CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 15
I Vyani Vino Tungasambilila Uku Vizungusyo Vino Yesu Wacitanga?
“Wapisile umu mpanga yonsi ala akucita ivisuma nu kupozya yonsi.”— MILI. 10:38.
LWIMBO NA. 13 Lyonsi Twakolanya Klistu
VINO TUMASAMBILILAPO a
1. Londololini ivyacitiike lino Yesu wacisile icizungusyo ica kutandikilapo.
ELENGANYINI ivyacitiike uku kusila kwakwe 29 C.E. lino Yesu watandike umulimo wa kusimikila. Yesu na nyina, Maliya, na asambi yalaalikwe uku winga uwayelile umu Kana umuzi uwayelile umu musumba uwa Nazaleti muno Yesu wavyalilwe. Maliya wali a cuza wa lupwa lwakwe yano yapisyanga uwinga nupya wazwilizyanga ukupokelela aenyi. Nomba lino yazevyanga uwinga, waini izile isila nupya cii cali nu kulenga ulupwa kumwi na yano yapisyanga uwinga ukuzewana. b Limwi antu yavuzile ukucila yano yenekelanga. Zuwa zuwa Maliya waile uku mwanakwe nu kumunena ukuti: “Yatakweti waini.” (Yoa. 2:1-3) I vyani vino Yesu wacisile? Wacisile icintu cimwi ica kuzunguka icitaatazile icicitikapo kuli kuti ukusenula amanzi ukuya “waini umusuma.”—Yoa. 2:9, 10.
2-3. (a) I vyani vino tungasambilila pali vino Yesu waomvyanga amaka pa kucita ivizungusyo? (b) Uzye ukusambilila pa vizungusyo vino Yesu wacitanga kungatwazwa uli?
2 Yesu wacisile ivizungusyo ivingi lino waombanga umulimo wakwe. Waomvizye amaka yakwe aakucita ivizungusyo uku kwazwa antu aingi sana. Wakwe ivizungusyo viili vino wacisile, waliisizye aonsi 5,000 nupya pa cisila wizile alisya aonsi na yauze 4,000 c yano yonsi pamwi izile iyafika ukucila uku cipendo cakwe 27,000 ngu kuminkanya kumwi anaci na ana. (Mate. 14:15-21; 15:32-38) Nupya pa miku yonsi iili wapozizye na alwale aingi. (Mate. 14:14; 15:30, 31) Elenganyini pali vino antu yuvwile ningo lino Yesu wacisile ivizungusyo vii viili kuli kuti ukupozya antu nu kuyaliisya.
3 Ndakai tungasambilila ivingi uku vizungusyo vino Yesu wacitanga. Umu cipande cii, tumasambilila pa vizungusyo vimwi vino Yesu wacisile ivimatwazwa ukukomya utailo witu. Nupya tumasambilila vino tungakolanya vino Yesu wali umuicefye na vino ivizungusyo vino wacitanga vikalangilila ukuti walangulukilanga antu.
VINO TUNGASAMBILILA KULI YEOVA NA YESU
4. Uzye ivizungusyo vino Yesu wacisile vikatusambilizya ukuti tulinzile ukusambilila masambililo acindame pali weni?
4 Ivizungusyo vino Yesu wacitanga vikatusambilizya masambililo acindame pali aliwe na pali Isi. Alino Yeova uwapeelanga Yesu maka aakucita ivizungusyo. Pali Milimo 10:38 pakati: “Leza wamupasile [Yesu] nu mupasi wa muzilo nu kumupeela amaka, nupya wapisile umu mpanga yonsi ala akucita ivisuma nu kupozya yonsi yano Ciwa wacuzyanga, pano Leza wali nawe.” Iusyini ukuti muli vyonsi vino Yesu walandanga nu kucita kumwi sile ni vizungusyo vino wacitanga, vyalangililanga vino Isi akaelenganya na vino akayuvwa. (Yoa. 14:9) Lekini tulande pa masambililo yatatu yano tungasambilila uku vizungusyo vino Yesu wacisile.
