1-2. (a) Uzye Yunisi wali a weni, nupya i vyani ivyalenzile camutalila ukusambilizya umwanakwe pali Yeova na pali Yesu? (b) Londololini cikope icili pa nkupo.

 NANTI cakuti Baibo italondolola ulubatizyo lwakwe Timoti, tungelenganya vino Yunisi nyina wakwe wali sana nu luzango lino Timoti wabatiziwe. (Mapi. 23:25) Elenganyini ukuti Yunisi ali uku cituntu akulolekesya Timoti ala ali umu manzi kuti abatiziwe. Lyene lino Loisi nyinakulu wakwe Timoti walema Yunisi api kasa, wamwentula. Nupya lino Timoti yamutuwika umu manzi, Yunisi wisya umwenzo. Lyene panono sile, Timoti wafuma na Yunisi nyina wakwe waponya amisonzi uku nsansa. Yunisi wakwanisye ukusambilizya umwana wakwe pali Yeova na pali Yesu Klistu nanti cakuti citaangupiile ukucita vivyo. I ntazi ci zino wacimvizye pakuti akwanisye ukusambilizya umwanakwe?

² Avyazi yakwe Timoti yapepanga ukupusane. Ya isi yali Agiliki, ya nyina na nyinakulu nayo yali Ayuda. (Mili. 16:1) Pa nsita ino Yunisi na Loisi izile iyaya aina Klistu ala Timoti watakula. Nomba nanti cali vivyo, ya isi yene yatali aina Klistu. Uzye fwandi Timoti wali nu kulondela ya weni? Pa nsita iya afwile wali uwikolo wino angaipingwila ivya kucita. Uzye wali nu kulondela kuno ya isi yapepanga? Nanti wali nu kutwalilila ukulondela intambi zya Yayuda zino wasambilile ukufuma uku wance? Nanti limwi wali nu kusoololapo ukuya umusambi wakwe Yesu Klistu?

3. Kulingana na Mapinda 1:8, 9, uzye Yeova akalola uli umulimo uno avyazi anaci yakaomba pa kwazwa ana yao ukuya ya cuza yakwe?

 ³ Avyazi anaci aina Klistu nayo kwene yatemwa indupwa zyao. Lelo cino yakalondesya, u kwazwa ana yao ukuya na ucuza usuma na Yeova. Nupya Leza witu akataizya sana vino yakaombesya. (Belengini Mapinda 1:8, 9.) Yeova wazwa avyazi aingi anaci ukwazwa ana yao ukumutemwa nu kulamuombela.

4. Iintazi ci zino avyazi anaci aingi yakakwata ndakai?

⁴ Mu civyalilwa sile, avyazi anaci yakasakamala ndi cakuti ana yao yalaombela Yeova wakwe vino cali kuli Timoti. Alino, avyazi yamanya ukuti ana yao yakakwata intazi izingi umu nsi ii yakwe Satana. (1 Pet. 5:8) Intazi yuze i yakuti, avyazi anaci aingi yakwata umulimo wa kukuzya anao yonga ukwaula ya iya, nanti limwi ya iya yao asi ya kapepa yakwe Yeova. Wakwe, nkazi umwi uwi zina lyakuti Christine * walanzile ukuti: “Ya wane yali avyazi asuma nupya yasakamalanga ningo ulupwa, nomba yatalondanga ukuti ana itu yaye aa Nte Yakwe Yeova. Pa myaka iingi nalilanga sile nu kwelenganya vino ningacita pakuti ana itu yaye aa Nte Yakwe Yeova.”

5. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

⁵ Ndi cakuti mwemwe yavyazi anaci aina Klistu namwe kwene mungazwa ana inu wakwe vino Yunisi wacisile. Mu cipande cii tumasambilila vino mungakolanya Yunisi lino mukusambilizya ana inu muli vino mukalanda na vino mukacita. Nupya tumasambilila vino Yeova angamwazwa ukucita vivyo.

