1, 2. I ntazi ci zino aomvi yakwe Yeova yakakwata?

AOMVI yakwe Leza yonsi acisinka ukufuma pali Abeli ukufika na ndakai yalwisya sana. Umutumwa Paulo walembiile Aina Klistu Ayebulai ukuti mwemo “mwacuziwe mu vintu vingi lelo mutacimviwe mukulwisya kwinu” lino yalwisyanga pakuti Yeova ayatemwe nu kuyapaala. (Ayeb. 10:32-34) Paulo walinginye ukulwisya kuno Aina Klistu yakalwisya kuli yaya acimvyanyanga umu vyangalo vyaliko umu Giliki, wakwe ukusimula ulwilo, ulwete lwa kutamana ivinzamba, alino nu lwete lwa makofi. (Ayeb. 12:1, 4) Ndakai, tukasimula ulwilo lwa ku umi, nupya kwaya alwani akatulwisya, nu kutulenga ukuti tutaya ni nsansa ndakai alino nu kutulwisya pakuti tutakapokelele ivilambu ukunkoleelo.

² Nomba tukaalwa ulwete ulukome sana na Satana alino na antu aaya umu nsi ii iipisye. (Efes. 6:12) Fwandi caticicindama sana ukuti twalwisya pakuti tutacimviwa na antu amu nsi ii aakwata  “kwelenganya kwa ntumpu.” Ukwikako na masunde yao, mano ya untunze, alino nu kucita upulumusi, ukupeepa, ucakolwa alino nu kuomvya imilembo ikavulunganya uwongo. Nupya tulinzile ukwezya na maka ukulwisya lyonsi imisango iipe alino ni vintu ivingatutoovola.—2 Kol. 10:3-6; Kolo. 3:5-9.

3. Uzye Yeova akaomvya vyani pa kutusambilizya ivya kulwisya alwani itu?

³ Uzye tungakwanisya ukulwisya ivintu vivyo? Ee, nomba ndi cakuti tusikulwisya tutange tucimvye. Paulo waikolinye kuli kalwa wa lwete lwa makofi lino watiile: “Nemo nkoline wa muntu akacimvyanya mu makofi, wino asyasumba sile makofi yakwe mu muza.” (1 Kol. 9:26) Wakwe vino kalwa wa lwete lwa makofi akalwisya wino akulwa nawe, avino naswe tulinzile ukulwisya alwani itu. Yeova akatusambilizya ivya kulwa nupya akatwazwa lino tukulwa. Watupeela amasunde yano tulinzile ukukonka angatupeela umi aya muli Baibo. Nupya akatwazwa ukuomvya impapulo izikalanda pali Baibo, amalyasi akalandwa umu kulongana kwa cila mulungu, alino na pa maukongano anono na akalamba. Uzye mukuomvya vino mukusambilila? Ndi cakuti mwavilwa ukucita vivyo “mungaasumba sile makofi inu umu muza” ukwaula ukulwisya alwani inu na maka.

4. Tungacita uli pakuti imiyele ya nkota itatucimvya?

⁴ Alwani itu yangatulwisya lino tusikwenekela na lino itutoovoka, fwandi tulinzile ukuya acenjele insita yonsi. Baibo ikatusoka ukuti: “Mutacimviwa ni nkota, lelo cimvini inkota pa kucita visuma.” (Loma 12:21) Ukukomelezya ukwakuti “mutacimviwa ni nkota” kukulangilila ukuti tungacimvya imiyele ya nkota. Tungacita vivyo ndi cakuti tukulwisya. Ndi cakuti twatoovoka nu kuta ukulwisya Satana, imiyele ya mu nsi ii, nu ukukana malilika kwitu vingatucimvya. Mutalinzile ukuleka Satana amutiinya ukuti angamucimvya.—1 Pet. 5:9.

5. (a) I vyani vingatwazwa ukutwalilila ukulwisya pakuti Leza atupaale? (b) Aaweni alembwa muli Baibo yano tumasambililapo?

