CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 38
Mwaomvya Ningo Insita Lino Kuli Umutende
“Apa myaka ivule, kutatazile kuye izya nkondo pamulandu wakuti, a [Yeova] uwalenzile uwikazi wakwe uye zii, ku matwi cele.”—2 MILA 14:6.
LWIMBO NA. 60 Alino Yalapusuka
VINO TUMASAMBILILAPO *
1. A lilaci lino cingatala ukuombela Yeova?
UZYE mukwelenganya ukuti a lilaci lino cingamutalila ukuombela Yeova? Uzye a lilyo lino mukweti intazi nanti lino mutakweti intazi? Nga twakwata sana intazi, cikatwangukila ukutaila Yeova. Nomba tukacita uli ndi cakuti tuli nu mutende? Uzye insita zimwi tukailila ukuti tulinzile ukuombela Leza? Yeova wanenyile Aina Izlaeli ukuti ivya musango uu vingayacitikila.—Malan. 6:10-12.
Umwene Asa wezizye na maka ukulwisya ukupepa kwa ufi (Lolini palaglafu 2) *
2. I vyani vino Umwene Asa wacisile?
2 Tungakolanya Umwene Asa uwaomvizye ningo insita nu kutaila sana Yeova. Waombiile Yeova lino ivintu vyatazile na lino vyali ningo. Manda yonsi aumi wakwe, Asa watwalilile “kuya uwacumi” kuli Yeova. (1 Yamw. 15:14) Asa walangilile ukuti waombiile Yeova nu mwenzo onsi lino ononyile ukupepa kwa ufi konsi umu Yuda. Baibo ikati, “watandike ukutamola utuvuwa twa inamasi tuno yakuuzile nga ni ncende zya kupepela penepo. Fwandi waongolwile ivipilala vyamuzilo nu kuputola vimanyililo vyakwe Asyela.” (2 Mila. 14:3, 5) Wafumizye na nyinakulu Maaka pali unamwene. U mulandu ci? Pano wakomelezyanga antu ukupepa kaluwi.—1 Yamw. 15:11-13.
3. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?
3 Asa atononyile sile ukupepa kwa ufi. Wazwilizye na antu ukutandika ukupepa Yeova nupya. Yeova walenzile Asa na Ina Izlaeli ukukwata umutende. * Pa myaka 10 lino Asa wateekanga “impanga yali cele.” (2 Mila. 14:1, 4, 6) Umu cipande cii tumalanda pali vino Asa wacisile pa nsita ino kwali umutende. Lyene tumalanda na pali vino Aina Klistu akutandikilako yacisile aakolinye Asa ukuomvya ningo insita lino kwali umutende. Lyene tumaasuka ni iuzyo lii: Ndi cakuti mukaikala umu mpanga muno uteeko ukazumulizya ya Nte Yakwe Yeova ukupepa ukwaula icimvulunganya, mungaomvya uli insita iyo?
VINO ASA WAOMVIZYE NINGO INSITA LINO KWALI UMUTENDE
4. Kulingana ni lembelo lyakwe 2 Milandu 14:2, 6, 7, uzye Asa waomvizye uli insita lino kwali umutende?
4 Welengini 2 Milandu 14:2, 6, 7. Asa wanenyile antu ukuti Yeova u walenzile “uwikazi [wao] uye zii, ku matwi cele.” Asa atelenginye ukuti insita iya lino kwali umutende yali insita ya kwikala sile. Lelo watandike ukukuula imisumba, malinga, vipilala ni mpongolo. Wanenyile antu ya mu Yuda ukuti: “Sweswe twateeka impanga.” Uzye walozizye mwi? Walozizye umukuti antu yakweti untungwa mu mpanga ino Leza wayapeezile nupya kutaali mulwani aliwensi uwali nu kuyalesya ukutandala nu kukuula. Wakomelizye antu kuomvya ningo insita lino kwali umutende.
5. U mulandu ci uno Asa wakomelezezyanga asilika yakwe?
5 Asa waomvizye insita ii uku kukomya asilika yakwe. (2 Mila. 14:8) Uzye vino wacisile vyalangilile ukuti atataile Yeova? Awe. Asa wamanyile ukuti vino wali umwene, wali u mulimo wakwe ukupekanyizizya antu uku ntazi izyali nu kwiza uku nkoleelo. Asa wamanyile ukuti umutende utali nu kutwalilila manda pe umu Yuda, nupya vivyo kwene i vyacitike.
