‘Ukutungululwa nu Mupasi Wamuzilo Kukatuletela Umi nu Mutende’
“Yano akaikala ndi vino umupasi wamuzilo ukayanena kwikala yene milimo yao ili wakwe vino umupasi wamuzilo ukalonda.”—LOMA 8:5.
INYIMBO: 22, 52
1, 2. U mulandu ci uno Aina Klistu apakwe yatemelwa sana amazwi aaya umwi lembelo lyakwe Loma icipande 8?
UZYE mwawelengapo ilembelo lyakwe Loma 8:15-17 umu nsita ya Ciusyo ca mfwa yakwe Yesu? Mufwile mwawelenga. Ilembelo lii likalondolola vino Aina Klistu yakamanya ukuti yapakwa, kuli kuti umupasi wakwe Leza ukacitila unte nu mupasi wao. Nupya icikomo cakutandikilako umu cipande cii, cikalozya kuli “yano ailundanya kuli Klistu Yesu.” Nomba uzye muli Loma icipande 8 mwaya sile amazwi aakalanda pa yapakwe? Nanti uzye amazwi aayamo yangazwa na Ina Klistu aalikala pano nsi?
2 Apakwe ali yano yalumbulwa umu cipande kwene ciici. Yapokelela “umupasi” ukuti ali yano ‘yakalolela Leza ayacite ana yakwe nu kukulula mili yao.’ (Loma 8:23) I cumicumi, uku nkoleelo yalaya ana yakwe Leza umwi yulu. Cii cilacitika pa mulandu wakuti yawatiziwe nu kuya Aina Klistu, nupya Leza waomvizye impolelwa yakwe Yesu pali aliyo, ayaela uluse pa maifyo yao, nu kuyalenga ukuya ana yakwe aololoke.—Loma 3:23-26; 4:25; 8:30.
3. U mulandu ci uno tungalandila ukuti ivyeo ivyaya umu cipande 8 cakwe Loma vikaazwa na yaayo alikala pano nsi?
3 Pali Loma cipande 8 napo kwene paya ilyasi lisuma sana kuli yao akwata upalilo wa kwizaikala mu nsi ipya pa mulandu wakuti Leza akayalola ukuti aololoke. Tukasininkizya vii kulingana na mazwi yano Paulo walemvile muli kalata wa nkoleelo. Umu cipande 4 walanzile pali Abulaamu. Umonsi wi uwali nu tailo wali pa mpanga ya pa nsi ala Leza atatala wapeela aina izlaeli masunde nupya ala kucili insita pakuti Yesu aize apeele impolelwa yakutukulula uku maifyo. Nanti ciye vivyo Yeova walolanga Abulaamu ukuti wali umololoke pa mulandu wakuti wali nu utailo. (Welengini Loma 4:20-22.) Na ndakai kwene Yeova akalola Aina Klistu aaya nu utailo wa kwiza ikala umu nsi ipya ukuti aololoke. Acino fwandi nayo kwene yangasambililako uku mazwi yakusunda aaya umu cipande 8 mwi buku lyakwe Loma yano Paulo walembiile Aina Klistu.
4. Uzye ilembelo lyakwe Loma 8:21 lilinzile ukutwazwa ukwelenganya pa cuzyo ca musango ci?
4 Pali Loma 8:21, tukazanapo usininkizyo wakuti insi ipya ilayako. Pa cikomo cii paya ulayo wakuti “wanda umwi uumbo ulakululwa ku uzya wa kuola, kuti ukakume ku untungwa wa lulumbi lwa ana yakwe Leza.” Uzye mukatala mwelenganya ukuti muli umu nsi ipya? Lekini tusambilile pali vino tungacita pakuti tukikale umu nsi ipya.
“KUTUNGULULWA NI VILONDWA VYA MWILI”
5. Pali Loma 8:4-13, i cintu ci icicindame sana cino Paulo walanzile?
5 Welengini Loma 8:4-13. Ilembelo lyakwe Loma icipande 8 likalanda pali vino yaayo aakalondela “ivilondwa vya mwili” yapusana na yaayo “aakatungululwa nu mupasi.” Yamwi yangaelenganya ukuti upusano uu waya pali yaayo aasi Ina Klistu alino na Ina Klistu. Lelo, Paulo walembiile ‘akundwe yakwe Leza amu Loma, yano yaamilwe ukuti yaye amuzilo.’ (Loma 1:7) Fwandi, Paulo walandanga pa upusano uwali pa Ina Klistu atungululwanga ni vilondwa vya mwili alino na yaayo aatungululwanga nu mupasi. Uzye uupusano ci uwalipo?
