1, 2. (a) U mulandu ci uno tutanga tuzungukile ngi cakuti twaya na masakamiko? (Lolini cikope cakutandikilako.) (b) I vyani vino tumalandapo umu cipande cii?

TUKWIKALA umu nsita zitale sana. Satana Ciwa watakalipa sana nupya “akululumba wakwe cisama wino akulunga umwi wakuti alye.” (1 Pet. 5:8; Umbw. 12:17) Fwandi tutange tuzunguke ukumanya ukuti na swe yaomvi yakwe Leza kwene tukauvwa sana intete. Nanti sile aomvi yakwe Leza ampiti wa Mwene Davidi nayo kwene insita zimwi “yazizimizyanga amasakamiko.” (Masa. 13:2) Nupya Baibo ikalanda nu kuti umutumwa Paulo nawe kwene wasakamikwanga cuze “pa mulandu wa mauvi onsi.” (2 Kol. 11:28) Nomba i vyani vino tungacita ngi cakuti twaya sana na masakamiko?

² Tata witu wa mwiyulu uwaya nu kutemwa wavwilizye aomvi yakwe ampiti ukucimvya amasakamiko nupya naswe kwene ndakai akalondesya ukutwazwa ukucefyako masakamiko. Baibo ikatunena ukuti: “Ikini masakamiko inu pali Leza, pano wene akamusakamala.” (1 Pet. 5:7) Nomba uzye tungacita uli vivyo? Lekini tulande pa nzila 4 izingatwazwa ukucita vivyo; lino  tukupepa ukufuma pansi ya mwenzo, lino tukuwelenga Izwi Lyakwe Leza nu kwelenganyapo sana, lino tukulenga umupasi wamuzilo kuli Yeova alino nu kunenako yamwi yano twataila vino tukuyuvwa. Lino tukusambilila pa nzila zii 4, mwalola ngi cakuti muli mumwi muno mulinzile ukuzifyako.

3. Uzye “mungika uli masakamiko inu pali Yeova” ukupitila umwi pepo?

³ Icakutandikilapo cino tulinzile ukucita, u kupepa kuli Yeova. Lino vimwi vyamucitikila ivya kuti vyalenga mwatoovoka, muvwa intete nanti mwasakamala, mwapepa kuli tata winu wa mwiyulu ukumunena vyonsi ivili mu mwenzo. Kalemba wa masamu Davidi wapapasile kuli Yeova ati: “Uvwa ukwi pepo lyane we Leza.” Nupya umu masamu ali yamwi kwene walanzile nu kuti “Uwatuula masakamiko yako kuli [Yeova], nawe amakuwakanga.” (Masa. 55:1, 22) Ndi cakuti mwezya na maka yonsi kuti mumale intazi nomba mwafilwa, mwapepa kuli Yeova kuti amwazwe, ukucila ukulasakamala. Nomba uzye ipepo lingamwazwa uli ukucefyako ukwelenganya sana alino nu kusakamala?—Masa. 94:18, 19.

4. U mulandu ci uno ipepo lyacindamila ngi cakuti twasakamala pali vimwi?

⁴ Welengini Filipi 4:6, 7. Yeova akaasuka amapepo itu. Akacita uli vivyo? Akatwazwa ukuya atekele nu kutaluka amelenganyo aipe. Ngi cakuti yamwi yasakamala sana nu kuvwa intete, Leza akayazwa ukukwata sana umutende uno yatatala yakwatapo. Namwe kwene angamwazwa. Umutende wakwe Leza ungamwazwa ukucimvya amezyo. Mungataila umu ulayo wakwe Yeova uwakuti: “Mutasakamala nanti cimwi pano nene indi Leza winu. Nene namamukomyanga nupya namamwavwanga.”—Eza. 41:10.

5. Uzye Izwi Lyakwe Leza likatwazwa uli ukuya nu mutende?

⁵ Inzila yakwe ciili ingalenga tuye nu mutende u kuwelenga amalembelo aya muli Baibo nu kwelenganyapo sana. U mulandu ci uno cacindamila ukucita vivyo? Muli Baibo mwaya ivisinte ivingatwazwa ukutaluka, ukucefyako nanti ukuomba ningo na masakamiko. Mwalola Izwi lyakwe Leza ukuti ilyakutwazwa pano mwaya amano ya cumicumi yakwe Kaumba witu. Lino mukwelenganya pali vino Leza akaelenganya cila wanda umusanya nu usiku nu kulola vino cazipa ukuomvya ivisinte vya muli Baibo, mulakomeleziwa sana. Yeova walanga ukuti ukuwelenga Izwi lyakwe kukatulenga kuti ‘tuposye nu kuzyansya.’—Yoswa 1:7-9.

