Mauzyo Yano Aakabelenga Yakauzya
Mauzyo Yano Aakabelenga Yakauzya
Ukulingana na vino Baibo ikalanda pa kuomvya ningo uwazi, uzye ya Nte Yakwe Yeova yakalola uli inzila zya kuomvezyamo uwazi wao kwene?
Ukucila ukupingulapo sile ukulingana na vino umwi akwelenganya pa vya ku cipatala, Umwina Klistu wenga na wenga akaika sana amano kuli vino Baibo ikalanda. Ilyasi lii, a pakasi ka Mwina Klistu wenga na Yeova.
Yeova, kapeela wa umi, walanda ukuti tutalinzile ukulya uwazi. (Utandiko 9:3, 4) Umu masunde yano Leza wapeezile Aina Izlaeli, walangilile vino yalinzile ukuomvya uwazi pano aali umi kwene. Watiile: “Umi wa ciumbwa consi waya umu wazi. Uli mulandu uno ne Yawe namupeelile uwazi pakuti mupepele umi winu pa kavuwa ipepo lya lutambi lwa kufuta amaifyo inu.” Nga ndi cakuti umuntu wakoma inyama yakulya? Leza watiile: “Alinzile kuzwisya uwazi wa nyama iyo nanti wa cunyi cico pa nsi nu kuuzika na masenga.” a (Aina Levi 17:11, 13) Yeova wayacinkulanga pi sunde lii pa miku iingi. (Malango 12:16, 24; 15:23) Ibuku limwi lya Ciyuda lino yakati Soncino Chumash lyalondolwile ukuti: “Uwazi utalinzile ukusungwa lelo tulinzile ukuuziika pansi pa kulangilila ukuti utalinga ukuliiwa.” Kutali Umwina Izlaeli aali wensi, uwalinzile ukusunga, nanti kuomvya uwazi wa ciumbwa cuze, pano umi uwo u wakwe Leza.
Antu yatiile ukutungululwa na Masunde Yakwe Mose lino Mesiya wafwile. Lelo vino Leza akalola ukuti uwazi uwa muzilo vyene vitasenwike. Umupasi wakwe Leza walenzile atumwa ukukomelezya Aina Klistu ‘ukutaluka uku wazi.’ Yalinzile ukucindika sana isunde lilyo. Isunde lilyo lyacindime wi sunde ilikalanda pa kutaluka uku uzelele nu ku vilubi. (Milimo 15:28, 29; 21:25) Lino antu yatandike sana ukupeelako yauze uwazi nu kwikilwamo uwazi ukutandika mu 1901, ya Nte Yakwe Yeova yamanyile ukuti ukucita vivyo kwapusine na vino Izwi Lyakwe Leza likalanda. b
Insita zimwi, ya dokota yakanena umulwale ukuti yamufumyemo uwazi lino kwasyala imilungu inono ukuti yakamulwazye pakuti nga wiza walondekwa ukwikilwamo uwazi yakamwikile uwazi wakwe kwene uno yaasunga. Nomba ukufumya uwazi, kusunga, nu kwikilamo umuntu uwazi, kwapusana ni vyalembwa umwi buku lya Ina Levi ni lya Malango. Uwazi utalinzile ukusungwa; ulinzile ukwitilwa pansi, iciya kwati waswilila kuli Leza. Kwene ndakai, tusitungululwa na Masunde Yakwe Mose. Lelo ya Nte Yakwe Yeova yacindika ivisinte vino Leza wisile umu masunde yayo, nupya yakaezya ‘ukutaluka uku wazi.’ Fwandi tusipeelako yauze uwazi nanti ukusunga uwazi witu kwene pakuti yakatwikilemo, pano ‘ulinzile ukwitilwa pansi.’ Ukucita vivyo kusiuvwana na masunde yakwe Leza.
Inzila zimwi zyene izya kuomvezyamo uwazi wa muntu zisilwisyanya ni visinte vyakwe Leza. Wakwe, Aina Klistu aingi yazumilapo ukuti yayafumyemo uwazi umwi uwa kuomya pa kuyapima, lyene apa cisila uwazi uwo iiza iyausumba. Limwi yanganena umuntu pa nzila zyuzye izitale izya kuomvyezyamo uwazi wakwe pa kumulwazya.
