Lino ntatala nasimika ivyalondeliilepo, lekini tale munene vino natandike umulimo wa nsita yonsi.

Navilwe umu 1942 pa cilila ca Caribbean uku Curaçao. Ya tata yafumile uku Suriname lelo yaile mu kuombela ku cilila. Lyene lino papisile imyaka inono ale ntacili mvyalwe, ya tata izile iyaya ya Nte yakwe Yeova nupya yali pa antu atandikiilepo ukubatiziwa mu Curaçao. a Yatusambilizyanga Baibo cila mulungu nanti cakuti asi lyonsi lino twalondanga ukusambilila. Lino nali ni myaka 14, ya tata yapingwilepo ukuti tukuukile ku Suriname pakuti yakasunga ya nyina ali akote pa nsita iya.

Lino twali ku Suriname natandike ukuzanwa sana na acance amu cilongano aisile sana mano ku kuombela Yeova. Yali aikolo panono pali nene nupya yali a painiya ya nsita yonsi. Lino yasimikanga pali vino yaombanga mulimo wa kusimikila, yalolekanga pa manso ansansa wakwe cimwi. Lyene pa cisila ca kulongana twasimikanga malyasi amuli Baibo, lyene insita zimwi twikalanga panzi ale tukutamba ni ntanda. Ya cuza yane yaa yangavwile ukumanya vino nalondesyanga kucita mu umi. Nalondanga kuombela Yeova. Fwandi nizile imbatiziwa lino nali ni myaka 16. Lyene pa cisila ca kukumanya imyaka 18, natandike upainiya wa nsita yonsi.

Nasambilile masambililo aingi lino naombanga upainiya wa nsita yonsi nupya vino nasambilile vyangazwile ukuomba ningo mu mulimo wa nsita yonsi. Ca kutandikilapo, nasambilile vino cacindama kusambilizya yauze. Lino natandike upainiya, ya Willem van Seijl ya misyonali yatandike ukunsakamala. Yansambilizye ivintu ivingi vino ningacita pakuti naomba ningo imilimo ya mu cilongano. Pa nsita iya, ntatazile nelenganyepo ukuti nalondekwanga sana kusambiliziwa.  Umwaka uwalondeliilepo nasonsilwe ukuya painiya muiyele nupya natandike ukwazwa maumba ya ina na ya nkazi aikalanga ukutali sana nu kwayeliile vilongano umu Suriname. Nkataizya sana vino aina wakwe ya Willem yansambilizye lino nalondekwanga kusambiliziwa. Kufuma papa kwene, nkalondesya ukucita wakwe vino yacitanga lino nkusambilizya yauze.

Cakwe ciili cino nasambilile, u kwangupazya umi nu kutantika ningo ivintu. Lyonsi ku kutandika kwa mwezi, painiya munji nani twatantikanga ningo vino twalondekwanga mu milungu ilondelilepo. Lyene wenga pali sweswe wayanga ku musumba ukalamba uwayelile kutali sana pakuti akakale vino twalondekwanga. Twaomvyanga ningo sana impiya zino twapokelelanga nu kuzyankanya ningo pakuti zitukumanizye umwezi onsi. Ndi cakuti tuulizya vimwi lino umwezi utatala wasila, antu yamwi yatwazwanga. Nazumila ukuti vino nasambilile ukwangupazya umi nu kutantika ningo ivintu ale ncili mwance kwangazwa ukwika mano ku mulimo wakwe Yeova umi wane onsi.

Cakwe citatu cino nasambilile, i visuma ivikacitika ndi cakuti tukusambilizya antu mu lulimi lwao. Lino nakulanga nalandanga Cidutch, Cizungu, Cipapiamento ni ci Sranantongo (Icamanyikwa nu kuti Cisranan), indimi zyaseeka sana mu Suriname. Nomba mu mizi ino twaombelangamo, naweni ukuti antu yalondesyanga ukuvwa ukwi lyasi lisuma ndi cakuti twayasimikila mu lulimi lwao. Cantalile sana ukuvwanga indimi zimwi wakwe Cisaramaccan, pano cakwata amazwi ali yamwi aakwata upiliulo upusane. Nanti cakuti naombiisye, naya sana ni nsansa ukuti nacisile vivyo. Pa myaka ingi nasambilizya antu aingi icumi pa mulandu wakuti nkavwanga lulimi lwao.

Kuya kwene kwali vimwi ivyancitikiile ivyanguvwisizye sana insonyi. Wakwe, pa nsita imwi nalondanga ukuuzya musambi umwi uwavwanganga Cisaramaccan vino uvwanga pa mulandu wakuti walwile munda. Nomba namuzizye ndi cakuti ali ni nda. Vino namuzizye vyalenzile auvwe insonyi. Nanti cakuti vya musango uwo vyacitikanga, lyonsi naomvyanga lulimi lwao lino nkuomba milimo ino napeezilwe.