VINO AINA KLISTU YA KUTANDIKILAKO YACISILE LINO IKALANGA UMUTENDE
6. Uzye Aina Klistu ya kutandikilako yaomvizye uli insita lino kwali umutende?
6 Nanti icakuti ilingi Aina Klistu ya kutandikilako yayazunyanga, kwayanga ni nsita lino ikalanga umutende. Uzye asambi yaomvyanga uli insita zizyo? Aonsi na anaci yaa autailo yasimikilanga ilandwe lisuma ukwaula ukuta. Ivyalembwa umwi buku lya Milimo vikalanda ukuti yatwalilile ukutiina Yeova. Yatwalilile ukusimikila ilandwe lisuma, ni cacitike i cakuti yatwalilile ukuvulilako. Ukwaula nu kutwisika Yeova wayapaazile pa mulandu na vino yali acincile umu mulimo wa nsita yonsi pa nsita ino kwali umutende.—Mili. 9:26-31.
7-8. I vyani vino Paulo na yauze yacisile lino yakweti isyuko lya kusimikila? Londololini.
7 Aina Klistu akutandikilako yasimikilanga insita yonsi ino yakwata. Pa nsita imwi, lino Paulo waweni ukuti angasimikila antu aingi umu Efeso, wikazile umu musumba kwene uwa nu kutandika ukusimikila.—1 Kol. 16:8, 9.
8 Pa nsita yuze umu 49 C.E. Paulo na Ina Klistu yauze yasimikiile antu aingi lino atumwa na ikolo amu Yelusalemu yapingulanga pa mulandu uwakatwike pa kusilamulwa. (Mili. 15:23-29) Pa cisila lino Paulo na yauze yanena ivilongano pali vino yapingwilepo, yonsi yaombisye ukusimikila ilandwe lisuma pa “mazwi ya Mwene [Yeova].” (Mili. 15:30-35) I vyani vyacitiike? Baibo ikalanda ukuti, “amauvi yakomeleka mu utailo, yavulilako cila wanda.”—Mili. 16:4, 5.
VINO TUNGAOMVYA INSITA YA MUTENDE NDAKAI
9. Uzye ivintu vyaya uli umu mpanga izingi ndakai, nupya iuzyo ci lino tungayuzya sweineco?
9 Umu mpanga izinga ndakai, tukasimikila ukwaula ukutukanya. Uzye namwe umu mpanga inu avino caya? Nga avino caya muyuzye mweineco muti, ‘Uzye kaomvya uli insita ndakai?’ Amanda ya kusyalikizya yakupita uku antu yakwe Yeova pano yakwika sana amano uku mulimo ucindame uwa kusimikila nu kusambilizya ukucila vino cali mpiti. (Mako 13:10) Kwaya ivintu ivingi vino tungaomba umu mulimo uu.
Aingi yaya nu luzango pa mulandu nu kusimikila antu yauze umu mpanga zyuze nanti ukusimikila yayo aakavwanga ululimi luze (Lolini mapalaglafu 10-12) *
10. Uzye ilembelo lyakwe 2 Timoti 4:2 likatukomelezya ukucita cani?
10 Uzye mungaomvya uli ningo insita ya mutende? (Welengini 2 Timoti 4:2.) Elenganyinipo sana ndi cakuti mwemo nanti lupwa winu umwi angasenulako imiombele yakwe pakuti aombesya umu mulimo wa kusimikila nanti sile ukuombako upainiya. Insita ii asi ya kulonganika ivyuma nanti ivikwatwa pano ivintu vino twakwata tutalapusuka navyo lino kulaya ucuzi ukulu cuze.—Mapi. 11:4; Mate. 6:31-33; 1 Yoa. 2:15-17.
11. I vyani vino yamwi yacita pakuti yazwe antu aingi ukuvwa ilandwe lisuma?
11 Ya kasimikila aingi yasambilila ululimi luze pakuti yazwe yauze ukusambilila pali Yeova. Iuvi lyakwe Leza lyatupeela iviombelo ivingi ivya kutwazwa umu mulimo wa kusimikila umu ndimi izipusanepusane. Umu 2010, impapulo zyali umu ndimi umupipi na 500. Nomba ndakai, impapulo zyaya umu ndimi ukucila pali 1,000!
