1-2. (a) U mulandu ci uno Alamagedoni yayela i lyasi lisuma? (b) A mauzyo ci yano tumazana masuko umu cipande cii?

ANTU yamwi yakaelenganya ukuti kulaya inkondo nanti uzanzo wa kuiponela sile uulonona insi. Nomba vivyo asi vino Baibo ikasambilizya, Baibo ikasambilizya ukuti kwasya kuce kuye inkondo iilaleta ivintu ivisuma sana. Inkondo iyo ikaamwa ukuti Alamagedoni, nupya vino Baibo ikalanda pa nkondo ii vilinzile ukutuletela insansa. (Umbw. 1:3) Inkondo ya Alamagedoni italonona antu, ilalenga yapusuke! Cilaya uli vivyo?

² Baibo ikalangilila ukuti inkondo ya Alamagedoni ilapususya antu lino ilasisyapo imiteekele ya untunze. Inkondo iiyo ilasisyapo antu aipe nu kusyapo antu awololoke. Nupya ilapususya antunze lino ilacingilila insi ino tukaikalapo ukuti itaca iyononwe. (Umbw. 11:18) Pakuti tuvwikisye ivisinka vii, lekini twasuke amauzyo yaa 4: Uzye Alamagedoni i cani? I vyani ivilacitika lino Alamagedoni itali iize? Uzye tungacita uli pakuti tuce tuye pali yano yalapusuka pa Alamagedoni? Tungatwalilila uli ukuya acisinka lino Alamagedoni ikupalama?

3. (a) Uzye izwi lyakuti “Alamagedoni” likapiliula cani? (b) Ukulingana na amazwi aya pali Umbwilo 16:14, 16, u mulandu ci uno tungalandila ukuti Alamagedoni asi incende ya cumi cumi?

³ Welengini Umbwilo 16:14, 16. Izwi lyakuti “Alamagedoni” likazanwa sile umuku onga umu Malembelo, nupya lyafuma ukwi izwi lya Ciyebulai ilikasenula “Umwamba wa Megido.” (Umbw. 16:16) Megido wali u musumba uwaliko mu nsita ya ina Izlaeli. (Yoswa 17:11) Nomba Alamagedoni asi izina lya ncende imwi iyaya pano nsi. Izwi lii likalozya uku vintu ivilacitika  lino “ya kateeka yonsi mu nsi” yalakongana pamwi uku kulwisya Yeova. (Umbw. 16:14) Nomba umu cipande cii, tumaomvya ni izwi lyakuti “Alamagedoni” uku kulozya uku nkondo ilayako pa cisila sile ca kukongana kwakwe ya kateeka yonsi aya pano nsi. U mulandu cino twazumilila ukuti Alamagedoni i zina sile ilya unkolanya? Ica kutandikilapo, kutaya umwamba uli onsi ukaamwa ukuti Megido. Cakwe ciili, incende iyaya mu mbali yakwe Megido inono sana itanga ikumane “yakateeka yonsi mu nsi” alino ni vita vyao ni vyanzo vyonsi ivya ulwi vino yakwata. Cakwe citatu, wakwe vino tumasambilila mu cipande cii, inkondo ya Alamagedoni ilatandika lino “yakateeka” ya mu nsi ii yalazanza antu yakwe Leza asalangana mu nsi yonsi.

4. U mulandu ci uno Leza wakolanyizizye inkondo yakwe ikalamba iya kusyalikizya kuli Megido?

⁴ U mulandu ci uno Yeova wakolanyizizye inkondo yakwe ikalamba iya kusyalikizya kuli Megido? Megido alino ni cifoloma ca Yezileele ali muno yalwilanga sana inkondo. Insita zimwi, Yeova wazwilizyanga antu yakwe ukucimvya. “Apipi na manzi aku Megido,” Leza wazwilizye Umwina Izlaeli Kapingula Balaki ukucimvya ivita vya ina Kenani aatungululwanga na Sisela. Balaki na kasema umwanaci Debola yataizye Yeova pa kucimvya alwani yao umu cizungusyo. Imvile ulwimbo lwakuti: “Intanda izyalwa ukufuma umwiyulu, . . . izyalwisya Sisela. Umukuku mu Luzi lwa Kisyoni iuyasenda.”—Yakapi. 5:19-21