Umu 1970 yansonsile ukuya mwangalizi wa ciputulwa. Umwaka uwa natambisyanga Puloglamu yakuti “Ukutandala pa Maofesi Yakalamba Yakwe ya Nte Yakwe Yeova” uku maumba aingi ayelile mu ncende zya mutali sana. Pakuti tutandalile aina na ya nkazi yaa, nemo na ina yamwi twaomvyanga uwato wa mbao. Mu wato twikangamo genileta, matanki ya mafuta, malampi ya kuomvya petulo alino ni viombelo vya kutambisizyapo vikope na mavidyo. Nga twafika kuno tukuya twasendanga viombelo vyonsi vii nu kutwala pano tukutambisizya puloglamu iyo. Nomba nkaiusya vino antu aku ncende zizi yatemilwe sana puloglamu ii. Natemilwe sana ukwazwa antu kusambilila pali Yeova na pi iuvi lyakwe ilya pano nsi. Ukulola vino antu yapalamanga kuli Yeova kwalenganga ukuti naya ni nsansa nu kulola ukuti naombesyanga mu mulimo uu.

Nanti cakuti nalolanga vino ukuya musimbe kwalenganga naomba ningo mulimo uno napeezilwe, nalondanga kutwala. Fwandi natandike ukupepelapo ukuti nkazane mama aangaipeelesya kuombela pamwi nani umu mulimo wa nsita yonsi uku ncende ii itale sana. Lino papisile umwaka onga, natandike ukwizizyanya na Ethel painiya muiyele uwisile sana mano ku kuombela Yeova nanti cakuti citangwike kucita vivyo. Ukufuma uwance, Ethel walondesyanga ukucita vyonsi vino angacita umu mulimo wa kusimikila wakwe vino Paulo wacitanga. Twatwaline umu Sepetemba 1971 nupya twatandike kutandalila vilongano.

Umu lupwa luno mamane wakulilemo yatakweti vintu ivingi, fwandi camwangukile ukuomba ningo mu mizi ii iya kutali. Ndi cakuti tukuya mu kuombela mu vilongano vya mu mizi sana, twasendanga sile ivintu vinono. Twafulanga ivya kuzwala nu kufulala umu luzi. Twaelizye ukulya ivili vyonsi vino yatupekanyizizya wakwe Igwanagwana nanti inyama zya mpanga nanti inswi. Ndi cakuti pasi imbale, twaliilanga pa mafwa ya nkonde. Ndi cakuti pasi masupuni nanti mafoloko twaomvyanga iminwe. Mamane nani tukayuvwa ukuti ukusya ivintu ivingi lino twaombelanga Yeova kwalenga tuye wa mwando uwapyatwa ni ntambo zitatu. (Kasa. 4:12). Uu wali u mulimo usuma sana nupya twaipakizye.

Wanda umwi lino twafumanga mu kutandalila aina amu muzi sana, vino indanda pa kutandika i vyacitike. Lino uwato wafisile apaali mukuku na mawe sana watuwile panono nomba zuwa zuwa iuwela papela. Icazifileko i cakuti twazwite ivyakuicingilila nupya tutafumile umu wato. Nomba mu wato mwazuuzile manzi. Twitiile ivyakulya ivyali mu mpoto umu luzi nupya twatandike kupazya manzi kuomvya impoto kwene zizyo.

Pa mulandu wakuti twasyazile sile ukwaula ivyakulya, twatandike ukulema inswi ala tukuya  kuno twayanga. Nomba tutatazile itulemapo inswi nanti aimwi. Fwandi twapefile kuli Yeova kumulenga ukuti atupeele ivyakulya vya wanda kwene uwa. Lino twamazile sile ukupepa, umwina umwi wasumbiile isumbo mu luzi nupya lilyo kwene walemile uluswi ulukulu sana luno swensi twaliile nu kukumana.

Pa cisila ca kuombela pamwi imyaka 5 mu mulimo wa kutandalila ivilongano, ukwaula nu kwenekela twizile itumanya ukuti twali nu kuya avyazi. Nuvwile ningo sana kumanya vivyo nanti cakuti ntamanyile ningo vino cali nu kuya uku nkoleelo. Mamane nani twalondesyanga kutwalilila mu mulimo wa nsita yonsi ndi cakuti cingacitika. Umu 1976 umwana witu mulumendo Ethniël wavilwe. Lino papisile imyaka iili na citika, umwana muze mulumendo Giovanni wavilwe.