6. Kulingana na vino 2 Timoti 3:14, 15 ikalanda, cali uli pakuti Timoti aize aye umwina Klistu?

⁶ Lino Timoti wali umwance ya nyina yaombisye ukumusambilizya “malembo ya muzilo” ukulingana na vino Ayuda yamanyile. Kwene, ya nyina yakwe Timoti yatamanyile ivingi, pano yatamanyile icili consi pali Yesu Klistu. Lelo, vino Timoti wasambilile umu Malembo vyali nu kumwazwa ukuya umwina Klistu. Nomba uzye wali nu kucita vivyo kwene? Vino wali umwance, wakweti untungwa wa kusoololapo ukuya umwina Klistu. Ukwaula nu kutwisika icalenzile ukuti Timoti ‘ataile’ icumi icikalanda pali Yesu, a pa mulandu wakuti ya nyina yaombisye. (Belengini 2 Timoti 3:14, 15.) Yunisi wali sana ni nsansa pa mulandu wakuti wakwanisye ukusambilizya umwanakwe pali Yeova nanti cakuti citangwike ukucita vivyo. Izina lyakuti Yunisi lyafuma ukwi izwi ilikapiliula ukuti “ukucimvya”, nupya vikwene avino Yunisi wacisile, wacimvizye intazi zyonsi pakuti sile asambilizye Timoti ukutemwa Yeova nu kulamuombela.

7. Uzye Yunisi wali nu kwazwa uli umwanakwe ukulunduluka na pa cisila ca kubatiziwa?

⁷ Lubatizyo cali icintu icicindame sana cino Timoti wasoolwile ukucita, lelo Yunisi atatiile ukusakamala. Wasakamalanga pali vino umwanakwe wali nu kulacita umu umi. Uzye wali nu kukwata ya cuza aipe? Uzye wali nu kuya uku sukulu ku Atena nu kuzumila ivisambilizyo vya ufi vino yasambilizyanga kuuku? Uzye wali nu kwika sile amano uku kulonda ivyuma umu umi wakwe onsi? Yunisi atali nu kusoolwela Timoti ivya kucita, lelo wali sile nu kumwazwa. U mu nzila ci? Wali nu kutwalilila ukuombesya ukwazwa umwanakwe ukutemwa sana Yeova nu kulataizya pali vino Yesu wayacitile. Asi avyazi sile akwata yawao aakapepa kuze yano cikatalila ukwazwa ana yao ukutemwa Yeova. Na avyazi kwene akuti yonsi yakapepa Yeova cingayatalila ukwazwa ana yao ukuya aomvi yakwe Yeova acumi.  I vyani vino avyazi yangasambilila kuli Yunisi?

8. Uzye umuvyazi umwanaci angazwilizya uli iya kapepa ukusambilizya ana yao pali Leza?

⁸ Mwasambilila Baibo na ana inu. Mwe ya nkazi, ndi cakuti mwemo na ya winu mwemwe ya kapepa, Yeova akalonda ukuti mwaazwana ukusambilizya ana inu pali aliwe. Inzila yonga ino mungazwilamo ya winu, u kuyatungilila pakuti mwakwata mapepo ya lupwa lyonsi. Mwalanda ivisuma pa mapekanyo ya mapepo ya lupwa, nupya mwalola vino mungacita pakuti ukupepa kwa lupwa kwazipa. Limwi mungazwilizya ya winu pakuti mukakwate mapepo ya lupwa aiyele aakusambilila api lyasi limwi ilya muli Baibo. Nupya nga mwalola ukuti ana inu yamwi iiyakula nupya yangaipakizya ukuisambilizya Baibo umwi buku lyakuti Mungaya ni Nsansa Manda Pe! mungaombela pamwi na ya winu pakuti mulole vino mungazwa ana yayo