5. Uzye inkondo ya Alamagedoni ilapusanako uli uku ulwi uno Balaki walwile?

⁵ Balaki na Debola yamalilile ulwimbo lwao na mazwi yakuti: “Acino we [Yeova] sungaleka anisi yako yonsi yafwe, lelo sungaleka ya cuza yako yaengesa wa kutunka kwi lanzi!” (Yakapi. 5:31) Pa nkondo ya Alamagedoni, alwani yakwe Leza yalononwa lelo yayo yonsi atemwa Yeova yene yalapusuka. Lelo pali upusano onga ucindame sana pa nkondo kwene zii ziili. Pa nkondo ya Alamagedoni, antu yakwe Leza yene yatalalwako. Nupya yatalakwata ivyanzo! Amaka yao yalaya mu kulolela nu kutaila sana Yeova ni vita vyakwe ivya kwi yulu.—Eza. 30:15; Umbw. 19:11-15.

6. I vyani vino Yeova angaomvya pa kucimvya alwani yakwe pa Alamagedoni?

⁶ Uzye Leza alacimvya uli alwani yakwe pa Alamagedoni? Angaomvya inzila izipusanepusane. Angaomvya ivilundumusi, imvula ya citalawe, ni nkuwa. (Yobo 38:22, 23; Ezek. 38:19-22) Angalenga alwani yakwe kwene yakomane aineco. (2 Mila. 20:17, 22, 23) Nupya angaomvya angeli yakwe pa kukoma antu aipe. (Eza. 37:36) Fwandi consi cino Leza alaomvya alacimvya. Alwani yakwe yonsi yalononwa. Nupya antu yonsi awololoke yalapusuka.—Mapi. 3:25, 26.

7-8. (a) Ukulingana na mazwi aaya pali 1 Tesalonika 5:1-6, u kumanyisya ci ukwaula ukwenekela kuno ya kateeka ya mu nsi yalamanyisya antu? (b) U mulandu ci uno ufi uu ulayela uwipisye?

⁷ Ukupunda ‘umutende’ u kulakoleelela uwanda wakwe Yeova. (Welengini 1 Tesalonika 5:1-6) Pali 1 Tesalonika 5:2, “wanda” wakwe Yeova ukalozya uku “macuzi akulu cuze.” (Umbw. 7:14) Uzye tulamanya uli ukuti lyene ucuzi ukulu cuze uli apiipi nu kutandika? Baibo ikalanda ukuti kulaya ukumanyisya ukwa kupumikizya. Ukumanyisya kwene kuko u kulalanga ukuti lyene ucuzi ukulu cuze wasya utandike.

⁸ Kuko kulaya u kumanyisya ukwasoowilwe ukwa kupunda “umutende.” U mulandu ci uno ya kateeka ya mu nsi yalalandila vivyo? Uzye ya simapepo nayo yalalandako? Ee limwi. Nomba, ukumanyisya antu ukuti kuli umutende  ulaya ufi na uze ukufuma uku mipasi ya nkota. Nomba ufi uu wene ulipisya pano ulaleenga antu yalola kwati ivintu ivizipa lino kwasya sile panono ukuti ucuzi ukulu cuze utatala wacitikapo utandike. “I cumi cumi ulovyo ulayaponela wa kunyunguluka kwa mwanaci wino ali mu umbuza.” Nga aomvi yakwe Yeova acumi yene cilaya uli? Limwi cilayazungusya vino uwanda wakwe Yeova ulatandika, nomba yalaya aipekanye.

9. Uzye Leza alonona insi yakwe Satana yonsi pa muku onga sile? Londololini.

⁹ Yeova atalasisyapo Satana na antu yakwe yonsi pa nsita yonga wakwe vino cali umu manda yakwe Nowa. Ica kutandikilako alonona Babiloni Mukulu, imipepele yonsi iya ufi. Lyene pa Alamagedoni, alonona insi yonsi yakwe Satana, ukwikako ivikanza vya miteekele, ivita vya nkondo, nu uculuzi wa mu nsi ii. Lyene katulande pa vintu viili ivicindame.

10. Ukulingana nu Umbwilo 17:1, 6, na 18:24, u mulandu ci uno Yeova alononela Babiloni Mukulu?

¹⁰ “Kuvunukwa kwakwe cizelele wino wamanyikwa cuze.” (Welengini Umbwilo 17:1, 6; 18:24.) Babiloni Mukulu waleta sana umuzewanya api zina lyakwe Leza. Akalanda ufi pali Leza. Akacita uzelele wa mipepele lino akaombela pamwi na ya kateeka amu nsi. Akalila antu yano akatungulula masuku pa mutwe. Nupya wazwisya sana uwazi, ukwikako nu wazi wa yaomvi yakwe Leza. (Umbw. 19:2) Uzye Yeova alonona uli Babiloni Mukulu?

