Leza, ifwa 184, umu kambokosi kano kakulanda pali vino tungacimvya intazi.

15. (a) I cakumanyisya ci icaliko pa kukomaana kwa pa mwaka ukwa mu 2016? (b) I vyani vimwi vimwi ivyalenzile yapange ulwimbo ulupya?

¹⁵ Antu yaali sana nu luzango lino kwali ukukomaana kwa pa mwaka ukwa mu 2016  kwakwe ya Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, lino Umwina Stephen Lett uwa mwi Umba Ilikatungulula wamanyisizye iumba ukuti ulwimbo ulupya ulwakwata umutwe wakuti Katwimbile Yeova nu Luzango, lwasya lutandike ukuomviwa pa kulongana. Mwina Lett walondolwile ukuti conga icalenzile ukuti yapituluke mu nyimbo yalondanga ukuti vikolane na Baibo mupitulukwemo uwa New World Translation of the Holy Scriptures. Calondekwanga ukufumyamo nanti ukupituluka umu mazwi amu nyimbo yano ndakai yasizanwa muli Baibo wa New World Translation uwa mu 2013. Nupya iikamo ni inyimbo izikalanda pa mulimo witu uwa kusimikila ni zikalanda pali vino tulinzile ukutaizya pa mpolelwa. Vino inyimbo zyacindama sana mu kupepa kwitu, aamwi Umba Ilikatungulula yalondanga ukupanga inkupo ya lwimbo ikolane ni yaya kuli Baibo mupitulukwemo uwa New World Translation.

16, 17. I vyani ivyasenuka mu lwimbo ulupya?

¹⁶ Pakuti Ulwimbo lwa kuti Katwimbile Yeova nu Luzango luye ulwanguke ukuomvya, inyimbo yazitantika kulingana na vino zikulandapo. Inyimbo 12 izyakutandikilako zikalanda pali Yeova, izyalondelelapo 8 nazyo zikalanda pali Yesu na pa mpolelwa alino na vyuze ivingi. Nupya mwaya nu utantiko wa vikulandwapo uungamwazwa ndi cakuti mukulonda ukusoolola ulwimbo lwa kuomvya mwi ilyasi lya ku yantu yonsi.

¹⁷ Pakuti cangukile umuntu wenga na wenga ukulaimba ukufuma pa nsi ya mwenzo, amazwi yamwi yapitulukwamo pakuti inyimbo zyangupale nupya yafumyamo na mazwi asiomviwa sana ndakai. Imitwe imwi iyali umwi buku lya nyimbo ilya mpiti yaisenula. U mulandu ci? Nga tuli mu kulongana kwa cila mulungu, pa maukongano anono alino na aakalamba kukaya apya, akuti yakulondesya kusambilila icumi, acance, na ya nkazi akuti ndi yakwimba limwi yangimba vimwi ivisi vilivyo ivinguvwika kwati yakupingula yauze. Fwandi imitwe na mazwi yamwi vyasenulwa.

18. U mulandu ci uno tulinzile ukumanyila inyimbo izyaya mwi buku litu ilipya?

¹⁸ Inyimbo izingi mwi buku lya nyimbo lyakuti Katwimbile Yeova nu Luzango zyalembwa kwati ipepo. Lino mukwimba inyimbo zii, munganena Yeova vino mukuyuvwa. Inyimbo zyuze zingatwazwa ukuya nu ‘kutemwa alino nu kulacita visuma.’ (Ayeb. 10:24) Tukalonda ukumanya sana inyimbo zitu ni ciunda alino na mazwi alimo. Mungacita vivyo ndi cakuti mukukutika uku nyimbo zya mavidyo izyaya pa jw.org. Ndi cakuti mukusambilila inyimbo ku ng’anda, mungamanya ivyakuzimba ukwaula ukuvwa insonyi nupya mungaimba nu mwenzo onsi. *

19. I cani cingalenga yonsi amu cilongano yaimbako lino tukupepa Yeova?

¹⁹ Mwaiusya ukuti ukwimba kwacindama sana mu mipepele itu. Kukalanga ukuti twatemwa Yeova nupya tukamutaizya. (Welengini Ezaya 12:5.) Ndi mukwimba nu luzango, mulakomelezya na yauze ukulaimba ukwaula ukuvwa intete. Nupya mungalenga yonsi amu cilongano, ance, aikolo na apya akulondesya ukusambilila icumi ukulaimbako lino tukupepa Yeova. Fwandi mutaaleka cimwi camulesya ukwimba. Mwauvwila amazwi yakwe kalemba wa masamu awalanzile ati: ‘Imbilini Yeova!’ Mwaimba nu luzango!—Masa. 96:1.