Pa mulandu wakuti mu Suriname mwalondekwanga sana uwavwilizyo pa nsita iya, iofesi lya musambo lyanzumilizye kutwalilila kuomba ngu mwangalizi wa ciputulwa nanti cakuti twakweti ana. Lino ana yacili anono, yampeezile kutandalila vilongano vinono. Cii calenzile natandalila vilongano manda anono, nupya manda asyala naombanga upainiya mu cilongano cino twalimo. Naombelanga pamwi na mamane na ana itu ndi cakuti nkutandalila vilongano vya mupipi. Nomba nga nkuya mu kutandalila vilongano ivyayelile mu mizi ya mutali sana nu ku maukongano ya ciputulwa nayanga nenga.

Nalondekwanga kutantika ningo sana ivintu pakuti nakwanisya kuomba milimo ino nakweti. Nasininkizyanga ukuti tukukwata kupepa kwa lupwa cila mulungu. Ndi cakuti inja mu kutandalila vilongano vya mu mizi ya kutali, mamane u watungululanga kupepa kwa lupwa. Insita izingi twacitilanga pamwi vintu ngu lupwa. Mamane nani twakwatanga insita ya kuteyako ivyangalo nu kutandalila incende zya ku mwitu pamwi na ana itu. Ilingi ntalalanga zuwa pano ale nkupekanya ivya kuomba imilimo ino napeezilwe umwi iuvi. Nupya mamane pa mulandu wakuti waya wa muci uwalondololwa pa Mapinda 31:15 wazyukanga zuwa sana nu kusininkizya ukuti twasambilila ilembo lya wanda ngu lupwa nu kuliila pamwi vyakulya vya katondo lino ana itu yatatala yaya uku sukulu. Nkataizya sana pakukwata mama wii uwaipeelesya nupya akangazwa lyonsi kuomba milimo ino Yeova wampeela!

 Twaombisye ukwazwa ana itu kutemwa Yeova nu mulimo wa kusimikila. Twalondanga ana itu kutandika mulimo wa nsita yonsi asi pa mulandu wakuti avino twalondanga, lelo a pa mulandu wakuti avino aineco yalondanga. Lyonsi twalandanga pali vino yali nu kuya ni nsansa ndi cakuti yatandika mulimo wa nsita yonsi. Twayanenanga na pa ntazi zino twakwatanga lino twaombanga mulimo wa nsita yonsi na vino Yeova watwazwanga nu kutupaala. Nupya twasininkizyanga ukuti ana itu yakuzanwa insita ikulu na ya Nte akolezyanga vyakwe Yeova.

Yeova watupeelanga vyonsi vino twalondekwanga pa kukuzya ana. Lyonsi nezyanga na maka kucita vino ndinzile kucita pakuti nasakamala ulupwa. Ivyancitikilanga lino naombelanga mu mizi ya kutali ala nene painiya muiyele musimbe vyansambilizye ivyakucita pakuti nasunga ulupiya lwa kukalila vino tukulondekwa. Nomba nanti cakuti twezyanga kuombesya papezile amaka itu, insita zimwi tutakwatanga vyonsi vikulondekwa. Pa nsita zizyo namanyanga ukuti Yeova u watwazwanga. Wakwe, ukufuma mu 1986 kufika mu 1992 kwali nkondo ino antu amu Suriname yalwisyanyanga. Umu myaka iyo, citangwike kukwata ivintu nanti sile i vinono. Nomba nanti ciye vivyo, Yeova watwazwanga.—Mate. 6:32.

Umi witu onsi Yeova lyonsi akatusakamala nu kutwazwa ukuya ni nsansa nu kuteeka umwenzo. Ana itu yalenga tuye sana ni nsansa, nupya tukauvwa ningo sana pa mulandu wakuti twayakuzizye mu nzila ya kulondesya kuombela Yeova. Tukauvwa ningo sana pano nayo kwene yasoolwilepo ukuya mu mulimo wa nsita yonsi. Ethniël na Giovanni yonsi yoili yazanwa ukwi sukulu lino ndakai tukaama ukuti Sukulu lyakwe ya Kakosoola ya Wene, nupya yonsi yakaombela pa musambo wa ku Suriname na ya mama yao.

Ndakai mamane nani itukota, nomba tucili tukaomba upainiya uiyele. Nupya twapamviwa sana icakuti nafilwa nu kuzana insita ya kusambilila ukowa. Nomba nsilanguluka. Nga nelenganya pali vino vyatucitikila, nkayuvwa ukuti ukusoolola ukuomba mulimo wa nsita yonsi ala ncili mwance ali cintu cisuma cino nasoolwilepo kucita.