6. Uzye amazwi yakwe Yesu yangamwazwa uli?

⁶ Umwi Zwi Lyakwe Leza, mwaya amazwi yakwe Yesu asuma sana. Mazwi yano walandanga na vino wasambilizyanga vyazanzyanga sana aakutikanga kuli aliwe. Maumba ya antu aingi cuze yayanga kuli aliwe pano wakomelezyanga aali ni ntazi, ukukomya aali atonte alino nu kuteekezya aali nu ulanda. (Welengini Mateo 11:28-30.) Yesu wasumbanga sana amano ku yantu yauze lino wayasambilizyanga pali Leza, ukuyakomelezya, nu kuyazwilizya muli vino yalondekwanga. (Mako 6:30-32) Vino Yesu walaya ukwazwa antu vikaomba na ndakai kwene. Namwe kwene ivintu vingamuzipila wakwe vino cali uku yatumwa apitanga na Yesu. Mutalinzile ukuya na Yesu apa cifulo iciliconga pakuti amwazwe. Vino wene a kateeka ukwi yulu, Yesu watwalilila ukuya na mizu na ndakai kwene. Fwandi, ndi pali vimwi ivikuleenga kuti mwasakamala sana, angamuyela uluse nu kumwazwilizya pa nsita ilinge. Ukwaula nu kutwisika Yesu angamwazwa ukuya  ni nsansa nu kuya aasipe asi mulandu ni ntazi zino mungakwata. —Ayeb. 2:17, 18; 4:16.

7. Uzye mulazwiwa uli ndi cakuti Leza wasuuka lino mwamulenga ukuti amupeele umupasi wamuzilo?

⁷ Yesu walavile ukuti Tata witu uwa kwi yulu atalafilwa ukupeela umupasi wakwe kuli yaayo aakamuleenga. (Luka 11:10-13) Cii catuleeta kuli cakwe citatu icingamwazwa sana ukucimvya amasakamiko, kuli kuti imiyele ino umupasi wa muzilo ukalenga tukwate. Imiyele kwene ii isuma cuze ino amaka yakwe Leza yakalenga tuye nayo ikatulenga ukuti twakolanya sana vino Leza wa maka yonsi waya. (Welengini Galatiya 5:22, 23; Kolo. 3:10) Lino mukwezya na maka ukuya ni miyele ino umupasi wa muzilo ukalenga tukwate, mulauvwana sana na antu yauze. Lyene mulazana ukuti kutalaaya ivingalenga mutandike ukusakamala. Elenganyini panono pali vino imiyele ino umupasi wamuzilo ukalenga tuye nayo ingamwazwa.

8-12. Uzye umupasi wakwe Leza ungamwazwa uli ukuta ukusakamala sana?

⁸ “Kutemwa, luzango, umutende.” Ndi cakuti mukwezya na maka ukuya nu mucinzi uku yantu, mulazana ukuti citalaamutalila ukucimvya imyelenganyizizye inu isi ningo. U mulandu ci uno cayela vivyo? Pano lino mukulanga ukutemwa nu mucinzi kuli yauze mulasenka kuli vino vingalenga mutandike ukusakamala.—Loma 12:10.

⁹ “Kuteeka umwenzo, luse, [usuma].” Mungaya nu mutende ngi cakuti mukuvwila ukusunda kwakuti: “Muye nu luse na mizu kuli cila muntu munomuli.” (Efes. 4:32) Nga mukucita vivyo, mungataluka uku vintu vyonsi ivingalenga mwasakamala. Nupya mungaomba ningo ni vintu ivikacitika pa mulandu nu untunze.

¹⁰ “Utailo.” Ndakai amasakamiko itu yaya pa mpiya ni vikwatwa. (Mapi. 18:11) Fwandi ukutaila ukuti Yeova wakwata ukutemwa kungatwazwa ukukanasakamala sana pa vintu vivyo. Tungacita uli vivyo? Tungacefyako amasakamiko ngi cakuti tukuvwila kucelula ukwa mutumwa Paulo ukwakuti, “mwalola ukuti vino mukweti vyamukwana.” Nupya walunzilepo nu kuti: “Pano Leza wati, ‘Ntalatala imusye nanti kumutazyela.’ Lyene lekini tuvwange nu kupama, tuti, ‘Mwene ali kazwa wane, ntaloopa cimwi. Uzye icani cino umuntu angancita?’”—Ayeb. 13:5, 6.

