1, 2. U mulandu ci uno Leza watemilwe sana Danieli, nupya tungacita uli pakuti tuye ni cuvwila wakwe Danieli?

LINO Ayuda yasenzilwe ku Babiloni, iingile mu musumba umwali sana viluwi alino na antu apepanga mipasi yankota. Nalyo kwene, Ayuda akweti utailo, wakwe Danieli na auze yatatu, yatazumile kuya wa yantu aali mu Babiloni. (Danieli 1:6, 8, 12; 3:16-18) Danieli na auze yazumile ukuti Yeova ayasambilizya nupya yatwalilile ukupepa sile aliwe. Nanti icakuti insita ino Danieli wakulilemo antu aingi yacitanga ivipe, umungeli wakwe Leza wanenyile Danieli ukuti “Leza wakutemwa wakwe cimwi.”—Danieli 10:11, 19.

² Mpiti sana, nakamata watolanga ivu aika mumwi pakuti cino akulonda ukumata ciloleke wakwe cico kwene. Ndakai, yakapepa ya cumi yamanya ukuti Yeova ali Kateeka wa uumbo onsi nu kuti aliwe wakwata insambu zya kusambilizya antu amu nko zyonsi. (Welengini Yelemiya 18:6.) Nupya Leza uwakwata insambu zya kutusambilizya swensi wenga wenga. Nomba nanti ciye vivyo, Yeova asitupatikizya ukuti tusenuke. Lelo, akalonda swensi twaitemelwa ukusambiliziwa na aliwe. Mu cipande cii,  tumasambilila vino tungacita pakuti tutwalilile ukuya atontekane wi vu mu minwe yakwe Leza. Nupya tumamanya ni vyasuko ku mauzyo yaa yatatu: (1) Uzye tungacita uli pakuti tutaya ni miyele ingatulenga tukane ukuvwila vino Yeova akutusunda nu ukuya wi vu likome? (2) Tungacita uli pakuti tuye ni miyele ingatwazwa ukutwalilila ukuya ni cuvwila nu kuya wi vu mu minwe yakwe nakamata? (3) Uzye avyazi Aina Klistu yangacita uli pakuti yaombela pamwi na Leza lino yakusambilizya ana yao?

3. I miyele ci ingalenga imyenzo itu ukukoma? Langililini.

³ Pali Mapinda 4:23 pakati: “Apa vintu vyonsi uwasunga umwenzo wako. Pano umwaya intulo izikapeela umi.” Pakuti tusunge imyenzo itu kuti itaya ikome, tutalinzile ikuya ni miyele iipe ili wa cilumba, ukucita ivintu ivingalenga tuyembuke, nu kukanaya nu utailo. Ndi cakuti tutacenjile, ivintu vii vingalenga ukuti tuye aula icuvwila nu kuya ya cipondoka. (Danieli 5:1, 20; Ayebulai 3:13, 18, 19) Vii i vyacitikile umwene Uziya uwa ku Yuda. (Welengini 2 Milandu 26:3-5, 16-21.) Pakutandika Uziya wali sana ni cuvwila nupya wali acuza musuma wakwe Leza, ali cino Leza wamupeelile amaka. Nomba “lino Uziya waya na maka wakwe cimwi, atandika kuvwa icilumba.” Wizile aya sana ni cilumba icakuti wocanga nu ubani nanti icakuti ya simapepo aalinzile ukuomba umulimo uwo. Lino ya simapepo yamunenyile ukuti vino wacisile vitazifile, Uziya wasosile sana. Yeova wafulwile umwene wii uwali sana ni cilumba, alwala ulwale wakwe tembwe suka afwa.—Mapinda 16:18.

4, 5. I cani cingacitika ndi cakuti twatwalilila ukuya ni cilumba? Langililini.

⁴ Ndi cakuti twaya ni cilumba, tungatandika ukwelenganya ukuti twacindama ukuluta yauze nupya tungata ukuvwila ukusunda ukwaya muli Baibo. (Mapinda 29:1; Loma 12:3) I vyacitikile na ya Jim ali ya eluda. Lino yalanzyanyanga na ya eluda yauze pa mulandu umwi, yene yakanyile ukuzumila vino ya eluda yauze yalandanga. Ya Jim yatile “Nanenyile aina ukuti yatakwata ukutemwa, imfumamo nu kufuma.” Lino papisile imyezi 6 ya Jim yafumile umu cilongano cici nu kuya umu cilongano cuze, lelo yatayasonsile ukuya eluda. Ya Jim yuvwile sana uyi. Na ci calenzile yatandike ukwelenganya ukuti vino yacitanga vyali ningo sana nupya yatile ukuya uku kulongana yata nu kuombela Yeova pa myaka 10. Yalanzile ukuti izile iyaya sana ni cilumba icakuti yatandike ukupeela Yeova umulandu ukuti aliwe walenzile vyonsi ukucitika. Pa myaka iingi, aina yayatandalilanga nu kwezya ukuti yayazwe lelo ya Jim yatalondanga.

