1. I vyani vino avyazi yakalonda ana yao yacita?

 MWE YAVYAZI, twamanya ukuti mukalonda ukwazwa ana inu ukumanya Yeova nu kumutemwa. Nomba Leza asiloleka. Uzye mungaazwa uli ana inu ukumanya ukuti akuno waya alino nu kupalama kuli aliwe?—Yako. 4:8.

2. Uzye avyazi yangazwa uli ana yao ukumanya imiyele yakwe Yeova?

² Inzila yonga ino mungavwilamo ana inu ukupalama kuli Yeova u kusambilila Baibo pamwi nayo. (2 Tim. 3:14-17) Nomba Baibo yalanda pa nzila na yuze ino acance yangasambilililamo pali Yeova. Umwi buku lya Mapinda, isi wasambilizyanga umwanakwe ukutwalilila ukwika amano ku miyele yakwe Yeova iikalolekela muli vino waumba. (Mapi. 3:19-21) Tumasambilila pa nzila zimwi zino avyazi yangaomvya ku kusambilizya ana yao ukumanya imiyele yakwe Yeova ukupitila muli vino waumba.

3. Uzye avyazi yangaazwa uli ana yao?

³ Baibo ikati: “Ukufuma pano Leza waumbiile insi imiyele yakwe iisiloleka, kuli kuti amaka yakwe na Uleza wakwe, ikalolekela umu vintu vino waumba, icakuti yataakwata nu mwa kubepekezya.” (Loma 1:20) Mwe yavyazi, mufwile mukaipakizya ukuya pamwi na ana inu. Mwaomvya insita iyo uku kwazwa ana inu ukulola vino ivintu vino waumba vyalemana ni miyele yakwe Yeova iya kuzungusya. Lekini tulole vino avyazi yangasambilila kuli vino Yesu wasambilizyanga.

4. Uzye Yesu waomvizye uli uumbo pa kusambilizya asambi yakwe? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Lekini tulole vino Yesu waomvyanga uumbo pa kusambilizya. Pa nsita imwi, wanenyile asambi yakwe ukwelenganya pali ya mwankole na pa maluwa. (Belengini Luka 12:24, 27-30.) Yesu nga atemwa nga walanzile pa nyama na pa vimelwa, lelo wasoolwilepo ukulanda pa cunyi na pi luwa vino asambi yamanyikisye sana. Asambi yafwile yalolanga kuno ya mwankole yakupapuka umwi yulu na kuno maluwa yakumela umu vyalo. Elenganyini ukuti Yesu akusonta ivintu vii lino akulanda. Nupya i vyani vino wacisile apa cisila ca kulanda pa vintu vii? Wasambilizye asambi yakwe isambililo ilicindame pali vino isi uwa kwi yulu waya na ukapekape ni cikuuku ukuti: Yeova wali nu kupeela aomvi yakwe ivyakulya wakwe vino wasakamalanga ya mwankole na maluwa.

5. I vintu ci vino Yeova waumba vino avyazi yangaomvya pa kusambilizya ana yao pali Yeova?

⁵ Mwe yavyazi, mungakolanya uli Yesu lino mukusambilizya ana inu? Munganenako umwana winu pa viumbwa vino mwatemwa sana wakwe inyama nanti vimelwa. Lino mukusambilizya ana inu pa vintu vii mwayanena na pali vino vikatusambilizya pali Yeova. Lyene munguzya umwana winu inyama ino watemwa nanti icimelwa. Ndi cakuti mukulanda pali vino umwana winu watemwa, alikako sana mano lino mukumusambilizya pali Yeova.

