1-2. Wakwe vino cali kuli Loti, iintazi cii zino Aina Klistu yakakwata ndakai?

 NDI CAKUTI twalola iviipe ivikacitika umu nsi, tukayuvwa wakwe vino Loti wayuvwanga. Loti “uuvwanga sana uyi pa vicitwa vya winyi vino ya mpulamasunde yacitanga,” pano wamanyile ukuti Tata witu uwa kwi yulu wapata imiyele iipe. (2 Pet. 2:7, 8) Ukuya na katiina alino nu kutemwa Leza kwalenzile ukuti Loti apate iviipe vino antu aliko mu manda yakwe yacitanga. Naswe kwene tukaikala umu nsi umwaya antu aatacindika amasunde yakwe Yeova aakalanda pa miyele iisuma. Nomba asi mulandu na vii, tungatwalilila ukuya ni miyele isuma ndi cakuti twatwalilila ukutemwa Leza alino nu kuya na katiina kasuma ku aliwe.—Mapi. 14:2.

² Yeova akatwazwa ukuya ni miyele isuma ukupitila muli vino akatukomelezya ivyaya umwi buku lya Mapinda. Aina Klistu yonsi, aonsi na anaci, acance kumwi sile na akote, yangaipakizya sana ndi cakuti yakusambilila uku vyeo ivyaya umwi buku lya Mapinda.

3. Ukulingana na Mapinda 17:3, u mulandu cino uno tulinzile ukucingilila umwenzo witu? (Loliniko ni cikope.)

³ Icintu icikalamba icilinzile ukutulenga ukucingilila imyenzo itu, a pa mulandu wakuti Yeova akatuceeceta. Cii cikupiliula ukuti aakalola ivingi muli sweswe nupya watumanya ukucila na vino sweineco twaimanya. (Belengini Mapinda 17:3.) Ukwelenganya sana pali vino aakatusambilizya kungatwazwa ukuya ni nsansa. (Yoa. 4:14) Ukucita vii kulalenga ukuti tutaazumilizya imiyele iipe nanti ivintu vino Satana akacita ukonona ucuza uno twakwata na Yeova. (1 Yoa. 5:18, 19) Nga twapalama sana kuli  Yeova, tulamutemelwako nu kumucindika. Pa mulandu wakuti tusilonda ukusosya Tata witu uwa kwi yulu, twapata imyelenganyizizye iipe ingalenga ukuti tuyembuke. Nga tweziwa ukucita iviipe, tulayuzya ukuti, ‘I cani icingalenga insosye Umuntu uwantemwa sana?’—1 Yoa. 4:9, 10.

4. Uzye ukuya na katiina kuli Yeova kwacingilile uli nkazi umwi ukukanacita uluyembu?

⁴ Ya Marta, ya nkazi aakaikala uku Croatia yeziwe ukucita uzelele, yalemvile iyati: “Cantalile ukwelenganyapo ningo nu kumanya vino ningacita pa kucimvya amelenganyo aakulondesya ukucita iviipe. Lelo ukuya na katiina kuli Yeova kwancingiliile.” b Uzye ukuya na katiina kuli Leza kwayacingiliile uli? Ya Marta yalanzile ukuti yelengiinye pali vino vingafumamo ndi cakuti yasoolola ukucita iviipe. Naswe kwene tungacita vino yacisile. Icintu icipisye icingafumamo i cakuti tungasosya Yeova nupya tutanga tuye pa yantu alatwalilila ukumuombela amanda pe.—Utan. 6:5, 6.

5. I vyani vino mungasambilila kuli vino vyacitikiile ya Leo?

⁵ Ndi cakuti tuli na katiina kuli Yeova, tulaya aacenjele pakuti tutacita ivintu ivingalenga tuyembuke. Ya Leo aakaikala uku Congo yasambilile kuli vino vyayacitikile. Pa cisila ca myaka 4 ukufuma pano yabatiziwilwe, izile iyatandika ukuya pamwi ni vyuza iviipe. Yelenganyanga ukuti ndi cakuti yene yasikucitako iviipe vino auze yacitanga, ala yasikuyembukila Yeova. Pataalengile, ya cuza yao aipe yalenzile ukuti yatandike ukumwa sana uwengwa nu kucita uzelele. Lyene izile iyatandika ukwelenganya pali vino avyazi yao yayasambilizyanga alino na pali vino insansa zino yakweti zyasizile. I vyani vyafumilemo? Yatandike ukuzifya imiyele yao. Pa mulandu na vino ya eluda yayazwile, calenzile yatandike ukuombela Yeova nupya. Lyene ndakai aa eluda nupya ya painiya aiyele.