¹¹ “Ukuicefya nu kuikanya.” Mutale mwelenganye vino cikauvwika ningo ukukwata imiyele ii. Fwandi, Imiyele ii ilamwazwa ukukanacita nanti ukulanda vimwi ivingalenga musakamale, nupya cingamwazwa ukutaluka ku “kupatana, kuya ni cipyu, nanti kusoka, kulemanila nanti kutukanana, nanti kwikilana kai mu musango uli onsi.”—Efes. 4:31.

¹² Mulinzile ukuicefya pakuti mutaile sana “maka yakwe Leza,” nu kwika “masakamiko inu pali Leza.” (1 Pet. 5:6, 7) Ndi cakuti mwaicefya, mulamanya vino mulinzile ukucita na vino mutalinzile ukucita. (Mika 6:8) Cico cilamwazwa ukutaila sana Leza ukucila ukulacita sile vino mukulonda. Ndi mwalola vino Leza wamutemwa na vino akamusakamala, mulacefyako amasakamiko.

13. Uzye Yesu walozizye mwi lino walanzile ukuti: “Mutasakamala”?

¹³ Pali Mateo 6:34 (welengini), tukazanapo amazwi yakwe Yesu aakutekezya akuti: “Mutasakamala.” Nomba limwi cingaloleka kwati icitale ukulondela amazwi yaa. Uzye Yesu walozizye mwi lino walanzile ukuti: “Mutasakamala”? Atalozizye umukuti umuomvi wakwe Leza wene atange atale  asakamikwepo; pano twatituvwa amazwi yano Davidi na Paulo yalanzile pa mulandu uu. Lelo Yesu wazwilizye alondezi yakwe ukwiluka ukuti ukusakamala sana na pa vintu ivitalondolwike kusimala intazi. Cila wanda kukaya amezyo, fwandi swe Ina Klistu tusilondekwa ukulasakamala pali vino vyacitike mpiti nanti pali vino vilacitika ku nkoleelo. Uzye mungaomvya uli amazwi yano Yesu walanzile akutwazwa ukukanasakamala sana?

14. Mungacita uli pakuti mutasakamala pali vino vyamucitikiile mpiti?

¹⁴ Amasakamiko yamwi yakaiza ndi umuntu watandika ukwelenganya pali vino vyamucitikiile mpiti nanti pali vimwi vino wafizilwe ukucita. Limwi angayuvwa uwa mulandu pali vino vyamucitikiile mpiti nanti icakuti papita imyaka iingi. Nanti a Davidi kwene insita zimwi, wayuvwanga ukuti maifyo yano wacisile yavuliisye. Walanzile ati: “Umwenzo wane wati usama apapela, nkufuteeka sile.” (Masa. 38:3, 4, 8, 18) Uzye ivyani vino Davidi wali nu kucita? Uzye ivyani vino wacisile? Wataile ukuti Yeova wakwata uluse nupya akaeleela maifyo. Wavwanzile ukwaula ukutwisika ati: “Wasyuka umuntu wiyo wino amaifyo yakwe yafumiziwa.”—Welengini Masamu 32:1-3, 5.

15. (a) U mulandu ci uno mutalinzile ukusakamikwa sana pali vino vikumucitikila? (b) Ivyani vino mungacita pakuti mutaasakamala sana? (Lolini ka mbokosi akakuti “ Inzila Zimwi Izingatwazwa Ukucefyako Amasakamiko.”)

¹⁵ Insita zimwi mungasakamikwa pali vino vikumucitikila. Lino Davidi walemvile Masamu cipande 55, wasakamile sana pali vino umi wakwe wali nu kuya. (Masa. 55:2-5) Nanti ciye vivyo ataalesile masakamiko yano wakweti ukumulesya kutaila Yeova. Davidi wanenanga Yeova apa ntazi zino wakwatanga, nupya wamanyile ukuti walinzile ukucitapo vimwi lino wakwata intazi. (2 Sam. 15:30-34) Fwandi naswe kwene tungasambilila kuli vino Davidi wacisile. Kuluta ukuleka masakamiko yatucimvye, tulinzile ukulacita vimwi ivingatwazwa ukucimvya masakamiko yayo alino nu kutaila ukuti Yeova sile angatwazwa.