6. I vyani vino tungasambilila kuli vino ya nyina yakwe ya Christopher yacitanga?

⁶ Uzye avyazi yalinzile ukusumba sana insita ukulondelezya ivyeo pa nyama imwi nanti pa cimelwa cimwi lino yatatala yalanzyanya na ana yao pali vino ivintu vivyo vikalangilila pali Yeova? Citanga cilondekwe ukucita vivyo. Yesu atalondolwile sana lino walandanga pali vino ya mwankole yakalya nanti pali vino maluwa yakakula. Icacumi ukuti umwaninu insita zimwi angaipakizya ukusambilila ivintu ivingi pa uumbo, nomba insita zimwi cingalondekwa sile ukulolekesya nanti sile iuzyo pakuti cisinka cuvwike. Umwina Christopher akaiusya vino ya nyina yacitanga lino wali umwance, watiile: “Ya mayo yaomvyanga amazwi aanguke pa kutwazwa ukulataizya pali vino twalolanga vino Yeova waumba. Wakwe, ndi cakuti tuli ukupiipi ni myamba yatangi: ‘Lolini vino imyamba yakula na vino yazipa! Uzye asi ica kuzunguka?’ Nanti ndi cakuti tuli umu nkumba yakwe yemba, ala limwi yamalanda yati: ‘Lolini vino maimbi yakwiza na maka. Umu cumi Leza wakwata maka.’” Ya Christopher yatiile: “Nanti cakuti yaomvyanga amazwi aanguke pa kutusambilizya, yatwazwanga sana.”

7. Mungasambilizya uli ana inu ukulaelenganya pa uumbo?

⁷ Lino ana inu yakuya yakukula, mungayasambilizya ukutandika ukwelenganya pa uumbo nu kutandika ukusambilila pali Yeova. Mungalanda sile pa cintu cimwi cino Yeova waumba nu kuuzya ana inu imuti, “Uzye cii cikumusambilizya vyani pali Yeova?” Mungazunguka nupya mungaya ni nsansa nga muvwa vino ana yakaelenganya.—Mate. 21:16.

8. I syuko ci lino avyazi aina Izlaeli yakwatanga lyonsi lino pa “lwendo” na ana yao?

⁸ Avyazi yasambilizyanga ana yao amasunde yakwe Yeova lyonsi lino yali pa “lwendo.” (Malan. 11:19) Miseo yapisile umu ncende zyonsi izya mu Izlaeli. Fwandi lino yakupita yali nu kulalola inyama, ivyunyi, alino na maluwa. Lino Aina Izlaeli yakupita umu miseo, yakwatanga isyuko ilya kulanda na ana yao  pali vino Yeova waumba. Na ndakai mwe yavyazi mwakwata isyuko ilya kuomvya uumbo pa kusambilizya ana inu. Lolini vimwi vino avyazi yamwi yacita.

9. I vyani vino tungasambilila kuli ya Punitha na ya Katya?

⁹ Ya Punitha avyazi aakaikala umu musumba ukulu uku India yatiile: “Ndi cakuti twatandalila ya lupwa itu aakaikala umu ncende zya mu mizi, twakwatanga isyuko ilya kusambilizya ana itu pa visuma vino Yeova waumba. Nkayuvwa ukuti ana yakauvwikisya sana pali vino Yeova waumba ndi cakuti ituya kumwi ukucila lino tuli ukuli antu aingi nanti umu tauni.” Mwe yavyazi, mwaiusya ukuti ana inu yasiilila lino mwatandala nayo uku ncende imwi isuma. Nkazi Katya aakaikala uku Moldova watiile, “Insita zino nkaiusya sana lino nali umwance, alilyo lino twayanga umu kutandala pamwi na avyazi yane umu ncende izya mu mizi. Nkataizya sana avyazi yane pali vino yansambilizyanga ukwika mano nu kwelenganya pali vino Yeova waumba alino nu kulola amaka yakwe muli vino waumba.”

10. I vyani vino avyazi yangacita ndi cakuti cikayatalila ukufuma umu tauni ukuya umu kutamba uumbo? (Lolini kambokosi akakuti “ Ivingaazwa Avyazi.”)

¹⁰ Mungacita uli ndi cakuti citanga cimwangukile ukuya umu kutamba uumbo uku ncende zyuze? Amol aakaikala uku India watiile: “Kuno nkaikala, avyazi yakasumba insita ikulu uku ncito nupya ukufuma uku ncende imwi ukuya uku ncende yuze cikalondekwa ulupiya ulwingi. Nanti ciye vivyo, mungalola uumbo wakwe Yeova nu kulanda pa miyeele ino wakwata ndi cakuti muli kuno yakaizizya nanti pa ncende isanzuke.” Nomba na pa ng’anda kwene ndi cakuti imuteekela, mungalola uumbo wakwe Yeova uno mungalanga ana inu. (Masa. 104:24) Wakwe, mungalola ivintu wakwe ivyunyi, iviziizi, vimelwa, na vyuze. Karina aakaikala uku Germany watiile:  “Ya mayo yatemwa sana maluwa. Lino nali umwance, yansontelelanga maluwa asuma konsi kuno twaya.” Mwe yavyazi, namwe kwene mungaomvya mavidyo ni mpapulo izikalanda pa uumbo zino iuvi litu lyapanga pa kusambilizya ana inu. Asi mulandu na kuno mukaikala, mungaazwa ana inu ukwika mano kuli vino Yeova waumba. Nomba lekini tulande pa miyeele imwi ino Yeova wakwata ino munganenako ana inu.

