1. I vyani vino mukaiusya nga mwelenganya pali vyonsi vino Yeova waumba?

NGA twelenganya pali vyonsi vino Yeova waumba, tungayuvwa wakwe kalemba wa masamu Devedi uwapefile kuli Yeova ukuti: “Nemo nkati nga nalolekesya iyulu, lino wacita, intanda nu mwezi vino wika mwenemo, injuzya nemwisikulu inti, ‘Ngu muntu wene uwacani uwakuti uwamwelenganya penepo, umwana wa muntu uwacani uwakuti wemo uwamusakamala?’” (Masa. 8:3, 4) Wakwe Devedi, tungaelenganya pali vino twacepesya ngu kuilinganya uku ntanda zino Yeova waumba nu kuzunguka cino Yeova watwikilako sana mano. Tumasambilila ukuti Yeova atasakamalanga sile antu ya kutandikilapo Adamu na Eva lelo wayalenzile nu kuti yaye umu lupwa lwakwe.

2. I vyani vino Yeova walondanga Adamu na Eva ukucita?

² Adamu na Eva yali ana yakwe Yeova aakutandikilako pano nsi nupya Yeova wali a Isi wao uwa kwi yulu uwaya nu kutemwa. Wenekelanga atwalane yaa kukwata ana. Leza wayanenyile ukuti: “Muvyalane muvule mulimbe insi yonsi nu kuyangalila.” (Utan. 1:28) Yali nu kukwata ana nu kusakamala insi. Ndi cakuti yaya ni cuvwila nu kucita vino Yeova wayanenyile, Adamu na Eva na ana yao, yali nu kutwalilila ukuya umu lupwa lwakwe Leza manda pe.

3. U mulandu ci uno tungalandila ukuti Adamu na Eva yapeezilwe umulimo ucindame umu lupwa lwakwe Yeova?

³ Adamu na Eva yakweti umulimo ucindame sana umu lupwa lwakwe Yeova. Wakwe vino Masamu 8:5 ikalanda, Devedi walanzile pali vino Yeova waumba umuntu ukuti: “Wamucefizye sile panono pali ya malaika, wamupeezile ululumbi nu  ucindami nu kumucita ukuya wa mwene.” Umu cumi, Yeova atapeezile antu amaka, amano ni milimo wakwe vino wacisile kuli ya Malaika. (Masa. 103:20) Nomba antu yacepako sile panono pali ya malaika aakwatisya amaka. Elenganyini pali ci! Lino Yeova waumvile avyazi itu aakutandikilapo, wayapeezile umi usuma sana.

4. I vyani vyacitikile Adamu na Eva pa mulandu wakuti yatuvwilile Yeova, nupya i vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

⁴ Icifileko i cakuti, Adamu na Eva yatuvwilile Yeova na cico calenzile ukuti yate ukuya umu lupwa lwakwe Yeova. Nupya calenzile ana yao yakwate intazi izipisye wakwe vino tumasambilila umu cipande cii. Nomba ukulonda kwakwe Yeova kutasenuka. Akalonda antu aya ni cuvwila ukuya anakwe amanda pe. Inkoleelo, tumasambilila pali vino Yeova watulanga mpiti ukuti twacindama kuli aliwe. Lyene tumasambilila na pali vino tungacita ndakai pa kulanga ukuti tukalonda ukuya umu lupwa lwakwe Leza. Nu mukusyalikizya, tumalanda pa visuma vino aya umu lupwa lwakwe Yeova yalaipakizya pano nsi manda pe.

5. Tungalanga uli ukuti tukataizya Leza pali vino watuumba umu cata cakwe?

⁵ Yeova walanga ukuti watucindika pano watuumvile umu cata cakwe. (Utan. 1:26, 27) Pa mulandu wakuti twaumvilwe umu cata cakwe Leza, tungalanga imiyele isuma ino wakwata, wakwe ukutemwa, cikuuku, ucisinka nu ulungami. (Masa. 86:15; 145:17) Ndi cakuti tukulanga imiyele ii, tukacindika Yeova nu kulanga ukuti tukataizya pali vino akatucitila. (1 Pet. 1:14-16) Ndi cakuti tukucita ivintu ivikazanzya Tata witu uwa kwi yulu, tukaya ni nsansa. Nupya pa mulandu wakuti twaumbwa umu cata cakwe, tungaya antu yano akalonda yaye umu lupwa lwakwe.

