UKU Aebele aali umu Mpanga ya Ulayo, umwaka watandikanga lino yalimanga nu kukomela kuli kuti nga ndakai ale amuli ya Sepetemba nanti Okotoba.

Umwaka uno yaomvyanga umwezi pa kumanya pano imyezi 12 iyakwatanga manda 29 nanti 30 yatandikilanga wipimpalanga ukucila uno yaomvyanga ilanzi pa kumanya pano imyezi yatandikilanga. Fwandi yalondekwanga ukuzana inzila iyali nu kuyazwa ukulinganya imipendele ya nsita pa kumanya pano imyezi yatandikilanga umu nzila zii ziili zipusane. Pa kucita vii yalundangako manda na yauze nanti ukulundako umwezi nauze lino umwaka uze utatala watandika. Ukucita vii kwali nu kulenga insita ya kukomela nanti ukuzombola ukulingana.

Nomba, umu nsita yakwe Mose Leza wanenyile antu yakwe ukuti, yene umwaka wali nu kulatandika umu mwezi wa Abibu nanti wa Nisani kuli kuti nga ndakai ale amuli ya Maaci nanti Epuleo. (Kufu. 12:2; 13:4) Umu kuzevya ukwayangako umu mwezi uu mwayanga nu kuzombola baale.—Kufu. 23:15, 16.

Uwasambilila umwi watiile cangwike ukumanya lino mulinzile ukulundako umwezi na uze kuli kalenda. Nupya watiile: “Ucilo uno yazevyanga ndi cakuti umwezi upuma waloleka, umu mwezi wa Nisani (pa Nisani 14) walondekwanga lyonsi ukuyako pa cisila ca wanda uno usiku nu musanya vyalingananga. Ndi cakuti umwaka iwafika uku mpela lyene yalola ukuti Ucilo ulayako lino uwanda uwo utatala wafika, yalundangako umwezi onga lino umwezi wa Nisani utatala wafika.”

Ya Nte Yakwe Yeova yakaomvya inzila kwene ii pa kwika uwanda uno Icakulya Ca Manguzi Ica Mwene cilayako, icikaya pa wanda umwi umu Maaci nanti Epuleo apakaela uwanda wa Nisani 14 muli kalenda wa Ciebele. Ivilongano umu nsi yonsi yakavimanyisizya limwi uwanda uno kulaya Icakulya Ca Manguzi Ica Mwene.

Nomba uzye Aebele yamanyanga uli lino umwezi ulasila na lino umwezi uze ulatandika? Ndakai ndi cakuti ukulonda ukumanya uwanda ala umalola sile pali kalenda umupulintwe nanti aali pali foni nanti pa ciombelo cuze. Nomba mu nsita ino ivyalumbulwa muli Baibo vyalembwanga citaali icanguke.

Pa cisila cakwe Mulamba Mukalamba, umwezi wakwatanga manda 30. (Utan. 7:11, 24; 8:3, 4) Lino papisile insita, uku Aebele asi lyonsi lino umwezi wakwatanga manda 30. Yene umwezi watandikanga lino sile umwezi upuma waloleka. Fwandi imyezi imwi yakwatanga manda 29 nanti 30.

Pa nsita imwi, Devedi na Yonatani yalanzile pa kutandika kwa mwezi upya ukuti: “Mutondo u kutandika kwa Cimulo ca Mwezi Upya.” (1 Sam. 20:5, 18) Cikaloleka kwati pa nsita iya, yamanyilanga limwi lino umwezi uze ulatandika. Nomba uzye aina Izlaeli yamanyanga uli lino umwezi uze wali nu kutandika? Ulupapulo luno yakaama ukuti Mishnah muno yalemvile masunde ya Ayuda ni ntambi lwakwata ivyeo vimwi ivingatwazwa ukumanya. Ivyeo vivyo vikalangilila ukuti pa cisila lino Ayuda yawela umu uzya ukufuma uku Babiloni amu cilye ca Sanihedilini yanenanga antu umwezi nga watandika. Nga kwaya vimulo vino yazevyanga pa myezi 7, amu cilye ca Sanihedilini yakomenkananga pa wanda uwalenga 30 cila mwezi. Fwandi aonsi yaa aliyo yapingulanga lino umwezi uze wali nu kutandika. Yacitanga uli vivyo?

Aonsi yano yasoolwile ukulaimilila pa myamba ukuzinguluka umusumba wa Yelusalemu yalolanga kuno umwezi upya ukutandika ukuloleka. Zuwa zuwa yamanyisyanga amu cilye ca Sanihedilini. Ndi cakuti amu cilye yakwata usininkizyo ukuti umwezi upya watiuloleka, yamanyisyanga antu ukuti umwezi upya watandika. Nomba uzye cayanga uli ndi cakuti makumbi nanti kungwi vyalenga aonsi yaya pa myamba yavilwa ukulola  kuno umwezi upya ukutandika ukuloleka? Amu cilye yamanyisyanga antu ukuti umwezi uno yalimo ukweti amanda 30, fwandi lyene umwezi uwalondelelapo umatandika.

Ulupapulo lwa Mishnah lwalondolola ukuti pakuti amu cilye ca Sanihedilini yamanyisye antu ukuti umwezi upya iwatandika, yakozyanga umoto papela ya Mwamba wa Miolivi uwali umupipi na Yelusalemu. Pa kumanyisya antu umu ncende zyuze izya mu Izlaeli, yaomvyanga umoto. Lino papisile insita, yatandike ukulatuma sile antu. Ukucita vii kwalenganga Ayuda yonsi umu Yelusalemu nu mu ncende zyuze yamanye ukuti umwezi upya watiutandika. Fwandi yonsi yazevezyanga pamwi ukuzevya ukuli konsi.

Cati ili apisika ingamwazwa ukumanya imyezi, kuzevya kuno yazevyanga na vino insita yankanyiziwanga umu mwaka umu nsita ya ina Izlaeli