1. Uzye cikapiliula cani ukuya na mano? (2 Timoti 4:5)

 LINO kwacitika vimwi vyakutusosya, ucisinka witu kuli Yeova nu kwi iuvi lyakwe ungeziwa. Tungacimvya uli intazi iyo? Tulinzile ukuya na mano, aiteyanye alino nu kuya “akome umu utailo.” (Belengini 2 Timoti 4:5.) Tukaya na mano ndi cakuti tuli ateekele, tukwelenganya ningo nupya tukulola ivintu wakwe vino Yeova akavilola. Ndi cakuti twacita vii, amelenganyo itu yatalatungululwa na vino tukuyuvwa.

2. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

² Mu cipande cafumileko, twasambilile pa ntazi zitatu zino tungakwata izikafuma uku yantu yano tusilongana nayo. Umu cipande cii, tumasambilila apa ntazi zitatu zino tungakwata ukufuma umu cilongano izingezya ucisinka witu kuli Yeova. (1) Ndi tukuyuvwa ukuti umwina nanti nkazi watatucitila iviipe, (2) lino yatusunda na (3) lino cikututalila ukulondela ukusenuka ukwatikucitika umwi iuvi. Tungaya uli na mano nu kutwalilila ukuya acisinka kuli Yeova alino nu kwi iuvi lyakwe lino twakwata intazi zii?

3. Uzye limwi tungacita uli ndi cakuti tukuyuvwa ukuti umwina nanti nkazi watatucitila iviipe?

³ Uzye mwatala mwayuvwapo ukuti umwina nanti nkazi watamucitila iviipe, limwi umwi uwapeelwa imilimo umu cilongano wakwe eluda? Limwi, umwina wiyo atapanzile ukumcitila iviipe. (Loma 3:23; Yako. 3:2) Nomba, limwi vino wacisile vyamusosizye. Mufwile mwavizilwe nu kulaala ala mukwelenganya  sile pali vino vyacitike. Limwi mwayuzizye muti, ‘Ndi cakuti umwina angancitila vii, uzye lii i uvi lyakwe Leza?’ Vikwene avino Satana akalonda twaelenganya. (2 Kol. 2:11) Ukwelenganya kwa musango uu kungalenga tute ukuombela Yeova nu kufuma umwi iuvi lyakwe. Fwandi ndi cakuti tukwelenganya ukuti umwina nanti nkazi watatucitila iviipe, uzye tungaya uli na mano nu kukanaelenganya wakwe vino Satana akalonda twaelenganya?

4. Uzye Jozefu watwalilile uli ukuya na mano lino yamucitiile iviipe, nupya i vyani vino tungasambilila kuli vino wacisile? (Utandiko 50:19-21)

⁴ Tutalinzile ukuya nu lupato. Lino Jozefu wali umwance, yaisilenzi yamucitilanga ivintu iviipe. Yamupasile sana, cakuti yamwi yalondanga nu kumukoma. (Utan. 37:4, 18-22) Yasusile iyamukazya umu uzya. Na cico calenzile Jozefu akwate intazi zipusanepusane apa myaka 13. Limwi Jozefu nga welenganyanga ukuti Yeova ataamutemilwe. Nupya limwi nga wasakamiile ukuti Yeova wamusiile pa nsita ino wakweti intazi. Nomba Jozefu atali nu lupato, lelo watwalilile ukuya na mano lino wateesile umwenzo. Lino wakweti syuko ilya kulandula uku ina yakwe, ataacisile vivyo lelo walanzile ukuti wayatemilwe nupya wayelezile. (Utan. 45:4, 5) Jozefu wacisile vivyo pa mulandu wakuti welenganyanga ningo. Jozefu atisile amano apa ntazi zino wakweti, lelo welenganyanga sana pali vino Yeova walondanga. (Belengini Utandiko 50:19-21.) I vyani vino tungasambililako? Ndi cakuti yamucitila iviipe, mutalinzile ukusokela Yeova nanti ukulola kwati watamutazyela. Lelo mulinzile ukwelenganya pali vino akumyazwa pakuti muzizimizye intazi iyo. Nupya ndi cakuti yamwi yakumucitila iviipe, mwaezya ukwililako kuli vino yakumucitila, nu kuyalanga ukutemwa.—1 Pet. 4:8.

