Antu aingi yakaelenganya ukuti asambilila sana na akankala yakaipakizya umi. Yazumila ukuti amasambililo ya ku yuniveziti yakaazwa umuntu ukuya umuomvi musuma, ukulasakamala ningo aa mu lupwa, alino nu kumulenga ukutemwikwa uku antu. Yakaelenganya ukuti ukusambilila amasambililo asuma, kukalenga umuntu ukulaomba incito iya kufola impiya izingi, nupya impiya zizyo zikalenga antu ukuya ni nsansa.

Elenganyini pali vino ya Zhang Chen aa ku China yalanzile, yatiile: “Nelenganyanga ukuti ukukwata digili ya ku yuniveziti kwali nu kungazwa ukumala upiina, nupya ukulaomba incito iya kufola impiya izingi kwali nu kulenga inje ni nsansa umu umi.”

Pakuti antu aingi yakikale ningo uku nkoleelo, yakalondesya ukuya umu kusambilila uku mayuniveziti aamanyikwa sana, insita zimwi nu ku mayuniveziti aa mu mpanga zyuze. Ivintu vii vyacitikanga sana ukufika lino yalesizye antu ukuya umu mpanga zyuze pa mulandu nu ulwale wakwe COVID-19. Umu 2012, akaungwe kamwi (Economic Co-operation and Development) kalondelizye nu kuzana ukuti: “Antu ukucilako apakasi aakasambilila umu mpanga zyuze, aa ku Asia.”

Ilingi avyazi yakaombesya sana pakuti yatwale ana yao uku mayuniveziti aa ku mpanga zyuze. Ya Qixiang aa ku Taiwan yiwisye ivyacitiike, nupya yalanzile ukuti: “Nanti cakuti avyazi yane yali apiina, yakwanisye ukututwala uku koleji ya ku United States swe ana yao 4.” Wakwe vino cikaya uku avyazi aingi, nayokwene pakuti yalipilile ana yao uku sukulu, yatandike ukukongola sana.

Amasambililo yakaazwa antu umu nzila zimwi, lelo aingi yazana ukuti ivintu visiya wakwe vino yenekelanga. Wakwe, pa cisila ca kuombesya pa myaka imwi nu kukongola impiya izingi, aingi yasiizana incito ino yalondanga. Lipoti imwi (Business Times) ino Rachel Mui uwa ku Singapore walanzile, yalondolwile ukuti: “Antu aamala masukulu yano yatingizya incito, yakuya yakuvulilako sile.” Ya Jianjie aasambilila sana aa ku Taiwan yalanzile ukuti: “Antu aingi yasizana incito ino yaililepo uku masambililo nu kukwatilapo madigili.”

Insita zimwi, na antu kwene aakazana incito ino yaililepo uku masambililo, umi wao usiya wakwe vino yenekelanga. Lino ya Niran aa ku Thailand yawezile uku yuniveziti ya ku United Kingdom, yazanyile incito. Yatiile: “Wakwe vino nenekelanga, ukukwata digili kwangazwile ukuzana incito iya kufola impiya izingi. Lelo nalondekwanga ukuombesya sana nu kuomba amaawazi aingi pakuti mbombe incito iya kufola impiya izingi. Lyene pa kampani, izile yazinga antu aingi incito, kumwi sile nanikwene. Nizile imanya ukuti kutaya incito iingalenga umuntu ukuya nu umi usuma.”

Na antu kwene aakuti yakwata sana impiya, nupya yakaloleka ukuti yaya ni nsansa, yakakwata intazi zya mu lupwa, ukulwala, alino nu kusakamikwa pa mpiya kwene. Ya Katsutoshi aa ku Japan yalanzile ukuti: “Nanti cakuti nakweti impiya izingi, ntali ni nsansa, pano antu yauze yanguvwilanga uzuwa, nu kuncitila ivintu iviipe.” Umwanaci umwi uwi zina lyakuti Lam uwa ku Vietnam, walanzile ati: “Antu aingi yakaombesya pakuti yakwate impiya, pano yakaelenganya ukuti zilayazwa ukuya nu umi usuma. Nomba ilingi yakatandika ukusakamikwa sana, alino nu kulwala.”

Wakwe ya Franklin, aingi yasininkizya ukuti kwaya ivintu ivicindame sana vino tungacita umu umi, ukucila pa kulondesya amasambililo ya papela ni vyuma. Fwandi ukucila ukulaika sile amano uku kulondesya ivyuma, yamwi yakaezya ukucita ivingalenga ukuti ivintu vikayaziipile uku nkoleelo ukupitila umu kuya antu asuma nu kulacitila yauze ivisuma. Uzye ukucita vivyo kungalenga mukaye nu umi usuma? Icipande icilondelilepo cilasuka iuzyo lii.