1. Nanti icakuti icupo cikatandika ni nsansa, i vyani vino atwalana yangenekela ukucitika? (Lolini cikope cakutandikilako.)

LINO nawinga walolekela kuli siwinga ala watayemba cuze, yonsi yoili yakaya sana ni nsansa. Pa nsita ino yakwizizyanya, yakatemwana sana icakuti yakaipekanya ukulayana ukuti cila muntu alatwalilila ukuya uwa cisinka uku wakwe ndi ingila umu cupo. Ukuya kwene, kukalondekwa ukusenuka muli vimwi lino antu yaili yatandika ukuya pamwi nu kupanga ulupwa longa. Nomba Izwi Lyakwe Leza likapeela ukusunda ukusuma sana kuli yaayo akulonda ukwingila umu cupo, pano Katandika wa cupo uwaya nu kutemwa akalonda atwalane yaya ni nsansa alino nu kwikala ningo umu cupo. (Mapi. 18:22) Lelo Amalembelo yakatunena ukwaula ukupita umumbali ukuti antu atamalilika ndi yatwalana, yakakwata “intazi zya cila wanda.” (1 Kol. 7:28) Uzye intazi zizyo zingacepako uli? Nupya icani icingazwa Aina Klistu atwalana?

2. I misango ci iya kutemwa ino atwalane yalinzile ukulanga?

² Baibo ikasambilizya ukuti ukutemwa kwacindama sana. Nomba kwaya imisango ya kutemwa ipusane pusane ino atwalane  yalinzile ukulanga. Yalinzile ukulanga ukuti yakasakamalana alino nu kutemwa ukukaya pa monsi nu mwanaci. Nupya ndi yakwata ana, ukutemwa ukukaya umu lupwa kukacindama sana. Nomba ukutemwa ukwalandwa umu visinte vya Malembelo u kungalenga ivintu vizipe umu cupo. Mutumwa Paulo walondolwile ukutemwa kwene kuu lino walanzile ukuti: “Caleka cila monsi alinzile kutemwa muci wakwe, ndi vino wene waitemwa umwisikulu. Cila mwanaci alinzile kucindika iya wakwe.”—Efes. 5:33.

3. Uzye atwalana yangalanga uli ukuti yatemwana sana?

³ Paulo walemvile ukuti: “Namwe mwe onsi mutemwe aci inu wakwe vino Klistu watemilwe iuvi nga nu kupeela umi wakwe pamulandu wakwelyo.” (Efes. 5:25) Alondezi yakwe Yesu yalinzile ukutemwana wakwe vino wene wayatemilwe. (Welengini Yoane 13:34, 35; 15:12, 13.) Fwandi atwalana yalinzile ukutemwana sana icakuti cila muntu angaitemelwa ukufwila umuze ndi calinga ukucita vivyo. Umwi atanga atemwe ukufwila umuze ndi cakuti yasiuvwana. Nomba ukutemwa ukwalandwa umu visinte vya Malembelo “kusyanenuka, nupya insita zyonsi kukataila nu kupaalila nga nu kuteeka mwenzo.” i cumi cumi, “kutemwa u kwa pe.” (1 Kol. 13:7, 8) Ukwiusya imilapo ino yalavile ukuti yalatwalilila ukutemwana nu kuya acisinka, kukaazwilizya atwalana aakatiina Leza ukuombela pamwi lino yakulondela ivisinte vyakwe Yeova pa kumala intazi zino yangakwata.

4, 5. (a) Uzye vino iya ali mutwe wa lupwa, u mulimo ci uno wakwata? (b) Uzye umuci alinzile ukulola uli amapekanyo yano Leza wikako akutontela umutwe umu lupwa? (c) Uzye atwalane yamwi yalondekwanga ukusenuka muli vyani?

⁴ Lino Paulo walandanga pa milimo ino atwalana yakwata, walemvile ati: “Anaci yatontela ya iya yao, wakwe vino yakatontela Mwene. Pano iya ali mutwe wa muci. Wakwe vino Klistu ali mutwe wi uvi.” (Efes. 5:22, 23) Amapekanyo yaa yasilenga kuti umuci aye uwa pansi sana kuli iya wakwe. Amapekanyo yaa yakalenga kuti aomba imilimo ino Leza welenganyangapo lino walanzile ukuti: “Cisi cisuma kuti umuntu aikala wenga. Caleka namamuumbila alingine na aliwe kuti yaazwana.” (Utan. 2:18) Wakwe viivi kwene vino Yesu “umutwe wa cilongano,” akalanga ukutemwa, iya Umwina Klistu alinzile ukulanga ukutemwa lino akutungulula ulupwa. Ndi cakuti akucita vivyo, mamakwe akayuvwa ukuya umucingililwe nupya akaitemelwa ukumucindika, ukumutungilila, nu kumuyela.