5. Uzye ya Makasi yatwalilile uli ukuya na mano lino yaweni ukuti yayacitila iviipe?

⁵ Uvwini vyacitikiile eluda umwi uwa ku South America uwi zina lyakuti Makasi. b Akaiusya insita imwi ino wayuvwile ukuti aina apeelwa milimo umwi iuvi iyamucitila iviipe. Watiile: “Ivya musango uu vitatazile vincitikilepo. Nasakamiile sana. Ntalaalanga usiku nupya nalilanga pano nayuvwanga ukuti patali cili consi cino nali nu kucita.” Nanti ciye vivyo ya Makasi yatwalilile ukuya na mano nu kwezya na maka ukuta kuyuvwa vivyo. Ilingi yapepanga kuli Yeova pakuti ayapeele umupasi wa muzilo uwa kuyazwa kucimvya intazi ii. Nupya yalondelizye ivyeo mu mpapulo zitu ivyali nu kuyazwa. I vyani vino mukusambililako? Ndi cakuti mukuyuvwa ukuti umwina nanti nkazi watamucitila iviipe, mulinzile kuya ateekele alino nu kwezya na maka kukanaya ni myelenganyizizye iipe. Limwi mutanga mumanye icaticilenga muntu wiyo ukulanda nanti kucita vino watamucitila. Fwandi mulinzile ukupepa kuli Yeova nu kumulenga ukuti amwazwe kulalola ivintu wakwe vino yauze yakavilola. Kucita vivyo kulalenga mwaelenganya ukuti umwina nanti nkazi atali akulonda kumucitila iviipe vino watamucitila nupya kulamwazwa ukumweleela. (Mapi. 19:11) Mwaiusya ukuti Yeova watamanya ivikumucitikila nupya alamupeela amaka yano mukulondekwa pakuti muzizimizye.—2 Mila. 16:9; Kasa. 5:8.

6. U mulandu ci uno cacindamila ukumanya ukuti Yeova akatulungika pa mulandu wakuti watutemwa? (Aebele 12:5, 6, 11)

⁶ Ndi cakuti Yeova watulungika tunguvwa sana uyi. Nomba ndi cakuti twika sile  sana mano kuli vino tukuvwa uyi, cingalenga tutandike ukwelenganya ukuti itufyengwa nupya ukusunda kuko kutatukumile nanti umu kusunda kuko mutali muli cikuuku. Na cico cingalenga tufilwe ukuvwikisya icintu cimwi cicindame sana icakuti Yeova akatusunda pa mulandu wakuti watutemwa. (Belengini Aebele 12:5, 6, 11.) Nupya ndi cakuti twatwalilila ukwika mano pali vino tukuvwa uyi pali vino iyatusunda, cingalenga Satana atuzanze. Akalonda tutuvwila kusunda kuno twapokelela nupya cino akalondesya u kututalusya kuli Yeova nu ku cilongano. Ndi cakuti yatala yamusundapo, mungatwalilila uli ukuya na mano?

7. (a) Wakwe vino icikope cikulangilila, uzye Yeova watwalilile uli ukuomvya Petulo pa cisila lino wapokelela ukusunda? (b) I vyani vino mukusambilila kuli vino Petulo wacisile?

