1-2. (a) Ukulingana ni lembelo lyakwe Efeso 6:16, u mulandu ci uno tukalondekelwa utailo ukome? (b) A mauzyo ci yano tumalandapo?

UZYE mwakwata utailo uwaya wa “cisyangu”? (Welengini Efeso 6:16.) Ee mwakwata. Wakwe vino icisyangu cikacingilila sana umwili, utailo winu ukamucingilila uku vintu iviipe ivya muno nsi, ivili wa upulumusi, unkalwe ni vintu vyuze ivisiuvwana na masunde yakwe Leza.

² Nomba tukwikala umu “manda akusyalikizya” nupya utailo witu ulatwalilila sile ukweziwa. (2 Tim. 3:1) Uzye mungaceceta uli utailo winu pakuti musininkizye ukuti ukome? Nupya i vyani vino mungacita pakuti utailo winu utwalilile ukuya ukome? Lekini tuzane amasuko uku mauzyo yaa.

3. I vyani vino asilika yacitanga uku visyangu vyao, nupya u mulandu ci?

³ Mu nsita ino ivyalumbulwa muli Baibo vyacitikanga, ilingi asilika yakwatanga ivisyangu ivyapangilwanga ni mpapa. Asilika ikangako mafuta pakuti impapa itononeka nu kulenga muno mwayanga ivyela mutaya ingalawa. Ndi cakuti umusilika wazana ukuti icisyangu cakwe icononeka, wasininkizyanga ukuti wacizifya pakuti akaciomvye uku ulwi uze. Uzye icilangililo cii cingaomba uli uku kusunga utailo witu?

4. U mulandu ci uno mulinzile ukulacecetela utailo winu, nupya mungacita uli vivyo?

⁴ Wakwe vino asilika yacitanga mpiti, mulinzile ukulaceceta nu kusakamala utailo winu pakuti lyonsi mwaya aipekanye  uku ulwi. Swe Ina Klistu tukalwisyanya na alwani itu kuli kuti mipasi ya nkota. (Efes. 6:10-12) Kusi aliwensi angalenga utailo winu ukuya wa cisyangu. Mungasininkizya uli ukuti utailo winu ulatwalilila ukuya ukome lino mweziwa? Ca kutandikilako, mulinzile ukupepa pakuti Leza amwazwe. Mulinzile ukuomvya Izwi Lyakwe Leza pakuti limwazwe ukuilola wakwe vino Leza akamulola. (Ayeb. 4:12) Baibo ikati: “Uwataila muli [Yeova] nu mwenzo wako onsi, utaezya ukutaila amano yako foo.” (Mapi. 3:5, 6) Elenganyini lyene pali vino vyamucitikile likwene na vino mwacisile. Uzye mwakweti uwavya wa kulizya impiya? Uzye lino mwalondanga ukumala intazi iyo mwelenginye pa ulayo wakwe Yeova uwaya pa Ayebulai 13:5 ukati: “Ntalatala imusye nanti kumutazyela”? Uzye ulayo uwo walenzile musininkizye ukuti Yeova alamwazwa? Ndi cakuti avino cali, cikulangilila ukuti mukusunga utailo winu ukome.

5. I vyani vino mulamanya nga mwaceceta utailo winu?

⁵ Mulazunguka vino mulamanya ndi cakuti mukuceceta ningo utailo winu. Mulazana ukuti mwakwata utonte umwi uno mutamanyile pa nsita imwi. Muliluka ukuti ukusakamikwa sana, ufi alino ni vingatutoovola vyonona utailo winu. Ndi cakuti ivya musango uu i vyamucitikila, mungacingilila uli utailo winu pakuti utatwalilila ukononeka?

6. U kusakamikwa kwa musango ci ukwaya ningo?

⁶ Caya sile ningo ukusakamala pa vintu vimwi. Ukusakamala pali vino tungazanzya Yeova na Yesu kwazipa. (1 Kol. 7:32) Ndi cakuti twayembuka, tukasakamala pali vino tungawezya ucuza witu na Leza. (Masa. 38:18) Tukasakamala pali vino tungazanzya ya witu na pali vino tungasunga ulupwa lwitu nu kusakamala aina na ya nkazi.—1 Kol. 7:33; 2 Kol. 11:28.

7. Ukulingana ni lembelo lya Mapinda 29:25, u mulandu ci uno tutalinzile ukutiina antu?

⁷ Nomba, ukusakamikwa sana kungonona utailo witu. Insita zimwi tungatwalilila ukusakamala pa kukwata ivyakulya ivilinge ni vyakuzwala. (Mate. 6:31, 32) Fwandi tungatandika ukwika amano uku kukwata ivyuma ivingi. Tungatandika nu kutemwisya impiya. Ndi cakuti twaleka ivya musango uwo ukucitika, utailo witu muli Yeova ungacepa nupya ucuza witu na aliwe ungononeka. (Mako 4:19; 1 Tim. 6:10) Nanti limwi tungasakamikwa sana pali vino antu yakaelenganya pali sweswe. Lyene tungatandika ukutiina ukusekwa nu kuzunyiwa na antu ukucila ukutiina ukusosya Yeova. Pakuti tuicingilile kuli vivyo, tulinzile ukulenga Yeova ukutupeela utailo ukome pakuti tutatiina vino antu yakaelenganya pali sweswe.—Welengini Mapinda 29:25; Luka 17:5.