6. Uzye lino Yeova wapanzile insi walangilile uli ukuti wacindika antu?

⁶ Yeova watupangiile insi isuma umwakwikala. Lino atatala waumba umuntu wa kutandikilapo, Yeova wapanzile insi umwakwikala antu. (Yobo 38:4-6; Yele. 10:12) Pa mulandu wakuti Yeova waya ni cikuuku na ukapekape, waumvile ivintu ivingi sana ivikalenga twaya ni nsansa. (Masa. 104:14, 15, 24) Insita zimwi, walolanga nu kwelenganya pali vino waumvile ukuti vyali ivisuma. (Utan. 1:10, 12, 31) Walangilila ukuti wacindika antu, pa kuyapeela “amaka a kuteeka” vyonsi visuma vino waumba pano nsi. (Masa. 8:6) Leza akalonda antu amalilike ukuipakizya ukusakamala vyonsi vino waumba amanda pe. Uzye lyonsi mukataizya Yeova pa ulayo uu usuma?

7. Uzye Yoswa 24:15 ikalangilila uli ukuti umuntu wakwata amaka ya kuisoolwela?

⁷ Yeova watupeela uwila wa kuisoolwela. Tungaisoolwela vino tukulonda ukucita umu umi. (Belengini Yoswa 24:15.) Leza witu uwaya nu kutemwa akaya sana ni nsansa ndi cakuti twasoololapo ukumuombela. (Masa. 84:11; Mapi. 27:11) Tungaomvya maka akuisoolwela pa kupingulapo pa vintu ivingi ivisuma. Elenganyini pali vino Yesu waomvizye amaka yakwe akuisoolwela.

8. Langililini vino Yesu waomvizye amaka yakwe aakuisoolwela.

⁸ Tungakolanya Yesu ndi cakuti tukwika vino yauze yakulonda inkoleelo ukucila vino tukulonda. Pa nsita imwi, lino Yesu na atumwa yakwe yatoonsile sana, yaile uku ncende imwi ukutaali icongo pakuti yakapuuzeko. Nomba yatapuuzile. Antu aingi izile nupya yalondesyanga ukusambiliziwa na Yesu.  Nomba Yesu atasosile. Lelo uvwilile antu uluse. Uzye lyene i vyani vino Yesu wacisile? “Watandike ukuyasambilizya ivintu ivingi.” (Mako 6:30-34) Ndi cakuti tukukolanya Yesu ukuomvya insita itu na maka ukwazwa yauze tukalenga ululumbi ukuya kuli Tata witu uwa kwi yulu. (Mate. 5:14-16) Nupya tukalanga Yeova ukuti tukalonda ukuya umu lupwa lwakwe.

9. U wila ci ucindame uno Yeova wapeela antu?

⁹ Yeova wapeela antu amaka ya kuvyala ana alino nu mulimo wa kuyasambilizya ukumutemwa nu kumuombela. Ndi cakuti mwemwe yavyazi, uzye mukataizya pa wila uu ucindame? Nanti cakuti Yeova wapeela ya malaika amaka ya kucita ivintu ivipusanepusane, atayapeela amaka ya kuvyala ana. Fwandi ndi cakuti mwemwe yavyazi, mwataizya pi syuko lino Leza wamupeela ilya kukuzya ana. Avyazi yapeelwa umulimo ucindame uwa kukuzya ana yao, kuyasalapula nu “kuyasambilizya ukulingana na vino Yeova akalanda.” (Efes. 6:4; Malan. 6:5-7; Masa. 127:3) Pa kwazwa avyazi, iuvi lyapekanya iviombelo ivingi vikalanda pali Baibo, wakwe impapulo, mavidyo, inyimbo alino ni vipande vya pa intaneti. Ukwaula nu kutwisika tata witu uwa kwi yulu nu mwanakwe yatemwa sana acance. (Luka 18:15-17) Ndi cakuti avyazi yakutaila Yeova nu kwezya na maka ukukuzya ana yao, Yeova akatemwa. Avyazi ya musango uu yakaazwa ana yao ukukwata upaalilo wa kuya umu lupwa lwakwe Yeova amanda pe.

10-11. I vyani vino Yeova walenga vicitike pa mulandu ni lambo?