5. I cani icalenzile ukuti Yesu acita ivizungusyo?
5 Ca kutandikilapo, Yesu na Isi yatutemwa sana. Lino Yesu wali pano nsi walangilile ukuti watemilwe sana antu ukupitila muli vino waomvyanga amaka yakwe aakucita ivizungusyo ku kuteekezya antu aculanga. Apa nsita imwi, aonsi yaili impafu yamupapasile ukuti ayapozye. (Belengini Mateo 20:30-34.) Lolini ukuti “Yesu uvwile uluse” nupya wayapozizye. Izwi ilyaomviwa paa, ilyasenulwa kufuma mu Cigliki ilyakuti “wayuvwilile uluse” lingalozya ku kuya sana ni cikuuku. Icikuuku ca musango uu icayamo nu kutemwa i calenzile Yesu aliisye antu ali ni nzala nu kupozya umonsi uwalwile tembwe. (Mate. 15:32; Mako 1:41) Vino Yeova waya sana nu “luse” na vino umwanakwe watutemwa vikalenga tusininkizye ukuti yakauvwa sana uyi nga tukucuula. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Yakalondesya ukufumyapo iviipe vyonsi ivikacuzya antunze!
6. A maka ci yano Leza wapeela Yesu?
6 Cakwe ciili, Leza wapeela Yesu amaka ya kufumyapo intazi zyonsi zino antu yakakwata. Lino Yesu wacitanga ivizungusyo walangilile ukuti angafumyapo intazi zyonsi zino swe yantu tutanga tufumyepo. Wakwata amaka ya kufumyapo vyonsi ivikalenga antu yacuula ukwikako sile ni vikafuma mu luyembu kuli kuti ukulwala ni mfwa. (Mate. 9:1-6; Loma 5:12, 18, 19) Ivizungusyo vino wacitanga vyalangililanga ukuti wakwata amaka ya kupozya “ndwala zya misango yonsi” kumwi sile nu kutuutulula afwe. (Mate. 4:23; Yoa. 11:43, 44) Nupya wakwata na maka pa muza alino nu kucingilila antu ku mipasi iipe. (Mako 4:37-39; Luka 8:2) Cikatukomelezya sana ukumanya ukuti Yeova wapeela umwanakwe amaka yonsi yaa!
7-8. (a) Uzye ivizungusyo vino Yesu wacitanga vikalenga tusininkizye cani?(b) I cizungusyo ci cino mukalonda ukwizalolako umu nsi ipya?
7 Cakwe citatu, tungasininkizya ukuti vyonsi ivisuma vino Leza watulaya vilafikiliziwa umu Wene wakwe. Ivizungusyo vino Yesu wacisile vikatulangilila ivintu ivingi vino Yesu alacita lino Uwene wa kwe Leza uwa kwi yulu ulateeka. Elenganyini vino ivintu vilaya lino Yesu alateeka insi. Tulaipakizya umi usuma pa mulandu wakuti alafumyapo indwala alino ni vintu vyonsi ivikacuzya antunze. (Eza. 33:24; 35:5, 6; Kuso. 21:3, 4) Tutalaulizya ivyakulya nanti ukukwata intazi izikaiza pa mulandu na mazanzo ya kuiponela. (Eza. 25:6; Mako 4:41) Tulaya sana nu luzango ukuzengela atemwikwa itu aalatuutululwa ukufuma “mu malindi.” (Yoa. 5:28, 29) I cizungusyo ci cino mukalonda ukwizalolako umu nsi ipya?
8 Lino Yesu wacitanga vizungusyo walangililanga ukuti waicefizye nupya wali ni cikuuku, nupya imiyele kwene ii aino naswe kwene tulinzile ukukwata. Lekini tulande pa vintu viili ivyacitiike, tumatandikilapo ni vyacitiike pa winga uwaliko mu Kana.