12. I vyani vikacitika ndi cakuti antu yuvwa ilandwe lya Wene umu lulimi lwao? Langililini.
12 Uzye antu yakauvwa uli ukusambilila pali Yeova umu lulimi lwao? Elenganyini pali vino nkazi umwi waipakizye ukongano wa citungu uwayelile umu Memphis, Tennessee, ku U.S.A. Ukongano uu wayelile umu Cikinyarwanda ululimi luno yakavwanga sana uku Rwanda, ku Congo (Kinshasa), nu ku Uganda. Pa cisila ca ukongano uu, nkazi akavwanga Icikinyarwanda watiile: “Uu ali ukongano wa kutandikilako ukuvwikisya ivyeo vyonsi pa kulongana ukufuma pano nakukiile uku United States imyaka 17 iyapita.” Ci cikulangilila sile paswe ukuti ivyeo ivyali umu lulimi lwakwe vyafisile sana nkazi wii pa mwenzo. Ndi cakuti mungakwanisya, uzye mutange musambilileko ululimi luze pakuti mwazweko yauze aya umu cifulo cinu aakavwanga ululimi lulo? Uzye mwemo cingaomba ukucita vii pa mulandu wakuti umu cifulo cinu ica kusimikilamo mwaya antu yamwi aatemwa ukuvwanga ululimi luze? Mulaya sana nu luzango pa mulandu nu kuombesya kwinu.
13. Uzye aina ya ku Russia yaomvizye uli insita lino yakweti untungwa?
13 Asi aina itu yonsi aakwata untungwa wa kusimikila. Insita zimwi amu uteeko yangikako iviindo ivingalenga umulimo wa kusimikila utaombwa ningo. Elenganyini pali vino vikucitikila aina itu uku Russia. Pa myaka iingi yayacuzyanga, nomba umu Maaci umu 1991 uteeko wayapeezile untungwa wa kupepa. Pa nsita iya umu Russia mwali ya kasimikila ya Wene 16,000. Pa cisila ca myaka 20 ya kasimikila izile iyavula ukucila pali 160,000. Cii cikulangilila sile ukuti Aina Klistu yaomvizye ningo insita lino yakweti untungwa wa kusimikila. Insita ii itatwalilile. Nomba nanti icakuti ivintu vyasenuka umu mpanga iya yatwalilila ukuya acincile umu mulimo wakwe Yeova. Yatwalilila ukwezya na maka ukucita ivili vyonsi pakuti yamuombele.
UMUTENDE UTALATWALILILA UKUYAKO
Pa cisila lino Umwene Asa wapepa, Yeova walenzile Ayuda ukucimvya iumba lya yasilika (Lolini mapalaglafu 14-15)
14-15. Uzye Yeova waomvizye uli amaka yakwe ukwazwilizya Asa?
14 Umu manda yakwe Asa insita ya mutende izile isila. Asilika aingi ukucila pali 1 milyoni izile ukufuma uku Etiopia. Intunguluzi yao Zela, wasininkizye ukuti wene na asilika yakwe yali nu kucimvya impanga ya Yuda. Nomba nanti ciye vivyo Umwene Asa atatiinyile pa mulandu na vino asilika yavuzile, wene wataile sile Yeova Leza wakwe. Asa wapefile ukuti: “We [Yeova], Leza witu, si ule utwazwe, pasi pano amuli wewe sile muno tusintilile amaka. Umwi zina lyako amuno twatitwizila apakulwisya iumba lya vita lilyo ilikalamba.”—2 Mila. 14:11.
15 Asilika yakwe Asa yali anono pano ingilanga maila yaili umu asilika Aina Etiopia nomba Asa wamanyile ukuti Yeova wakweti amaka nupya wali nu kwazwa antu Yakwe. Nupya Yeova wazwilizye antu yakwe pano yacimvizye Aina Etiopia.—2 Mila. 14:8-13.
16. Uzye twamanya uli ukuti umutende utalatwalilila?
16 Tutamanya ivilatucitikila uku nkoleelo, nomba twamanya ukuti umutende uno antu yakwe Yeova yakwata ndakai utalatwalilila. Iusyini ukuti Yesu wasowile ukuti umu manda akusyalikizya asambi yakwe antu “amu nko zyonsi” yalayapata. (Mate. 24:9) Vivyo kwene avino nu mutumwa Paulo walemvile, watiile: “Muntu wensi wakwe Klistu wino akalonda kwikala umi wakucita vyawololoke pa manso yakwe Leza wene alazunyiwa.” (2 Tim. 3:12) Satana ali nu “ukali cuze” nupya cisi canguke ukukana matunko yakwe.—Umbw. 12:12.
