CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 22
Kupanda Mano Ukungatwazwa Umu Umi
“Yawe [Yeova] aliwe akapeela mano.”—MAPI. 2:6.
LWIMBO NA. 89 Mwaya ni Cuvwila, Alino Mulapaalwa
VINO TUMASAMBILILAPO *
1. U mulandu ci uno swensi kwene tukalondekwa amano akafuma kuli Leza? (Mapinda 4:7)
NDI cakuti kwali ivintu vimwi ivicindame vino mwapingwilepo ukucita, mufwile mwapefile pakuti mukwate amano, pano mwamanyile ukuti aangamwazwa. (Yako. 1:5) Umwene Solomoni walemvile ukuti: “Amano cili cintu cikulu.” (Belengini Mapinda 4:7.) Kwene, Solomoni atalandanga pa mano yonsi sile lelo walandanga pa mano akafuma kuli Yeova Leza. (Mapi. 2:6) Nomba, uzye mano akafuma kuli Leza yangatwazwa umu ntazi zyonsi zino tukakwata cila wanda? Ee, nupya vivyo kwene ali vino tumasambilila nu mu cipande cii.
2. I nzila ci yonga ingatwazwa ukukwata mano ya cumi?
2 Inzila yonga ingatwazwa, u kusambilila nu kuomvya vino aonsi yaili akweti sana amano ukucila antu yonsi aikalapo pano nsi yasambilizyanga. Wino tumatandikila ukusambililapo, a Solomoni. Baibo ikati: “Leza wapile Solomoni amano nu kulamoka ukutanga pimwa.” (1 Yamw. 4:29) Wakwe ciili wino tumasambililapo, a Yesu, uwakwatisya amano ukucila antu yonsi ayako pano nsi. (Mate. 12:42) Kasesema Ezaya wasoowile pali Yesu ukuti: ‘Umupasi wakwe Leza uliza wikale pali aliwe, umupasi wa malango nu wa kwiluka.’—Eza. 11:2.
3. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?
3 Pa mulandu wakuti Leza wapeezile Solomoni na Yesu amano aingi, calenzile ukuti yapeela ukupanda mano pa vintu vimwi ukungatwazwa sana ndakai. Mu cipande cii tumalanda pa vintu vitatu vino yapeezilepo ukupanda amano, kuli kuti: Pa mpiya, incito, na vino tukaelenganya pali sweineco.
VINO YALANZILE PA MPIYA
4. Uzye imikalile yakwe Solomoni na yakwe Yesu yapusine uli?
4 Solomoni wakweti sana ivyuma ni ng’anda isuma. (1 Yamw. 10:7, 14, 15) Lelo Yesu wene wakweti sile ivyuma vinono nupya atakweti ni ng’anda. (Mate. 8:20) Nomba yonsi kwene yatisile sana amano uku vyuma, pano amano yano yakweti yafumile kuli Yeova Leza.
5. Uzye Solomoni walangilile uli ukuti atatemilwe sana impiya?
5 Solomoni wamanyile ukuti “impiya zikacingilila.” (Kasa. 7:12) Tukaomvya impiya pa kukala ivintu vino tukalondekwa umu umi alino ni vintu vyuze. Lelo nanti cakuti Solomoni wakweti sana ivyuma, wamanyile ukuti kwaya ivintu vyuze ivyacindamisya umu umi ukucila impiya. Wakwe, walemvile ukuti: “Izina licindame lyazipa penepo ukuluta ukukwata ivyuma ivingi.” (Mapi. 22:1) Nupya Solomoni walondolwile ukuti antu atemwa impiya yasiteeka umwenzo pali vino yakweti. (Kasa. 5:10, 12) Alino, walanzile ukuti tutalinzile ukulalola impiya ukuti ali ivintu ivyacindamisya umu umi pano zingasila insita ili yonsi.—Mapi. 23:4, 5.
Uzye vino tukaelenganya pa vyuma vikalenga tutaika ivya Wene inkoleelo? (Lolini mapalaglafu 6-7) *
6. Uzye Yesu walangilile uli ukuti atatemilwe sana ivyuma? (Mateo 6:31-33)
6 Yesu atatemilwe sana ivyuma. Lelo waipakizyanga ukulya nu kumwa. (Luka 19:2, 6, 7) Wakwe, pa cizungusyo cino wacisile ica kutandikilako, wapanzile waini isuma sana. (Yoa. 2:10, 11) Nupya pa wanda uno wafwile, wazwite icakuzwala ca mutengo. (Yoa. 19:23, 24) Lelo Yesu atalolanga ukuti ivyuma vyali ivicindamisye umu umi wakwe. Wanenyile alondezi yakwe ukuti: “Kusi angaombela ya mwene yaili . . . Mutanga muombele Leza nga ni Vyuma.” (Mate. 6:24) Yesu wasambilizye ukuti ndi cakuti inkoleelo tukulonda Uwene, Yeova alatupeela vyonsi vino tukalondekwa.—Belengini Mateo 6:31-33.