VINO TUNGASAMBILILA KULI VINO YESU WALI UMUICEFYE
9. I vyani vino Yesu wacisile pa wanda wa winga? (Yoa. 2:6-10)
9 Belengini Yoani 2:6-10. Lino waini wasizile pa winga, uzye Yesu walinzile ukucitapo vimwi? Awe. Kutali usesemo uli onsi uwalanzile ukuti Mesiya wali nu kupanga waini mu cizungusyo. Nomba elenganyini vino mwali nu kuyuvwa ndi cakuti mwemwe ica musango uu cacitikiile. Yesu afwile uvwilile ulupwa lulu uluse, sana sana nawinga na siwinga nupya atalondanga ukuti yazewane. Fwandi wacisile cizungusyo cino itulanda pa kutandika ukwa cipande cii. Wasangwile amanzi malita ukufika kuli 390 ukuya waini musuma sana. Limwi wacisile vivyo pakuti waini umwi asyaleko uwa kuomvya uku nkoleelo nanti uwa kuti atwalane yakakazye yakakwateko ulupiya lwa kuomvya uku nkolelo. Atwalane yaya yuvwile ningo sana.
Mwakolanya Yesu lino musikuitumika pali vino mukakwanisya ukucita (Lolini mapalaglafu 10-11) e
10. A masambililo ci acindame aaya umwi buku lyakwe Yoani cipande 2? (Loliniko ni cikope.)
10 Elenganyini pa masambililo asuma aakazanwa umwi buku lyakwe Yoani cipande 2. Nga mwalola, Yesu asi uwisile amanzi umu nsembo izyali pa winga. Lelo wanenyile antu ukuti yazuzye amanzi umu nsembo. (Vikomo 6, 7) Nupya pa cisila cakuti Yesu wasangula amanzi ukuya waini, asi uwatapwile waini pa kuti atwalile umukalamba wa winga. Lelo wanenyile aombelangako ukucita vivyo. (Cikomo 8) Yesu atatapwile waini muli kapu nu kwimilila apa nkoleelo ya yantu alino atandika ukuyuvwa ati, ‘Lolini waini usuma ino impanga!’
11. I vyani vino tungasambilila uku cizungusyo cino Yesu wacisile?
11 I vyani vino tungasambilila uku cizungusyo cino Yesu wacisile ica kusangula amanzi ukuya waini? Tukasambililako ukuicefya. Yesu ataitumiike apa cizungusyo cii, umu nzila imwi tungati ataitumikanga umu vintu vyonsi vino wacitanga. Lelo waicefizye nu kuleka ululumbi nu mucinzi ukuya kuli Isi. (Yoa. 5:19, 30; 8:28) Ndi cakuti tukukolanya Yesu pali vino wali umuicefye, tutalaitumika apa milimo ino tukaomba. Asi mulandu na vino tungaomba umu mulimo wakwe Yeova tutalinzile ukulaitumika, lelo tulinzile ukulaitumika pa mulandu wakuti Leza watupeela isyuko lya kumuombela. (Yele. 9:23, 24) Lekini twamupeela umucinzi uno akalondekwa. Nupya ukwaula ukwazwa kwakwe Yeova, kusi ivili vyonsi vino tungakwanisya ukucita.—1 Kol. 1:26-31.
12. Iinzila ci na yuze ino tungakolanyizizyamo Yesu vino wali umuicefye? Langililini.
12 Lekini tulole inzila na yuze ino tungakolanyizizya vino Yesu wali umuicefye. Elenganyini pali cii: Eluda wasumba insita ikulu ukwazwa umuomvi aakatumikila ukupekanya ilyasi lya yantu yonsi pa muku wa kutandikilapo. Pa mulandu nu kwazwa kwakwe eluda, umwina waya walanda ilyasi ilya kukomelezya nupya ilya kwazwa aamu cilongano. Lyene pa cisila ca kulongana, umwina umwi waya kuli eluda wii nu kumunena ukuti: ‘Umwina ali walanda ningo sana ilyasi, uzye asi vivyo kwene?’ Uzye eluda alinzile ukulanda ukuti: ‘Ee, nomba nasumvile insita ikulu sana pa kumwazwa?’ Nanti limwi angalanda ukuti: ‘Ee, ali walanda ningo. Inuvwa ningo sana?’ Ndi cakuti twaicefya, tutalinzile ukulapokelela ululumbi pali vino twacitila yauze. Tukateeka umwenzo pano tukamanya ukuti Yeova akalola nupya wacindika vino tukacita. (Loliniko na Mateo 6:2-4; Aeb. 13:16) Tukazanzya Yeova ndi cakuti tukukolanya vino Yesu wali umuicefye.—1 Pet. 5:6.