⁵ Ya Jim yaati, “Navilwanga ukuta ukwelenganya ukuti yauze aliyo aluvyanyanga.” Ivyayacitikile vikalangilila ukuti icilumba cingalenga tutalola ivipe vino tukucita. Nupya ndi caya vivyo, ale twata ukuya atontekane wi vu umu minwe yakwe nakamata. (Yelemiya 17:9) Uzye umwina nanti nkanzi umwi watala wamuluvyanyapo? Uzye mwatala muvwapo uyi pa mulandu sile wakuti yamulesya ukuomba umulimo umwi uno mwapeezilwe? Mwacisile uli? Uzye mwizile muya ni cilumba, nanti mwizile mulola ukuti ukuwikizyanya nu mwina wiyo nu kutwalilila ukuya acisinka kuli Yeova ali cintu cicindamisye ukucita?—Welengini Masamu 119:165; Kolose 3:13.

6. I vyani vingacitika ndi cakuti twatwalilila ukucita uluyembu?

 ⁶ Ndi cakuti umuntu watwalilila ukuyembuka nupya akufisa na vyonsi vino akucita, cingamutalila ukuvwa ndi yamwi yamulungika ukuomvya Baibo. Lyene cinganguka sana ukucita uluyembu. Umwina umwi watile watwalilile ukucita ivipe nupya atuvwanga nu uyi nanti intete pali vino wacitanga. (Kasambilizya 8:11) Umwina muze, uwatambanga vikope vya ucizelele pa nsita imwi, wizile alanda ukuti, “Nizile nzana ukuti nakweti imiyele imwi iyatinyanga ya eluda yanji.” Vino watambanga vyalenzile ucuza wakwe na Yeova ukusila. Lino yauze yamanyile vino wacitanga, ya eluda yamwazwile. I cacumi swensi tutamalilika. Lelo ndi cakuti tukupeela imilandu yaayo akutwazwa nanti ndi tukuizifilizya lyonsi lino twaluvyanya icakuti itufilwa nu kulenga uwelelo kuli Leza, umwenzo witu ulaya ukome.

7, 8. (a) I vyani vino aina Izlaeli yacisile ivyalangilile ukuti yali ni myenzo ikome nupya yatakweti utailo? (b) I vyani vino tungasambililako?

⁷ Lino Yeova wafumizye aina Izlaeli umu Eguputo, wacisile ivizungusyo ivingi vino yaweni. Nanti icakuti cali vivyo, lino yali umupipi nu kwingila umu Mpanga Ino Yeova Wayalavile, imyenzo yao izile ikoma. U mulandu ci? Yatataile Leza. Lelo yatandike ukuvwa intete nu kutandika ukuilizyanya kuli Mose. Nupya yalondanga nu kuswilila uku Eguputo, kuno yali azya. Yeova uvwile sana uyi nupya watile: “Uzye antu yaa yalansuula kufika lilaci?” (Mpendwa 14:1-4, 11; Masamu 78:40, 41) Aina izlaeli yonsi yaya yafwilile umu lwanga pa mulandu wakuti imyenzo yao yali ikome nupya yatakweti utailo.

⁸ Likwene sile, twasya twingile umu nsi ipya, nu utailo witu ukweziwa cila nsita. Fwandi tulinzile ukuiceceta ukulola utailo uno tukweti. Tungasininkizya uli ukuti tuli nu utailo ukome? Tungacita vivyo ndi cakuti twalola mazwi aya pali Mateo 6:33 nu kwelenganyapo sana. Lyene nu kuyuzya sweineco amauzyo ya: Uzye mauyo yano nimika na vino nkapingulapo ukucita vikalanga ukuti nazumila mazwi yakwe Yesu? Uzye nkavilwa ukuya uku kulongana nanti umu kusimikila pa mulandu wakuti nkulonda inje kaombe vyuze nkwate impiya? Ningacita uli ndi cakuti incito ino nkaomba ikalonda naomba pa nsita itali nu ukuombesya? Uzye ningaleka kuti insi ii iyantungulula cakuti inta nu kuombela Yeova?

