1. U mulimo ci uno Petulo waomvile lino wali umupipi nu kufwa?

 UMUTUMWA Petulo wamanyile ukuti wali umupipi nu kufwa. Waombiile Yeova na ucisinka pa myaka iingi, waombile pamwi na Yesu ukusimikila nu kupanga asambi, nupya waomvileko nu mwi umba ilikatungulula. Nomba ii itaali ali milimo sile ino Petulo waomvile. Muli ya 62-64 C.E., Yeova wamuomvizye ukulemba amakalata yaili, kuli kuti ibuku lyakwe 1 na 2 Petulo. Wamanyile ukuti amakalata yaa yali nu kwazwa Aina Klistu pa cisila ca mfwa yakwe.—2 Pet. 1:12-15.

2. U mulandu ci uno amakalata yano Petulo walemvile yacindamila?

² Petulo walemvile makalata yaa lino Aina Klistu yauze yali na “mezyo apusanepusane.” (1 Pet. 1:6) Antu yamwi yatandiike ukuleta ivisambilizyo vya ufi ni miyele ipe umu cilongano ca Ina Klistu. (2 Pet. 2:1, 2, 14) Aina Klistu aikalanga umu Yelusalemu yali nu kukwata intazi pa mulandu ni “impela ya vintu” kuli kuti ukononwa kwa musumba alino na asilika Aina Loma ukupoka uwene wa ya Yuda. (1 Pet. 4:7) Ukwaula nu kutwisika, amakalata yano Petulo walemvile yazwile Aina Klistu ukulola vino yali nu kucita pakuti yazizimizye intazi zino yakweti na zino yali nu kukwata uku nkoleelo. b

3. U mulandu ci uno tulinzile ukusambilila pa makalata yano Petulo walemvile?

³ Nanti cakuti Petulo walembiile Aina Klistu yakutandikilako  amakalata yaa, Yeova walesile ukuti yalembwe muli Baibo. Naswe kwene tukasambililako vimwi uku makalata yano walemvile. (Loma 15:4) Pa mulandu wakuti tukwikala umu nsi umwaya antu akwata imiyele ipe, naswe kwene tukakwata intazi izikalenga catutalila sana ukutwalilila ukuombela Yeova. Likwene sile, kuli nu kuya ucuzi ukalamba, uulacila na pali uno waliko umu nsita ya ya Yuda. Tukazana amasambililo yaili acindame umu makalata yano Petulo walemvile. Ivyeo ivyayamo vingatwazwa ukutwalilila ukuloleela uwanda wakwe Yeova, ukukanatiina antu, alino nu kutwalilila ukuya nu kutemwa. Makalata yaa yangazwa aina na ya nkazi ukulacita ivintu ivingalenga icilongano ukuya icikome.

4. Wakwe vino 2 Petulo 3:3, 4 ikalangilila, i vyani ivingalenga utailo witu ukutonta?

⁴ Tukaikala na antu atataila amasesemo amuli Baibo. Aakakanya yangatuseka pa mulandu wakuti tukasimikila antu pa mpelelekezyo ya nsi ii pa myaka ingi. Antu yamwi yakalanda ukuti impelelekezyo italatala iize. (Belengini 2 Petulo 3:3, 4.) Ndi cakuti tuvwa vii kuli yano tukasimikilako, yano tukaomba nayo, alino na ya lupwa utailo witu ungatonta. Petulo walondolwile ivingatwazwa.

5. I vyani ivilatwazwa ukutwalilila ukuya ateekele lino tukuloleela impelelekezyo ya nsi ii? (2 Petulo 3:8, 9)

⁵ Antu yamwi yangalola ukuti Yeova akulengela ukuleta impelelekezyo ya nsi. Amazwi yano Petulo walemvile yakatwazwa ukulaiusya ukuti vino Yeova akalola ivintu vyapusana na vino tukavilola. (Belengini 2 Petulo 3:8, 9.) Imyaka 1,000 kuli Yeova yaya wa wanda onga. Yeova wateekela nupya asilonda umuntu nanti awenga ukononeka. Nomba lino uwanda wakwe ulafika, insi ii ilononwa. Fwandi isyuko sana ukuomvya insita ii iyatisyalako uku kusimikila antu yonsi umu nsi.