⁷ Mwapokelela ukusunda nu kusenuka muno mukulondekwa kusenuka. Pa miku ingi Yesu walungike Petulo ale pali na atumwa yauze. (Mako 8:33; Luka 22:31-34) Ci cifwile calenzile Petulo auvwe sana insonyi. Lelo watwalilile ukuya uwa cisinka kuli Yesu. Wapokeliile kusunda nupya wasambilileko kuli vino waluvyanyizye. Na cico calenzile Yeova alambule Petulo pali ucisinka wakwe nu kumupeela milimo icindame sana mu cilongano. (Yoa. 21:15-17; Mili. 10:24-33; 1 Pet. 1:1) I vyani vino tungasambililako kuli Petulo? Tukalenga ivintu kutuzipila nu kuzipila yauze ndi cakuti tutisile mano kuli vino ukusunda kwatikutuvwisya insonyi lelo twapokelela kusunda kuko nu kusenuka muno tulinzile kusenuka. Nga twacita vivyo, tukaya acindame kuli Yeova nu ku ina itu.

8-9. Uzye umwina Bernado uvwile uli pa cisila ca kusundwa, nomba i vyani vyamwazwile kusenula imyelenganyiziye yakwe?

⁸ Elengayini pali vino vyacitikiile umwina Bernado uwa ku Mozambique. Yamuposile ueluda. Uzye pa kutandika umwina Bernado wayuvwile uli? Watiile, nuvwile sana uyi pa mulandu wakuti ntatemilwe vino yansuunzile. Wasakamiile ukuti yauze mu cilongano yali nu kulaelenganya iviipe pali aliwe. Watiile, papisile imyezi pakuti ntandike ukulola ukuti cali sile ningo pali vino nasuunzilwe nu kutaila Yeova ni iuvi lyakwe. I vyani vyazwile umwina Bernado ukusenula imyelenganyizizye yakwe?

⁹ Umwina Bernado wasenwile imyelenganyiziye yakwe. Watiile: “Lino nali eluda naomvyanga  amazwi aaya pa Aebele 12:7 ku kwazwa yauze ukulaelenganya ivisuma pali vino Yeova akatusunda. Lyene nayuzizye inti: ‘Uzye aaweni yano ilembo lii lingazwa?’ Aaomvi yakwe Yeova yonsi kumwi sile nani kwene.” Lyene ya Bernado yasenwike na muli vyuze pakuti yatwalilile kutaila Yeova ni iuvi lyakwe. Yatandike kubelenga sana Baibo nu kusumba insita ikulu ukwelenganya pali vino yabelenganga. Nanti cakuti yatwalilile ukusakamala pali vino aina na ya nkazi yayalolanga, yasimikilanga nu kwasukapo pa kulongana. Patalengiile, ya Bernado izile iyasontwa ukuya ya eluda nupya. Ndi cakuti mwasundwa wakwe vino cali kuli ya Bernado, mutaika mano kuli vino antu yamamulolanga, mwapokelela kusunda nu kusenuka muno mukulondekwa ukusenuka. (Mapi. 8:33; 22:4) Nga mwacita vivyo, mungasininkizya ukuti Yeova alamulambula pali vino mwatwalilila ukuya acisinka kuli aliwe nu kwi iuvi lyakwe.

10. U kusenuka ci ukwacitike umwi iuvi lya ina Izlaeli ukwali nu kwezya ucisinka wa yonsi yamwi?

¹⁰ Ukusenuka ukukacitika umwi iuvi kungalenga ucisinka witu ukweziwa. Nga tutacenjiile, cingalenga tute kuombela Yeova. Elenganyini pali vino ivintu vyasenwike umwi iuvi lya Ina Izlaeli. Lino yatatala yapeelwa Masunde yakwe Mose, imitwe ya ndupwa i yaombanga milimo ino ya simapepo yaombanga. Yakuulanga pa kupeelela malambo nu kwimililako indupwa zyao ukupeela malambo. (Utan. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yobo 1:5) Nomba lino izile iyapeelwa Masunde yakwe Mose, imitwe ya ndupwa yali nu kuta ukuomba milimo ii. Yeova wasonsile ya simapepo kufuma mu lupwa lwakwe Aloni kulapeela malambo. Kufuma papo, ndi cakuti umutwe wa lupwa aatali mu lupwa lwakwe Aloni waomba milimo ya usimapepo wali nu kukomwa. c (Levi 17:3-6, 8, 9) Uzye tungati cikwene i calenzile Kola, Datani, Abilamu na onsi 250 yatandike kulwisya utunguluzi wakwe Mose na Aloni? (Mpe. 16:1-3) Tutamanya ningo. Asi mulandu ni calenzile, twamanya ukuti Kola na onsi yano wali nayo yafizilwe kutwalilila ukuya acisinka kuli Yeova. Ndi cakuti kusenuka kumwi umwi iuvi kwezya ucisinka winu kuli Yeova, mungacita uli?

