1, 2. Uzye Davidi walangizye uli ukuti wali uwa cisinka kuli Leza (Lolini icikope cakutandikilako.)

SAULO na asilika yakwe 3,000 yaile umu lwanga lwa mpanga ya Yuda ukukulonda Davidi kuti yamukome. Nomba uwanda umwi usiku, Davidi na omvi yakwe yaile yalondola incende kuno Saulo na silika yakwe yapanzile inkambi. Saulo na asilika yakwe yonsi yaizi, lyene Davidi na Abisyai yatundelela yaya yazana pano Saulo waizi. Lyene Abisyai atotoza Davidi ati: “Kantole isumo lyakwe kwene alino mutulinkanye mpaka lisimpe na pansi, apakuvwinta isumo lyane iila lyonga kwene. Nsikumutota iila lyakwe ciili, foo.” Nomba Davidi atazumilizye Abisyai ukuti akome Saulo. Wanenyile Abisyai ati: “Utezya ukumukoma! Uzye aweni angazanza umuntu wino [Yeova] wasoolola ukwaula kuti avunukwe?” Lyene nupya amunena ati: ‘Lelo nemo ntanga nkome umuntu wino Yeova wasoolola ukuya umwene!’—1 Samueli 26:8-12.

 ² Davidi wamanyile ningo vino wali nu kulacita pakuti aye uwacisinka kuli Yeova. Wamanyile ukuti walondekwanga ukucindika Saulo, nupya atalondanga ukucitila Saulo icipe icili consi. U mulandu ci? Pano Leza aliwe wasoolwile Saulo ukuya umwene wa Izlaeli. Wakwe vino cali mpiti, ndakai Yeova akalonda aomvi yakwe yonsi ukuya acisinka kuli aliwe nu kucindika yayo yonsi yano wapeela amaka akutungulula.—Welengini Mika 6:8.

3. U munzila ci muno Abisyai wayelile uwacisinka kuli Davidi?

³ Abisyai wacindike Davidi pano wamanyile ukuti Leza u wamusoolwile ukuya umwene. Lyene lino wizile aya umwene, wizile acita ivintu ivipe sana. Wacisile ucende na muka Uliya, alino anena Yoabu ukusininkizya ukuti Uliya wakomwa umu nkondo. (2 Samueli 11:2-4, 14, 15; 1 Milandu 2:16) Yoabu wali umwina wakwe Abisyai, fwandi limwi Abisyai uvwile vino Davidi wacisile, lelo nanti ciye vii watwalilile ukucindika Davidi. Nupya, Abisyai wali umukalamba wa yasilika, limwi nga waomvizye amaka yano wakweti ukupoka uwene, lelo atacisile vii. Wene watwalilile sile ukucingilila Davidi uku alwani yakwe.—2 Samueli 10:10; 20:6; 21:15-17.

4. (a) Uzye tungakolanya uli vino Davidi wali na ucisinka kuli Leza? (b) I vyani vyuze vino tumasambililapo?

⁴ Davidi wali uwacisinka kuli Yeova umi wakwe onsi. Lino wali umwance, wakomile Golyati uwatukanga Yeova na ina Izlaeli. (1 Samueli 17:23, 26, 48-51) Lino Davidi wali umwene, kasema wakwe Yeova Natani wamulungike pa maifyo yano wacisile. Papokwene sile, Davidi wazumile ukuti wayembwike nupya walapiile. (2 Samueli 12:1-5, 13) Lino papisile insita ala Davidi watakota nu kukota, wapeezile ivintu ivingi visuma vino yaomvizye ukukula ing’anda yakwe Yeova. (1 Milandu 29:1-5) Fwandi nanti icakuti Davidi wayembwike, cikulangilila sile paswe ukuti atatile ukuya na ucisinka kuli Leza. (Masamu 51:4, 10; 86:2) Umu cipande cii tumasambilila pali Davidi na yauze aliko pa nsita kwene iiya, nupya tumasambilila na pali vino tungacita ndi cakuti tukulonda ukuya acisinka kuli Yeova ukuluta ukuya acisinka ku muntu aliwensi. Tumasambilila na pa miyele yuze ingatwazwa ukuya na ucisinka kuli Yeova.

