CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 45
LWIMBO NA. 138 Akoloci Yayemba Cuze
Vino Mungasambililako Uku Mazwi Akusyalikizyako Yano Aonsi Autailo Yalanzile
“Akoloci alio yakwata amano, lelo ukuvula kwa manda ya muntu nako kukalenga umuntu ukwiluka.”—YOBO 12:12.
VINO TUMASAMBILILAPO
Ukuya ni cuvwila kungalenga tupaalwe ndakai nu kuya nu umi uwa manda pe uku nkoleelo.
1. U mulandu ci uno tulinzile ukusambilila uku yakalamba?
SWENSI kwene tukalondekwa utunguluzi pakuti twapingula ningo pa vintu ivicindame. Tungapokelela utunguluzi uwo ukufuma kuli ya eluda alino nu ku Ina Klistu aakula muli vyakwe Leza. Ndi cakuti aakalamba sana ukutucila tutalinzile ukulola vino yakutunena kuti vitanga vitwazwe ndakai. Yeova akalonda ukuti twasambilila uku yakalamba. Pa mulandu wakuti iikala imyaka iingi yamanya ivintu ivingi sana ukucila vino twamanya nupya yakailuka.—Yobo 12:12.
2. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?
2 Pa nsita lino ivyalumbulwa muli Baibo vyacitikanga, Yeova waomvyanga antu aikolo autailo ukukomelezya nu kutungulula antu yakwe. Elenganyini pali vino Mose, Devedi, alino nu mutumwa Yoani yacisile. Ikazile pa nsita izipusanepusane nupya ivyayacitikile vyapusine. Lino yali umupiipi nu kufwa, yalanzile amazwi akukomelezya acance. Aonsi yaa autailo yalanzile sana pa mulandu uno cacindamila ukuya ni cuvwila kuli Leza. Yeova walenzile ukuti mazwi yano yalanzile yalembwe muli Baibo pakuti naswe twasambililako. Ciye sweswe acance nanti sweswe aikolo, vino yalanzile vingatwazwa. (Loma 15:4; 2 Tim. 3:16) Umu cipande cii, tumasambilila pa mazwi akusyalikizya yano aonsi aikolo yatatu yalanzile na vino tungasambililako kuli vino yalanzile.
“ALALENGA UKUTI MWIKALE AMANDA AINGI”
3. I milimo ci ino Mose waomvile?
3 Mose waombiile Yeova umi wakwe onsi. Waomvile nga kasesema, kapingula, katungulula nupya kalemba. Mose wasambilile ivingi uku vintu ivyamucitikilanga. Watungulwile uluko lwa Ina Izlaeli ukufuma umu uzya mu Ijipti nupya wailolile ivizungusyo vino Yeova wacisile. Yeova wamuomvizye ukulemba mabuku 5 aakutandikilapo muli Baibo, Masamu cipande 90, nupya afwile u walemvile na Masamu cipande 91. Afwile u walemvile ni buku lyakwe Yobo.
4. Aaweni yano Mose wakomelizye, nupya u mulandu ci?
4 Lino Mose wali umupiipi nu kufwa ala ali ni myaka 120, wamile Aina Izlaeli yonsi nu kuiusyako ivintu ivyayacitikile na vino yaweni. Imyaka iingi uku cisila, Aina Izlaeli yamwi yaweni ivizungusyo vino Yeova wacisile na vino wafulwile Aina Ijipti. (Kufu. 7:3, 4) Yapisile pa kasi kakwe Yemba Umuyenzu lino Yeova wapatwile manzi. Nupya yaweniko kuno Yeova wononyile Falao na asilika yakwe. (Kufu. 14:29-31) Lino yali umu lwanga, Yeova wayacingilile nu kuyasakamala. (Malan. 8:3, 4) Lyene lino Aina Izlaeli yali umupiipi nu kwingila umu Mpanga ya Ulayo, Mose walondanga ukuyakomelezya lino atatala wafwa. a