6, 7. (a) U mu nzila ci zimwi zimwi muno izwi lyakuti “umwili” lyaomviwa muli Baibo? (b) Uzye Paulo waomvizye uli izwi lyakuti “umwili” pali Loma 8:4-13?
6 Elenganyini api zwi lya kutandikilako ilyakuti “umwili.” Uzye Paulo walandanga pali vyani? Baibo ikaomvya izwi lyakuti “umwili” umu nzila izipusane pusane. Insita zimwi, izwi lii likalozya ukumwili kwene uno twakwata. (Loma 2:28; 1 Kol. 15:39, 50) Insita zimwi izwi lilyo likalozya uku lupwa. Yesu ‘wavilwe mu mupanda wakwe Davidi umu untunze’ nupya Paulo walolanga Ayuda ukuti yali ‘aina yakwe umu untunze.’—Loma 1:3; 9:3.
7 Nomba, vino Paulo walemvile umu cipande 7 cakwe Loma, vikatwazwa ukumanya upiliulo wa “mwili” ukulingana na vino walumbulwa pali Loma 8:4-13. Paulo walanzile pa “vilondwa vya mili ivipe” vino pa nsita iya vyaombanga umu miili yao. (Loma 7:5) Vii vikatwazwa ukumanya upiliulo wa mazwi yakuti yaayo aakaikala ukulingana ni “ivilondwa vya mwili,” yano Paulo waomvizye pa kulanda pa yantu aikanga amano kuli vino ‘umwili ukalonda.’ Walandanga pa yantu aakasumba sana amano kuli vino antu aatamalilika yakalondesya. Antu ya musango uwo yakakonkelela vino yakalondesya ukucita, pa vintu vivyo paya nu kucita ulalelale ni vintu vyuze.
8. U mulandu ci uno cazipiile ukucelula Aina Klistu apakwe pa ‘kwikala ndi vino untunze’ ukalonda?
8 Nomba limwi mungazunguka umulandu uno Paulo walandiile sana uku Ina Klistu apakwe pa uzanzo uwaya umu kulondelela “ivilondwa vya mwili.” Icaulanda icakuti, Umwina Klistu aliwensi angatandika ukulondelela ivilondwa vya mwili nu kutandika ukucita ivipe. Paulo walemvile ukuti yamwi pa ina ya ku Loma yali azya uku “vilondwa vyao.” Limwi ivilondwa vivyo vyali ivya kucita ulalelale, nanti ukutemwisya ukulya, nanti ukumwa, nanti ivintu vyuze sile. Yamwi ‘yasombanga antu akaele.’ (Loma 16:17, 18; Filipi 3:18, 19; Yuda 4, 8, 12) Nupya iusyini ukuti, umwina umwi uku Kolinto wikalanga nu “muci wakwe isi.” (1 Kol. 5:1) Fwandi tunguvwikisya umulandu uno Leza waomvizye Paulo ukucelula Aina Klistu apa ‘kukana ikala ndi vino untunze’ ukalonda.—Loma 8:5, 6.
9. Uzye ukucelula kwakwe Paulo ukwaya pali Loma 8:6 kusilozya kuli vyani?
9 Ukucelula kwene kuu kukaomba na ndakai kwene. Pa cisila cakuombela Leza pa myaka iingi, Umwina Klistu angatandika ukwikala ndi vino untunze ukalonda. Nomba ci cisikulozya uku Mwina Klistu wino limwi pa kasita kamwi angaelenganya pa vyakulya, incito, ukulezya icitendwe, nanti apa citemwiko. Ivintu vii vikacitikila umuomvi wakwe Leza aliwensi. Na Yesu kwene waipakizyanga ukulya ivyakulya nupya wapeelanga na antu yauze ivya kulya. Wamanyile ukuti ukulya kwacindama. Nupya Paulo walemvile pa ucindami uwaya umu kulanga icitemwiko umu cupo.
Uzye vino mukalanzyanya na yauze vikalanga ukuti mukatungululwa nu mupasi nanti ivilondwa vya mwili? (Lolini mapalagalafu 10, 11)
10. Uzye amazwi aaya Pali Loma 8:5, 6 akuti ‘ukwikala vino untunze’ ukalonda yalola mwi?
10 Uzye lyene Paulo walozizye mwi lino walanzile pa ‘kwikala ndi vino untunze’ ukalonda? Izwi lya Cigiliki lino Paulo waomvizye likapiliula “ukwika amano nanti umwenzo pa cintu cimwi, ukwelenganya sana pali cimwi.” Yaayo aakaikala ndi vino untunze ukalonda yakacita ivintu ivipe. Umuntu umwi uwasambilila walanzile apa mazwi aaya pali Loma 8:5 ukuti: “Ukwikala vino untunze ukalonda kukalolekela muli vino umwi watemwa sana, vino akalandapo lyonsi, nanti ukucindika sana ivintu vimwi vino umwili ukalonda.”