5. I vyani vino tungasambilila kuli vino Abisyai waluvyanyizye?

⁵ Lino Abisyai walondanga ukukoma Saulo, walondanga ukulanga ucisinka kuli Davidi. Nomba Davidi wamanyile ukuti ukukoma “wino [Yeova] wasoolola” citali ningo acino atazumilizye Abisyai ukuti akome umwene. (1 Samueli 26:8-11) Cii cikutusambilizya ukuti: Ndi tukulonda ukuya acisinka kuli umwi, inkoleelo tulinzile ukwelenganya pa visinte vimwi ivyaya muli Baibo ivingatwazwa ukuya acisinka.

6. Nanti icakuti caya sile ningo ukuya acisinka kuli ya lupwa lwitu ni vyuza, u mulandu ci uno tulinzile ukucenjelela?

⁶ Caya sile ningo ukuya uwacisinka uku muntu wino twatemwa, limwi cuza witu nanti lupwa. Lelo vino tukayuvwa pa yantu yauze  vingatupumbula, pano tutamalilika. (Yelemiya 17:9) Fwandi ndi cakuti uno twatemwa akucita iviipe nupya wazingwa, tulinzile ukwiusya ukuti cacindama ukuya uwacisinka kuli Yeova ukuluta ukuya acisinka uku muntu aliwensi.—Welengini Mateo 22:37.

7. Uzye nkazi umwi wali uli na ucisinka kuli Leza lino wali ni ntazi?

⁷ Ndi cakuti lupwa winu umwi wazingwa, mungalanga Yeova ukuti muli na ucisinka kuli aliwe. Uwanda umwi yanyina yako Ana aazingwa yamutumile foni ukuti yakulonda ukumutandalila. ^[1] (Lolini mazwi pa mpela ya cipande.) Ya nyina yalanzile yati yali sana nu ulanda pano yalupwa yonsi yakananga ukulanda nayo. Cii calenzile Ana ukuvwa uyi, nupya wanenyile yanyina ukuti alayalembela kalata. Nomba lino atatala walemba kalata wiyo, Ana watazile aelenganya pa visinte vimwi vya muli Baibo. (1 Kolinto 5:11; 2 Yoane 9-11) Lyene, muli kalata walondolwile ni cikuku ukuti ya nyina aliyo yatandikilepo ukukana ya lupwa lino yayembukile Yeova nu kukana lapila. Ana wanenyile ya nyina ukuti ndi yakulonda kuya ni nsansa yalinzile sile ukuswilila kuli Yeova.—Yakobo 4:8.

8. I miyele ci ingatwazwa ukuya acisinka kuli Yeova?

⁸ Aomvi yakwe Leza aliko mu nsita yakwe Davidi yali aicefye, acikuku, nupya yali asipe. Lekini tusambilile vino imiyele iyo ingatwazwa ukuya acisinka kuli Yeova.

9. U mulandu cii uno Abineli walondelanga ukukoma Davidi?

⁹ Yonatani mwana Saulo, nu mukalamba wa yasilika ya ina Izlaeli, Abineli, yonsi yaweni Davidi lino akutwala umutwe wakwe Golyati uku Mwene Saulo. Yonatani wizile aya cuza wakwe Davidi nupya wali uwa cisinka kuli aliwe. (1 Samueli 17:57–18:3) Nomba Abineli wene asi vino wali. Alino insita imwi Abineli wazwilizye na Saulo uwalondanga ukukoma Davidi. (1 Samueli 26:1-5; Masamu 54:3) Yonatani na Abineli yonsi yamanyile ukuti Leza walondanga Davidi ukuya umwene wa ina Izlaeli. Nomba lino Saulo wafwile, Abineli atatungilile Davidi. Lelo wene walondanga ukuti Isyi-bosyeti umwana wakwe Saulo aye umwene. Lino papisile insita, Abineli walondanga ukuti aliwe aye umwene, limwi ali mulandu uno wacitile ucende nu muci wenga  wa Mwene Saulo. (2 Samueli 2:8-10; 3:6-11) U mulandu ci uno Yonatani na Abineli yapusine muli vino yelenganyanga pali Davidi? Umulandu u wakuti Yonatani wali uwa cisinka kuli Yeova nupya waicefizye, lelo Abineli wene asi vino wali.

10. U mulandu cii uno Abusalomu atayelile uwa cisinka kuli Leza?

¹⁰ Abusalomu umwana wa Mwene Davidi, atali uwacisinka kuli Leza. Walondanga ukuya umwene, acino watozile “iceleta ni mfwalasi. Aika penepo na akumusukilila ukulingana na onsi amakumi yasano.” (2 Samueli 15:1) Nupya walenzile aina Izlaeli aingi ukuya acisinka kuli aliwe. Nupya walondanga nu kukoma isi, nanti icakuti wamanyile ukuti Yeova uwasoolwile Davidi ukuya mwene wa Izlaeli.—2 Samueli 15:13, 14; 17:1-4.

