1. I vyani ivingacitika ndi cakuti umwi watacita uluyembu ulwipisye?

 UMU CIPANDE icafumako, twasambilile pali vino Paulo wanenyile amu cilongano ca mu Kolinto ukucita ndi cakuti umwi wacita uluyembu ulwipisye. Uwacisile uluyembu atalapiile nupya walondekwanga ukufumiziwa umu cilongano. Nanti ciye vivyo, wakwe vino umutwe wa cipande cii ukulangilila, yamwi aacita uluyembu ulwipisye yangazwiwa. Nupya cingalenga ukuti yalapile. (Loma 2:4) Uzye ya eluda yangayazwa uli pakuti yalapile?

2-3. I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti twamanya ukuti kapepa munji atacita uluyembu ulwipisye, nupya u mulandu?

² Lino ya eluda yatatala yazwa umwi, inkoleelo yalinzile ukumanya intazi ino akweti. Fwandi i vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti twamanya ukuti kapepa munji atacita uluyembu ulwipisye, uluyembu ulungalenga ukuti afumiziwe umu cilongano? Tulinzile ukukomelezya umwina wiyo nanti nkazi ukuti anene ya eluda pakuti yamwazwe.—Eza. 1:18; Mili. 20:28; 1 Pet. 5:2.

³ Nga ndi cakuti umuntu uwatacita uluyembu wakana ukuneneko ya eluda? Sweswe kwene tulinzile ukuyanena ya eluda nu kusininkizya ukuti umuntu wiyo wazwiwa. Ndi cakuti twacita vii ala tukulanga ukuti twamutemwa nupya tukulonda ukuti ya eluda yamwazwe. Ndi cakuti uwatacita uluyembu atasenwike angonona ucuza wakwe na Yeova. Nupya ndi cakuti antu asi ya kapepa yamanya vino wacisile cingalenga  ukuti yalanda iviipe pali Yeova alino na pa yantu yakwe. Fwandi tukaya asipe pakuti tulange ukuti twatemwa Yeova alino nu muntu uwatayembuka.—Masa. 27:14.

VINO YA ELUDA YAKAAZWA AATIYACITA IMEMBU IZIPISYE

4. I vyani vino ya eluda yakalondesya ukucita ndi cakuti yakomaana ukuti yalanzyanye nu muntu uwatacita uluyembu?

⁴ Ndi cakuti umwi umu cilongano wacita uluyembu ulwipisye, iumba lyakwe ya eluda likasoolola aina afikepo yatatu pali aliyo aakapanga komiti. a Aina yaa yalinzile ukuya aicefye. Nanti cakuti yakalondesya ukwazwa umuntu pakuti alapile, yalinzile ukwiusya ukuti yatanga yapatikizye umuntu ukusenuka. (Malan. 30:19) Ya eluda yamanya ukuti asi yonsi aakacita imembu zipisye aangalapila wakwe vino Devedi wacisile. (2 Sam. 12:13) Yamwi aakacita imembu izipisye yasilonda ukuvwila masunde yakwe Yeova. (Utan. 4:​6-8) Nanti ciye vivyo, cino ya eluda yakalonda u kwazwa umuntu ukulapila. I vyani vino ya eluda yalinzile ukulaiusya lino yakomaana ukuti yalanzyanye nu muntu uwatacita uluyembu?

5. I miyele ci ino ya eluda yalinzile ukuya nayo lino yakulanzyanya nu muntu uwatacita uluyembu? (2 Timoti 2:​24-26) (Loliniko ni cikope.)

⁵ Ya eluda yakalola uwatacita uluyembu ukuti i mfwele icindame sana iyatiiponga. (Luka 15:​4, 6) Fwandi lino yakomaana nu muntu wiyo, yakaya ateekele lino yakulanda nawe nupya yakaya ni cikuuku kuli aliwe. Nupya ya eluda yasielenganya ukuti u kulamuzya sile mauzyo pakuti yamanye ivisinka. Lelo, yakalanga imiyele iyaya pali 2 Timoti 2:​24-26. (Belengini.) Ya eluda yakatwalilila ukuya afuuke, ateekele, nupya acikuuku pano yakalonda ukwazwa umuntu wiyo ukusenuka muli vino akaelenganya.