6. Aanaci ci yaili aunkolanya yano tumalandapo?

 ⁶ Lekini tusambilile ivyaya umu cipande 9 ica Mapinda, icikalondolola pa mwanaci aakaimililako amano na pa mwanaci aakaimililako uwelewele. (Loliniko na Loma 5:14; Gala. 4:24) Lino tukusambilila, mwikisyeko sana mano pakuti mulole vino antu aa mu nsi ii yakwe Satana yakalola ukucita uzelele alino nu kutamba ivikope ivya ucizelele. (Efes. 4:19) Fwandi icicindama sana ukutwalilila ukuya na katiina kuli Leza alino nu kutaaluka uku viipe. (Mapi. 16:6) Fwandi swensi kwene, asi mulandu sweswe aonsi nanti aanaci tungaipakizya ivyaya umu cipande cii. Aanaci aalondolwa umu cipande cii, yakaama “iviwelewele.” Cila mwanaci walandanga ukuti , ‘Izini ukwane mulye icakulya.’ (Mapi. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Nomba ivyacitikiile yayo aazumile ulwamo kuli cila mwanaci, vyapusine.

7. Ukulingana na Mapinda 9:13-18, aekwi kuno ulwamo lumwi lukatungulula? (Loliniko ni cikope.)

⁷ Lekini tulande pa lwamo luno ‘umwanaci umuwelewele’ wamanga. (Belengini Mapinda 9:13-18.) Wapundanga nu kusipa kuli yonsi aatakweti mano ukuti, “kaize kuno” tulye pamwi nayo. I vyani ivyacitikiile yayo aazumile ulwamo? ‘Antu ayanga ukwakwe yaitwalanga sile uku mfwa.’ Limwi mungiusyako imvwango ikolineko iyaya umu mazwi aakutandikilako umwi buku lya Mapinda. Yatucelula ukuti tulinzile ukucenjela uku “mwanaci cizelele, nu ku mwanaci cipitepite.” Tukabelenga ukuti: “Wensi akaya uku ng’anda yakwe, ale akulowa.” (Mapi. 2:11-19) Pa Mapinda 5:3-10 paya ukucelula na kuze ukwa “mwanaci cipitepite” wino “intampulo zyakwe zikatungulula ku mfwa.”

8. I vyani vino tulinzile ukupingulapo?

⁸ Yayo aakakutika uku mwanaci umuwelewele yakalondekwa ukusoololapo ndi cakuti yamazumila ulwamo nanti foo. Naswe kwene nga twakwata intazi ikolineko, tungalondekwa ukusoolola vino tumacita. I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti umwi watupatikizya ukucita uzelele nanti ukutamba ivikope ivya ucizelele, nanti limwi lino tuli pa intaneti lyene piza ivikope ivya ucizelele?

9-10. I milandu ci imwi ilinzile ukutulenga ukutaluka uku uzelele?

⁹ Kwaya umulandu ucindame ulinzile ukutulenga ukutaluka uku uzelele. Umwanaci iciwelewele walondololwa ukuti: “Amanzi akwiya aasuma.” Uzye “amanzi akwiya” ali cani? Baibo ikakolanya ukupanga icupo ukwa yantu atwalane uku manzi aakalenga umwili ukuvwa ningo. (Mapi. 5:15-18) Iya nu muci aatwalana ukulingana ni sunde yakwata insambu izya kupanga  icupo. Nomba vii vyapusanako na “manzi aakwiya.” “Manzi aakwiya” yakalozya uku kucita uzelele. Aakacita uzelele yakacita umu umfisolo wakwe vino aapupu yakaiya usiku. Manzi aakwiya yangaloleka kwati aalyompe ndi cakuti aakucita uzelele yakwelenganya ukuti kusi aalamanya. Yakaibepa pa mulandu wakuti Yeova akalola vyonsi. Icintu icipisye icikafumamo umu kucita uzelele, Yeova akata ukutupaala nupya mutaya ‘icisuma’ icili consi icikafumamo. (1 Kol. 6:9, 10) Lelo mwaya na vyuze ivikafumamo.