11. Uzye amalyasi amuli Baibo aakalanda pali Abineli, Abusalomu, na Baluki, yangatwazwa uli?

¹¹ Ndi cakuti umuntu ataicefizye nupya akulonda ukukwata sana amaka umu utunguluzi, cikatala sana ukuya uwacisinka kuli Leza. I cacumi twatemwa Yeova nupya tusilonda ukuya aitemwe wakwe vino Abineli na Abusalomu yaali. Lelo tulinzile ukucenjela pakuti tutatandika ukukumbwa ukukwata impiya izingi nanti incito ingalenga tuye ni cilumba. Cii cingalenga ucuza witu na Yeova ukononeka. I nsita imwi Baluki kalemba wakwe Yelemiya walondanga ukukwata vintu vino atangekwate na ci calenzile ataya ni nsansa lino akuombela Leza. Lyene Yeova wanenyile Baluki ati: “Cino nakuuzile namaciongolola, na cino naalemile naco namacitukula. Ala namafulula impanga yonsi pyu. Lelo wemo we Baluki, uzye ukulonda ukuti nkucitilepo vimwi ivyakuzunguka? Ala utacivivula foo.” (Yelemiya 45:4, 5) Baluki uvwilile vino Yeova wamunenyile. Naswe kwene tulinzile ukuvwa kuli vino Yeova akutunena pano likwene wasya aonone aipe.

12. Langililini icingalenga tutaya acisinka kuli Leza ndi cakuti tuli na ukaitemwe.

¹² Daniel, umwina uwa ku Mexico wali nu kusoolola wino wali nu kulanga ucisinka. Walondanga ukutwala umukazyana aatapepanga Yeova. Daniel watile: “Natwalilile sile ukumulembela amakalata na lino natandike ukuomba umulimo wa upainiya wa nsita yonsi.” Nomba wizile alola ukuti wali na ukaitemwe pano wacitanga sile vino akulonda.  Atali uwacisinka kuli Yeova, nupya walondekwanga ukuicefya. Acino wanenyile eluda umwi api lyasi lilyo. Daniel walondolwile ati: “Eluda wiya wangazwilizye ukumanya ukuti pakuti inje uwa cisinka kuli Leza nalondekwanga ukuta ukulembela umukazyana wiya makalata. Lyene pacisila ca kupepa nu kulila sana nacisile vivyo kwene vino wanenyile ukucita. Ukufuma papo nali ni nsansa sana umu mulimo wa kusimikila.” Ndakai Daniel wakwata umuci uwatemwa Yeova, nupya yakaombelela capamwi umu mulimo wa kutandalila ivilongano.

13. Uzye Natani watwalilile uli ukuya uwacisinka kuli Leza na kuli Davidi, lino Davidi wayembwike?

¹³ Ndi cakuti tuli na ucisinka kuli Yeova, cingatwazwa kuya acisinka nu ku yantu yauze. Kasema Natani wali uwacisinka kuli Yeova na kuli Davidi. Lino Davidi watwazile muka mwineco nu kukoma iya, Yeova watumile Natani kuya lungika Davidi. Natani wali umusipe nupya uvwilile Yeova. Waomvizye amano pa kulanda na Davidi nupya wali ni cikuku. Walondanga Davidi ukuti amanye ukuti vino wacisile vyali ivipisye. Lyene Natani wanenyile Davidi ilyasi lya monsi umwi uwali umukama uwivile kana ka mfwele konga sile kano umuntu umwi umupina wakweti. Lino Davidi uvwile ilyasi lii, wasokiile sana umuntu wiyo umukama pali vino wacisile. Natani lyene watile: “Wewe uli muntu wilya!” Davidi wizile ailuka ukuti wayembukile Yeova.—2 Samueli 12:1-7, 13.