⁵ Yonsi akulonda ukucimvya, yatalinzile ukwilila umulandu uno yakulwisizya lino yakulwa. Pakuti Leza ayatemwe nupya ayapaale, yalinzile ukuombesya nu kutaila amazwi aya pa Ayebulai 11:6 aakati: “Wino wensi akaiza kuli Leza alinzile ataile ukuti Leza akuno waya nupya akalambula yao akamulondalonda.” Izwi lya Cigiliki ilyapiliulwa “akamulondalonda” likapiliula ukuombesya nupya ukukomapo. (Mili. 15:17) Amalembelo yakatunenako pa onsi na anaci alwisizye na maka nu kukomapo ukulonda mapaalo yakwe Yeova. Yakobo, Lakeli, Yosefu, na Paulo yakweti sana intazi izyayacuzizye mu mwenzo nu mu mwili, lelo yalangizye ukuti ukuzizimizya kukaleta mapaalo. Tungakolanya uli antu ya 4 alwisizye na maka?

6. I cani calenzile Yakobo ukuzizimizya, nupya walambwilwe uli? (Lolini cikope cakutandikilako.)

⁶ Yakobo walwisizye nupya wazizimizye pa mulandu wakuti watemilwe Yeova, wataizyanga pali vino Leza wamusambilizyanga, nupya wataile ukuti malayo yonsi yano Yeova walaya ukuti alapaala ana yakwe yalafikiliziwa. (Utan. 28:3, 4) Ali mulandu uno Yakobo lino wali mupipi nu kufisya imyaka 100 waombisye sana pakuti Leza amupaale, nupya calenzile nu kuti alwe nu mungeli uwizile aloleka kuli aliwe umu mwili wa untu. (Welengini Utandiko 32:24-28.) Uzye Yakobo wakweti amaka akulwisya nu kuzizimizya lino walwanga nu mungeli? Awe foo! Nomba walondesyanga  ukulwisya, nupya walanzile ukuti walondesyanga ukucimvya. Na cii calenzile ukuti apokelele icilambu pali vino wazizimizye. Fwandi izina lino wapeezilwe lya kuti Izlaeli lyamulinzile, pano (likapiliula ukuti “Walwile na Leza” nanti “Uwalwisizye Leza”). Yakobo wapokelile mapaalo akalamba yano naswe tukalonda ukukwata, kuli kuti kutemwikwa nu kupaalwa na Yeova.

7. (a) Iintazi ci ino Lakeli wakweti? (b) U mulandu ci uno watwalilile ukulwisya nu kwiza paalwa ukunkolelo?

⁷ Umuci wakwe Yakobo, Lakeli, walondesyanga ukulola kuno Yeova wali nu kufikilizya malayo yano walavile iya. Nomba kwali icacilinganyanga icitaali nu kucimviwa. Ataakweti ana. Insita iya, catazile sana ku muntu ndi cakuti asikukwata ana. Nomba icani cazwile Lakeli ukukwata amaka akuzizimizya intazi iyo iyatazile sana ino ataali nu kucitapo icili consi? Watwalilile ukuya nu utailo. Watwalilile ukulwisya, pano wapepanga cila nsita. Yeova uvwile kulenga kwakwe Lakeli, nupya Yeova wamupaziile. Fwandi tunguvwikisya umulandu uno insita imwi Lakeli walilile ukuti: “Nacimvya ulwi wane wa maka wapatali.”—Utan. 30:8, 20-24.

8. Iintazi ci zitale zino Yosefu wakweti, nupya umulandu ci uno tungasambilililako kuli aliwe?

⁸ Ukwaula nu kutwisika vino Yakobo na Lakeli yacisile vifwile ali vino vyalenzile Yosefu ukumanya ivyakucita ndi weziwa. Lino Yosefu wali ni myaka 17, umi wakwe wasenwike. Aina yakwe yamukazizye umu uzya pa mulandu wakuti yamuzuwilanga. Nupya wazizimizye lino yamwingizye umu cifungo pa mulandu nu lufyengo. (Utan. 37:23-28; 39:7-9, 20-21) Nanti ciye vii Yosefu atatoovwike nanti ukusoka icakuti cimulenge ukuti alonda ukulandula. Lelo wisile sana amano nu mwenzo kukuya na ucuza usuma na Yeova. (Levi 19:18; Loma 12:17-21) Vino Yosefu wacisile vingatwazwa. Nanti icakuti twali sana ni ntazi lino twali ance nanti ivikutucitikila pa nsita kwene iyo vyaloleka ukuti pasi vino tungacita pakuti tucimvye, tulinzile ukutwalilila ukulwisya nu kuzizimizya. Tulinzile ukutaila ukuti Yeova alatupaala ndi twacita vivyo.—Welengini Utandiko 39:21-23.