¹⁰ Uzelele ukalenga umuntu ukuvwa insonyi, kuyuvwa uwa silesile, kukwata inda iyaula ukwenekela, alino ni vyupo ukusila. Fwandi ukuya na mano u kungalenga umuntu ukuti atazumila ukuya uku ng’anda ya mwanaci iciwelewele alino nu kuyalyako ivyakulya. Ukulunda pa konona ucuza wao na Yeova, antu aingi aakacita uzelele yakaambula indwala izikalenga iyafwa. (Mapi. 7:23, 26) Amazwi yamwi aakusyalikizyako umu cipande 9 cikomo 18 yakati: ‘Antu aakaingila ukwakwe yafwa mpiti.’ Nomba, u mulandu ci uno antu aingi yakazumila ulwamo ulwa mwanaci iciwelewele ulukayaletela intazi?—Mapi. 9:13-18.

11. U mulandu ci uno ukutamba ivikope ivya uzelele kwaipila sana?

¹¹ Iciteyo na cuze icaseeka sana u kutamba ivikope ivya ucizelele. Yamwi yakaelenganya ukuti mutaya uwavya uli onsi umu kutamba ivikope ivya uzelele. Lelo ukulanda sile icisinka, umu kutamba ivikope ivya ucizelele mukafuma iviipe ivingi, ukuyuvwa uwa silesile, nupya catala sana ukuleka iciyelezyo cii. Ivikope ivya uzelele vyatala sana ukuviilila. Ukutamba ivikope ivya uzelele kusilenga umuntu ukuta ukwelenganya pa viipe, lelo kukalenga aalondesya ukucita vivyo kwene. (Kolo. 3:5; Yako. 1:14, 15) Nupya aingi aakatamba ivikope ivya ucizelele yakatwalilila nu kucita ivintu na vyuze iviipe.

12. Tungalanga uli ukuti tukutaluka uku kulola ivikope ivingalenga tukwate insuna?

¹² I vyani vino umwina Klistu alinzile ukucita ndi cakuti lino akuomvya foni nanti ciombelo cuze nga piiza ivikope ivya uzelele? Tulinzile ukuvifumyapo zuwa zuwa. Icingalenga tucite vii u kwiusya icintu icicindame cino twakwata kuli kuti ucuza witu na Yeova. Nanti cakuti ivikope vimwi vitanga viye ivya uzelele nomba vingalenga umuntu ukukwata insuna. U mulandu ci uno tutalinzile ukulatamba ivikope ivya musango uu? Pano tusilonda nanti sile a panono ukulaelenganya pa vintu ivingalenga tucite uzelele. (Mate. 5:28, 29) Eluda uwi zina lyakuti David aakaikala uku Thailand watiile: “Nkayuzya nemwineco inti: ‘Nanti cakuti ivikope visi ivya ucizelele, uzye Yeova anguvwa ndi cakuti nkuvitamba?’ Ukwelenganya kwa musango uu kukangazwa ukupingula ningo pa vintu.”

13. I cani icikatwazwa ukupingulapo ningo pa vintu?

¹³ Ukutiina ukucita ivili vyonsi ivingasosya Yeova, kungalenga tupingule ningo pa vintu. Ukutiina Leza aali “ntendekelo ya mano.” (Mapi. 9:10) Cii calangililwa ningo ningo umu mazwi aakutandikilako umu cipande 9 umwi buku lya Mapinda aakakolanya ‘amano ya cumi cumi’ uku mwanaci.

14. U lwamo ci uluiyele luno tukabelenga pa Mapinda 9:1-6?

¹⁴ Belengini Mapinda 9:1-6. Api lembo lii tukabelenga pa lwamo lwakwe Yeova Kaumba witu uwaya ali ntulo ya mano. (Mapi. 2:6; Loma 16:27) Umwi lyasi lii tukabelenga apa ng’anda ikulu iya unkolanya iyakwata incesi 7. Cii cikalangilila sile ukuti Yeova waya a kapekape nu kuti akaama yonsi aakalonda ukuya na mano ukusambilila kuli aliwe.

15. I vyani vino Yeova akalonda twacita?

¹⁵ Yeova a kapekape nupya akatupeela ivintu ivingi. Imiyele ii ikalolekela umu mwanaci  uwa ‘mano ya cumi cumi’ uwalondololwa umu Mapinda icipande 9. Ivikomo vii vikalanda ukuti umwanaci wataama aenyi uku ng’anda ukwakwe pakuti yakalye ivyakulya ivisuma ni nyama alino nu kumwa waini. (Mapi. 9:2) Umu vikomo 4 na 5 umwanaci aakaimililako mano akwama awelewele ati: “Izini mulye icakulya cane.” U mulandu ci uno tulinzile ukuya uku ng’anda ya mwanaci uwa mano nu kuyalya ivyakulya vino watapekanya? Yeova akalonda anakwe ukuya na mano nu kuya aacingililwe. Asilonda twacita ivintu ivingatuletela intazi. Ali mulandu uno “wene akaazwilizya antu akacita vyaololoke.” (Mapi. 2:7) Ndi cakuti twacindika Yeova, tulaacita ivintu ivya kumuzanzya. Tukaya ni nsansa nga tukulondela ukusunda kwakwe.—Yako. 1:25.

