Baibo italanda icasuko umu kulungatika. Nomba ikalanda vimwi ivyalenzile ukuti limwi yasoololepo ukwikala umu Betelemu ukucila ukuswilila uku Nazaleti.

Maliya yamunenyile kuli malaika ukuti wali nu kukwata inda nu kuvyala umwana. Pa nsita ino malaika wanenyile Maliya ilyasi lii, ala Maliya na Jozefu yakaikala umu Nazaleti umu musumba uwa Galili muno Jozefu wavyalilwe. (Luka 1:26-31; 2:4) Nupya lino papisile insita, yafumile uku Ijipti nu kuswilila uku Nazaleti. Nupya kukwene alino kuno Yesu wakuliile nu kuya umwina Nazaleti. (Mate. 2:19-23) Ali mulandu uno lyonsi lino twalumbula pali Yesu, Jozefu, na Maliya ala tumaelenganya pa muzi uwa Nazaleti.

Maliya wakweti lupwa wakwe uwizina lyakuti Elizabeti uwikalanga umu Yuda. Elizabeti wali u muci wakwe simapepo Zakaliya nupya wizile aya nyina wakwe Yoani kabatizya. (Luka 1:5, 9, 13, 36) Maliya waile umu kulola Elizabeti uku Yuda nupya wikazile nawe apa myezi itatu. Lyene pa cisila, waswiliile uku Nazaleti. (Luka 1:39, 40, 56) Fwandi Maliya wakwetiko ya lupwa yamwi aikalanga umu Yuda.

Umu kupita kwa nsita, Jozefu uvwilile isunde lyakuti “yafwile ukulembwa.” Na cii calenzile ukuti Jozefu afume uku Nazaleti nu kuya uku Betelemu ku “musumba wakwe Devedi” nupya umusumba uno wasowilwe ukuti u mwali nu kuvyalilwa Mesiya. (Luka 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Mika 5:2) Pa cisila icakuti Yesu wavyalwa, Jozefu atelenginyepo ukuti yangaswilila na Maliya uku Nazaleti pano ala Yesu alino wacivyalwa sile. Fwandi ikazile uku Betelemu ukwatalimfile amakilomita 9 ukufuma uku Yelusalemu. Na cii cali nu kuyangukila ukusenda umwanao umunono ukwi tempele nu kupeela malambo.—Levi 12:2, 6-8; Luka 2:22-24.

Malaika wakwe Leza wanenyile Maliya ukuti umwanakwe wali nu kupyana “icilimba ca wene cakwe isi Devedi” nu kuti wali nu kuya “Umwene.” Limwi Jozefu na Maliya yafwile yatandike ukwelenganya ukuti cali sile ningo vino Yesu wavyalilwe umu musumba wakwe Devedi. (Luka 1:32, 33; 2:11, 17) Nupya limwi yafwile yelenginye ukuti cali sile ningo ukutwalilila ukwikala kuuku kwene ukufika lino Leza wayanena vino yalinzile ukucita nupya.

Tutaamanya ukulu wa nsita ino ikazile umu Betelemu ala aakasapola yamwi ukuomvya intanda yatatala yafika umu Betelemu. Pa nsita ii ala yakaikala umu ng’anda nupya umwanao ala watakulako. (Mate. 2:11) Nupya cikaloleka kwati yasoolwilepo ukukana swilila uku Nazaleti nu kulaikala umu Betelemu.

Helodi walanzile ukuti “yakakome ana aonsi yonsi mu Betelemu . . . , kutandikila pali yano yaali ni myaka iili nu kwiza pansi.” (Mate. 2:16) Lino Jozefu yamucelwile pali vino Helodi walondanga ukucita, wene na Maliya yasenzile Yesu nu kuutukila uku Ijipti ukufikila lino Helodi wafwa. Pa cisila Josefu nu lupwa lwakwe yaswilile ku Nazaleti. U mulandu ci uno yataswililiile uku Betelemu? A pa mulandu wakuti Akelao umwana wakwe Helodi wateekanga umu Yuda nupya wali u mwene umunkalwe. Jozefu walondiile vino malaika wamunenyile. Uku Nazaleti ali kuno yali nu kukuzya ningo Yesu.—Mate. 2:19-22; 13:55; Luka 2:39, 52.

Pa mulandu wakuti Jozefu wafwile ala Yesu atatala wafwa nu kuyula inzila pakuti yauze yangakwata isyuko ilya kuya ukwi yulu, cilalenga ukuti ace atuutulukile pano nsi. Fwandi antu aingi yalasambilila ivingi kuli Jozefu nu kumanya na vyuze ivyalenzile ukuti wene na Maliya yatwalilile ukwikala umu Betelemu pa cisila ca kuvyalwa kwakwe Yesu.