8. I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti tuvwa malyasi ya ufi pali Yeova nanti pi uvi lyakwe?

⁸ Satana isi wa ufi akaomvya antu yano akatungulula pa kusalanganya malyasi ya ufi pali Yeova na pa ina na ya nkazi. (Yoa. 8:44) Insita zimwi akaomvya asangu ukusalanganya malyasi ya ufi pi uvi lyakwe Yeova ukuomvya mawebusaiti na TV, ledyo, manyuzipepa na ya magazini. Malyasi yao yaya pa “mivwi ya moto” yakwe Satana. (Efes. 6:16) I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti umwi watandika ukulanda malyasi ya musango uu kuli sweswe? Tutalinzile ukuvwa vino yakulanda. U mulandu ci? Pano twakwata utailo muli Yeova nupya twataila aina itu. Alino tutalinzile ukulanzyanya na asangu. Tutalinzile ukupazyanya nayo pa cili consi nanti pa  mulandu uli onsi nanti icakuti tutatemilwe vino yakulanda.

9. Uzye ivyakutoovola vingalenga tuye uli?

⁹ Ivyakutoovola vingonona utailo witu. Tutalinzile ukusuulako uku ntazi. Alino ndi cakuti tukusuulako uku ntazi tungaya wa antu akailekelezya. Insita zimwi tungatoovoka. Nomba tutalinzile ukulaelenganya sile pa ntazi zizyo insita zyonsi. Ndi twacita vivyo tungilila ivintu vyonsi ivisuma vino Yeova watulaya. (Umbw. 21:3, 4) Tungatoovoka icakuti itutandika ukuvwa ukutonta nu kuta ukuombela Yeova. (Mapi. 24:10) Nomba vivyo vitalinzile ukutucitikila.

10. I vyani vino mukusambilila kuli kalata wino nkazi walemvile?

¹⁰ Lekini tulande pali vino nkazi uwa ku United States akatwalilila ukukomya utailo wakwe nanti icakuti akasakamala iya uwalwala sana. Muli kalata ino walembiile ukwi ofesi likalamba, walemvilemo ati: “Insita zimwi tukauvwa ukutonta nu kutoovoka pa mulandu ni ntazi itu, nomba upalilo witu wene ukome. Nkauvwa ningo sana pali vyonsi vino Yeova akatupeela pa kukomya utailo witu nu kutukomelezya. Tukalondekwa sana ukusunda kuu nu kukomelezya. Cikatwazwa ukutwalilila ukuombela Yeova nu kuzizimizya intazi zino Satana akaleta pali sweswe.” Twasambilila kuli vino nkazi wii walanzile ukuti tungazizimizya intazi izingatutoovola. U mulandu ci? Mwaiusya ukuti intazi zino mukakwata u wezyo ukufuma kuli Satana. Mwataila ukuti Yeova alamuteekezya. Nupya mwataizya pa vyeo vino akatupeela.

11. Pakuti tumanye vino utailo witu uli, a mauzyo ci yano tulinzile ukuyuzya?

¹¹ Uzye mukalola ukuti mulinzile ukukomya utailo winu? Uzye pa myezi iyapita, mwatala mwezyapo ukukanasakamala sana? Uzye mukakana ukuvwa nanti ukupazyanya na asangu pa malyasi ya ufi yano yakasalanganya? Uzye mwakwanisyapo ukuzizimizya intazi izingamutoovola? Nga avino cili, ala utailo winu ukome. Nomba tulinzile ukuya apempule pano Satana wakwata ivyanzo vyuze vino angaomvya pa kutuzanza. Lekini tulande pa canzo conga.

12. I vyani vingacitika ndi cakuti twatemwa sana impiya?

¹² Ndi cakuti twatemwisya ivyuma utailo witu ungatonta nupya tutalaombesya umu mulimo wakwe Yeova. Umutumwa Paulo walanzile ukuti: “Musilika wino ali pa mulimo wene akalonda kuzanzya musika mukulu. Caleka wene asyaitumpa mu vicitwa visi vya asilika.” (2 Tim. 2:4) Asilika aina Loma yatayazumilizyanga ukuomba incito zyuze. I vyani vyali nu kucitika ndi cakuti musilika wacita vino yayalesizye?