6. Uzye ya eluda yakateyanya uli imyenzo lino yatatala yakomaana nu watacita uluyembu? (Loma 2:4)

⁶ Ya eluda yakateyanya imyenzo yao. Yakakolanya vino Yeova akacitila atiyayembuka nu kwiusya amazwi yano Paulo walanzile akuti: “Leza mu cikuuku cakwe akwezya ukukwazwa pakuti ulapile.” (Belengini Loma 2:4.) Ya eluda yalinzile ukulaiusya ukuti aa kacema nupya yalinzile ukulalondela utunguluzi wakwe Klistu. (Eza. 11:​3, 4; Mate. 18:​18-20) Lino yatatala yakomaana nu watacita uluyembu, ya eluda aali muli komiti yalinzile ukupepelapo nu kwiusya ukuti cino yakulondesya u kwazwa uwatayembuka ukuti alapile. Yakalondelezya umu Malembo nu  mu mpapulo zitu nupya yakapepa kuli Yeova ukuti ayazwe ukwiluka. Yakaelenganya na pali vino umuntu waya nu kwezya ukumanya icalenzile aelenganya nu kucita vino wacisile.—Mapi. 20:5.

7-8. Uzye ya eluda yangakolanya uli vino Yeova wateekela lino yakwazwa uwatacita uluyembu?

⁷ Ya eluda yakakolanya vino Yeova wateekela. Yakaiusya vino Yeova wezyanga ukwazwa antu yakwe uku cisila. Wakwe Yeova wateekeliile Kaini nupya wamucelwile pa viipe ivyali nu kucitika ndi cakuti wacita uluyembu, nupya wamupeezile upaalilo. (Utan. 4:​6, 7) Yeova watumile kasesema Natani ukuyasunda Devedi nupya Natani waomvizye icilangililo icazwile Devedi ukulapila. (2 Sam. 12:​1-7) Nupya Yeova ‘watwalilile’ ukutuma ya kasesema uku luko lwa Ina Izlaeli ulwamupondokelanga. (Yele. 7:​24, 25) Atalolezile ukuti yalapile pakuti ayazwe. Lelo lino yacili yakucita iviipe, wayakomelizye ukulapila.

⁸ Ya eluda yakakolanya Yeova lino yakwezya ukwazwa wiyo uwatacita uluyembu lwipisye. Yakaya ateekele wakwe vino 2 Timoti 4:2 ikalanda. Fwandi lyonsi ya eluda yalinzile ukuya afuuke nupya ateekele pakuti yazwe uwatacita uluyembu ukucita ivilungame. Ndi cakuti eluda watasoka lino akwazwa uwataluvyanya, cingalenga umuntu wiyo ukukanakutika nupya angakana ukulapila.

9-10. Uzye ya eluda yangazwa uli umuntu uwatayembuka ukwiluka ukuti vino wacisile vitaali ningo?

⁹ Ya eluda yakaezya ukulola ivyalenzile umuntu wiyo ukucita uluyembu. Wakwe, uzye ucuza wakwe na Yeova watonsile pa mulandu wakuti watiile ukulaisambilizya Baibo nu kulasimikila? Uzye watiile ukupepa lyonsi kuli Yeova? Uzye watwalilile sile ukwelenganya pa kucita iviipe? Uzye atasoolwile ningo ivyuza nanti ivyakuizanzya? Uzye vii vyalenzile alondesya ukucita iviipe nanti foo? Uzye atailuka vino Isi, Yeova akuyuvwa pali vino watacita?

¹⁰ Ya eluda yanguzya umuntu wiyo pa vintu ivyalenzile ukuti ucuza wakwe na Yeova utonte nupya ivyalenzile ukuti ayembuke. Yakauzya mauzyo yaa umu nzila isuma nupya yasiuzya pa vyeo ivitayakumile. (Mapi. 20:5) Nupya ya eluda yangaomvya icilangililo icingazwa umuntu ukwiluka ukuti vino wacisile vitaali ningo wakwe vino Natani wacisile pa kwazwa Devedi. Limwi pa muku wa kutandikilapo ukukomaana nu muntu wiyo, anguvwa sana uyi pali vino wacisile. Limwi angalapila nu kulapila.