7. I visuma ci ivyacitikile umwina umwi pa mulandu nu kukanatemwisya impiya?
7 Kwaya ivisuma ivyacitikila aina na ya nkazi aingi pa mulandu nu kulondela ukusunda kwakwe Leza ukukalanda pa mpiya. Uvwini ivyacitikile umwina umwi umusimbe uwi zina lyakuti Daniel. Walanzile ati: “Lino nali umwance nasoolwilepo ukulaika sana amano uku kuombela Leza umu umi wane.” Ukucita vivyo kwalenga ukuti Daniel aomba imilimo iingi umwi uvi lyakwe Yeova. Walanzile nu kuti: “Ukulanda sile icisinka, nsilanguluka pali vino nasoolwilepo ukucita. Kwene limwi nga nakwata impiya izingi ndi cakuti inika sana amano uku kulonda ivyuma. Nomba impiya zitanga zikale ucuza uno nakwata. Ndi cakuti inika sana amano uku kulonda impiya nga ntaya ni nsansa zino nakwata pa mulandu nu kuombela Yeova? Kusi impiya izili zyonsi izingalingana na mapaalo yano Yeova wampeela.” Icumi kwene, nga tukwika amano uku kucita ukulonda kwakwe Yeova tulaya sana ni nsansa ukucila ukwika amano uku kulonda impiya.
VINO TULINZILE UKULOLA INCITO
8. Uzye Solomoni walangilile uli ukuti atisile sana amano uku ncito ya pa lwakwe? (Kasambilizya 5:18, 19)
8 Solomoni walanzile ukuti ukuombesya kukalenga umuntu ukuya nu luzango nupya watiile uluzango lulo “u wila uwafuma kuli Leza.” (Belengini Kasambilizya 5:18, 19.) Walemvile ukuti: “Ukuombesya kukawezezya umuzano pee.” (Mapi. 14:23) Solomoni wamanyile ukuti amazwi yano walanzile aacumi. Pano waombanga! Wakuuzile mang’anda, kulima ivyalo vya myangazi ni vyakulya vyuze, alino nu kwimba iviziya vya manzi. Nupya wakuuzile ni misumba. (1 Yamw. 9:19; Kasa. 2:4-6) Fwandi waombesyanga, nupya wayanga ni nsansa pa mulandu nu kuombesya. Lelo Solomoni wamanyile ukuti pakuti aye ni nsansa zya cumi kwali na vyuze vino walondekwanga ukucita. Wisile na mano uku kuombela Yeova. Wakwe, wangaliile umulimo wa kukuula itempele lya lulumbi ilya kuomvya pa kupepa Yeova, ilyasenzile imyaka 7 pakuti lisile ukukuulwa. (1 Yamw. 6:38; 9:1) Pa cisila ca kuomba imilimo iingi, Solomoni wizile ailuka ukuti icintu icicindame cino umuntu angacita, u kuombela Yeova. Walemvile nu kuti: “Vyonsi vyativyuvwika. Izwi lya kumalilila umulandu aili: Uwaoopa Leza nu kuyela masunde yakwe.”—Kasa. 12:13.
9. Uzye Yesu walangilile uli ukuti incito itali ali cintu icicindamisye umu umi wakwe?
9 Yesu waombesyanga. Lino wali umwance waomba umulimo wa kuwaza. (Mako 6:3) Nupya ukwaula nu kutwisika avyazi yakwe yataizyanga pali vino wayazwilizyanga ukulondela ulupwa lwao vino lukulondekwa. Vino Yesu wali umumalilike afwile waombanga ningo sana umulimo wa kuwaza, nupya antu yafwile yalondesyanga ivintu vino wapanganga! Yesu afwile waipakizyanga umulimo uu. Lelo, nanti cakuti waombesyanga umu mulimo wa kuwaza, wasyangako insita ya kuombela Leza. (Yoa. 7:15) Nupya pa cisila ala watandika ukuomba umulimo wa kusimikila insita yonsi, wakomelizye antu ukuti: “Mutaombela ivyakulya ivikaononeka, lelo mwaombela ivyakulya ivikapeela umi wa pe.” (Yoa. 6:27) Nupya umwi Lyasi Lya pa Mwamba, Yesu walanzile ukuti: “Mwasungila ivyuma vinu ukwi yulu.”—Mate. 6:20.