11. Uzye “cilyani ciyenzu” ali cani, nupya Leza alaciomvya uli ukulozya kuli Babiloni Mukulu?

¹¹ Yeova alaomvya“mpembe ikumi” izya “cilyanyi ciyenzu” pa konona “cizelele.” Icilyanyi cico cikaimililako akaungwe akakalwisya ukuleta umutende umu nsi yonsi (United Nations). Impembe ikumi zikaimililako amu vikanza vya miteekele aakatungilila kaungwe kwene kako. Pa nsita ino Leza wimika, yayo aaya umu vikanza vya miteekele yalasenukila Babiloni wa unkolanya. ‘Yalamupoka vyonsi vino wakwata nu kumusya tupu’ lino yalamupoka ivyuma vyakwe vyonsi nu kusokolola uyi  wakwe onsi. (Umbw. 17:3, 16) Ukonona kwene kuu kulacitika zuwa sana, kwati u mu wanda onga, nupya kulazungusya aakatungilila cizelele wiyo. Pano lyonsi akayuvwa ati: ‘Ntenzi pano, ne namwene! Nemo insi mukamfwilwa, ntalatala ndosye!’—Umbw. 18:7, 8.

12. I vyani vino Yeova atalazumilizya inko ukucita, nupya u mulandu ci?

¹² Leza atalazumilizya inko ukonona antu yakwe. Antu yakwe yakaimililako izina lyakwe, nupya yakalondela isunde lyakwe ilya kufuma muli Babiloni Mukulu. (Mili. 15:16, 17; Umbw. 18:4) Nupya yakaombesya ukwazwa yauze ukufuma muli aliwe. Fwandi aomvi yakwe Yeova yene ‘yatalakumako ku kuvunukwa kwakwe.’ Nanti icakuti aomvi yakwe Yeova yalacingililwa lino Babiloni Mukulu alononwa, yalalondekwa ukuya nu utailo ukome pakuti yakazizimizye ivilalondelelapo.

13. (a) Uzye Gogi a weni? (b) Ukulingana na mazwi aaya pali Ezekelo 38:2, 8, 9, i cani icilaleta Gogi uku ncende ya unkolanya iikaamwa ukuti Alamagedoni?

¹³ Ukuzanza kwakwe Gogi. (Welengini Ezekelo 38:2, 8, 9.) Lino Yeova aloonona ukupepa kwa ufi konsi, kulaya sile imipepele yonga iya cumi. Aomvi yakwe Yeova sile aalasyalapo. Kwene Satana alasoka sana. Alalanga icipyu lino alaomvya “mipasi ikowele,” kuli kuti ivyeo vya ufi ukufuma uku viwa ivilalenga iumba lya nko ukuzanza aomvi yakwe Yeova. (Umbw. 16:13, 14) Iumba kwene lilyo ilya nko ililaombela pamwi likaamwa ukuti “Gogi wa ku mpanga ya Magogi.” Lino inko zilatandika ukuzanza, zilafika pa ncende ya unkolanya iikaamwa ukuti Alamagedoni.—Umbw. 16:16.

14. I vyani vino Gogi aliluka?

¹⁴ Gogi alaomvya “impuka ya vita iya antu.” (2 Mila. 32:8) Tulataila Yeova, Leza witu—nupya cii cilaleenga tuloleke kwati tutakweti amano uku yantu amu nko. U mulandu ci? Pano Babiloni Mukulu uwaliko mpiti wakweti amaka, nomba ya leza yakwe yatamupuswisye uku “cilyanyi” ni “mpembe ikumi” zino cakwata! (Umbw. 17:16) Fwandi Gogi alenekela ukuti alacimvya ukwaula intazi. Alazanza antu  yakwe Yeova wi “kumbi ilyati livimbilikizya impanga.” (Ezek. 38:16) Nomba inko zililuka ukuti zitanga zipuuke. Wakwe vino cali kuli Falao pali Yemba Muyenzu, Gogi alamanya ukuti akulwa na Yeova.—Kufu. 14:1-4; Ezek. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. I vyani vino Yesu alacita pa nkondo ya Alamagedoni?

¹⁵ Yesu ni vita vyakwe ivya kwi yulu yalacingilila antu yakwe Leza nu konona inko kumwi ni vita vyao. (Umbw. 19:11, 14, 15) I cani icilacitika kuli Satana umulwani mukulu wakwe Yeova, aalasomba antu amu nko nu kuyalenga ukuzanza antu yakwe Leza pa nkondo ya Alamagedoni? Yesu alamusumba pamwi ni viwa vyakwe umu “ciwina caula impela.”—Umbw. 20:1-3.