5. Uzye amazwi aakusyalikizyako yano Mose walanzile aya pa Malango 30:19, 20 yalenzile Aina Izlaeli ukusininkizya vyani?
5 I vyani vino Mose walanzile? (Belengini Malango 30:19, 20.) Wiwisyeko Aina Izlaeli pa visuma ivyali nu kuyacitikila uku nkoleelo. Pa mulandu wakuti Yeova wali nu kuyapaala, Aina Izlaeli yali nu kwikala amanda aingi umu mpanga ino wayalavile. Nupya impanga yii yali isuma sana nupya mwali ivizao ivingi sana. Mose walanzile ukuti: “Impanga iyakwata imisumba ikalamba nupya isuma ino mutaakuuzile, mang’anda umwaya ivintu visuma vya misango yonsi vino mutaaombiile, vifula vya manzi vino mutiimvile, alino ni vyalo vya myangazi ni miti ya miolivi ino mutaalemile.”—Malan. 6:10, 11.
6. U mulandu ci uno Yeova walesile ukuti inko zyuze zicimvye Aina Izlaeli?
6 Nupya Mose wacelwile Aina Izlaeli. Pakuti yatwalilile ukwikala umu mpanga yii isuma, yalondekwanga ukulauvwila masunde yakwe Yeova. Mose wayanenyile “ukusoolola umi” ukupitila umu kuvwila masunde yakwe Yeova nu “kupalama sana kuli aliwe.” Lelo lino papisile insita Aina Izlaeli yatuvwilile Yeova. Fwandi Leza walesile ukuti Aina Asilya na Ina Babiloni ukucimvya Aina Izlaeli nu kuyasenda umu uzya.—2 Yamw. 17:6-8, 13, 14; 2 Mila. 36:15-17, 20.
7. I vyani vino tukusambilila uku mazwi yakwe Mose? (Loliniko ni cikope.)
7 I vyani vino tukusambililako? Ndi cakuti tukuvwila Yeova tulikala amanda pe. Wakwe vino Aina Izlaeli yali umupiipi nu kwingila umu Mpanga ya Ulayo, naswe kwene tuli umupiipi nu kwingila umu nsi ipya ino Leza watulaya ili nu kuya paladaise. (Eza. 35:1; Luka 23:43) Satana ni viwa vyakwe yatalayamo. (Kuso. 20:2, 3) Mutalaya imipepele iikasambilizya ivya ufi pali Yeova. (Kuso. 17:16) Mutalaya mauteeko ya yantu aakacuzya antu yano yakateeka. (Kuso. 19:19, 20) Mu paladaise mutalaya ya cipondoka. (Masa. 37:10, 11) Antu aalikala umu paladaise yalauvwila masunde yakwe Yeova, na cii cilalenga ukuti mukaye umutende. Fwandi antu alayamo, yalatemwana nu kutailana. (Eza. 11:9) Tukalondesya ukuti vii vikacitike! Nupya ndi cakuti tukuvwila Yeova, tulatwalilila ukwikala umu paladaise amanda pe.—Masa. 37:29; Yoa. 3:16.
Ndi cakuti tukuvwila Yeova, tulikala amande pe umu paladaise (Lolini palaglafu 7)
8. Uzye ulayo uwa kwikala amanda pe wazwile uli umwina umwi uwaomba umisyonali pa myaka iingi? (Yuda 20, 21)
8 Ndi cakuti tukwelenganya pa ulayo uno Leza watulaya uwa kwikala amanda pe, cilatwazwa ukulamuvwila asi mulandu ni intazi zino tungakwata. (Belengini Yuda 20, 21.) Nupya ulayo uu, ungatwazwa ukulacimvya amezyo yano tukakwata. Umwina umwi uwaombanga umisyonali umu Africa pa myaka iingi walondolwile vino watunkwanga ukucita iviipe. Watiile: “Nizile niluka ukuti ndi cakuti nsikuvwila Yeova ntalikala amanda pe umu paladaise. Nupya ukwelenganya pali vii kwangazwile ukumala intazi ino nakweti nupya napepanga kuli Yeova ukuti angazwe. Yeova wangazwile, nupya natwalilila ukumuombela.”