9. U mulandu ci uno tulinzile ukwezya utailo witu sweineco ukulola ndi tuli nu utailo, nupya tungayezya tutuuli?

⁹ Ndi cakuti tusikukonka vino Baibo ikalanda pa kusoolola akucina nayo, pa kuzingwa, nanti vyakulezezyamo icitendwe vino tulinzile ukusoolola, imyenzo itu ingaya ikome. Mungacita uli ndi vya musango uu vyatandika ukumucitikila? Mulinzile ukuceceta utailo winu. Baibo ikati: “Muyezye mweisikulu pakuti muilole ndi mu cumi mukwikala mu utailo.” (2 Kolinto 13:5) Mwaya acisinka kuli  mweineco, nupya twalililini ukuomvya Izwi lyakwe Leza lyonsi pakuti imyelenganyizizye inu iye isuma.

10. I cani cingatwazwa ukuya atontenkane wi vu umu minwe yakwe Yeova?

¹⁰ Pakuti tutwalilile ukuya atontekane wi vu umu minwe yakwe nakamata, Leza watupeela izwi lyakwe, cilongano ca Ina Klistu, alino nu mulimo wa kusimikila. Lyonsi lino tukuwelenga Baibo nu kwelenganya sana pali vino tukuwelenga, cilalenga ukuti tuye atontekane umu minwe yakwe Yeova nu kuleka ukuti aatusambilizya. Yeova wanenyile aene ya mu Izlaeli ukuti yalinzile ukulemba Masunde yakwe nu kulawelengamo lyonsi. (Malango 17:18, 19) Atumwa yamanyile ukuti kuwelenga nu kwelenganya sana pa Malembelo kwacindime sana nupya cali nu kuyazwa lino yakusimikila. Yaomvyanga iciputulwa ca Malembelo ya Ciyebulai imiku iingi lino yakulemba, na lino yakusimikila uku antu, yayakomelezyanga nayo kwene ukuti yalinzile ukuomvya Malembelo. (Milimo 17:11) Naswe kwene tukazana ukuti cacindama sana ukuwelenga Baibo lyonsi nu kwelenganyapo sana pali vino tukuwelenga. (1 Timoti 4:15) Ci cikatwazwa ukutwalilila ukuya aicefye, na Yeova nawe alatwalilila ukutusambilizya.

11, 12. Uzye Yeova akaomvya uli icilongano ca Ina Klistu ukutusambilizya wenga wenga? Langililini.

¹¹ Yeova wamanya vino swensi cila muntu tukalondekwa, nupya akaomvya icilongano ca Ina Klistu ukutusambilizya. Ya Jim yano itulandapo mpiti, yatandike ukusenula imiyele yao lino eluda umwi wayalanzile ukuti wayatemwa. Ya Jim yalanzile yati: “Atatazile  anena ukuti vino nacisile vitali ningo nanti ukunenola. Lelo lyonsi walandanga ivisuma vitupu nu kundanga ukuti walondesyanga ukungazwa.” Lino papisile imyezi itatu eluda wiya walalike ya Jim uku kulongana. Ya Jim yaatile icilongano cayapokelile cikuku cikuku nu kuyalanga vino yayatemilwe, na cii calenzile ukuti yasenule melenganyo yao. Yatandike ukulola ukuti fwandi vino yayuvwanga vitali ivicindame. Ya eluda amu cilongano na aci yakwe ya Jim yayakomelizye sana, nupya panono panono yatandike ukuombela Yeova. Nupya ya Jim yaipakizye sana ukuwelenga ivipande viili ivyaya umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Novemba  15, 1992, ivyakuti “Yehova Tali no Kupeelwo Mulandu” ni cakuti “Bombeleni Yehova Muli Bucishinka.”

¹² Ya Jim nupya izile yaya ya eluda. Ukufuma papo, yakaazwa aina yauze ukumala intanzi ya musango ndi ino yakweti nu kukomya utailo wao. Yakati yelenganyanga ukuti yali sana acuza na Yeova, fwandi asi vino cali. Yakalanguluka pa mulandu wakuti yalesile icilumba ukuyalenga yaelenganya sile pali vino yauze yaluvyanyanga ukucila ukulaelenganya pa vintu ivyali ivicindame.—1 Kolinto 10:12.