Tungacita uli pakuti milimo ino tukaomba itatupumvyanya ukuomba imilimo yakwe Leza? (Lolini mapalaglafu 10-11) *
10. Iintazi ci ino yamwi yakakwata pa ncito?
10 Amano akafuma kuli Leza yakatwazwa ukulaomba ningo incito. Swe ina Klistu twasambiliziwa ukuti tulinzile ‘ukulaombesya.’ (Efes. 4:28) Ilingi atwingizya incito yakalola vino twaya na ucisinka na vino tukaombesya, nupya limwi yangatunena na vino yakataizya pa kuombesya kwitu. Limwi nga caya vivyo tungatandika ukuomba maawazi aingi ala tukwelenganya ukuti atwingiza incito yangatandika ukwelenganya ivisuma pali ya Nte Yakwe Yeova. Lelo nga twacita vivyo limwi tutanga twakwata insita ilinge iya kuya pamwi nu lupwa ni ya kuombela Yeova. Tulinzile ukusenuka pakuti twaika sana amano uku vintu ivicindamisye.
11. I vyani vino umwina umwi wasambilile pali vino alinzile ukulalola incito?
11 Umwina umwi uwacance uwi zina lyakuti William wasambilile kuli yamwi umulandu uno cacindamila ukukanaika sile amano uku ncito. William walanzile pali eluda umwi uwamwingizyepo incito ukuti: “[Umwina wii] waya icilangililo icisuma pali vino tulinzile ukulaomba incito. Akaombesya, nupya yano akaombela yakalanda ivisuma pali aliwe pa mulandu na vino akaomba ningo. Nomba nga winuka uku ncito, akaika sana amano uku kusakamala ulupwa nu ku kuombela Yeova. Nupya imumanya, umwina wii waya pa yantu yano namanya aya sana ni nsansa umu umi wao.” *
VINO TUKAELENGANYA PALI SWEINECO
12. Uzye Solomoni walangilile uli ukuti atailolanga ukuya umucindamisye, nomba wizile ata uli ukucita vivyo?
12 Lino Solomoni wali akapepa wakwe Yeova uwa cisinka, wali umufuuke. Na lino wali umwance wamanyile ukuti kwali vino angakwanisya ukucita na vino atanga akwanisye, nupya walenganga Yeova ukuti aamutungulula. (1 Yamw. 3:7-9) Nupya lino wacitandika ukuteeka, wamanyile umulandu uno icilumba caipila. Walemvile ukuti: “Icilumba i cikakolelela uononesi, ukuitutumula umu mwenzo u kukakolelela ukuongoloka.” (Mapi. 16:18) Lelo ica ulanda icakuti Solomoni wizile afilwa ukuomvya ukupanda mano kwakwe kwene. Nupya lino papisile insita, wizile aya ni cilumba ata nu kulondela masunde yakwe Leza. Wakwe, Leza wisileko isunde limwi ilyakuti umwene Umuebele “atalinzile kukwata aci avule, pa mulandu wakuti cii cingalenga ukuti amfutatile.” (Malan. 17:17) Lelo Solomoni wakanyile ukuvwila isunde lilyo atwala na anaci 700 na aci ya pambali 300, nupya aingi pali yayo yapepanga ya leza ya ufi! (1 Yamw. 11:1-3) Limwi Solomoni welenganyanga ukuti ukucita vivyo kwali sile ningo. Usi mulandu na vino welenganyanga, ukukanauvwila Yeova kwalenzile ukuti aize akwate sana intazi.—1 Yamw. 11:9-13.
13. I vyani vino tungasambilila kuli vino Yesu wali umuicefye?
13 Yesu watwalilile ukuya umufuuke nupya umuicefye. Lino atatala wiza pano nsi, waomvile imilimo iingi sana pamwi na Yeova ukwi yulu. Ukupitila muli Yesu amuno “ivya mwi yulu ni vya pano nsi” vyaumbiilwe. (Kolo. 1:16) Lino Yesu wabatiziwe, wiwisye ivintu vyonsi vino waomvile lino wali na Isi. (Mate. 3:16; Yoa. 17:5) Lelo lino Yesu wiwisye ivintu vivyo atatandike ukuya ni cilumba. Nupya atatazile ailola ukuti wali umucindame ukucila yauze. Alino wanenyile asambi yakwe ukuti “atizile kuti yamuombela, lelo wizile umu kuombela antu nu kupeela umi wakwe ilambo pakuti akulule antu aingi.” (Mate. 20:28) Nupya Yesu waicefizye nu kulanda ukuti atanga acite icili consi ukuomvya mano yakwe. (Yoa. 5:19) Icumi kwene, Yesu wali umuicefye sana nupya tulinzile ukulamukolanya.