11. Uzye Yesu walolanga uli ayembu?

¹¹ Ya eluda yakaezya ukukolanya Yesu. Yesu wazwile Paulo lino wamuzizye iuzyo lyakuti: “Saulo, Saulo, u mulandu ci uno ukuncuzizya?” Yesu waomvizye iuzyo lii pa kwazwa Paulo ukwiluka ukuti vino wacitanga vitaali ningo. (Mili. 9:​3-6) Yesu walanzile pa “mwanaci Yezebele” ukuti “namupeezile insita iyakuti alapile.”—Kuso. 2:​20, 21.

12-13. Uzye ya eluda yakapeela uli uwatayembuka insita ya kulapila? (Loliniko ni cikope.)

¹² Ya eluda yakakolanya Yesu ndi cakuti yasikwelenganya ukuti uwatayembuka atanga asenuke. Yamwi yangalapila pa muku wa kutandikilako uno yakomaana na ya eluda, lelo yamwi yene yangalondekwa papiteko insita. Fwandi ya eluda yangapekanya ukuti yakakomaane nu muntu wiyo nupya. Limwi pa cisila ca kukomaana pa muku wa kutandikilapo, limwi uwatacita uluyembu angatandika ukwelenganya sana pali vino iyalanzyanya. Angaicefya nu kulenga ukuti Yeova amwelele pa membu zino watacita. (Masa. 32:5; 38:18) Fwandi nga kwaya ukukomaana pa  nsita yuze, uwatayembuka angalangizya imiyele yuze ukupusanako na vino wacisile pa kutandika.

¹³ Pakuti yazwe uwatayembuka ukulapila, ya eluda yakaya nu luse ni cikuuku. Yakapepa kuli Yeova ukuti ayazwe pakuti yazwe umwina Klistu uwatayembuka ukulapila.—2 Tim. 2:​25, 26.

14. A weni wino tulinzile ukutaizya ndi cakuti uwatayembuka walapila, nupya u mulandu ci?

¹⁴ Ndi cakuti uwatayembuka walapila, tukaya sana ni nsansa. (Luka 15:​7, 10) A weni wino tulinzile ukutaizya ndi cakuti uwatayembuka walapila? Uzye aa eluda? Iusyini vino Paulo walemvile pa yantu atiyayembuka ukuti: “Pano limwi Leza angayazwa ukulapila.” (2 Tim. 2:25) Fwandi Yeova aliwe akaazwa Umwina Klistu ukusenuka umu myelenganyizizye na muli vino akacita, asi antu foo. Paulo walondolwile ivisuma ivikacitika ndi cakuti umuntu walapila ukuti, umuntu wiyo akamanya ningo icumi, akatandika ukwelenganya ningo nupya angataluka uku viteyo vyakwe Satana.—2 Tim. 2:26.

15. Uzye ya eluda yangatwalilila uli ukwazwa uwatalapila?

¹⁵ Ndi cakuti umuntu walapila, ya eluda yalatwalilila ukutandalila umuntu wiyo pakuti yangamwazwa ukulakomya utailo wakwe, kucimvya matunko yakwe Satana alino nu kumwazwa ukulacita ivilungame. (Aeb. 12:​12, 13) Ukuya kwene ya eluda yasinenako yauze vino uwatayembuka wacisile. Nomba i vyani vino amu cilongano yalinzile ukumanya?

“UWAKALIPILA .  PA MANSO YA YANTU YONSI”

16. Kulingana na 1 Timoti 5:20 a “pa manso ya antu” ci yano Paulo walandangapo?

¹⁶ Belengini 1 Timoti 5:20. Paulo wanenyile Timoti, eluda muze ukuti akalipila aakayembuka “pa manso ya yantu yonsi.” Uzye walozizye mwi? Atalozyanga uku ya mu ciilongano yonsi. Lelo walozyanga uku yantu sile anono yano yafwile yamanyile mpiti  uluyembu luno umuntu wiyo wacisile. Pa yantu yayo pali aaweni umuntu wiyo akucita uluyembu, nanti yano uwatacita uluyembu wanenyile. Ya eluda yanenanga sile antu yayo ukuti uwatacita uluyembu iyamwazwa.