6. Tungacita uli pakuti twatwalilila “kwelenganya sana” pa wanda wakwe Yeova? (2 Petulo 3:11, 12)

⁶ Petulo watunenyile ‘ukulaelenganya sana’ pa kuyapo kwa wanda wakwe Yeova. (Belengini 2 Petulo 3:11, 12.) Tungacita uli vivyo? Cila wanda twaezya ukwelenganya pali vino umi ulazipa umu nsi ipya. Elenganyini ukuti mu kupeema umuza usuma, mukulya ivyakulya ivisuma nupya mukuzengela ya lupwa ni vyuza alino nu kusambilizya antu aliko mpiti apa masesemo amuli Baibo afikiliziwa. Ukwelenganya pa vintu vii kulamwazwa ukuteeka umwenzo lino mu kuloleela ukuti ivintu vii vikacitike nu kumanya ukuti tukwikala umu manda akusyalilizya. Nga “mwamanyila limwi ivintu vii” cilalenga ukuti mutaca muponge ni visambilizyo vya ufi.—2 Pet. 3:17.

7. Uzye ukutiina antu kungatukuma uli?

⁷ Ukwelenganya sana pa wanda wakwe Yeova, kukalenga twanenako yauze ilyasi lisuma. Nomba insita zimwi tungauvwa intete zya kucita vivyo. U mulandu ci? Pano tungaika mano kuli vino antu yamaelenganya nanti ukucita. Vikwene avino cali kuli Petulo. Usiku apa wanda uno Yesu wali nu kufwa, Petulo uvwile intete izyakulanda ukuti wali umusambi wakwe Yesu nupya pa wanda kwene uu Petulo wakanyile Yesu imiku itatu. (Mate. 26:69-75) Apa cisila, umutumwa wii wizile alanda ukuti: “Mutatiina ivintu vino yakatiina, nanti ukusakamala.” (1 Pet. 3:14) Amazwi yakwe Petulo yangatwazwa ukucimvya intazi ya kutiina antu.

8. I vyani ivingatwazwa ukuta ukutiina antu? (1 Petulo 3:15)

 ⁸ I cani icingamwazwa ukuta ukutiina antu? Petulo watunenyile ukuti: “Mwacindika Klistu Umwene umu myenzo inu.” (Belengini 1 Petulo 3:15.) Lyonsi mulinzile ukulaiusya ukuti Yesu Klistu u Mwene witu nupya wakwata amaka. Ndi cakuti muvwa intete lino mwakwata isyuko ilya kusimikila umwi ilyasi ilisuma, mwaelenganya pali Yesu Umwene witu. Mwaelenganya ukuti ali ukwi yulu akuteeka ala watazingulukwa na ya malaika aingi. Mwaiusya ukuti wapeelwa “amaka yonsi umwi yulu na pano nsi” nupya mwaiusya nu kuti wamulaya ukuti “namayanga namwe amanda yonsi ukufika nu ku mpelelekezyo ya nsi.” (Mate. 28:18-20) Petulo watucelwile ukuti “lyonsi mwaya aipekanye” ukucingilila vino mwazumilamo. Uzye mungatemwa ukusimikila uku sukulu, uku ncito, nanti uku ncende zyuze sile? Mwaelenganyizizya limwi lino mungatemwa ukuomba, nu kupekanyizizya limwi vino mumalanda. Mwapepa kuli Yeova nu kutaila ukuti alamwazwa ukuta ukutiina antu.—Mili. 4:29.

9. Uzye pa nsita imwi Petulo wafizilwe uli ukulanga ukutemwa? (Loliniko ni cikope.)

⁹ Petulo wasambilile ivya kulanga ukutemwa. Apano wali lino Yesu walandanga ukuti: “Nkumupeela isunde lipya ilyakuti mwatemwana;  wakwe vino namutemwa, avino namwe kwene mwatemwana.” (Yoa. 13:34) Asi mulandu na vivyo, Petulo watiinyile Aina Klistu aali Ayuda nupya watiile ukulila pamwi na Aina Klistu aatali Ayuda. Umutumwa Paulo walanzile ukuti vino Petulo wacisile waali usomvi. (Gala. 2:11-14) Petulo wazumile ukusunda kuu nupya wasambilileko. Umu makalata yonsi yoili yano walemvile, walanzile sana pali vino tulinzile ukulalanga ukutemwa uku ina na ya nkazi asi ukulayuvwa sile ukuti twayatemwa.