VINO TUNGASAMBILILA UKU CIKUUKU CINO YESU WAKWETI
13. I vyani vino Yesu waweni lino wali umu piipi nu kufika uku muzi uwa Naini, nupya i vyani vino wacisilepo? (Luka 7:11-15)
13 Belengini Luka 7:11-15. Elenganyini ivyacitiike ala patatala palengela sana ukufuma pano watandikile ukuomba umulimo wa kusimikila. Waile uku Naini umunzi uwayelile umu musumba uwa Galili uku piipi nu ku Syunemu, kuno Elisya watutuutulwile umwana wa mwanaci ala papita imyaka 900. (2 Yamw. 4:32-37) Lino Yesu wayanga akupalamila, waweni antu yakulila ala yakufuma umu musumba. Pa nsita ii ivintu vitazifile pano ala umwanaci watafwilwa umwanakwe wenga sile. Nomba umwanaci wii atali wenga, wali pamwi ni iumba ala yakufuma umu musumba. Yesu wimiike iumba lya yantu nu kucita icintu cimwi icazungwisye nyina kuli kuti ukutuutulula umwanakwe. Uu wali u muku wa kutandikilako lino Yesu watutuutulwile umuntu pa kutuutuluka kutatu kuno Yesu watutuutulwile antu ukwalumbulwa umu mabuku ya Malandwe.
Mwakolanya Yesu lino mukulanga icikuuku kuli yano yakuloosya (Lolini mapalaglafu 14-16)
14. A masambililo ci asuma aakazanwa umwi buku lyakwe Luka icipande 7? (Loliniko ni cikope.)
14 Elenganyini pa masambililo asuma aakazanwa umwi buku lyakwe Luka icipande 7. Lino Yesu waweni nyina wa mwana papo kwene sile “wamuvwilile uluse.” (Cikomo 13) Fwandi lino Yesu waweni nyina wa mwana ali umu piipi ni citumbi ala akulila, wamuvwilile uluse. Yesu atalangiliile sile ukuti uvwilile uluse nyina wa mwana, lelo wacisilepo vimwi ivyalangilile ukuti wamuvwilile uluse. Wamunenyile ni zwi ilitekele ukuti: “Leka ukulila.” Lyene wamucitiile na vyuze. Watutuutulwile umwanakwe nupya “wamupeezile kuli nyina.”—Vikomo 14, 15.
15. I vyani vino tungasambilila uku cizungusyo cino Yesu wacisile?
15 I vyani vino tungasambilila kuli vino Yesu watutuutulwile umwana wakwe mukamfwilwa? Tukasambililako ukuti tulinzile ukuya nu uluse kuli yayo aakuloosya. Kuya kwene tutanga tutuutulule umuntu umufwe wakwe vino Yesu wacisile. Lelo wakwe vino Yesu wacisile, tufwile ukwika sana mano kuli yayo aakuloosya. Tungaitandikilako ukulanga icikuuku ukupitila umu kucita nu kulanda amazwi aangazwa nu kuteekezya aakuloosya. d (Mapi. 17:17; 2 Kol. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8) Ukulanda amazwi aanono nanti sile ukuyacitila utuntu tunono nako kwene kungayakomelezya.
16. Wakwe vino icikope cikulangilila, i vyani vino mwasambilila kuli vino vyacitikiile umuvyazi uwafwililwe umwanakwe?
16 Elenganyini pali cii icacitiike. Imyaka imwi uku cisila pa kulongana kumwi ala yakwimba ulwimbo, nkazi waweni umuvyazi umwanaci uwali apiipi ala akulila. Lwimbo lwalandanga pa ulayo wa kutuutululwa, nupya ala umuvyazi wiya ala wacifwililwe umwanakwe. Papo kwene sile lino nkazi waweni vivyo, waile apalama kuli aliwe nu kumukumbata iimbila na pamwi lwimbo lonsi. Lino papisile insita umuvyazi wiya walanzile ati: “Nuvwile ukuti aina na ya nkazi yantemwa sana.” Uvwile ningo sana pali vino wazanyilwe umu kulongana. Nupya nkazi wii watiile, “Nga twaya umu kulongana uku Ng’anda ya Wene ali kuno tukakomeleziwa.” Tungasininkizya ukuti Yeova akalola nupya akataizya na pa tuntu tunono tuno tukacitila aakuloosya nupya yano “yati yapelelwa amano.”—Masa. 34:18.