9. I vyani vino tulinzile ukucita ukukolanya Yakobo, Lakeli, alino na Yosefu ndi cakuti tukulonda Yeova atupaale?

⁹ Elenganyini pali vino vikumucitikila ndakai ivingaya uwezyo. Limwi ulufyengo, akapatulula, nanti ukupumya. Nanti limwi yamwi yamusombezya, nanti ukumuzuwila. Mwaiusya ivyalenzile Yakobo, Lakeli na Yosefu ukutwalilila ukuombela Yeova nu luzango pakuti mwatwalilila ukulwisya. Leza wayakomizye nu kuyapaala pano yatwalilile ukulanga ukuti yataizyanga pali vino wayasambilizyanga. Nupya yatwalilile ukulwisya nu kucita ivintu ukulingana na vino yapepelanga. Tuli ukumpela ya kusila kwa nsi ii ipe, fwandi ali cino tulinzile ukutwalilila ukuya nu utailo ukome mu vintu vino Leza watulaya. Uzye mukalondesya ukutemwikwa na Yeova nu kutwalilila ukulwisya pakuti amutemwe?

10, 11. (a) U mulandu ci uno tulinzile ukulwisya pakuti tukapokelele mapaalo yakwe Leza? (b) I vyani vingatwazwa ukupingulapo ningo pa vintu nu kucimvya ivintu ivingatutoovola nu kutulesya ukuombela Yeova?

¹⁰ I vintu ci vimwi ivingatulenga twalwisya pakuti tukapokelele mapaalo yakwe Leza? Icintu conga cino antu aingi yakalwisyanya naco uutonte wa mwili. Yamwi yakalwisya sana pakuti sile yatemwe umulimo wa ukusimikila. Limwi namwe mukalwisya sana nu kuzizimizya pamulandu wakuti mukalwalilila  nanti mwazukilwa. Yamwi nayo yakalwisyanya ni ntazi yakwelela umwi ndi wayaluvyanya. Nanti icakuti twaombela Yeova pa myaka iingi, swensi kwene tulinzile ukulwisya icili consi icingatulenga tute ukuombela ningo Leza, aakalambula aomvi yakwe acisinka.

¹¹ Ukuya kwene citanguka ukupingulapo ningo ivya kucita nu kucita ivintu vino umwina Klistu alinzile ukucita. Sanasana ndi cakuti umwenzo ulwalisye ukutunena ukucita vyuze. (Yele. 17:9) Ndi cakuti ilingi avino cikaya, mwapepa kuli Yeova nu kulenga umupasi wakwe uwa muzilo. Mwapepa, lyene umupasi wa muzilo ulamupeela amaka aalamwazwa ukulondela ivintu vino mumanyile ukuti ali visuma ukucita, nupya ndi mwacita vivyo Yeova alamupaala. Mwacita ivintu ukulingana na mapepo yano mukapepa. Mwaezya lyonsi ukuwelenga iciputulwa cimwi muli Baibo cila wanda, nupya mwapatulako insita iyakuisambilizya Baibo mweineco alino nu kukwata amapepo ya lupwa.—Welengini Masamu 119:32.

12, 13. Uzye Aina Klistu yaili yazwiliziwe uli ukuta ukulondesya ukucita iviipe?

¹² Kwaya aina na ya nkazi aingi sana yano Baibo, umupasi wa muzilo, alino ni mpapulo zya Ina Klistu vyazwa ukulwisya intanzi zizyo. Uwacance umwi wawelenzile icipande icaali muli Loleni! uwa mu cizungu wakwe December 8, 2003 icatangi “How Can You Resist Wrong Desires?” Wacisile uli pa cisila ca kuwelenga? Watiile: “Nalwisyanyanga sana nu wavya wakuta ukwelenganya  viipe. Nomba lino nawelenzile icipande cii nazanyile ukuti ‘antu aingi yakalwisyanya ni ntazi iyo ikome’ calenzile imanye ukuti fwandi naya umwi uvi. Namanyile ukuti ntaya nenga.” Nupya icipande cimwi (“Alternative Life-Styles—Does God Approve?”) icaali muli Loleni! wakwe October 8, 2003 camwazwile. Wazanyile ukuti kuli yamwi, ulwi uu wali kwati “munga mu mwili.” (2 Kol. 12:7) Nomba lino yatwalilile ukulwisya pakuti yaye ni miyele isuma, yatailanga ukuti yali nu kwiza pokelela amapaalo ukunkoleelo. Watiile: “Pa mulandu wakwe cii, nkaelenganya ukuti cila wanda ningaya uwa cisinka. Nkataizya sana Yeova pa kuomvya iuvi lyakwe kukutwazwa ukuzizimizya cila wanda umu nsi ii iipe.”