11. I vyani vino tungelenganyapo lino tukuyuzya icuzyo cakuti, ‘I vyani vino natemwisya?’
11 Cacindime sana uku Ina Klistu umu mpanga ya Loma ukumanya ningo vino yasumvileko sana amano. Uzye ale yasumvile sana amano uku ‘kwikala ndi vino untuze’ ukalonda? Naswe kwene ndakai tulinzile ukumanya ningo vino twikako sana amano. Uzye i vyani vino twatemwisya, nupya i vyani vino tukalandapo sana? I vyani vino tukasumbako sana amano cila wanda? Yamwi yangazana ukuti limwi yakasumba sana amano uku kwezya waini umupusane pusane, ukuyemvya sana ing’anda yao, ukuzana ivya kuzwala ivya mipangilwe ipya, ukuomba uculuzi ungayaletela sana impiya, ukuya umu kutandala uku vifulo ivipusane pusane, na vyuze ivingi. Ivintu vya musango uu vitaipa, i vintu ivikacitika umu umi. Pa nsita imwi Yesu wapanzile waini, nupya Paulo nawe wanenyile Timoti ukuti aamwako “waini umunono.” (1 Tim. 5:23; Yoa. 2:3-11) Nomba uzye Yesu na Paulo “lyonsi kwene sile yalandanga” pali waini? Awe. Nga swemo ndakai? Uzye ivyani vino twatemwa sana?
12, 13. U mulandu ci uno ukwikila amano uku vintu vimwi i cintu cino cila muntu alinzile ukwelenganyapo sana?
12 Cacindama sana ukuiceceta. U mulandu ci? Paulo walemvile ati: “Kutungululwa ni vilondwa vya mwili u kuiletela imfwa, kutungululwa nu mupasi wamuzilo kwene kukatuletela umi nu mutende.” (Loma 8:6) U mulandu ukome sana uu, pano umwi angafwa ndakai muli ukapepa nanti ukwizafwa imfwa ya cumicumi uku nkoleelo. Nomba, Paulo ataalozizye umukuti ndi cakuti umwi watandika ‘kwikala ndi vino untunze’ ukalonda ala casila alafwa. Umuntu angasenuka. Elenganyini pa monsi kacita wa viipe uwali uku Kolinto ‘uwikalanga ndi vino untunze’ ukalonda nupya uwizile azingwa umu cilongano. Lelo, wali nu kusenuka nupya wasenwike. Watiile ukulondela vino untunze ukalonda nu kutandika ukucita ivisuma.—2 Kol. 2:6-8.
13 Ndi cakuti umuntu wa musango uwa wasenwike, fwandi na ndakai kwene Umwina Klistu angasenuka, sana sana uwakuti ataasendwa ni vintu vino untunze ukalonda wakwe vino cali uku monsi wiya uwa ku Kolinto. Fwandi ukucelula kwakwe Paulo pali vino vingiza vicitikile umwi ‘aakaikala ndi vino untunze’ ukalonda, kulinzile ukucincizya Aina Klistu ukwezya na maka ukusenuka muli vino yalola ukuti yasikuomba ningo!
“UKUTUNGULULWA NU MUPASI WAMUZILO”
14, 15. (a) I vyani na vyuze ivingalanga ukuti umwi “akutungululwa ni vilondwa vya mwili”? (b) Uzye “ukutungululwa nu mupasi” wamuzilo kukapiliula cani?
14 Apa cisila cakutucelula pa ‘kukanatungululwa ni vilondwa vya mwili,’ umutumwa Paulo walanzile nu kuti “Kutungululwa nu mupasi wamuzilo kwene kukatuletela umi nu mutende.” Ala tulaipakizya sana ukupokelela umi usuma nu mutende! Uzye tungacita uli pakuti tuce tupokelele icilambu icisuma wakwe cii?