11. I vyani vino tungasambilila ku Ina Levi yamwi amu ndupwa zyakwe Koati?

¹¹ Mwalondela kusenuka konsi ukukacitika umwi iuvi. Lino yapitananga mu lwanga, amu ndupwa zyakwe ya mwana koati yakweti milimo icindame sana. Lino Aina Izlaeli yakufuma pa ncende yonga ukuya pa ncende yuze, ya mwana Koati aliyo yasendanga imbokosi ya upangano. (Mpe. 3:29, 31; 10:33; Yoswa 3:2-4) Lyali i syuko sana ukuomba mulimo uu. Nomba ivintu vizile ivisenuka lino Aina Izlaeli ikazile mu mpanga ya ulayo. Mbokosi ya upangano yali nu kuya sile pa ncende yonga. Fwandi lino Solomoni watandike kuteeka ya mwana Koati yamwi yatandike ukuomba mulimo wa kwimba inyimbo, kuombela pa mpongolo zya misumba nu kusakamala umwa kusungila ivyakulya. (1 Mila. 6:31-33; 26:1, 24) Kutaya malyasi aakalanda ukuti ya mwana Koati yatandike ukuilizyanya nu kulondesya icifulo cicindame pa mulandu wakuti yakweti milimo icindame ku cisila. I vyani vino tungasambililako? Mulinzile ukulondela kusenuka nu mwenzo onsi nanti cakuti ukusenuka kuko ikulenga ukuti mute kuomba mulimo uno mwaombanga. Mwaya nu luzango mu  mulimo onsi uno mwapeelwa. Mwaiusya ukuti umulimo uno mwapeelwa asi uukalenga muye acindame kuli Yeova. Yeova wacindika sana icuvwila ukucila milimo ili yonsi ino twapeelwa.—1 Sam. 15:22.

12. Uzye nkazi Zaina wayuvwile uli lino yamunenyile kufuma pa Betele?

¹² Elenganyini pali nkazi Zaina wino yanenyile kufuma pa Betele nu kuta ukuomba mulimo uno watemwilwe sana. Yamutumile mu kuomba upainiya uiyele pa cisila ca kuomba imyaka 23 pa Betele. Watiile: “Ntenekelanga ukuti avino cimaya. Nayuvwile uwa sile sile nupya natwalilile kuyuzya inti, ‘I vyani vino naluvyanya?’” Icaifileko i cakuti aina yamwi na ya nkazi mu cilongano yatangi: “Ndi cakuti mwaombanga ningo, nga mwatwalilile kuombela pa Betele.” Palengiile ale nkazi Zaina akuvwa sana uyi nupya walilanga cila wanda usiku. Nomba watiille: “Ntalondanga kulatwisika iuvi nanti ukutemwa kwakwe Yeova.” Uzye nkazi Zaina watwalilile uli ukuya na mano?