⁵ Pa kuzumilizya ukuti umu cupo mukalondekwa ukusenuka, ya Cathy ^[1] yalanzile ukuti: “Lino ntatala natwalwa, nali nu untungwa nupya naisakamalanga. Icupo calenzile ukuti nsenuke pano nasambilile ukusintilila sana pali ya wane. Citangupiile, nomba tuvwananga sana lino tukucita ivintu wakwe vino Yeova akalonda.” Ya iya ya Fred yalanzile ukuti: “Lino ntatala natwala ukupingula pa vintu kwantalilanga. Lyene lino nizile ntwala, ukwelenganya pa yantu yaili kwatazile sana. Nomba ndi nkupepa kuli Yeova ukuti angazwe nu kuvwa kuli vino mamane akulanda, ivintu vikaangupala cila wanda. Nkayuvwa ukuti tukaombela pamwi!”

6. Uzye ukutemwa kukaya uli ‘icakulemanya icimalilike’ ndi umucupo mwaya intazi?

⁶ Pakuti icupo ciye icikome, atwalana yalinzile ukwililako sile kuli tumwi utukacitika pa mulandu nu kukana malilika. Yalinzile ukutwalilila ‘ukuteekelelana nu kwelelana lyonsi lino umwi wailizyanya pa muze.’ I cumicumi, atwalana yonsi yoili yakaluvyanya. Ndi vya musango uwo vyacitika, yalinzile ukusambilila kuli vino yaluvyanya, ukwelelana, nu kuleka kuti yatungululwa nu kutemwa ukukalenga paye ‘ukulemana ukumalilike.’  (Kolo. 3:13, 14) Nupya, “kutemwa kukateeka mwenzo nupya ukwa luse. . . . Kusyasunga viipe vino yauze yakacita.” (1 Kol. 13:4, 5) Atwalana ndi yapusana yalinzile ukutandika ukuvwana zuwa. Fwandi ndi cakuti Aina Klistu atwalana yatiyapusana, yalinzile ukwezya namaka ukutandika ukuuvwana lino uwanda utatala wasila. (Efes. 4:26, 27) Ukulanda amazwi yakuti “unjelele pali vino nali nakuluvyanya” kukalanga ukuti umwi wasipa nupya waicefya, kukalenga atwalana ukumala intazi zuwa nu kutandika ukuvwana sana.

7, 8. (a) U kusunda ci ukwaya muli Baibo ukukalanda pa kupanga icupo? (b) U mulandu ci uno atwalana yalinzile ukusakamalilana?

⁷ Baibo ikapeela ukusunda ukusuma sana ukungazwa atwalana pali vino yalinzile ukulola ukupanga icupo. (Welengini 1 Kolinto 7:3-5.) Ukusumba sana mano kuli vino umuzo akuyuvwa na vino akulonda kwacindama sana. Ndi cakuti iya atateekeliile umuci, cingalenga ukuti catalila mama ukuipakizya ukupanga icupo. Baibo ikasunda ya iya ukuti yalinzile ukwikala na ya mama yao “mukumanya.” (1 Pet. 3:7) Ya iya yatalinzile ukupatikizya aci yao ukupanga icupo lelo yalinzile ukuvwana ningo. Umonsi wene ilingi angalonda ukupanga icupo zuwa zuwa, nomba cikalondekwa ukuteekela pakuti ivintu vizipile iya nu muci pa nsita iliyonga kwene.

⁸ Nanti icakuti Baibo italanda pa masunde akulondela pa kulanga icitemwiko lino atwalana yakupanga icupo, yalumbula pali vimwi vino atwalana yangacita pa kulanga icitemwiko. (Lwimbo 1:2; 2:6) Aina Klistu atwalana yalinzile ukusakamalana sana.

9. U mulandu ci uno caipila ukulanga icintemwa uku muntu wino mutatwalana nawe?

⁹ Ukutemwa sana Leza na antu yauze kukalenga ukuti pataya umwi nanti icintu cimwi icingonona icupo. Umu vyupo vimwi mwaya sana intazi nupya insita zimwi atwalana yakatana pa mulandu wakuti umwi pali yoili watekwa uzya uku kutamba vikope vya ucizelele. Atwalane yalinzile ukusenka uku cimusango cii alino nu kusenka kuli vyonsi ivingalenga yacite ucende. Nanti sile ukucinya umuntu wino mutatwalana nawe kukalanga ukuti mutaya nu kutemwa nupya mutalinzile ukucita vivyo. Ukwiusya ukuti Leza akamanya vyonsi vino tukaelenganya nu kucita kulalenga kuti twalondesya ukumuzanzya nu kutwalilila ukuya asanguluke.—Welengini Mateo 5:27, 28; Ayebulai 4:13.