16. Uzye akatiina kano ya Alain yakweti kuli Leza kayazwile uli ukupingulapo ningo pa vintu, nupya i visuma ci ivyafumilemo?

¹⁶ Elenganyini vino ukuya na katiina kuli Leza kwazwile ya Alain ukupingula ningo pa vintu. Ya Alain aa eluda umu cilongano nupya aa mwalimu uku sukulu. Yatiile: “Ya mwalimu yanji yelenganyanga ukuti mafyumu umukaya uzelele iinzila iya kusambilizizyamo ivya kupanga icupo.” Nomba ya Alain yamanyile ukuti vii i vya ufi. Yatiile: “Pa mulandu wakuti natemwa Yeova nupya namucindika, nakananga ukutambako mafyumu. Nupya nalondolwelile na anji umulandu uno nakanilanga.” Ya Alain yaomvyanga ukusunda ukukafuma uku ‘mano ya cumi cumi’ nupya yapitanga “umu nzila zya kwiluka.” (Mapi. 9:6) Pa mulandu na vino ya Alain yalanzile, calenzile ukuti ya mwalimu yauze yatandike ukusambilila Baibo nu kulazanwa umu kulongana.

17-18. I visuma ci ivikacitikila yayo aakazumila ulwamo ulwa mwanaci uwa mano, nupya i vyani vino yakaenekela uku nkoleelo? (Loliniko ni cikope.)

¹⁷ Yeova waomvya ivilangililo viili ivya yanaci pa kutalangilila vino tungacita pakuti twaya ni nsansa. Yayo aakazumila ulwamo ulwa mwanaci iciwewele, yakaika sile mano uku kuipakizya “ivisuma” ivya mu umfisolo. Lelo yasiusya pa viipe ivili nu kuyacitikila uku nkoleelo. Vino yakacita vilalenga ukuti yafwe.—Mapi. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Yayo aakazumila ulwamo uku mwanaci aakaimililako ‘mano ya cumi cumi,’ yalakwata umi usuma sana uku nkoleelo! Nupya aenyi aamwanaci uwa mano yakaipakizya ivyakulya ivingi sana ivikayazwa muli ukapepa. (Eza. 65:13) Yeova walanzile ukupitila muli kasesema Ezaya ukuti: “Munguvwe, muntezye, nga muce mukakwate ivyakulya visuma nu kuipakizya ivyakulya ivilyompe.” (Eza. 55:1, 2) Tukasambilila ukutemwa vino Yeova watemwa nu kupata vino wapata. (Masa. 97:10) Nupya tukaya  sana ni nsansa lino tukwamako na yauze pakuti yize yaipakizye ivisuma ivyaya uku ‘mano ya cumi cumi.’ Cikaya kwati ituya ‘umu musumba, nu kwimilila umu ncende izitumpuke ala tukulaizya ukuti, ‘Uzye aweni imbutuma? Kaize kuno!’’ Ivisuma ivikafumamo kuli yayo aakazumila ulwamo ulwa mwanaci uwa mano visiya sile ivya pa kasita kanono. Amano yakatwazwa ukuzizimizya, nupya yakatwazwa ukuya nu umi lino tukupita “umu nzila zya kwiluka.”—Mapi. 9:3, 4, 6.

19. Ukulingana na Kasambilizya 12:13, 14, i vyani vino tulinzile ukulondesya ukucita? (Loliniko na kambokosi akakuti “ Ukuya na Katiina Kuli Leza Kukatwazwa.”

¹⁹ Belengini Kasambilizya 12:13, 14. Fwandi lekini twatwalilila ukuya na katiina kasuma kuli Yeova akalatwazwa ukucingilila imyenzo itu nu kutwazwa ukutaaluka uku miyele iipe lino tukwikala umu manda yaa atale aakusyalikizya. Nupya akatiina kwene kaa kakalenga twalondesya ukutwalilila ukunena antu aingi ukuti yaye na ‘mano ya cumi cumi’ aangayazwa.