3. INDWALA
Usesemo 3. INDWALA
“Antu . . . yalacula ku ndwala izipisye.”—LUKA 21:11, Contemporary English Version.
● Bonzali, umuomvi wa ku cipatala umu mpanga imwi iya mu Africa umwali inkondo iya ikala mpanga, wezizye na maka ukupozya aomvi ya mu maini mwi tauni lino wikalangamo aafwanga uku ulwale uno yakaama ukuti Marburg virus. * Walenzile uwazwilizyo ku yaomvi ya mu uteeko amu musumba ukalamba nomba yataswike. Lino papisile imyezi 4 alino akumwazwa izile, nomba Bonzali ala wafwa. Wambwile ulwale wa Marburg ku yaomvi ya mu maini yano wezyanga ukupususya.
UZYE IVISINKA VIKALANGILILA CANI? Malwale akalema ivilundwa vya kufutilako (wakwe pneumonia), malwale ya munda, HIV/AIDS, TB na malelya yaya pa ndwala izikakoma sana antu. Umu mwaka uwalikwene, malwale yaa 5 yakomile antu mupiipi na 10.7 milyoni. Umu nzila yuze tungati, malwale yakomanga apiipi nu muntu wenga nga papita sile masekondi yatatu, umu mwaka onsi upuma.
I VYANI VINO ANTU YAKALANDA ILINGI? Yakati antu umu nsi yatwalilila sile ukuvula, fwandi na akalwala kwene nayo yakavulilako. Kwaya antu aingi aangambula indwala.
UZYE VIKWENE VINO YAKALANDA I VYA CUMI? Icipendo ca yantu umu nsi cakulilako sana. Lelo na antu kwene yamanya imilembo, ivya kucingilila antu ku ndwala alino nu kuyapozya. Uzye fwandi tutange tuti indwala zilinzile ukucepelako umu yantu? Nomba vivyo asi vino caya.
UZYE MUKWELENGANYAPO ULI? Uzye antu yakucula ku ndwala iziipisye wakwe vino Baibo yasoowile?
Ivilundumusi, vipowe, ni ndwala i vintu ivikaleta sana intazi ku yantu aingi. Antu na yauze aingi sana yakayacuzya uku yantu yauze; aingi yakayacuzya kuli yano yalinzile ukuyacingilila. Lolini vino Baibo yasoowile ukuti vilaacitika.
[Futunoti]
^ pala. 3 Ulwale wa Marburg Hemorrhagic Fever ukaiza na kazizi akakolana na kazizi akakaleta ulwale wakwe Ebola.
[Amazwi umu vilembo vikulu]
“Caipa sana kuliika kuli cisama nanti uku cintu cuze sile ukwaula ukwenekela, lelo vikwene avino caipa nu kuliika umukasi uku ulwale uwipisye nu kulola kuno ivya musango uwo vikucitikila na antu yauze.”—YA MICHAEL OSTERHOLM AASAMBILILA SANA PA VYA KUCINGILILA INDWALA.
[Kutaizya Atuzumilizye Ukuomvya Icikope]
© William Daniels/Panos Vikope