10, 11. (a) Uzye ukutaana kwaseeka uli ndakai? (b) I vyani vino Baibo ikalanda pa kupaalukana? (c) I cani icingalenga ukuti atwalane yatapaalukana zuwa?

¹⁰ Ndi cakuti umu cupo muli sana intazi nupwa intazi zizyo zyatwalilila, limwi atwalana yangatandika ukwelenganya pa kupalukana. Umu mpanga zimwi, ivyupo ivingi vikasila pa mulandu ni ntazi. Cii cisicitika ilingi umu cilongano ca Ina Klistu, nomba ukuvulilako kwa ntazi umu vyupo vya Ina Klistu kukusakamika sana.

¹¹ Baibo ikati: “Muci atalinzile kutaana niya wakwe. Lelo ndi angacita vivyo, alinzile kutwalilila kwikala mu usimbe nanti limwi awikizyanye niya. Iya nawe atalinzile kuta muci wakwe.” (1 Kol. 7:10, 11) Atwalana yatalinzile ukulola ukupalukana kwati i cintu icangupale sana. Nanti icakuti ukupalukana kungaloleka kwati kukasisyapo intazi zya mu cupo, ilingi kukalundapo intazi. Lino Yesu waswilizyepo ukulanda pa mazwi yano Leza walanzile akuti umonsi alasya isi na nyina nu kuilundanya uku muci wakwe, walanzile ukuti: ‘kusi umuntu alinzile ukulekanya cino Leza watalundanya.’ (Mate. 19:3-6;  Utan. 2:24) Cii cikupiliula ukuti iya nanti umuci atalinzile ‘ukulekanya cino Leza watalundanya.’ Yeova akalola ukuti icupo cilinzile ukutwalilila lyonsi lino atwalane yali nu umi. (1 Kol. 7:39) Ukwiusya lyonsi ukuti Leza alatupingula, kulinzile ukutulenga ukwezya na maka ukumala zuwa intazi umu cupo lino zitatala zyakula sana.

12. I cani icingalenga atwalana ukupaalukana?

¹² Ukwenekela ivyacilamo umu cupo kungaleta intazi izingi. Ndi cakuti umwi welenganyanga ukuti alaya sana ni nsansa umu cupo alino wazana ukuti musi insansa zizyo, umuntu angaalola kwati wasomvilwe sile nupya angasoka nu kutandika ukuvwa uyi sana. Ukupusana muli vino umwi akayuvwa alino ni nkulilo vingalenga paye intazi, nanti limwi pangaya ukukanazumilizyanya pa miomvezye ya mpiya, pali vino mulinzile ukucitila apongozi, alino na pa mikuzizye ya ana. Nomba usuma u wakuti Aina Klistu aingi atwalana yakazana inzila zya kumalilamo intazi kwene zii pano yakaleka kuti Leza ayatungulula.

13. Uzye i milandu ci ingalenga atwalane ukupaalukana?

¹³ Ukupaalukana insita zimwi kungaya sile ningo. Imilandu ino yamwi yakalola ukuti iingalenga yapaalukane u kukana sakamala ulupwa uku mufulo sile, ukuuma sana wino mwatwalana nawe, alino nu kulesya wino mwatwalana nawe ukupepa Yeova. Aina Klistu aatwalana ndi yali sana ni ntazi yalinzile ukunena ya eluda ukuti yayazwe. Aina kwene yaa yangazwa atwalana ukuomvya ukusunda ukwaya umwi Zwi Lyakwe Leza. Pa kumala intazi zya mu cupo, tulinzile nu kupepa ukuti Leza atupeele umupasi wa muzilo nu kutwazwa ukuomvya ivisinte vya muli Baibo alino nu kulanga ivizao vya mupasi.—Gala. 5:22, 23. ^[2]