11. Uzye avyazi yangaazwa uli ana yao ukulola ukuti Yeova waya nu kutemwa?

¹¹ Pakuti mwazwe ana inu ukulola ukuti Yeova waya nu kutemwa, mungayalangilila vino inyama zikasakamala utwana. (Mate. 23:37) Mungayalangilila ni vintu ivipusanepusane vino tukaipakizya vino Yeova waumba. Karina wino itulandapo, watiile: “Ndi cakuti twaya umu kutandala na ya mayo, yankomelezyanga ukutala inimilila nu kulola vino ukupusanapusana alino nu usuma wa maluwa vikalangilila vino Yeova waya nu kutemwa. Nanti cakuti ipapita imyaka, ncili nkacita vino ya mayo yanenanga kuli kuti ukulola vino maluwa yapusanapusana, vino yapangwa, alino na vino yakaloleka. Yakangazwa ukutwalilila ukulaelenganya pali vino Yeova watutemwa.”

12. Uzye avyazi yangaazwa uli ana yao ukumanya ukuti Yeova waya na mano? (Masamu 139:14) (Lolini ni cikope.)

¹² Mwaazwa ana inu ukumanya mano yano Yeova wakwata. Yeova wakwata sana mano ukutucila. (Loma 11:33) Wakwe, mungalanda pali vino manzi yakaya umwi yulu nu kupanga makumbi alino na vino makumbi yakapisya amanzi ukufuma pa ncende imwi nu kuya uku ncende yuze. (Yobo 38:36, 37) Mungalanda na pali vino umwili wa muntu wapangwa umu nzila ya kuzungusya. (Belengini Masamu 139:14.) Lekini tulande pali vino umuvyazi uwi zina ilyakuti Vladimir wacisile. Watiile: “Wanda umwi umwana witu waponyile ni njinga nu kuicisa. Lino papisile amanda anono, cilonda capozile. Mamane nani twamulondolwelile ukuti Yeova watupanga umu nzila yakuti nga twaicisa ala icilonda cimaipolela sile. Twamunenyile ukuti ica musango uu cisicitika kuli vino antu yapanga. Wakwe, motoka isyailungisya ineco ndi cakuti kwacitika uzanzo. Vino twalondolwelile umwana witu  vyalenzile auvwikisye amano yano Yeova wakwata.”

13. Uzye avyazi yangaazwa uli ana yao ukumanya ukuti Yeova wakwata amaka?

¹³ Yeova watunena ukuti twalolekesya umwi yulu nu kwelenganya pali vino amaka yakwe yakalenga ivya mwi yulu ukutwalilila ukuyako. (Belengini Ezaya 40:26.) Mwakomelezya ana inu ukulola umwi yulu nu kwelenganya pali vino yakulola. Nkazi Tingting aakaikala uku Taiwan akaiusya vimwi ivyactiike ala acili umwance, watiile: “Wanda umwi, twaile na ya mayo uku ncende imwi iwatuke kuno twaile itulola intanda usiku ukwaula ukupumvyanyiziwa na malaiti amu tauni. Pa nsita iya nasakamile ukuti limwi ntali nu kutwalilila ukuya uwa cisinka kuli Yeova pa mulandu uwakuti anji uku sukulu yampatikizyanga ukucita ivintu vino Yeova wapata. Ya mayo yankomelizye ukwelenganya pa maka yano Yeova waomvizye pa kuumba intanda nu kulaiusya ukuti angaomvya amaka kwene yaa ukungazwa lino nakwata mezyo. Pa cisila ca kulola ivintu vino Yeova waumba, nizile intandika ukulondesya ukumanya ningo Yeova nupya nalondesyanga ukutwalilila ukumuombela.