14. I vyani vino tungasambilila kuli Yesu pa kuicefya?
14 Yesu wasambilizye alondezi yakwe vino yalinzile ukuya aicefye. Apa nsita imwi wayanenyile ukuti: “Ni nyele zya ku mitwe inu zyonsi nazyo kwene zyapendwa.” (Mate. 10:30) Amazwi yaa aakutukomelezya sana, makamaka nga ilingi tukayuvwa ukuti tutacindama. Pano yakapiliula ukuti Tata witu uwa kwi yulu watwikako sana amano, kuli kuti twacindama sana kuli aliwe. Fwandi tutalinzile ukulaelenganya ukuti Yeova waluvyanyizye sile pa kutuzumilizya ukuti twamuombela nu kutupeela isyuko lya kwikala amanda pe umu nsi ipya.
I vyani ivingacitika ndi cakuti tukwika sana amano kuli sweineco? (Lolini palaglafu 15) *
15. (a) Uzye Lupungu Lwa Mulinzi lwatwazwilizye uli pali vino tulinzile ukulaelenganya pali sweineco? (b) Wakwe vino icikope icili api ifwa 24 cikulangilila, a mapaalo ci yano tutalapokelela ndi cakuti tukwika sile amano kuli sweineco?
15 Imyaka 15 iyatipitapo, Lupungu Lwa Mulinzi lwalondolwile vino tulinzile ukulaelenganya pali sweineco, lwatiile: “Kwene tutalinzile ukulaelenganya sana pali sweineco icakuti itutandika nu kuya ni cilumba; nanti tutalinzile ukulaelenganya sana iviipe pali sweineco icakuti itutandika nu kuyuvwa asile sile. Lelo tulinzile ukulaiusya ukuti kwaya vino tungakwanisya ukucita na vino tutanga tukwanisye. Nkazi umwi walondolwile ukuti: ‘Asi nene kacita wa viipe sana; nupya asi nene mulungami ukucila yonsi. Wakwe vino caya kuli yonsi, kwaya vino nkacitamo ningo na vino nsicita ningo.’” * Uzye imulola umulandu uno cacindamila ukukanaika sana mano kuli sweineco?
16. U mulandu ci uno Yeova akatupandilako amano?
16 Yeova watupeela utunguluzi uwampomvu uwaya umwi Izwi Lyakwe Baibo. Watutemwa nupya akalonda twaya ni nsansa. (Eza. 48:17, 18) Icintu icampomvu cino tungasoololapo ukucita nupya icingatulenga ukuya ni nsansa zya cumi, u kulacita ivintu ivikazanzya Yeova. Nga twacita vivyo tutalakwata intazi zino antu akaika sile amano uku mpiya, uku ncito, nanti ukuineco yakakwata. Lekini swensi kwene twalondesya ukuya na mano nu kuzanzya umwenzo wakwe Yeova!—Mapi. 23:15.
LWIMBO NA. 94 Tukataizya Pali Vino Twamanya Izwi Lyakwe Leza
^ Solomoni na Yesu yakweti sana mano. Nupya Yeova Leza uwayapeezile mano yano yakweti. Mu cipande cii tumalola vino tungasambilila uku kusunda kuno Solomoni na Yesu yapeezile pali vino tulinzile ukulalola impiya, incito ino tukaomba, na vino tulinzile ukulaelenganya pali sweineco. Nupya tumalola ni visuma ivyacitikila ya kapepa yanji yamwi pa mulandu nu kuomvya ukusunda ukwaya muli Baibo ukukalanda pa mpiya, incito, na vino tukaelenganya pali sweineco.
^ Lolini cipande icaya umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Febuluwale 1, 2015, icakuti: “Vino Mungacita Pakuti Mwaipakizya Incito Ino Mukaomba.”
^ Lolini icipande icali umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Ogasiti 1, 2005 icatangi “Baibo Ingamwazwa Ukuya nu Luzango.”
^ ULONDOLOZI WA CIKOPE: Aina yamwi acance, John na Tom, yaya umu cilongano icili cimwi. John akaomvya insita yakwe ikulu uku kuzifya motoka yakwe. Tom nawe akaomvya motoka yakwe uku kusendelako aina na ya nkazi umu kulongana nu mu mulimo wa kusimikila.
^ ULONDOLOZI WA CIKOPE: John akuomba maawazi aingi uku ncito. Akulonda ukuti amwingizya incito yamutemwe. Fwandi lyonsi lino yamunena ukuomba ukucila pa nsita ino yakainukilapo, akazumila. Umu wanda kwene uwo manguzi, umuomvi akatumikila, Tom, wataya uku cipempu ca ucemi pamwi na eluda umwi. Uku cisila, Tom walondolwelile amwingizya incito ukuti amanda yamwi umukasi ka mulungu amanguzi akaombela Yeova nupya atanga akwanisye ukuomba incito pa nsita iyo.
^ ULONDOLOZI WA CIKOPE: John wataika sile amano ku vya palwakwe. Tom wataika sana amano uku kuombela Yeova umu umi wakwe, na cii calenga ukuti apange ivyuza ivingi nu kwazwilizyako umu mulimo wa kuzifya Cikulwa ca Ukongano.