“ULAYA NA MANO”
9. Iintazi ci zino Devedi wakweti?
9 Devedi wali u mwene wa yantu yakwe Yeova nupya wali uwa cisinka kuli Yeova. Nupya wali a kiimba, kalemba wa malyasi, musilika, alino na kasesema. Wakweti intazi izingi sana. Pa myaka iingi wafisamanga, pano Umwene Saulo uwali nu uzuwa walondanga ukumukoma. Nupya pa cisila lino Devedi wizile aya umwene, wafisamanga pano Abusalomu umwanakwe walondanga ukumukoma nu kumupoka uwene. Asi mulandu ni ntazi zino Devedi wakwatanga na vino waluvyanyanga, watwalilile ukuya uwa cisinka kuli Leza umu umi wakwe onsi. Yeova walanzile pali Devedi ukuti wali ‘umuntu wino umwenzo [wakwe] watemilwe.’ Tulinzile ukuvwila ukupanda mano kwakwe Devedi.—Mili. 13:22; 1 Yamw. 15:5.
10. U mulandu ci uno Devedi wapanzile amano Solomoni, umwanakwe uwali nu kumupyana?
10 Elenganyini pa mazwi yano Devedi wanenyile Solomoni umwanakwe, wino wali nu kumupyana pa wene. Yeova wasoolwile uwacance Solomoni akuti aliwe akamukuulile itempele pano antu yali nu kulamupepela. (1 Mila. 22:5) Solomoni wali nu kukwata intazi izingi sana. I vyani vino Devedi wali nu kumunena? Lekini tulole.
11. Kulingana na 1 Yamwene 2:2, 3, u kupanda mano ci kuno Devedi wapanzile Solomoni, nupya amazwi yano wamunenyile yafikiliziwe uli? (Loliniko ni cikope.)
11 I vyani vino Devedi walanzile? (Belengini 1 Yamwene 2:2, 3.) Devedi wanenyile Solomoni umwanakwe ukuti ndi cakuti akuvwila Yeova wali nu kulatungulula ningo nupya Yeova wali nu kulamupaala. Nupya pa myaka iingi, Yeova wapeezile Solomoni ivintu ivingi ivisuma nupya wamwazwile umu nzila izingi. (1 Mila. 29:23-25) Wakuuzile itempele ilya lulumbi nupya walemvile na mabuku yamwi amuli Baibo. Wizile alumbuka sana pa mulandu na mano yano wakweti alino ni vyuma. (1 Yamw. 4:34) Lelo wakwe vino Devedi walondolwile, Solomoni wali nu kutunguluka sile ndi cakuti akuvwila Yeova Leza. Nomba ica ulanda icakuti, lino wakosile watandike ukupepa ya leza yauze. Yeova atatemilwe vino Solomoni wacitanga nupya watiile ukumupeela amano aakutungulula ningo antu nupya umu mulinganya.—1 Yamw. 11:9, 10; 12:4.
Amazwi akusyalikizyako yano Devedi wanenyile Solomoni umwanakwe yakatwazwa ukulola ukuti ndi cakuti tukuvwila Yeova, alatwazwa ukupingulapo ningo pa vintu (Lolini mapalaglafu 11-12) b
12. I vyani vino tungasambilila ku mazwi yano Devedi walanzile?
12 I vyani vino tukusambililako? Ndi cakuti tuli ni cuvwila kuli Yeova, akatupaala nupya akatwazwa. (Masa. 1:1-3) Ukuya kwene, Yeova atatulaya ukuti alatupeela ivyuma nu kulenga ukuti tulumbuke wakwe vino cali kuli Solomoni. Lelo ndi cakuti tukuvwila Leza, alatupeela amano aalalenga ukuti twapingula ningo pa vintu. (Mapi. 2:6, 7; Yako. 1:5) Masunde yakwe yangatwazwa lino tukupingula pa ncito ino tungaomba, pa masambililo, vyakuizanzya, alino na pa mpiya. Kulondela utunguluzi wakwe Leza kungatucingilila ku vintu ivingatuletelela. (Mapi. 2:10, 11) Kulalenga ukuti tukwate ya cuza asuma. Nupya kulalenga kuti tuye ni nsansa umu lupwa lwitu.