10. I vyani ivikatwazwa ‘ukutemwa aina ukwaula usomvi’? Londololini. (1 Petulo 1:22)

¹⁰ Petulo walanzile ukuti “mwatemwa aina ukwaula usomvi.” (Belengini 1 Petulo 1:22.) Tungacita vivyo ndi cakuti ‘tukuvwila icumi.’ Umu cumi cii mwaya ni cisambilizyo icakuti “Leza atakwata kapaatulula.” (Mili. 10:34, 35) Tutanga tulondele isunde lyakwe Yesu ilya kutemwana ndi cakuti tukutemwa yamwi umu cilongano yamwi foo. Kwene, limwi tungayuvwa ukupalamisya kuli yamwi, wakwe vino cali kuli Yesu. (Yoa. 13:23; 20:2) Lelo Petulo watwiwisyeko ukuti ‘twatemwa aina yonsi’ kuli kuti ukuyatemwa wakwe vino twatemwana umu lupwa.—1 Pet. 2:17.

11. Uzye cikapiliula cani “ukutemwana sana nu mwenzo onsi”?

¹¹ Petulo watunenyile ukuti tulinzile “ukutemwana sana nu mwenzo onsi.” Paa Petulo walandanga ukuti tulinzile ukutemwana sana na lino icitala ukucita vivyo. Wakwe, nga ndi cakuti umwina watusosya umu nzila imwi? Pa kutandika limwi tungalonda ukuswilizya uyi pa uyi ukucila ukulanga ukutemwa. Lelo Petulo wasambilile kuli Yesu ukuti ukucita vii kusizanzya Leza. (Yoa. 18:10, 11) Petulo walemvile ukuti: “Mutawezezya uyi pa uyi nanti intusi pa ntusi. Lelo mwapaala aakamucitila iviipe.” (1 Pet. 3:9) Mwaleka ukutemwa kwamulenga ukulanga icikuku nu ku yantu aakamisosya.

12. (a) I vyani vyuze vino ukutemwana sana kukatulenga ukucita? (b) Wakwe vino twaweni muli vidyo yakuti Mwacita Ivingalenga Mutwalilile ukuya Alemane, i vyani vino mukulondesya ukulacita?

¹² Muli kalata yakwe iya kutandikilako, Petulo waomvizye amazwi yakuti “mwatemwana sana.” Ukutemwa kuu kusivimba sile apa membu izinono, lelo “kukavimba pa membu izingi.” (1 Pet. 4:8) Limwi Petulo wiwisye vino Yesu wamusambilizye apa kwelela, imyaka iingi uku cisila. Pa nsita iya Petulo wamanyile ukuti wali umuntu umusuma lino walanzile ukuti angelela umwina wakwe “i miku 7.” Nomba Yesu watusambilizye ukuti tulinzile ukwelela “i miku 77,” icikupiliula ukuti ukwelela kutalinzile ukukwata apa kupelela. (Mate. 18:21, 22) Ndi cakuti cikumutalila ukulondela isunde lii, mutatoovoka. Aomvi yakwe Yeova yonsi aatamalilika insita zimwi cikayatalila ukwelela. Icintu icicindame cino mungacita ndakai u kuombesya nu kucitapo cimwi pakuti mwelela umwi nu kupanga umutende. c

13. I vyani ivingalenga catalila ya eluda ukucema aina na ya nkazi?

¹³ Petulo atiliile vino Yesu wamunenyile pa cisila ca kutuutululwa ukuti: “Cema utwana twa mfwele utwane.” (Yoa. 21:16) Ndi cakuti mwemwe ya eluda, mwamanya ukuti amazwi yaa yakalozya na kuli mwemwe kwene. Nomba insita zimwi cingatalila eluda ukukwata insita ya kuomba umulimo uu ucindame. Inkoleelo ya eluda yalinzile ukusininkizya ukuti yakusakamala ulupwa lwao muli vino  lukulondekwa, ukulanga ukuti yatemwa amu lupwa, nu kulayazwa ukukomya ucuza wao na Yeova. Yalinzile ukuya pa nkoleelo kuomba umulimo wa kusimikila, kupekanya nu kuzanwa uku kulongana, alino nu kuzanwa uku maukongano. Yamwi yaya muli Komiti ya Kulanzyanya ni Vipatala nanti ukuombako muli Dipatimenti Iikaangalila Umulimo wa Makuule nu Kuziifya Mang’anda ya Wene ni Vikuulwa Vya Kulonganilamo. Mu cumi ya eluda yapamviwa.