16. (a) Uzye tukalanga uli ukuti ‘twamanya Leza’? (b) I vyani vilacitika ku yantu amanya Yeova pa nkondo ya Alamagedoni?

¹⁶ Asi mulandu ni myaka iyatipitapo ukufuma pano twasambililila icumi, pakuti tukapusuke pa Alamagedoni, tulinzile ukulanga ukuti ‘twamanya Leza’ nu kuti tukayela “ilandwe lisuma lya Mwene witu Yesu.” (2 Tesa. 1:7-9) Tukalanga ukuti ‘twamanya Leza’ ndi cakuti twamanya vino watemwa, vino wapata alino na amasunde yakwe. Nupya tukalanga ukuti twamumanya ndi cakuti twamutemwa nu kumuvwila alino nu kulamupepa wenga sile. (1 Yoa. 2:3-5; 5:3) Ndi cakuti twamanya Leza tukaya ni syuko lya kumanyikwa kuli aliwe nupya cico icilalenga tupusuke pa Alamagedoni. (1 Kol. 8:3) U mulandu ci? Pano nga twamanyikwa kuli aliwe alino alatutemwa.

17. Uzye ukuvwila “landwe lisuma lya Mwene witu Yesu” kukapiliula cani?

¹⁷ Umwi “landwe lisuma lya Mwene witu Yesu” mwaya na vyonsi vino Yesu wasambilizye vino tukawelengapo muli Baibo. Tukauvwila ilandwe lisuma ndi tukuliomvya umu umi witu. Umu kuvwila ilandwe lisuma mwaya ukukolezya ivya Wene, ukulondela masunde yakwe Leza, nu kusimikila pa Wene Wakwe  Leza. (Mate. 6:33; 24:14) Nupya mwaya nu kutungilila aina yakwe Klistu apakwe lino yakuomba umulimo ucindame sana uno yapeelwa.—Mate. 25:31-40.

18. Uzye Aina Klistu apakwe yalaazwa uli Aina Klistu amu mfwele nazyuze wakwe vino yene yakayazwa?

¹⁸ Yano Leza wapaka yasya yace yalambule amu “mfwele nazyuze” pa mulandu wakuti yakayazwako ukuomba umulimo ucindame. (Yoa. 10:16) Uzye cilaya uli vivyo? Lino inkondo ya Alamagedoni itali itandike, yonsi aaya umwi umba lyakwe ya 144,000 yalasendwa ukwi yulu nu kuya ni mili itangafwa. Yalaya api umba lya vita vya kwi yulu ivilonona Gogi nu kucingilila “iumba likulu cuze” ilya yantu aaya wa mfwele. (Umbw. 2:26, 27; 7:9, 10) Amwi umba likulu cuze yalaya sana ni nsansa pa mulandu wakuti yaazwilizye aomvi yakwe Leza apakwe ala yacili pano nsi!

19-20. Tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya ni cisinka lino Alamagedoni ikuya ikupalama, asi mulandu ni ntazi zino tungakwata?

¹⁹ Umu manda yaa akusyalikizya atale, antu yakwe Yeova aingi yakapita sana umu mezyo. Nanti ciye vivyo, tulinzile ukuzizimizya nu luzango. (Yako. 1:2-4) Icintu conga icingatwazwa sana u kupepa ukufuma pansi ya mwenzo. (Luka 21:36) Nupya tulinzile ukuomba ukulingana na mapepo itu ukupitila umu kuisambilizya Baibo cila wanda nu kwelenganyapo sana, ukwikako na mausoowelo ali nu kufikiliziwa likwene. (Masa. 77:12) Ukucita vii pamwi nu kuombesya umu mulimo wa kusimikila, kulalenga tukomye sana utailo witu!

²⁰ Elenganyini pali vino mulazanga lino Babiloni Mukulu alononwa ale na Alamagedoni yatipita! Ni cicindame sana, elenganyini vino mulasansamuka lino antu yonsi yalaacindika izina lyakwe Leza ni nsambu zyakwe izya kuteeka! (Ezek. 38:23) I cumicumi Alamagedoni i lyasi ilisuma sana kuli yayo yonsi amanya Leza, akauvwila Umwanakwe, nu kuzizimizya ukufika nu ku mpela.—Mate. 24:13.