16. Uzye ukumanya upiliulo wi zina lyakwe Leza kungamukomya uli?

¹⁶ Insita zimwi Umwina Klistu angatandika ukusakamala pa mavya aaku nkoleelo atatazile nu kutala. Nomba mutalinzile ukusakamala pa vintu vya ku nkoleelo vino mutamanyile nu kumanya. Umulandu ci? Pano vintu visiiza vikuya wakwe vino mwelenganyanga ukuti avino vilaya. Ni cilusilepo icakuti kutaya ali wensi alusile pali Leza wino mungatulako amasakamiko inu. Izina lyakwe Leza kwene ilikalenga tusininkizye cii pano likapiliula ukuti “Naya vino naya.” (Kufu. 3:14) Upiliulo wi zina lyakwe Leza ukalenga tumanye ukuti Leza akalondesya sana ukufikilizya vino walaya ukucitila aomvi yakwe. Mungasininkizya ukuti Leza alalambula yonsi acisinka nu kuti alayazwa ukuta ukusakamala pali vino vyacitike mpiti, ivikucitika ndakai, alino ni vya ku nkoleelo.

17, 18. Uzye ukulanzyanya ningo kungamwazwa uli ukucimvya amasakamiko?

¹⁷ Inzila yakwe 4 iingamwazwa ukucimvya amasakamiko u kulanzyanya ningo lino mukulondolwelako umwi wino mwataila vino mukuyuvwa. Aatwalane, cuza winu nanti eluda mu cilongano yangamwazwa ukucefyako masakamiko. “Ukutwisika kwa muntu kwaya ngi cisendo cinyome mu mwenzo wakwe, lelo amazwi ya mutembo yene yakasansamusya.” (Mapi. 12:25) Ukulanda icisinka lino mukulanzyanya kungamwazwa sana ukuvwikisya nu kumanya ivyakuomba nu wavya uno mukweti. Baibo ikatunena ukuti: “Ukutaya ukupanziwa amano amapange yasifikiliziwa. Lelo ukwavula yampandamano kwene yakafikiliziwa.”—Mapi. 15:22.

¹⁸ Nupya Yeova angazwa aina Klistu ukuti yatasakamala, ukupitila umu kulongana cila mulungu. Ku kulongana mungaya capamwi na yakapepa yauzo akalonda ukumwazwa nupya yakalonda sana ukukomelezyanya. (Ayeb. 10:24, 25) Ukukomelezyanya kuu kulamwazwa ukukomya ukapepa winu nupya cilamwangukila ukucimvya amasakamiko.—Loma 1:12.

19. U mulandu ci uno mungasininkizizya ukuti ucuza winu na Leza ungamwazwa?

¹⁹ Lolini vino eluda umwi wasambilile umulandu uno cacindamila ukwika masakamiko pali Yeova. Waombanga incito ikome sana iyakusambizya api sukulu limwi alino nu kupanda antu amano pali vino yangacita nupya wakweti na masakamiko. Uzye wacisile uli? Pali vyonsi vii walanzile ati, “Nazana ukuti ukukomya ucuza wane na Yeova kukampeela amaka akucimvya intazi zino nkakwata. Vino amu cilongano yakancitila vikangazwa lino nakwata intazi. Nkalondolwela mamane vino nkuyuvwa. Nupya ya eluda nu mwangalizi aakatandalila ivilongano yangazwa sana. Naile uku cipatala pamulandu na masakamiko yano nakweti, nupya natantika ningo insita pakuti nakwata insita yakupuza. Panono panono natandika ukuvwako ningo. Nga kwaya vino nafilwa ukuombelapo ningo, nkasiila Yeova kuti aliwe amangazwa.”

20. (a) Uzye tungika uli masakamiko itu pali Leza? (b) I vyani vino tulasambilila umu cipande icilondelilepo?

²⁰ Ukufika paa, itusambilila umulandu uno cacindamila ukwika masakamiko itu pali Leza ukupitila umu mapepo itu akufuma pansi ya mwenzo alino nu mukuwelenga Izwi lyakwe Leza nu kulaelenganyapo. Itusambilila navino tungakwata imiyele ino umupasi ukatulenga ukuya nayo, ukulalondolwela anji pali vino tukuyuvwa alino navino tungakomelezyanya na ina itu mu cilongano. Fwandi umu cipande icilondelilepo tulasambilila pali vino Yeova akatwavwa ukupitila muli vino watulaya ukuti alatucitila uku nkoleelo.—Ayeb. 11:6.