9. Aekwi kuno umuvyazi umwanaci uwakwata iya asi kapepa angazana uwazwilizyo?

⁹ Avyazi yamwi anaci, aalinzile ukusambilizya ana yao Baibo, pa mulandu wakuti limwi aasimbe nanti ya iya asi ya kapepa. Ndi cakuti vii avino caya kuli mwemwe, mutalinzile ukusakamikwa. Yeova alamwazwa. Mwaomvya iviombelo vino watupekanyizizya ukupitila umwi uvi lyakwe ivingamwazwa ukukuzya ningo ana inu. Munguzyako avyazi yamwi aakasambilizya ningo ana yao vino yakaomvya ningo iviombelo vivyo pa kupepa kwa lupwa? * (Mapi. 11:14) Nupya Yeova angamwazwa ukulalanzyanya ningo na ana inu. Mwamulenga pakuti amwazwa ukumanya vino ana inu yakwelenganya. (Mapi. 20:5) Ukuzya ana inu mauzyo angupale wakwe lii; ‘Iintazi ci ino mukakwata sana pa sukulu?’ kungalenga mutandike ukulanzyanya ningo na ana inu.

10. I nzila ci yuze ino mungazwilamo ana inu ukusambilila pali Yeova?

¹⁰ Mwalonda inzila izipusanepusane zino mungasambilizizyamo ana pali Yeova. Mwalanda pali Yeova na pa visuma vino wamucitila. (Malan. 6:6, 7; Eza. 63:7) Kucita vii kwacindama sana makamaka nga musikwanisya ukusambilila na ana inu pa ng’anda. Ya Christine yano itulandapo mpiti yalanzile ukuti: “Ntakwatanga insita ikulu iya kulanzyanya na ana yane pali Yeova, fwandi naomvyanga insita yonsi ino nasyukila. Twayanga umu kutandala nanti ukuya kuli yemba, itukwela uwato nu kuya uku nkumba yakwe yemba alino itutandika ukulanda pa uumbo wakwe Yeova na pa vintu vyuze ivingazwa ana ukuya ya cuza yakwe Yeova. Lino ana yane yakuzile sile, natandike ukuyakomelezya ukusambilila Baibo.” Kulunda pali vii, mwalanda ivisuma api uvi lyakwe Yeova na pa ina na ya nkazi. Nupya mutalanda iviipe pali ya eluda. Vino mukalanda pali aliyo, vingalenga ana inu yakaleenga uwazwilizyo kuli ya eluda nanti foo.

11. Kulingana na Yakobo 3:18, u mulandu ci uno cacindamila ukupanga umutende pa ng’anda?

¹¹ Mwapanga umutende pa ng’anda. Lyonsi mwalanga ukuti mwatemwa ya winu na ana. Lino mukulanzyanya na ya winu mwaya ni cikuuku nu mucinzi, nupya mwasambilizya ana inu ukucita icili cimwi. Nga mukucita vivyo cilangukila ana inu ukusambilila pali Yeova. (Belengini Yakobo 3:18.) Lekini tusambilile pali ya Jozsef, aombanga upainiya uiyele umu Romania. Lino yakulanga, ya isi yalenganga ukuti yene, ya nyina, nyinalenzi, na atowao yaili cayatalila ukuombela Yeova. Ya Jozsef yalanzile iyati: “Yamayo yezyanga  ukupanga umutende pa ng’anda. Yatata nga yakalipa, yamayo yene yatwalililanga ukuya afuuke. Nupya nga yalola ukuti twata ukucindika nu kuvwila yatata, yalanzyanyanga naswe Efeso 6:1-3. Alino iyatandika ukutunena pa miyele isuma ino yatata yakweti nu kutwazwa ukumanya umulandu uno tulinzile ukuyatemelwa. Cii calenganga pa ng’anda ukuya umutende.”