13. I vyani vyazwile ya Carmen ukuya ni nsansa umu umi?
13 Ya Carmen aakaikala uku Mozambique, yelenganyanga ukuti ukuya uku masambililo ya papela u kwali nu kulenga ukuti yaye ni nsansa umu umi wao. Yaile uku yunivesiti nu kusambilila ivya makuule. Yalemvile ati: “Natemilwe vino nasambililanga, lelo vyasendelanga sana insita na maka. Nayanga pa sukulu ni nsita yakwe 7:30 ukufika 18:00 manguzi. Citangwike ukulazanwa umu kulongana, nupya natiile ukwika mano kuli vyakwe Leza. Nupya nilwike ukuti natandike ukuombela aene yaili.” (Mate. 6:24) Yapepiilepo nu kulondelezya umu mpapulo zitu pa ntazi ino yakweti. Nupya yatiile: “Pa cisila cakupokelela ukusunda ukufuma kuli ya eluda na ya mayo, napingwilepo ukuta ukusambilila pa yunivesiti nu kutandika ukuombela Yeova mu mulimo wa nsita yonsi. Ukucita vii, kwangazwile ukulapingula ningo pa vintu, nupya nsilanguluka pali vino nacisile.”
14. I vyani vino Mose na Devedi yalanzilepo sana?
14 Mose na Devedi yatemilwe Yeova nupya yamanyile ukuti cacindime sana ukulamuvwila. Fwandi yakomelizye na yauze ukuti yayakolanya alino nu kutwalilila ukuya acisinka kuli Yeova. Nupya yonsi yoili yacelwile yauze ukuti ndi cakuti yata ukuvwila Yeova, yatali nu kutwalilila ukuya ivyuza vyakwe nupya wali nu kuta ukuyapaala. Vino yalanzile vingatwazwa naswe kwene ndakai. Lino papisile imyaka iingi, umuomvi wakwe Leza na muze walanzile pa mulandu uno cacindamila ukutwalilila ukuya uwa cisinka kuli Leza.
“KUSI CUZE ICIKANSANSAMUSYA”
15. I vyani vino umutumwa Yoani waweni?
15 Yoani wali umutumwa wino Yesu Klistu watemilwe sana. (Mate. 10:2; Yoa. 19:26) Yoani waombelanga pamwi na Yesu pa nsita itali umu mulimo wa kusimikila, walolanga kuno Yesu wacitanga ivizungusyo nupya watwalilile ukuya uwa cisinka kuli Yesu na lino ivintu vyatazile. Waweni kuno Yesu yamukomile nupya wamuweni lino watuutulwilwe. Nupya waweni kuno icilongano ca Ina Klistu aakutandikilapo calundulwike, na kuno ilyasi lisuma lyasimikilwe “uku viumbwa vyonsi ivyaya pano nsi.”—Kolo. 1:23.
16. Aaweni yano makalata yakwe Yoani yakaazwa?
16 Lino Yoani wali umupiipi nu kufwa, wakweti isyuko ilyakulembako ivyeo vimwi ivyaya umwi Izwi lyakwe Leza. U walemvile amazwi akalanda pa “kusokolola kwakwe Yesu Klistu.” (Kuso. 1:1) Yoani walemvile ni buku ili Lyasi Lisuma ilikaamilwa ukwi zina lwakwe. Nupya walemvile na makalata yatatu yakwe Yoani. Walemvile kalata yakwe citatu kuli Gayusi umwina Klistu, wino Yoani watemilwe ngu mwanakwe. (3 Yoa. 1) Pa nsita iya kufwile kwali antu aingi yano Yoani walolanga ukuti yali ana yakwe mu cilongano cakwe Leza. Vino umonsi wii uwali nu utailo walemvile vikatukomelezya swensi na ndakai kwene.
17. Kulingana na 3 Yoani 4, i vyani ivikalenga twaya ni nsansa?
17 I vyani vino Yoani walemvile? (Belengini 3 Yoani 4.) Yoani walemvile pa nsansa zino tukakwata ndi cakuti tukuvwila Yeova. Pa nsita ino Yoani walemvile kalata yakwe citatu, ala antu yamwi yasalanganya visambilizyo vya ufi ivyalenzile ukuti amu cilongano yataya alemane. Lelo yamwi yatwalilile ukupita “umu cumi.” Yuvwilanga Yeova nupya yatwalilile ‘ukulondela masunde yakwe.’ (2 Yoa. 4, 6) Aina Klistu yaa acisinka yalenzile ukuti Yeova alino na Yoani ukuya sana ni nsansa.—Mapi. 27:11.