14. I vyani vino Baibo ikanena Aina Klistu atwalana na asi ya kapepa yakwe Yeova?

¹⁴ Insita zimwi, Umwina Klistu angatwalana nu muntu asi kapepa wakwe Yeova. Ndi caya vivyo, Baibo ikalanda pa milandu iyuvwike ino yalinzile ukutwalilila ukuyela pamwi. (Welengini 1 Kolinto 7:12-14.) Umonsi nanti mama uwatwalana na kapepa wakwe Yeova, akaya ‘umusanguluke’ pa mulandu wa kutwalana na kapepa wakwe Yeova nanti icakuti limwi atanga amanye vivyo. Ana yano yakakwata nayo yakaya ‘asanguluke’ nupya Leza akayatemwa. Paulo walanzile ukuti: “Uzye lyene wamanya uli, we muci we Mwina Klistu, ukuti utangatuula iya wako? Nanti we iya we Mwina Klistu, uzye ungasininkizya uli ukuti utangatuula muci wako?” (1 Kol. 7:16) Umu vilongano ivingi sana vyakwe ya Nte Yakwe Yeova mwaya atwalane yano yazwa ya wao aataali ya kapepa yakwe Yeova ukuya aomvi yakwe Yeova.

15, 16. (a) Uzye Baibo ikapeela ukusunda ci kuli ya mama atwalwa kuli ya iya asi ya kapepa yakwe Leza? (b) I cani cino umwina Klistu angacita ndi cakuti uwakwe “atataila akulonda kuti yatane”?

¹⁵ Mutumwa Petulo wanenyile aci aina Klistu ukuti yalinzile ukutontela ya iya yao, “pakuti ndi umwi muno muli wino atataila walola ivicitwa vinu visuma nawe kwene ataile. Citange cilondekwe kuti mulande izwi kuno yali, pano yalalola vino imicitile inu yaya isuma nupya iya mucinzi.” Imiyele ili wa “kukwata imyenzo ifuke nupya itekele amanda pe. Pa manso yakwe Leza cii icili campomvu ukuluta,” cingazwa aci ukulenga ya iya ukutandika zuwa ukupepa Yeova ukucila ukulanda sile vino yataila.—1 Pet. 3:1-4.

¹⁶ Nga ndi cakuti asi kapepa wakwe Yeova wasoololapo ukuti yapaalukane na kapepa wakwe Yeova? Baibo ikati: “Lelo nanti cingaya vivyo, wenga wino atataila akulonda kuti yatane na wiyo ali mwina Klistu, lekini cicitike vivyo kwene. Lino caya vivyo, ndi wenga munoyali u mwina Klistu, cingaya a iya nanti muci, wene umuntungwa kucita cico. Leza wamwama kuti mwikale mu mutende.” (1 Kol. 7:15) Cii cisikupiliula ukuti lyene  Amalembelo yakuzumilizya ukuti Umwina Klistu angatwalana na muze, nomba kapepa wakwe Leza atanga apatikizye ukuti uwakwe atwalilile ukuya nawe atapita. Ukupaalukana kungaletako panono umutende. Nupya Umwina Klistu angatwalilila ukutaila ukuti uwakwe alawela wanda umwi pakuti yatwalilile ukuombela pamwi nu kusungilila icupo cao nu kuti limwi angize aye kapepa uku nkoleelo.

17. Uzye Aina Klistu atwalana yalinzile ukusumba sana mano kuli cani?

¹⁷ Pa mulandu wakuti tukaikala “mu manda ya kusyalikizya,” tukaikala umu “tusita tutale.” (2 Tim. 3:1-5) Lelo, ndi twatwalilila ukuya akome muli ukapepa, tungacimvya amezyo aaya umu nsi ii. Paulo walemvile ati: “Insita yaticepesya. Atwala yalinzile kwikala kwati yatatwala, . . . na yao akaculuzya vintu, yalinzile kwikala kwati yatiikako myenzo yao.” (1 Kol. 7:29-31) Paulo atalandanga ukuti aaya umu cupo yalinzile ukutazyela imilimo ino yakwata iya mucupo. Nomba vino insita yaticepa, yalinzile ukusumba sana mano uku kupepa Leza.—Mate. 6:33.

18. U mulandu ci uno tungalandila ukuti Aina Klistu yangatunguluka nu kutwalilila ukuya ni nsansa umu cupo?

¹⁸ Nanti icakuti tukwikala umu nsita ya mezyo sana nupya ivyupo vikusila sana umu nsi yonsi, tungaya ni nsansa umu vyupo vitu nupya ivintu vingazipa. I cumicumi atwalana akatwalilila ukuombela pamwi na yakapepa yakwe Yeova, ukuvwila ukusunda ukwaya umu malembelo nu kuzumila vino umupasi wakwe Yeova ukatungulula, yangatwalilila ukucingilila ‘cino Leza walundanya.’—Mako 10:9.