14. Uzye avyazi yangaomvya uli uumbo ukwazwa ana yao ukulola Yeova ukuti a Leza wa nsansa?

¹⁴ Vintu vino Yeova wapanga vikalangilila ukuti a Leza wa nsansa nupya akalonda naswe twaya ni nsansa. Ya sayansi yazana ukuti vinyama, vyunyi, alino ni nswi vikacitila ivintu vimwi pamwi ukulingana ni misango ya viko. (Yobo 40:20) Uzye ana inu yakaseka ndi cakuti yalola kuno inyama zikucinila pamwi? Limwi ale yatala yalola kuno tunyau tukucinila pamwi nanti kuno tusimbwa tukuzingana. Wanda umwi lino mulalola kuno ana yakuseka pa mulandu na vino inyama zikucita, mukaiusyeko ukuti tukaombela Leza wa nsansa.—1 Tim. 1:11.

15. I vyani ivingazwa avyazi ukumanya vino ana yakaelenganya? (Mapinda 20:5) (Lolini ni cikope.)

¹⁵ Insita zimwi ana cingayatalila ukulanda na avyazi yao pa ntazi zino yakukwata. Nga  avino cili, mungalondekwa ukumanya vino ana yakwelenganya. (Belengini Mapinda 20:5.) Avyazi yamwi yazana ukuti cikayangukila ukucita vivyo ndi cakuti yakuipakizya ukutamba uumbo pamwi na ana yao. U mulandu ci? A pa mulandu wakuti kusiya ivingi ivya kupumvyanya ana na avyazi. Ya Masahiko aku Taiwan yatiile: “Ndi cakuti tuli na ana itu tukutandala uku myamba nanti umu nkumba yakwe yemba, ana itu yakauvwa ningo sana. Na cii cikatwangukila ukulanda nayo pali vino yakwelenganya.” Nkazi Katya wino itulandapo mpiti watile: “Ndi cakuti ninuka uku sukulu, ya mayo yansendanga uku ncende isuma ukwa kupuuzila. Lino tukupuuza, cangangukilanga ukulanda na ya mayo pa vintu vino ivyacitika uku sukulu na pali vino vikunsakamika.”

16. Uzye amu ndupwa yangaomvya uli vino Yeova waumba lino yakupuuza na lino yakwizizya pamwi?

¹⁶ Amu lupwa yangaipakizya ukutamba vino Yeova waumba lino yakupuuza na lino yakwizizya pamwi. Na cii cilalenga amu lupwa ukutemwana sana. Baibo ikalanda ukuti kwaya “insita ya kusansamuka, kwaya ni ‘nsita ya kucina.’” (Kasa. 3:1, 4) Yeova wapanga incende izisuma kuno tungacitila ivintu vino twatemwa. Amu ndupwa izingi yatemwa ukuya uku ncende kuno yakasungila ivinyama, ncende izya mu mizi, ku myamba, nanti sile uku nkumba zyakwe ya yemba. Acance yamwi yatemwa ukuya umu kucina kuno antu yakaizizya, kutamba inyama, nanti sile ukuya umu kowa. Twakwata masyuko aingi aakuipakizya ukutamba vino Yeova waumba!

17. U mulandu ci uno avyazi yalinzile ukwazwila ana yao ukulaipakizya ukutamba uumbo wakwe Leza?

¹⁷ Umu nsi ipya yakwe Leza, avyazi na ana yalaipakizya sana uumbo wakwe Yeova ukucila vino caya ndakai. Pa nsita iiya, kutalaya ukutiina inyama nupya nazyo kwene zitalatutiina. (Eza. 11:6-9) Umu nsi ipya tulaipakizya ukutamba vino Yeova waumba amanda pe! (Masa. 22:26) Nomba mwe yavyazi, mutalinzile ukulolela insita ii ikafike alino mukazwe ana inu ukutandika ukulaipakizya ukutamba uumbo. Lino mukuomvya uumbo pa kusambilizya ana inu pali Yeova, yalazumila amazwi yano Umwene Devedi walanzile aakuti: “We Yawe, kutatala kuloleke nanti wenga uwacita wakwe vino wacita.”—Masa. 86:8.