17. U mu nzila ci muno limwi utailo witu ungeziwa?
17 Likwene sile, swensi kwene twasya tuce tweziwe. Kulaya “ucuzi ukulu cuze uno utatala wayako ukufuma pano insi yatandikiile ukufika na ndakai.” (Mate. 24:21, NWT.) Limwi pa nsita iyo, amu lupwa yalatukatukila nupya limwi amu uteeko yalalesya umulimo witu. (Mate. 10:35, 36) Uzye swensi cila muntu tulakolanya Asa nu kutaila ukuti Yeova alatwazwa nu kutucingilila?
18. Ukulingana na Ayebulai 10:38, 39, i cani cilatwazwa ukuipekanyizizya limwi lino umutende utatala wasila?
18 Yeova akutupekanyizizya limwi ndakai pakuti utailo witu ukome. Akuomvya muomvi mutailwe uwa mano ukutupeela “ivyakulya” pa nsita ilinge pakuti tutwalilile ukuya akome. (Mate. 24:45) Nomba swensi tulinzile ukwezya na maka ukuombesya pakuti tuye nu utailo ukome muli Yeova.—Welengini Ayebulai 10:38, 39.
19-20. Pa cisila ca kubelenga 1 Milandu 28:9, a mauzyo ci yano tulinzile ukuyuzya sweineco, nupya u mulandu ci uno tulinzile ukuyuzizya?
19 Wakwe vino Umwene Asa wacisile, naswe kwene tulinzile ukulonda Yeova. (2 Mila. 14:4; 15:1, 2) Twatandike ukulonda Yeova lino twamumanyile nu kubatiziwa. Tukaezya na maka yonsi pakuti tutwalilile ukutemwa sana Yeova. Pakuti tumanye ndi cakuti tukutwalilila ukutemwa Yeova, tulinzile ukuyuzya sweineco tuti: ‘Uzye nkaya lyonsi umu kulongana?’ Pa kulongana, tukasambilila ivya kutwalilila ukuombela Yeova nu kukomeleziwa na ina na ya nkazi. (Mate. 11:28) Limwi tungayuzya nu kuti: ‘Uzye nkaisambilizya Baibo lyonsi? Nga mukaikala pamwi nu lupwa lwinu, uzye mukakwata ukupepa kwa lupwa cila mulungu? Nanti ndi cakuti mukaikala mwenga, uzye mukasyako insita ya kupepa kwa lupwa kwati muli pamwi nu lupwa? Nupya, uzye mukaezya na maka ukuombako umulimo wa kusimikila nu kusambilizya yauze?’
20 U mulandu ci uno tulinzile ukuyuzizya mauzyo yayo? Baibo ikatunena ukuti Yeova akaceceta amalenganyo itu ni vyaya umu myenzo itu, fwandi naswe kwene avino tulinzile ukucita. (Welengini 1 Milandu 28:9.) Ndi cakuti twalola ukuti tulinzile ukusenuka muli vimwi vino tukulonda ukucita, imiyele itu nanti imyelenganyizizye itu, tulinzile ukulenga Yeova ukuti atwazwe ukusenuka umu vintu vivyo. Ikwene ali nsita ya kuipekanyizizya limwi uku mezyo ali nu kwiza uku nkoleelo. Mutaleka icili consi camulesya ukuomvya ningo insita lino kuli umutende!
LWIMBO NA. 62 Lwimbo Ulupya
^ pala. 5 Uzye mukaikala umu mpanga muno mukapepa Yeova ukwaula icimvulunganya? Nga avino cili mukaomvya uli insita iyo lino kuli umutende? Cipande cii, cimamwazwa ukumanya vino mungacita pakuti mwakolanya umwene wa Ayuda Asa alino na Ina Klistu akutandikilako. Yaomvyanga ningo insita lino ikalanga umutende umu mpanga zyao.
^ pala. 3 IZWI ILYATILILONDOLOLWA: Izwi lyakuti “umutende” lisikulozya sile pa nsita ino kusi inkondo. Izwi lya Ciyebulai lingalozya nu ku umi usuma, kucingililwa ni nsansa.
^ pala. 57 ULONDOLOZI WA CIKOPE: Umwene Asa wafumizye nyinakulu pali unamwene pano wakomelezyanga antu ukupepa kaluwi. Antu yakwe Asa acisinka yalondelanga vino wacitanga nu konona iviluwi.
^ pala. 59 ULONDOLOZI WA CIKOPE: Atwalane acincile yakwangupazya uwikazi pakuti yaye umu kuombela ukukalondekwa ya kasimikila aingi