14. Uzye mungacita uli pakuti muye acisinka kuli Yeova na kuli cuza winu nanti lupwa?

¹⁴ Namwe kwene mungaya na ucisinka kuli Yeova nupya mungaya na ucisinka kuli yauze lino muli ni cikuku kuli aliyo. Limwi mungasininkizya ukuti umwina umwi watacita uluyembu. Limwi mungalonda ukuya na ucisinka uku muntu wiyo sana sana ndi cakuti acuza nanti alupwa winu. Nomba mwamanya ukuti cacindama ukuya na ucisinka kuli Yeova. Wakwe vino Natani wacisile, mulinzile ukuya acisinka kuli Yeova lelo mulinzile ukuya a cikuku. Mulinzile ukumunena ukuti anene ya eluda pakuti yamwazwe zuwa zuwa. Ndi cakuti atacisile vivyo, mwemwe kwene mulinzile ukunena ya eluda. Ndi mwacita vivyo ala mukulanga ukuti muli na ucisinka kuli Yeova. Nupya ale muli ni cikuku ku mwina wiyo pano ya eluda yangamwazwa ukuya na ucuza usuma na Yeova. Yangamulungika cikuku cikuku.—Welengini Levi 5:1; Galatiya 6:1.

15, 16. U mulandu ci uno Husyai walondekwanga ukusipa pakuti aye uwacisinka kuli Leza?

¹⁵ Husyai wali acuza wa Mwene Davidi nupya wali na ucisinka. Lino antu yalondanga Abusalomu ukuya umwene, Husyai walondekwanga ukusipa pakuti aye na ucisinka kuli Davidi na kuli Leza. Wamanyile ukuti Abusalomu wizile uku Yelusalemu ala ali na asilika  nu kuti Davidi watapuuka. (2 Samueli 15:13; 16:15) Nomba ivyani vino Husyai wacisile? Uzye wasile Davidi nu kutandika ukutungilila Abusalomu? Awe. Nanti icakuti Davidi ala wakota nupya antu aingi yalondanga ukumukoma, Husyai watwalilile ukuya uwacisinka kuli Davidi pano wamanyile ukuti Yeova u wasoolwile Davidi ukuya umwene. Fwandi Husyai waile uku Mwamba wa Miolife uku kukomaanya Davidi.—2 Samueli 15:30, 32.

¹⁶ Davidi wanenyile Husyai ukuswilila uku Yelusalemu nu kuipanga ngati acuza wakwe Abusalomu pakuti alenge Abusalomu ukuvwa kuli vino akulanda kucila ukuvwa kuli Aitofele. Husyai wali umusipe nupya wisile umi wakwe umu uzanzo pakuti sile auvwile Davidi nu kutwalilila ukuya na ucisinka kuli Yeova. Davidi wapefile kuli Yeova ukuti azwe Husyai, na vivyo i vyacitike. Abusalomu uvwile kuli vino Husyai wamunenyile nu kukana ukuvwa kuli Aitofele.—2 Samueli 15:31; 17:14.

17. U mulandu ci uno tulinzile ukuya asipe pakuti tuye na ucisinka?

¹⁷ Tulinzile ukuya asipe pakuti tuye acisinka kuli Yeova nupya twamuvwila ukucila ukucita vino ya lupwa, yano tukaomba nayo, nanti sile antu akwata amaka umu uteeko yakutunena. Lino Taro, aakaikala uku Japan wali umwance, wezyanga papezile amaka yakwe pakuti sile azanzye avyazi yakwe. Wayuvwilanga nu kuya na ucisinka kuli aliyo, asi pa mulandu wakuti avino walinzile ukucita lelo apa mulandu wakuti wayatemilwe. Nomba lino watandike ukusambilila Baibo na ya Nte Yakwe Yeova avyazi yakwe yalondanga ate ukusambilila. Na ci calenzile auvwe ulanda nupya camutalile ukuyanena ukuti akulonda atandike ukuya ukukulongana. Taro watile: “Avyazi yane yasosile sana icakuti pa myaka ingi, yankanyanga ukuya umu kuyatandalila. Napefile kuli Yeova kuti angazwe ukusipa pakuti incite vino napingwilepo ukucita. Ndakai lyene yatontako imyenzo nupya natandika nu kuyatandalila.”—Welengini Mapinda 29:25.

18. I vyani vino mwasambilila umwi sambililo lii?

¹⁸ Wakwe vino Davidi, Yonatani, Natani, na Husyai yacisile, nafwe kwene tulaya ni nsansa ndi cakuti twatwalilila ukuya na ucisinka kuli Yeova. Tusilonda ukuya wakwe Abineli na Abusalomu, ataali na ucisinka. I cacumi tutamalilika nupya tukaluvyanya. Lelo tulinzile ukulanga Yeova ukuti ukuya na ucisinka kuli aliwe ali cintu cicindame umu umi witu.