Wakwe, inzila zimwi zino yakaomvya ndi cakuti yakulepula umwi, u kufumya uwazi mu mwili ukuomvya inzila ino yakaama ukuti Hemodilution. Uwazi uukasyala mu mulwale ukaya usongoloke. Alino lyene, pa nsita yuze iiza iyauswilizya umu mwili, nupya aali lino ukaiza iuvulako. Vikwene avino cikaya nu ku wazi ukafuma pa cilonda, yakautoola nu kuuzifya alino yauswilizya mu mulwale; inzila yii yakayama ukuti seo sauveji (cell salvage). Ukuomvya inzila ipusaneko, limwi uwazi yangautwala muli masyini pakuti aino iombe pa nsita imwi umulimo uno ivilundwa vya mu mwili vikaomba (ivili wakwe, umwenzo, matima, nanti imfyo). Nupya yakaiza iyaswilizya uwazi uwo mu mwili wa mulwale. Inzila yuze nayo, yakatoola uwazi iyawika muli masyini iikapatula uwazi uononeke nu upuma pakuti yafumyemo uwazi uwati ononeka. Nanti limwi cino yakacitila vivyo apakuti yatoolemo insandensande zimwi zya kuti yaomvye pano zikulondekwa ku mwili kwene. Kwaya nu kufumya uwazi pakuti ungapimwa nu kwikapo icimanyilolo nanti ukwikamo umulembo, alino pa cisila iyiza yauswilizya mu mwili.
Ukuya kwene ivintu vikapusana, kungaya inzila izipya, milwazizye, ni mipimile ingasenuka. Asi umulimo witu wakutandika kulalanda pa nzila zyonsi na vino tungapingulapo. Umwina Klistu wenga na wenga alinzile kuisoolwela vino uwazi wakwe ungaomviwa lino akulepulwa, kupima uwazi, nanti pa milwazizye yuze iyayako. Lino kucili insita, alinzile ukuuzya ivisinka kuli dokota nanti muze alamulwazya pali vino uwazi wakwe ungaomviwa. Alino lyene alinzile kusoololapo kulingana na vino kampingu yakwe ikumuzumilizya. (Lolini kambokosi.)
Aina Klistu yalinzile ukulaiusya vino yaipeela kuli Leza na vino yalaya ukuti ‘yalatemwa Yeova Leza wao nu mwenzo wao onsi, nu umi wao onsi na maka yao yonsi na mano yao yonsi.’ (Luka 10:27) Ya Nte Yakwe Yeova, yataaya wa yantu ya mu nsi, yacindika sana ucuza wao uno yakwata na Leza. Nupya kapeela wa umi akatukomelezya ukulataila mu wazi wakwe Yesu. Tukabelenga muli Baibo ukuti: “Wene watukulula [Yesu Klistu] ukupitila umu wazi wa Mwana wakwe, walenga ukuti twaelelwa imembu pa mulandu ni cikuuku cakwe icikulu.”—Efeso 1:7.
[Mafutunoti]
a Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Julai 1, 1951, lwasuka amauzyo acindame api lyasi lii, nu kulangilila umulandu uno citayela ningo ukwikilwamo uwazi wa muntu muze.
b Umwi uwasambilila sana Frank H. Gorman walemvile ukuti: “Ukwitila uwazi pansi icintu cisuma sana nupya cikalangilila ukuti twacindika umi wa nyama, nu ukuti twacindika Leza, uwa ziumba nupya uwatwalilila ukusakamala umi wa nyama.”
[Kambokosi/Vikope pifwa]
MAUZYO YAMWI YANO MUNGAYUZYA MWEINECO
Ndi cakuti uwazi wane ulafuma umu mwili nu kuti limwi insita zimwi ungata ukuomba ningo, uzye kampingu alanzumilizya ukutwalilila ukulola uwazi uwo ukuti ucili uwazi wane, nupya utalinzile ‘ukwitilwa pansi’?
Uzye kampingu yane iyasambiliziwa na Baibo ilancuzya ndi cakuti lino yakumpozya uwazi umwi yaufumya mu mwili, kuuzifya, alino nu kuuswilizya nupya umu mwili wane?