14. I vyani ivingazwa ya eluda ukulalondesya ukulacema imfwele? (1 Petulo 5:1-4)

¹⁴ Petulo wanenyile ya eluda yauze ukuti: “Mwacema imfwele zyakwe Leza.” (Belengini 1 Petulo 5:1-4.) Ndi cakuti mwemwe ya eluda, twamanya ukuti mwatemwa aina na ya nkazi nupya mukalonda ukuyasakamala. Lelo insita zimwi mungayuvwa ukuti imupamviwa sana nanti imutonta sana icakuti mutanga mukwanisye ukuomba umulimo uwo. Mungacita uli nga caya vivyo? Mwanena Yeova vyonsi ivikumusakamika na vino mukulondesya ukwazwa aina na ya nkazi. Petulo walemvile ukuti: “Ndi cakuti umwi akuombela auze, lekini acita vivyo wa muntu uwataila maka yano Leza akapeela.” (1 Pet. 4:11) Aina na ya nkazi yangakwata intazi zino zitange zisile pali ino nsita. Lelo mwaiusya ukuti “kacema mukalamba,” Yesu Klistu angayazwa. Angacita vivyo ndakai alino nu mu nsi ipya. Leza akalonda ukuti ya eluda yatemwa aina na ya nkazi, ukuyasakamala, alino nu kulenga ‘imfwele zyayakolanya.’

15. Uzye eluda umwi akacema uli imfwele? (Loliniko ni cikope.)

¹⁵ Ya William, atiyaomba ueluda pa myaka ingi, yamanya umulandu uno cacindamila ukuomba umulimo wa ucemi. Lino ulwale wakwe COVID-19 watandike, yene na ya eluda yauze yatantike ukuti cila mulungu yatumila cila kasimikila uwaya ukwi umba lyao. Yalanzile umulandu uno yacitile vivyo, yatiile: “Aina na ya nkazi aingi yayanga yonga pa mang’anda, fwandi cali icanguke ukutandika ukwelenganya pali vino vingayatoovola.” Ndi cakuti umwina nanti nkazi watakwata intazi, ya William yakakutikisya nu kulola uwazwilizyo uno akulondekwa. Lyene yakalonda ivyeo, sana sana mavidyo ukufuma apa webusaiti itu ivingazwa umwina nanti nkazi wiyo. Yatiile: “Ucemi ukulondekwa  sana ndakai kucila vino cali mpiti. Fwandi wakwe vivi kwene vino tukaombesya ukwazwa antu ukusambilila pali Yeova, ali vino tulinzile nu kuombesya ukwazwa imfwele vyakwe Yeova ukutwalilila ukuya umu cumi.”

16. Amuli vyani muno tungaomvya vino itusambilila umu makalata yaili yano Petulo walemvile?

¹⁶ Twalandako sile ivinono pali vino tungasambilila umu makalata yaili yano Petulo walemvile. Limwi imulola ukuti pali mumwi muno mukulondekwa ukuombelapo. Wakwe, uzye mukulonda ukulaelenganya sana pa mapaalo aalayako umu nsi ipya? Uzye mwimika uyo wa kusimikila uku ncito, pa sukulu, nanti uku ncende zyuze sile? Uzye imulola inzila zimwi zino mungalangilamo ukuti mwatemwa sana aina na ya nkazi? Ya eluda, uzye mukalondesya ukulacema imfwele zyakwe Yeova umu kuitemelwa? Ndi cakuti mukuiceeceta ningo mungazana ukuti limwi kuli muno mulinzile ukuzifya, lelo mutalinzile ukutoovoka. “Umwene waya ni cikuuku,” nupya alamwazwa. (1 Pet. 2:3) Petulo walanzile ukuti “Leza . . . alamalilila ukumusambilizya. Alakomya utailo winu, alamupeela maka, nupya alamutungilila.”—1 Pet. 5:10.  

17. I vyani ivilacitika ndi cakuti tutatoovwike nupya tukuleka Yeova atusambilizya?

¹⁷ Petulo wayuvwanga ukuti atalinzile ukuya pamwi nu Mwana wakwe Leza. (Luka 5:8) Lelo vino Yeova na Yesu yamwazwile, vyalenzile Petulo atwalilile ukuya umulondezi uwa cisinka wakwe Klistu. Nupya Petulo wizile azumiliziwa ukwingila umu “Wene wa manda pe uwa Mwene nupya Kapususya witu Yesu Klistu.” (2 Pet. 1:11) Cii cali icilambu icisuma sana. Ndi cakuti mutatoovwike wakwe Petulo nu kuleka Yeova amusambilizya, namwe kwene mulapokelela icilambu ca umi wa pe. Nupya “mulaya ni nsansa lino mulapusuka pa mulandu nu utailo winu.”—1 Pet. 1:9.