13. I vyani vino nkazi Zaina wacisile pakuti ate kuyuvwa vino wayuvwanga?

¹³ Nkazi Zaina watiile ukuyuvwa vino wayuvwanga. Wacisile uli vivyo? Wabelenganga ivipande umu mpapulo zitu ivyalandanga pa ntazi ino wakweti nupya camwazwile ukuzizimizya intazi iyo. Icipande icatangi “Mungazizimizya Nga Mwatoovoka” icali umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Febuluwale 1, 2001 camwavwile sana. Icipande cici calondolwile vino kalemba wakwe Baibo Mako aafwile wakweti intazi ili imwi kwene wayuvwanga lino yamupeezile umulimo uze. Nkazi Zaina akaiusya ukuti: “Vino Mako wacisile avino nani kwene nalondekwanga ukucita pakuti inte ukuvwa uyi.” Nkazi Zaina watwalilile kupalama sana kuli ya cuza yakwe. Watwalilile ukuya pamwi na yauze nanti ukusimikila pamwi na ina na ya nkazi nupya atatwalilile ukuvwa sana uyi pali vino vyamucitikiile. Wilwike ukuti umupasi wakwe Yeova u watungululanga iuvi nu kuti aina atungululanga yamusakamalanga sana. Wilwike nu kuti iuvi lyakwe Yeova lilinzile ukucita vino lingacita pakuti mulimo wakwe Yeova uombwe ningo.

14. I vyani vyasenwike umwi iuvi ivyatalile ya Vulado kuyelezya, nupya i cani cayazwile?

¹⁴ Ya Vulado ya eluda ali ni myaka 73 aakaikala ku Slovenia, cayatalile sana lino cilongano cao yacuminkinye ni cuze nu kuyala  Ing’anda ya Wene ino yaomvyanga. Yatiile: “Nafizilwe kuvwikisya mulandu uno yayaliile Ing’anda ya Wene iya isuma. Nuvwile sana uyi pa mulandu wakuti ale patalengiile kufuma pano twaizifizye. Nene kawaza nupya napanzileko iviya vimwi vya mu Ng’anda ya Wene. Nupya ukuminkanya vilongano kwalondekwanga kusenuka mu vintu vingi ivyali nu kulenga citalile swe ya kasimikila akote.” I vyani vyazwile ya Vulado ukulondela utunguluzi? Yatiile: “Ukuyelezya ivintu ivikasenuka umwi iuvi lyakwe Yeova kukalenga tupaalwe. Ukusenuka kuu kukalenga tuipekanyizizye ku kusenuka kukalamba ukuli nu kucitika uku nkoleelo.” Uzye cikumutalila kusenuka pa mulandu nu kuminkanya ivilongano nanti kupeelwa mulimo uze? Manyini ukuti Yeova atamanya vino mukuyuvwa. Ndi cakuti mwalondela kusenuka kuko nu kutwalilila ukuya acisinka kuli Yeova nu kwi iuvi lino akaomvya mulapaalwa.—Masa. 18:25.

15. Tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya na mano lino twakwata intazi mu cilongano?

¹⁵ Tulinzile ukwenekela kukwata intazi kufuma ku amu cilongano. Intazi zizyo zingezya ucisinka witu kuli Yeova. Fwandi tulinzile kutwalilila ukuya na mano. Ndi cakuti mukuyuvwa ukuti Mwina Klistu muzo watamucitila iviipe, mutalinzile kusoka sana. Ndi cakuti mwasundwa mutalinzile ukwika mano kuli vino mukuyuvwa, mwapokelela kusunda kuko nu kusenuka muno mulinzile ukusenuka. Nupya ndi cakuti vimwi vyasenuka umwi iuvi lyakwe Yeova nupya vyakuma umulimo uno mukaomba, mulinzile ukulondela kusenuka kuko nu kulondela utunguluzi.

16. Mungacita uli pakuti mutwalilile ukutaila Yeova ni iuvi lyakwe?

¹⁶ Mungatwalilila ukutaila Yeova ni iuvi lyakwe lino ucisinka winu weziwa. Nomba pa kucita vivyo mulinzile kutwalilila ukuya na mano, kuli kuti kuteekela, ukwelenganya ningo nu kulola ivintu wakwe vino Yeova akavilola. Mwalondesya kusambilila pa antu alembwa muli Baibo azizimizye intazi wakwe zino mukweti nu kwelenganya pali vino yacisile. Mwapepa kuli Yeova ukuti amwazwe. Nupya mutaezya ukuitalusya ku cilongano. Nga mwacita vivyo, asi mulandu ni vilacitika, Satana atalakwanisya kumulesya kuombela Yeova nu kufuma umwi iuvi lyakwe.—Yako. 4:7.