12. Kulingana na 2 Timoti 1:5, uzye vino Yunisi wacitanga vyazwilizye uli Timoti?

¹² Belengini 2 Timoti 1:5. Yunisi wali icilangililo icisuma kuli Timoti. Nupya afwile wamusambilizye ukuti utailo wa cumi ukalolekela muli vino tukacita. (Yako. 2:26) Ukwaula nu kutwisika, Timoti waweni ukuti vino Yunisi wacitanga vyalangililanga ukuti watemilwe sana Yeova. Nupya Timoti wailolile nu kuti ukuombela Yeova kwalenganga nyina ukuya ni nsansa. Uzye vino Yunisi wacitanga vyazwilizye uli Timoti? Mutumwa Paulo walanzile ukuti Timoti wali nu utalo ukome wakwe nyina. Cii citaicikile sile. Timoti walolanga vino nyina wacitanga nupya walondesyanga ukulamukolanya. Na ndakai kwene, avyazi anaci aingi yazwilizya indupwa zyao ukutandika ukupepa Yeova “ukwaula izwi.” (1 Pet. 3:1, 2) Namwe kwene mungacita vikwene. Mungacita uli vivyo?

13. U mulandu ci uno umuvyazi umwanaci alinzile ukulaikila sana amano kuli ucuza wakwe na Yeova?

¹³ Mwaika sana amano kuli ucuza winu na Yeova. (Malan. 6:5, 6) Wakwe vino caya uku yavyazi anaci aingi, namwe kwene mukaipeelesya sana. Mukaomvya insita inu, ni impiya, nupya insita zimwi musilala nu kulala pakuti sile musakamale ana inu muli vino yakulondekwa. Nomba mutalinzile ukwika sana amano uku vintu vii cakuti imuta nu kwika amano kuli ucuza winu na Yeova. Mwapatulako insita iya kupepako ipepo lya pa lwinu, kuisambilizya Baibo, nu kuya umu kulongana. Nga mwacita vii, mulakomya sana ucuza winu na Yeova, nupya ya lupwa na antu yauze yalalondesya ukumukolanya.

14-15. I vyani vino mwasambilila kuli Leanne, Maria, na João?

¹⁴ Lolini acance yamwi asambilile ukutemwa Yeova nu kumutaila ukupitila muli vino ya nyina yacitanga. Leanne umwana wakwe ya Christine walanzile ukuti: “Ndi cakuti yatata yali pa ng’anda tutasambililanga Baibo. Lelo yamayo yatwalilile ukuzanwa umu kulongana. Nanti cakuti tutaamanyile ivingi pali Baibo, vino yacitanga vyatwazwile ukuya nu utailo. Twamanyile ukuti ya Nte Yakwe Yeova yakasambilizya icumi na lino tutatala twatandika ukulongana.”

¹⁵ Maria, wino ya isi yalesyanga ulupwa lwao ukuya umu kulongana, walanzile ukuti: “Yamayo yaya pali ya nkazi yano namanya asipa sana. Lino nali umwance nafilwanga ukucita ivintu vimwi pano nasakamalanga vino anji yamandola. Lelo ukulola vino yamayo yali asipe na vino yakolezyanga Yeova umu umi wao, kwangazwile ukuta ukutiina antu.” João, wino ya isi yalesyanga ulupwa lwao ukulanda pali Yeova nanti pali Baibo lino yali apa ng’anda, walanzile ati: “Limwi icangazwile sana u kulola vino yamayo yatwalilile ukutemwa Yeova nanti cakuti vintu vyuze vyene yaipeelesyanga ukuta pakuti sile yazanzya yatata.”