13. U mulandu ci uno umusilika atalondekwanga ukuombako incito yuze?

¹³ Elenganyini ukuti vii vikucitika. Asilika yakuipekanyizizya ukuya uku ulwi nomba umusilika wenga asiko. Wataya uku maliketi umu kukazya ivyakulya. Manguzi, asilika yauze yakuceceta ivyanzo vyao nu kunyola impanga. Nomba wiya akakazya ivyakulya akusumba insita yakwe ukupekanya ivyakulya vya kukazya uwanda walondelelapo. Lyene uwanda uwalondelelapo akatondo, alwani iza ukwaula ukwenekela. Pali yano yaipekanyizizyanga ukuya uku ulwi na wino waile umu kukazya a weni uwaipekanyizizye ukulwa ulwi nu kuzanzya musika wakwe? Ndi cakuti mwaile umu kulwako ulwi uwo, a weni wino mungatemwa ukuya nawe umupipi pali wino waipekanyizizyanga na pali wino waile uku maliketi umu kukazya?

14. Vino sweswe yasilika yakwe Klistu, i vyani vino twacindikisya sana?

¹⁴ Twaya wa yasilika asuma, icintu cicindamisye cino tukalonda u kuzanzya ya Musika itu, Yeova na Klistu. Ukucita vii kwacindama sana ukuluta ivintu ivili vyonsi vino tungakwata umu nsi ii yakwe Satana. Tukasininkizya ukuti itukwata amaka ni nsita pakuti tuombele Yeova, kutwalilila ukuleka utailo witu ukuya wa cisyangu nu kusakamala ivyanzo vyuze vyonsi ivikafuma kuli Leza.

15. I vyani vino Paulo watucelwile, nupya u mulandu ci?

¹⁵ Tulinzile ukutwalilila ukuya apempule lyonsi. U mulandu ci? Umutumwa Paulo watucelwile ukuti “yao akalonda kuya akama” yene “yakasya inzila ya utailo.” (1 Tim. 6:9, 10) Amazwi yakuti ‘kusya inzila’  yakalangilila ukuti tungapumbulwa uku kwika sana mano uku vintu visi vicindamisye. Nupya tungatandika kwika mano uku “vilondwa vya kutumpa nupya vya uzanzo.” Nomba tulinzile ukwiusya ukuti Satana akuomvya ivintu kwene vivyo uku kutonsya utailo witu.

16. Uzye ilyasi ilyalembwa pali Mako 10:17-22 lilinzile ukutulenga ukuyuzya mauzyo ci?

¹⁶ Limwi twakwata impiya izilinge izya kukala ivintu ivingi. Uzye cingipa ndi cakuti twakala ivintu vino tukulonda nomba ala vintu vivyo visikulondekwa sana? Awe foo. Nomba elenganyini pa mauzyo yaa: Nanti icakuti tungakwanisya ukukala vimwi, uzye itukwata amaka ni nsita ya kuomvya nu kusunga ningo ivintu vivyo? Nupya, uzye tungatandika ukutemwa sana ivyuma? Uzye ukutemwa kwitu ukwa vyuma kungatulenga ukuya wa mulumendo uwakanyile kuli vino Yesu wamunenyile pakuti alundeko imiombele yakwe muli vyakwe Leza? (Welengini Mako 10:17-22) Fwandi icilinga sana ukwangupazya umi witu nu kusumba insita itu na maka ukucita ukulonda kwakwe Leza!

17. I vyani vino tutalinzile ukwilila?

¹⁷ Tutalinzile ukwilila ukuti tukalwa ulwi nupya tulinzile ukuiteyanya ukulwako ulwi  uwo. (Umbw. 12:17) Aina na ya nkazi yatange yatwazwe ukuleka utailo witu ukuya wa cisyangu. Tulinzile ukukomya utailo witu sweineco.

18. U mulandu ci uno asilika mpiti yalemasyanga sana ivisyangu vyao?

¹⁸ Mpiti, umusilika wacindikwanga sana ndi cakuti wali umusipe pa kulwa ulwi. Nomba wali nu kuzewana ndi cakuti wawela uku ng’anda ukwaula icisyangu. Umwina Loma uwaliko mpiti Tacitus walemvile ukuti: “Ndi cakuti umusilika wasya icisyangu cakwe, wasaalulwanga sana.” Uu ali mulandu onga uwalenganga asilika ukulemasya sana ivisyangu vyao.

19. Tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya nu utailo ukome?

¹⁹ Tungatwalilila ukukomya utailo witu ndi cakuti tukuya lyonsi umu kulongana nu kunenako yauze api zina lyakwe Leza na pa Wene wakwe. (Ayeb. 10:23-25) Nupya tungakomya utailo witu ndi cakuti tukuwelenga Izwi Lyakwe Leza cila wanda nu kupepa kuli Yeova pakuti atwazwe ukulondela vino akutunena. (2 Tim. 3:16, 17) Ndi twacita vivyo, kusi icanzo cino Satana angaomvya uku kutucisa amanda pee. (Eza. 54:17) Utailo witu uwaya wa cisyangu ungatucingilila. Tulatwalilila ukuya asipe kuombela pamwi na ina itu na ya nkazi. Nupya tulacimvya ulwi uno tukalwa cila wanda pakuti utailo witu uye ukome, ni cicindamisye i cakuti tulapeelwa lulumbi pa mulandu wa kuya uku lusansa lwakwe Yesu lino alacimvya ulwi uno yalalwa na Satana na antu yakwe.—Umbw. 17:14; 20:10.