17. Ndi cakuti uluyembu lumwi ilumanyikwa nanti limwi lungaca lumanyikwe uku nkoleelo, i vyani vino yalamanyisya nupya u mulandu ci?

¹⁷ Insita zimwi aina umu cilongano yangamanya uluyembu luno umwi watacita nanti limwi yangiza yamanye uku nkoleelo. Ndi cakuti caya vivyo, ale “pa manso ya yantu” yangalozya nu ku yamu cilongano yonsi. Fwandi eluda wenga alamanyisya icilongano consi ukuti umwina nanti nkazi watasundwa. U mulandu ci? Paulo waswike ati: “Pakuti asyala yonsi yacelulwe” nu kukanacita imembu izipisye.

18. I vyani vino ya eluda yalinzile ukucita ndi cakuti uwacance aatatala wafisya imyaka 18 wacita uluyembu lwipisye? (Loliniko ni cikope.)

¹⁸ I vyani vino ya eluda yalinzile ukucita ndi cakuti uwacance aatatala wafisya imyaka 18 wacita uluyembu ulwipisye? Iumba lyakwe ya eluda yalapekanya ukuti ya eluda yaili yakatandalile uwacance wiyo pamwi na avyazi yakwe aina Klistu nanti aakamusunga. Ya eluda yaluzya avyazi ndi cakuti pali vino iyacita pakuti yazwe umwanao ukulapila. Ndi cakuti uwacance akuvwila ukusunda kwa avyazi nupya akulondesya ukusenuka, ya eluda yatalapekanya ukuti kuye komiti ya kukomaanya umwana wiyo na avyazi yakwe. Ya eluda yamanya ukuti Yeova wapeela avyazi umulimo wa kulungika ana yao. (Malan. 6:​6, 7; Mapi. 6:20; 22:6; Efes. 6:​2-4) Pa cisila, ya  eluda yalatandalila avyazi mu nsita pakuti yasininkizye ukuti avyazi yakwazwa umwanao. Nomba, nga ndi cakuti uwacance watwalilila ukucita iviipe nupya asikulonda ukusenuka? Ndi cakuti caya vivyo, komiti yakwe ya eluda ilakomaana nu wacance wiyo pamwi na avyazi yakwe Aina Klistu.

“YEOVA WAYA SANA NU KUTEMWA NU LUSE”

19. Uzye ya eluda yakaezya uli ukukolanya Yeova lino yakwazwa uwatacita uluyembu lwipisye?

¹⁹ Yeova akalonda ya eluda yacingilila icilongano uku yantu asilondela masunde yakwe. (Yako. 5:11) Ya eluda yakalonda nu kwazwa uwatacita uluyembu ukulapila. Nupya lino yakwazwa umwi, yakataila ukuti angasenuka. U mulandu ci? Pano yakalonda ukukolanya vino “Yeova waya sana nu kutemwa nu luse.” (Yako. 5:11) Lolini vino umutumwa Yoani walanganga ukutemwa uku ina na ya nkazi. Walemvile ukuti: “Mwe yana yatemwikwe, nkumulembela ivintu vii pakuti mutaacita uluyembu. Nupya ndi cakuti umwi wacita uluyembu, tukweti kaazwa uwaya pamwi na Tata, kuli kuti Yesu Klistu umulungami.”—1 Yoa. 2:1.

20. I vyani vino tulasambilila umu cipande cilondelilepo?

²⁰ Ica ulanda i cakuti insita zimwi Umwina Klistu angakana ukulapila. Nga caya vivyo, alinzile ukufumiziwa umu cilongano. I vyani vino ya eluda yalinzile ukucita ndi cakuti caya vivyo? Tulalanda pi lyasi lii umu cipande cilondelilepo.