18. I vyani vino tungasambilila ku mazwi yano Yoani walanzile?
18 I vyani vino tukusambililako? Kuya na ucisinka kukalenga twaya ni nsansa. (1 Yoa. 5:3) Wakwe tukaya ni nsansa ukumanya ukuti tukulenga Yeova ukuya ni nsansa. Yeova akaya ni nsansa ndi cakuti tukutaluka uku viipe nu kulondela masunde yakwe. (Mapi. 23:15) Nupya ya malaika ukwi yulu yakaya ni nsansa. (Luka 15:10) Naswe tukaya ni nsansa kulola kuno yauze yakutwalilila ukuya acisinka, sana sana lino yali ni ntazi nanti lino yatunkwa ukucita iviipe. (2 Tesa. 1:4) Lyene lino insi yakwe Satana ilononwa, tulaya ni nsansa ukumanya ukuti twatwalilile ukuya acisinka kuli Yeova.
19. I vyani vino nkazi Rachel walanzile pa kusambilizya yauze pali Yeova? (Loliniko ni cikope.)
19 Tukaya sana ni nsansa ndi cakuti tukusambilizyako yauze pali Yeova. Ya Rachel aakaikala uku Dominican Republic, yalanzile ukuti i syuko sana ukusambilizyako umwi pali Leza. Ya Rachel yazwa antu aingi ukutandika ukupepa Yeova. Yatiile: “Ningafilwa nu kulondolola insansa zino nakweti lino naweni yano nasambilizyanga yatandika ukutemwa Yeova, ukumutaila, alino nu kusenuka umu umi wao pakuti yamuzanzya. Insansa zii zino nakweti zyacizile na pa maka ni nsita vino nasumvile pa kuyasambilizya.”
Tukaya ni nsansa ndi cakuti tukusambilizyako yauze ukutemwa Yeova nu kulamuvwila (Lolini palaglafu 19)
MWASAMBILILA KU MAZWI AKUSYALIKIZYAKO YANO AONSI AUTAILO YALANZILE
20. I vyani vino twakolanamo na Mose, Devedi, alino na Yoani?
20 Mose, Devedi, na Yoani yaliko mpiti sana. Nupya vino iikalanga vyapusana sana na vino tukaikala ndakai. Lelo twakolana nayo umu vintu ivingi. Yaombelanga Leza wa cumi, wakwe vino naswe tukacita. Wakwe aliyo, naswe tukapepa kuli Yeova, twamutaila, nupya tukalondela utunguluzi wakwe. Nupya wakwe vino cali uku onsi yaa, naswe kwene twataila ukuti Yeova alatupaala ndi cakuti tukumuvwila.
21. Uzye Yeova alatupaala uli ndi cakuti tukuvwila amazwi yano aonsi autailo yalanzile kuli kuti Mose, Devedi, alino na Yoani?
21 Fwandi lekini tutwalilile ukulalondela mazwi akusyalikizyako yano aonsi autailo yalanzile, lino tukuvwila masunde yakwe Yeova. Ndi cakuti tukuvwila Yeova, alatupaala. Tulikala “amanda aingi,” kuli kuti kwikala amanda pe. (Malan. 30:20) Tulaya ni nsansa ndi cakuti tukuzanzya Tata witu uwaya nu kutemwa, wino akafikilizya amalayo nupya alatupaala ukucila na pali vino tukaelenganya.—Efes. 3:20.
LWIMBO NA. 129 Tulatwalilila Ukuzizimizya
a Aina Izlaeli aingi aaweniko kuno Yeova wacisile icizungusyo pali Yemba Umuyenzu, yatingiile umu Mpanga ya Ulayo. (Mpe. 14:22, 23) Yeova walanzile ukuti aonsi aali ni myaka 20 nu kucilapo yali nu kufwila umu lwanga. (Mpe. 14:29) Lelo yayo aali ni myaka 20 nu kucepako, Yoswa, Kalebu alino na amu mutundu wakwe Levi yapuswike nupya yaweniko kuno Aina Izlaeli yalamvile uluzi lwa Yodani nu kwingila umu Mpanga ya Ulayo.—Malan. 1:24-40.
b ULONDOLOZI WA VIKOPE: Kuli cimani: Devedi akupanda mano Solomoni. Ukwi lunji: Aina na ya nkazi yakusambiliziwa na Yeova ukwi Sukulu Lyakwe ya Painiya.