¹⁰ Yeova watupeezile Umwanakwe wino watemwa sana pakuti tungaya umu lupwa lwakwe nupya. Wakwe vino itwasambilila umu palaglafu 4, lino Adamu na Eva yayembwike yataali nu kutwalilila ukuya umu lupwa lwakwe Yeova kumwi na ana yao kwene. (Loma 5:12) Adamu na Eva yakanyile ukuvwila Leza uku mufulo sile, na cico calenzile ayafumye umu lupwa lwakwe. Nomba i vyani vyali nu kucitikila ana yao? Yeova watemwa antu, fwandi walenzile ana yao acuvwila ukukalwa ukuya umu lupwa lwakwe. Wacisile vivyo ukupitila umwi lambo lya Mwana wakwe wenga sile, Yesu Klistu. (Yoa. 3:16; Loma 5:19) Pa mulandu ni lambo kwene lii lyakwe Yesu, calenga ukuti Yeova akale antu acisinka aali 144,000 ukuya ana yakwe.—Loma 8:15-17; Kuso. 14:1.

¹¹ Nupya antu aingi aya na ucisinka yakauvwila Leza nu kucita ukulonda kwakwe. Yakapaalila ukwizaya umu lupwa lwakwe Leza pa cisila ca kweziwa kwa kusyalikizyako ukwa myaka 1,000. (Masa. 25:14; Loma 8:20, 21) Pa mulandu nu upalilo kwene uu, yakaama Yeova, Kaumba wao ukuti “Tata.” (Mate. 6:9) Aalatuutululwa nayo yalasambiliziwa vino Yeova akalonda ukuti yacita. Yayo aalalondela vino Yeova alayanena, nayo kwene yalaya umu lupwa lwakwe.

12. Iuzyo ci lino tumaasuka?

¹² Wakwe vino twasambilila, Yeova wacita ivintu ivingi vikalangilila ukuti wacindika antu. Wakala apakwe ukuya ana yakwe, nupya walenga amwi “umba ilikalamba” ukukwata upaalilo wa kwizaya ana yakwe umu nsi ipya. (Kuso. 7:9) I vyani vino tungacita ndakai pa kulanga Yeova ukuti tukalonda ukuya umu lupwa lwakwe amanda pe?

13. I vyani vino tulinzile ukucita pakuti tuye umu lupwa lwakwe Leza? (Mako 12:30)

¹³ Mwalanga ukuti mwatemwa Yeova lino mukumuombela nu mwenzo winu onsi. (Belengini Mako 12:30.) Leza watupeela mawila  aingi, u wila ukulu sana pa mawila kwene yayo u wila wa kumupepa. Tukalanga Yeova ukuti twamutemwa nga ‘tukuvwila masunde yakwe.’ (1 Yoa. 5:3) Isunde lyonga lino Yeova akalonda ukuti twauvwila, i sunde lino Yesu walanzile ilya kupanga asambi nu kuyabatizya. (Mate. 28:19) Watunenyile nu kuti twatemwana. (Yoa. 13:35) Yeova alalenga yonsi aakauvwila masunde yakwe ukuya umu lupwa lwakwe, lwakwe ya kapepa umu nsi yonsi.—Masa. 15:1, 2.

14. Tungalanga uli ukutemwa kuli yauze? (Mateo 9:36-38; Loma 12:10)

¹⁴ Mwalanga ukutemwa kuli yauze. Ukutemwa, ali miyele icindamisye ino Yeova wakwata. (1 Yoa. 4:8) Yeova watulanzile ukutemwa na lino tutatala twamumanya. (1 Yoa. 4:9, 10) Tukamukolanya nga tukulanga ukutemwa kuli yauze. (Efes. 5:1) Inzila yonga ino tungalangilamo ukuti twatemwa antu, u kuyazwa ukusambilila pali Yeova lino kucili insita. (Belengini Mateo 9:36-38.) Nga twacita vivyo, cingalenga yamanye vino yalinzile ukucita pakuti yaye umu lupwa lwakwe Yeova. Lino umwi wabatiziwa, tulinzile ukutwalilila ukumutemwa nu kumucindika. (1 Yoa. 4:20, 21) Tungacita uli vivyo? Cintu conga cino tungacita, u kutaila ukuti atabatiziwa pa mulandu wakuti akulonda ukuombela Yeova. Nupya ndi cakuti wacita cimwi cino tutuvwikisye, tutalalola ukuti watacita cico pa mulandu na ukaitemwe. Lelo tulalanga ukuti itucindika umwina nga tukumulola ukuti watucila.—Belengini Loma 12:10; Filipi 2:3.

15. A kuli ya weni kuno tulinzile ukulanga uluse ni cikuuku?

¹⁵ Mwalanga uluse ni cikuuku ku yantu yonsi. Ndi cakuti tukulonda ukuya umu lupwa lwakwe Yeova amanda pe, tulinzile ukuomvya vino tukasambilila muli Baibo. Yesu watusambilizye ukulanga uluse ni cikuuku ku yantu yonsi ukwikako sile na alwani itu. (Luka 6:32-36) Insita zimwi cingatutalila ukucita vivyo. Nga caya vivyo, tulinzile ukwelenganya nu kucita ivintu wakwe Yesu. Nga tukuvwila Yeova nu kukolanya Yesu, tukalanga Tata witu uwa kwi yulu ukuti tukulonda ukuya umu lupwa lwakwe amanda pe.