16. Uzye vino umuvyazi umwanaci akacita vingazwa uli yauze?

¹⁶ Mwe avyazi anaci mwaiusya ukuti vino mukacita vikakuma yauze. U mu nzila ci? Elenganyini pali vino umutumwa Paulo  wasambilile kuli vino Yunisi wacitanga. Waweni ukuti utailo uno Timoti wakweti uwaula usomvi, auno na Yunisi wakweti. (2 Tim. 1:5) A lilaci lino Paulo waweni utailo uno Yunisi wakweti? Cifwile pali a pa lwendo lwa kutandikilapo ulwa umisyonali lino yaile iyalolana na Loisi alino na Yunisi uku Lisitila nupya afwile ali lino wayazwile nu kuya aina Klistu. (Mili. 14:4-18) Tale elenganyini pali cii: Lino Paulo walembiile Timoti kalata pa cisila ca myaka 15, ala acili akaiusya utailo uno Yunisi wakweti, nupya watiile tulinzile ukulamukolanya sana! Vino Yunisi wacitanga vifwile vyakomelizye sana umutumwa alino limwi na ina Klistu yauze aliko pa nsita iya. Ndi cakuti mukasakamala mwenga ana ukwaula yawinu nanti limwi mwapusana kuno mukapepa, mwaiusya ukuti utailo winu ukakomelezya yauze.

17. Mungacita uli nga mwazana ukuti umwana winu asikulondela vino mu kumusambilizya?

¹⁷ Nomba nga ndi cakuti umwana winu asikwika mano kuli vino mu kumusambilizya? Mwaiusya ukuti cikasenda insita pa kusambilizya umwana. Wakwe vino itulola pa cikope, nga mwakomela ulumbezu limwi mungasakamala ndi cakuti lulamela, lukule lutandike nu kuseeka ivizao. Nanti cakuti musimanya ndi cakuti cimelwa cico cilaseeka ivizao, mukatwalilila ukucikontelela pakuti cikule. (Mako 4:26-29) Mu nzila ili imwi kwene, insita zimwi umuvyazi umwanaci angasakamala ndi cakuti vino akuombesya ukusambilizya anakwe vikuyazwa ukutemwa Yeova nanti foo. Kwene  mutanga mumanye vino ana inu yalasoololapo ukucita. Lelo nga mukwezya ukuyasambilizya ukulingana na vino mungakwanisya, ala mukuyazwa ukumanya ivingayazwa ukuya ya cuza yakwe Leza.—Mapi. 22:6.

18. Uzye Yeova angazwa uli ana inu ukuya ya cuza yakwe?

¹⁸ Kufuma sile lino ivyalumbulwa muli Baibo vyacitikanga, Yeova wazwa acance aingi ukuya ya cuza yakwe. (Masa. 22:9, 10) Nupya na ana inu kwene nga yakulondesya ukumuombela angayazwa ukucita vivyo. (1 Kol. 3:6, 7) Nanti cakuti caloleka ukuti ana inu iyata ukuombela sana Yeova, alatwalilila ukuya nayo. (Masa. 11:4) Nupya ndi cakuti ana inu yatandika ukulondesya ukulazanzya Yeova alaitemelwa ukuyazwa ukuya ya cuza yakwe. (Mili. 13:48; 2 Mila. 16:9) Yeova angamwazwa ukulanda ivyeo ivingazwa ana inu, pa nsita ino yakulondesya ukuvyuvwa. (Mapi. 15:23) Nanti limwi, kungaya umwina umwi nanti nkazi umu cilongano angalondesya ukwazwa ana inu ukutemwa Yeova. Na lino ana inu yakula, Yeova angayazwa ukulaiusya ivintu vino mwayasambilizye. (Yoa. 14:26) Ndi cakuti mukutwalilila ukusambilizya ana inu kupitila umu milandile na muli vino mukacita, Yeova alamupaala.

19. U mulandu ci uno mungasininkizizya ukuti Yeova wamitemwa?

¹⁹ Yeova wamitemwa asi mulandu na vino ana inu yangasoololapo ukucita. Nupya wamitemwa pa mulandu wakuti namwe mwamutemwa. Ndi cakuti mukasunga ana inu mwenga sile ukwaula yawinu, Yeova wamilaya ukuti alaya a Isi wao nupya alaayacingilila. (Masa. 68:5) Mutanga musoolwele ana inu ukutandika ukuombela Yeova nanti foo. Nomba nga mwatwalilila ukutaila Yeova nu kuombesya apapezile amaka inu, Yeova alatwalilila ukumitemwa.