KUISAMBILIZYA UKUNGAKOMYA UTAILO WITU
17. I vyani vino twasambilila umu cipande cii?
17 Tungakomeleziwa sana ndi cakuti twasambilila pa malyasi aa muli Baibo aakalanda pa vizungusyo vino Yesu wacisile. Yakatusambilizya ukuti Yeova na Yesu yatutemwa sana, ukuti Yesu wakwata amaka aakufumyapo intazi zyonsi, nu kuti likwene sile Uwene wakwe Leza wasya utandike ukuteeka insi. Lino tukusambilila pa malyasi yaa, tungelenganyako pa nzila zino tungakolanyizizyamo imiyele ino Yesu wakweti. Uzye citanga cizipe ukuti mukatantike ukulanzyanya pamwi nu lupwa lwinu pa Mapepo ya Lupwa pa vizungusyo vino Yesu wacisile? Lino mulalanzyanya, mukaloleko masambililo yano mungasambilila nu kunenako yauze pali vino mwasambilila. Mulasambilila ivintu ivingi ndi cakuti mwacita vivyo.—Loma 1:11, 12.
18. I vyani vino tulasambilila umu cipande icilondelilepo?
18 Lino kwasiile panono ukuti Yesu afwe, watuutulwile umuntu pa kutuutulula kutatu kuno wacisile. Nomba ukutuutulula kuu kwapusineko pano watuutulwile Lazalo cuzakwe uwali umufwe pa manda 4. I vyani vino tungasambilila uku cizungusyo cii icaya umwi buku Lilandwe? Tungacita uli pakuti tukomye utailo witu uwakuti kulaya ukutuutululwa? Icipande icilondelilepo cilasuka mauzyo yaa.
LWIMBO NA. 20 Wapiile Umwana Wako Uno Watemwa Cuze
a Wakalipiile icimuza, ukupozya alwale, nu kutuutulula afwe. Ukubelenga amalyasi yaa akalanda pa vizungusyo vino wacisile kukatuzanzya. Amalyasi yaa aalembwa muli Baibo, yatalembiilwe uku kutuvwisya sile ningo, lelo yalembiilwe uku kutusambilizya. Tumasambilila pa malyasi yamwi aamalenga tukwate utailo muli Yeova na Yesu nupya tumalola imiyele ino tulinzile ukukwata.
b Umonsi umwi watiile: “Umu mpanga zino Baibo yalembiilwemo, antu yelenganyanga ukuti aeneco ya winga ali yano yalinzile ukupokelela aenyi nu kusininkizya ukuti ivyakulya apano vili. Umweneco wa winga walondekwanga ukusininkizya ukuti ivyakulya ni vyakumwa apano vili ukucila na vino antu atiiza pa winga yangalondekwa.”
c Amabuku ya Malandwe yalanda pa vizungusyo ukucila pali 30 vino Yesu wacisile. Yesu wacisile ivizungusyo ivingi, nomba Baibo italanda pa cizungusyo conga na conga. Apa nsita imwi, “antu yonsi amu musumba” yaile kuli Yesu nawe “wapozizye antu aingi aali ni ndwala.”—Mako 1:32-34.
d Nga mukulonda ukumanya vino mungalanda nu kukomelezya aakuloosya, lolini icipande icakuti “Mwateekezya Aakuloosya Wakwe Vino Yesu Wacitanga,” icali umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Novemba 1, 2010, umu Ciyemba ni Ciswahili.
e ULONDOLOZI WA CIKOPE: Lino Yesu wataimilila, nawinga na siwinga alino na aenyi yakuipakizya ukumwa waini umusuma.