16. Tungacita uli pakuti tutaleta umuzewanya pa lupwa lwakwe Yeova?

¹⁶ Mwakanya aakaleta umuzewanya umu lupwa lwakwe Yeova. Umu lupwa, ilingi akalumendo kakakolanya imiyele yakwe isilenzi. Ndi cakuti umwana umukalamba ukuomvya ivisinte vya muli Baibo umu umi wakwe, cilalenga umwance aalondesya ukumukolanya. Ndi cakuti umwana umukalamba akucita ivintu iviipe, cingalenga umwance atandike ukumukolanya. Vikwene avino caya nu mu lupwa lwakwe Yeova. Ndi cakuti umwina Klistu uwali ni cisinka waya umusangu nanti watandika ukucita ivintu iviipe, yauze yangatandika ukumukolanya nu kulacita ivintu iviipe. Yayo aakacita vivyo yakaleta umuzewanya umu lupwa lwakwe Yeova. (1 Tesa. 4:3-8) Tutalinzile ukulondela viipe vino yakucita nanti ukuleka icili consi ukutoononela ucuza witu na Tata witu uwa kwi yulu.

17. I myelenganyizizye ya musango ci ino tulinzile ukusengauka, nupya u mulandu ci?

¹⁷ Mwataila Yeova ukucila ukutaila ivyuma. Yeova watulaya ukuti alatupeela ivyakulya, ivyakuzwala nu mwakwikala ndi cakuti twakolezya Uwene wakwe nu kwikala ukulingana na masunde yakwe. (Masa. 55:22; Mate. 6:33) Ndi cakuti twataila ulayo uu, tutalaelenganya ukuti ivintu vya mu nsi ii vilatucingilila nu kutulenga ukuya ni nsansa. Twamanya ukuti tungaya sile nu mutende wa cumi cumi  ndi cakuti tukucita ukulonda kwakwe Yeova. (Filipi 4:6, 7) Nanti cakuti tungakwanisya ukukala ivintu ivingi, tulinzile ukwelenganya ndi cakuti itukwata insita na maka akuomvya nu kusakamala ivintu kwene vivyo. Uzye tulinzile ukwika sana mano kuli vino twakwata? Tulinzile ukwiusya ukuti Leza watupeela umulimo umu lupwa lwakwe. Icikupiliula ukuti tutalinzile ukuleka vyuze vitupumvyanye. Tusikulonda ukuya wa monsi uwatemilwe sana ivintu vino wakweti icakuti wafizilwe nu kulondela Yesu, fwandi wapanyizye isyuko lya kuombela Yeova nu kukalwa ukuya umwanakwe.—Mako 10:17-22.

18. I visuma ci vino yayo aaya ni cuvwila yalaipakizya manda pe?

¹⁸ Antu acuvwila yalakwata isyuko lya kutemwa nu kupepa Yeova amanda pe. Nupya yayo aakwata upaalilo wa kwikala pano nsi, yalaya ni nsansa lino yalasakamala insi, incende imalilike ino Yeova wayapangiile ukwikalapo. Likwene sile, Uwene wakwe Leza wasya uce uzifye insi na vyonsi ivyayapo. Yesu alafumyapo intazi zyonsi zino Adamu na Eva yalesile lino yapingwilepo ukufuma umu lupwa lwakwe Leza. Yeova alatuutulula antu aingi sana nu kuyalenga ukuti yakaye nu umi wa pe nupya umalilike umu paladaise pano nsi. (Luka 23:42, 43) Lino yonsi aakaombela Yeova yalaya amalilike, yalaya nu “lulumbi nu ucindami” wakwe vino Devedi walemvile.—Masa. 8:5.

19. I vyani vino tulinzile ukwiusya?

¹⁹ Ndi cakuti mwaya umwi “umba ilikalamba” ala mwakwata upaalilo usuma sana. Leza wamutemwa nupya akalonda ukuti muye umu lupwa lwakwe. Fwandi mwaombesya pakuti mwamuzanzya. Cila wanda mwaiusya malayo yakwe Leza. Mwataizya api syuko lino mwakwata ilya kupepa Tata witu uwa kwi yulu na pa upaalilo wa kumulumbanya manda pe!