15 “Kutungululwa nu mupasi” kusipiliula ukuti umuntu alinzile ukwelenganya sile pa vintu vya mwiyulu. Cisipiliula ukuti atalinzile ukulaelenganya nanti ukulanda pali vyuze suka sile pali Baibo, pa kutemwa kuno watemwa Leza alino na pali vino wataila ukuti vilacitika uku nkoleelo. Lekini tulande pali vino Paulo na Ina Klistu yauze aakutandikilapo yalumbanyanga Leza nu kwikala vino yalinzile ukwikala. Yaipakizyanga ukulya ivya kulya nu kumwa. Aingi yatwazile nu kutwalwa nupya yaipakizyanga ukuya pamwi nu lupwa, ala yakuisakamala aineco.—Mako 6:3; 1 Tesa. 2:9.
16. Nanti icakuti Paulo wakweti milimo iingi, u mulimo ci uno wisileko sana amano?
16 Nanti ciye vivyo, aomvi yakwe Leza ampiti yatalesile ukuti ivintu vya sile sile ali vino viye pa nkoleelo mu umi wao. Lino Baibo yalanda pa mulimo uno Paulo waombanga uwa kupanga ma tenti, ikalanda na pa mulimo uno wasumvileko sana mano uwa kusimikila nu kusambilizya antu. (Welengini Milimo 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Ii yali ali ncito icindame cuze ino wakomelizye aina na ya nkazi umu Loma ukulaomba. Paulo wisile sana amano uku milimo yakwe Leza. Fwandi aina Loma yalondekwanga ukumukolanya, naswe kwene tulinzile ukumukolanya.—Loma 15:15, 16.
17. Uzye umi witu ungaya uli ndi tukwika mano kuli vino ‘umupasi ukututungulula’?
17 Ivyani vingafumamo ngi cakuti tukwikamano kuli vyakwe Leza? Pali Loma 8:6 pakalanda ukuti: “Kutungululwa nu mupasi wamuzilo kwene kukatuletela umi nu mutende.” Ci cikapiliula ukuti tufwile ukuleka amelenganyo itu yauvwana na melenganyo yakwe Leza nu mupasi wakwe. Tungataila ukuti ndi twaleka “umupasi” wa muzilo ukulatutungulula mu umi witu, tulaya nu umi usuma na ndakai kwene. Ni cacindamisya icakuti uku nkoleelo tulaya nu umi wa pe nampo ngu kwi yulu nanti pano nsi.
18. Uzye tukakwata uli umutende ndi cakuti ‘tukutungululwa nu mupasi wamuzilo’?
18 Lekini twaelenganya sana pa ulayo uu wakuti “kutungululwa nu mupasi wamuzilo kwene kukatuletela umi nu mutende.” Antu aingi yakacuula sana pakuti sile yazane umutende. Lino yakucula vii, swemo ale tukuipakizya umutende. Inzila yonga ino tungakwatilamo umutende ukwezya na maka ukulauvwana ni ndupwa zitu alino na ina mu cilongano. Twaiusya ukuti swensi kwene tutamalilika. Ali mulandu uno tukakwatila intazi, fwandi ndi caya vivyo tulinzile ukulondela ukusunda kuno Yesu wapeezile ukwakuti: “Utale ukuuvwane nu munyonko.” (Mate. 5:24, NWT) Kucita vii kukalenga twaombela pamwi na ina na ya nkazi lino tukuombela Leza witu ‘intulo ya mutende.’—Loma 15:33; 16:20.
19. Uzye u mutende ci uiyele uno tungakwata?
19 Nupya kwaya umutende nauze utangalinganyiziwa ku cintu icili consi. Ndi cakuti tukwika mano kuli vino umupasi ukatutungulula, tulaya pa mutende na Leza. Ezaya walemvile amazwi asuma akufikiliziwa na ndakai kwene akuti: “We Yeova antu yano yakasumba amano kuli wewe, nu kukutaila, leka yaikala umutende.”—Eza. 26:3; welengini Loma 5:1.
20. U mulandu ci uno mukataizizya apa mazwi ya kusunda aya muli Loma icipande 8?
20 Fwandi, nga sweswe yapakwe nanti limwi tulikala muli paladaise pano nsi amanda pe, tulinzile ukulataizya pa kusunda kusuma ukwaya muli Loma icipande 8. Ala mwandini tukakomeleziwa ukukanaleka ivilondwa vya mwili viye ali vintu vicindame umu umi witu! Lelo tukalondela ukusunda kwa mano ukwakuti “kutungululwa nu mupasi wamuzilo kwene kukatuletela umi nu mutende.” Ndi tukucita vii tulaya nu umi wa pe, pano Paulo walemvile ati: “Pano malipilo yi ifyo, imfwa. Lelo uwila wakwe Leza umi wape muli Klistu Yesu Mwene witu.”—Loma 6:23.