¹³ Uvwini nupya vyacitikile nkazi umwi uwa ku United States. Walemvile ati: “Nkulonda ukutaizya pali vino tukasambiliziwa ivikulondekwa pa nsita ilinge. Ilingi nkauvwa ngati ivipande vii yakalembela nene. Pa myaka iingi nkalwisyanya ni ntazi ya kulondesya ukucita vino Yeova wapata. Insita zimwi nkalonda ukuta ukulwisya. Namanya ukuti Yeova waya nu luse nupya akaelela, nomba pa mulandu wakuti nakwata intazi ii nupya ntapata imisango yane, nkayuvwa ukuti atanga angazwe. Intanzi ii yancuzya pa myaka iingi. . . . Pa cisila ca kuwelenga icipande cakuti ‘Bushe Mwalikwata “Umutima wa Kwishiba” Yehova?’ mu Lupungu lwakwe March 15, 2013, nuvwile ukuti Yeova akulonda ukungazwa.”

14. (a) Uzye Paulo wamanyilepo vyani pa kulwisyanya ni misango imwi? (b) Tungacita uli pakuti tucimvye intazi ino tukakwata pa mulandu nu kukanamalilika?

¹⁴ Welengini Loma 7:21-25. Paulo wamanyile vino catala ukulwisya ukuta imisango imwi ino tukalondesya ukucita pa mulandu nu kukanamalilika. Nomba, wataile ukuti angacimvya intazi iyo ndi cakuti akupepa nu kutaila Yeova alino nu kutaila umu mfwa yakwe Yesu. Nga swemo? Naswe kwene lino tukulwisyanya ni ntazi iyo tungacimvya. Tungacimvya uli? Ndi cakuti tukukolanya Paulo, tukutaila sana Yeova nupya tusikuitaila sweineco alino tukutaila nu mu mfwa yakwe Yesu tulacimvya.

15. Uzye ipepo lingatwazwa uli ukutwalilila ukuya nu utailo ukome alino nu kuzizimizya?

¹⁵ Kukaya insita zimwi zino Leza akazumilizya ivintu vimwi ukutucitikila pakuti tulange vino tungacita pa mulandu umwi. Nga ndi cakuti limwi twalwala nanti lupwa witu aliwensi walwala nanti yatufyenga, tungacita uli? Tungalanga ukuti twataila sana Yeova ndi cakuti tukumulenga lyonsi ukuti atupeele amaka akutwalilila ukuzizimizya nu kuya ni nsansa alino nu kutwalilila ukuombela Leza. (Filipi 4:13) Ivyacitikila antu aingi aaliko umu nsita yakwe Paulo na andakai kwene, vikalanga ukuti ipepo lingatwazwa ukukwata sana amaka nu kutwalilila ukuzizimizya nu utailo.

16, 17. I vyani vino mukulonda mwacita pakuti mwalwisya?

¹⁶ Ciwa angatemwa ndi cakuti walola mwatoovoka nu kuta ukulwisya. Lyonsi mwalondesya ukuti “musolole visuma.” (1 Tesa. 5:21) Manyini ukuti mungacimvya lino mukulwisyanya na Satana, antu aya umu nsi ii ipe, alino ni vintu vino tukalondesya ukucita pa mulandu wakuti tutamalilika. Mungacita vivyo ndi cakuti mwataila sana ukuti Leza wakwata amaka akumukomya.—2 Kol. 4:7-9; Gala. 6:9.

¹⁷ Mwaezya na maka lyonsi ukutwalilila ukulwisya alino nu kuzizimizya. Mwataila ukuti Yeova ‘alamupongolwela upolelelo nyanya wakwe cimwi.’—Malaki 3:10.