13. Uzye umulimo wa kusimikila ungatwazwa kukwata miyele ci, nupya i visuma ci ivingacitika ndi twaya ni miyele iyo?

¹³ Umulimo wa kusimikila nao kwene ungalenga tusambilile nupya ungatwazwa kuya antu yasuma. Cingacitika uli cico? Lino tukukosoola ilandwe lisuma, tulinzile ukulangizya imiyele ya kuicefya alino ni miyele ino umupasi wakwe Leza ukatulenga kukwata. (Galatiya 5:22, 23) Mutale mwelenganye miyele ino mulimo wa kusimikila wamwazwa kukwata. Ndi tukupazyanya Klistu, antu yakatemwa sana ilandwe lino tukuyasimikila nupya yakasenula myelenganyizizye yao pali sweswe. Ya Nte yamwi yaili aku Australia yezizye kusimikila ku mwanaci umwi apa ng’anda pakwe, nomba wasosile sana nupya wayazaukile. Lelo nanti ciye vivyo, ya Nte yaa yuvwile kuli vino walanzile nu kufumapo mucinzi mucinzi. Pacisila, mwanaci wi walangulwike pali vino wacisile nupya walemvile kalata kwi ofesi lya musambo. Walenzile uwelelo pali vino wacisile. Watile, “Naluvyanyizye pa kuzaukila antu yaili asimikilanga pi Zwi Lyakwe Leza nu kuyazinga. Kuli vi vyacitike, tungasambilila mulandu uno cayela cicindame ukuya aicefye lino tukusimikila. I cacumi mulimo witu wa kusimikila ukaazwa antu yauze, lelo naswe kwene ukatwazwa ukuzifya miyele itu.

14. I vyani vino avyazi yalinzile ukucita pakuti yasambilizya ningo ana yao?

¹⁴ Ana anono aingi yaicefya nupya yakalondesya ukusambilila. (Mateo 18:1-4) Fwandi caticicindama avyazi ukwazwa ana yao ukusambilila icumi nu kutemwa vino yakusambilila lino yacili anono. (2 Timoti 3: 14, 15) Pakuti yacite vivyo, avyazi yalinzile ukutandikilapo ukutemwa icumi aeneco nu kucita vino Baibo ikalanda. Ndi cakuti avyazi yacita vivyo, cilangukila ana ukutemwa icumi. Nupya yaluvwikisya ukuti cino avyazi yao yakuyasundila apa mulandu wakuti yayatemwa na Yeova wayatemwa.

15, 16. Uzye avyazi yangalanga uli ukuti yataila Leza ndi cakuti umwanao wazingwa?

¹⁵ Insita zimwi nanti avyazi yasambilizya ana yao icumi, ana yamwi yakata ukuombela Yeova nanti yazingwa. Ndi cakuti ca musango uu cacitika, ulupwa lonsi lukacula sana. Nkazi umwi uwa ku South Africa watiile: “Lino kalume wane wazinzilwe, cali kwati wafwa. Cawavizye imyenzo.” Nomba i vyani vino wene na avyazi yakwe yacisile? Yacisile vino Baibo ikalanda. (Welengini 1 Kolinto 5:11, 13.) Avyazi yamanyile ukuti ukuvwila vino Leza akatusunda kwali nu kuyazwa sana. Nupya yaweni ukuti ukuzingwa u kusalapula ukukafuma kuli Yeova. Fwandi yalandanga sile nu mwana lino calondekwa ukucita vivyo pakuti yalande ivikumile ulupwa.

¹⁶ Uzye umwana wao uvwile uli? Walanzile ukuti, “Namanyile ukuti ya lupwa yane yatampasile, lelo yuvwilanga sile vino Yeova ni iuvi lyakwe yakasambilizya.” Nupya watile, “Lino wapapata sana kuli Yeova nu kulenga ukuti akwelele alino ungiluka ukuti ukumulondesya umu umi wako.” Elenganyini pali vino ulupwa luu luvwile ningo lino umulumendo wiya waweziwe nu kutandika ukuombela Yeova. Ndi cakuti lyonsi tukuvwila vino Leza akutusambilizya tulaya ni nsansa wakwe cimwi.—Mapinda 3:5, 6; 28:26.

17. U mulandu ci uno tulinzile ukuyela Yeova lyonsi, nupya i visuma ci vilacitika ndi twacita vivyo?

¹⁷ Kasema Ezaya wasoowile ukuti Ayuda aali umu Babiloni yali nu kulapila nu kulanda ukuti: “Lelo kwene we [Yeova], ala wewe uli Tata. Swemo twaya sile wa mbuulo, nawe wakwe nakamata. Umucumi awewe watuumba.” Nupya yalati: “Ali cino fwandi, utaasoka vivyo nanti kwelenganyapo sana apa uyi witu. Swemo sweswe antu yako, wemo watuyelelako sile uluse.” (Ezaya 64:8, 9) Ndi cakuti twatituicefya nupya lyonsi tukuvwila Yeova, alatutemwa sana, wakwe vino watemilwe Danieli. Yeova alatwalilila ukutusambilizya ukuomvya Izwi lyakwe, umupasi wakwe, alino ni iuvi lyakwe pakuti tukize tukaye “ana yakwe Leza” amalilike.—Loma 8:21.