LYASI LYAKUTANDIKILAKO | UZYE YESU WATUKULULA KULI VYANI?
Imfwa Yakwe Yesu nu Kutuutuluka —Vyacindama Kuli Mwemwe
“Taila mu Mwene Yesu, alino ulatuulwa.”—Milimo 16:31.
Paulo na Sailasi aalanzile amazwi kwene yaa, ala yakunena kalinda uwa lindanga afungwa umu ma Makedoniya umu musumba wa Filipi. Uzye amazwi yaayo yalola mwi? Pakuti tuvwikisye vino ukutaila muli Yesu nu kukululwa uku mfwa kwalemana, tulinzile inkoleelo ukumanya umulandu uno tukafwila. Katusambilile vino Baibo ikasambilizya.
Antu yataumvilwe ukuti yaafwa
‘Lyene Yeova Leza atoola umuntu amwika mu calo ca Edeni kuti aacilima nu kucisunga. Alino apeela ilamulo ku muntu ati: “Cumi kwene ungalya iviseekwa vya ku miti yonsi yamu calo. Lelo utakalye iviseekwa vya ku muti uno ukapeela amano akumanya visuma ni viipe pano uwanda kwene uno ulalyako, ulafwa.”’—Utandiko 2:15-17.
Leza wisile umonsi wakutandikilapo, Adamu, umu calo ca Edeni, impanga muno mwali inyama izingi ni imiti iyembe cuze. Mwali imiti ino yaseekanga ivizao vino Adamu wali nu kulya uwila sile. Nomba kwali umuti onga uno Yeova Leza wanenyile Adamu ukuti ataca alyeko, wamucelwile ukuti ndi cakuti walyako, wali nu kufwa.
Uzye Adamu wamanyile ivyali nu kucitika? Adamu wamanyile imfwa, pano walolanga kuno inyama zikufwa. Ndi cakuti Leza wapanzile Adamu ukuti akafwe, ala ukucelula kuuku kuno wamucelwile nga kutaali nu upiliulo. Lelo, Adamu wamanyile ukuti ndi uvwila Leza nu kukanalya ku muti uwa, wali nu kwikala amanda pe, kulikuti atali nu kufwa.
Yamwi yazumila ukuti umuti walozyanga uku kulaala pamwi ukwa monsi nu mwanaci, lelo asi vino cali. Pano, Yeova walondanga Adamu na mamakwe, Eva, ukuti ‘yavyalane yavule’ alino ‘yaliimbe insi yonsi nu kuyangalila.’ (Utandiko 1:28) Fwandi wali umuti uwa cumicumi uno wayalesizye. Yeova wamanga umuti uwo ukuti, ‘u muti ukapeela mano akumanya visuma ni viipe’ pano wimililangako insambu zyakwe izya kupingula icisuma ni ciipe apa yantunze. Adamu atalya iciseekwa ca ku muti uwa, nga atalangizye sile icuvwila lelo nga walangizye nu kuti wataizyanga kuli Yeova uwamuumvile nupya uwamupeezile ivintu ivisuma sana.
Adamu wafwile pano atuuvwilile Leza
‘Alino Leza anena umonsi ati: “Pa mulandu wakuti . . . wali walya iviseekwa vya ku muti uno namuinzile, . . . ulaakailwa pakuzana ivyakulya kufika lino ulaswilila ku musili kuno waumvilwe. Waumvilwe ukufuma ku musili nupya ku musili akuno ulaswilila.”’—Utandiko 3:17, 19.
Adamu waliile ukumuti uno yamulesizye. Fwandi, vino wakanyile ukuvwila wali u mulandu ukome sana. Wali aucipondoka, kulikuti ukusuula vyonsi ukumufulo sile, visuma vino Yeova wamucitiile. Lino Adamu waliile cizao ciici, wakaanyile Yeova, asoololapo ukuitungulula, lyene wailetiile sile intazi.
Wakwe vino Yeova walanzile, Adamu wizile afwa. Leza wapanzile Adamu ni “ivu ukufuma ku musili” nupya wamunenyile ukuti wali nu ‘kuswilila ku musili.’ Adamu ataasangwike icintu cimwi caumi nanti ukuya ikala uku cifulo cimwi. Lino wafwile, atali nu umi, wali sile kwati umusili uno yaomvizye pa kumupanga.—Utandiko 2:7; Kasambilizya 9:5, 10.
Tukaafwa pano twafuma kuli Adamu
“Iifyo lingile muno nsi pa mulandu wa muntu wenga nga ni iifyo lyakwe ilyaleta imfwa, caleka imfwa nayo yasalangine mu antu yonsi pano antu yonsi iifizye.”—Loma 5:12.
Ucipondoka wakwe Adamu nanti uluyembu, vyaleta intazi iziipisye. Pa mulandu wakuti Adamu wapondwike, ataali nu kwikala amanda pe. Nupya lino Adamu wayembwike, watiile ukuya umumalilike nupya ana yakwe yonsi nayo yataali nu kuya amalilike.
Fwensi kwene fwefwe ana yakwe Adamu. Twapyana umwili utamalilika nupya ukayembuka nu kufwa, nanti cakuti asi kulonda kwitu. Paulo walondolwile intazi ino twakwata lino walemvile ati: “nasuumbwa ukuya muzya wa maifyo. Owee! ne mulanda! Uzye aweni amankulula ku mwili uno ukuntwala ku mfwa?” Paulo lyene wasuka icuzyo cii ati: “Nkataizya Leza wino akacita cii muli Yesu Klistu Mwene witu!”—Loma 7:14, 24, 25.
Yesu watufwilile pakuti tuye nu umi wa pe
Leza “watumile Mwana wakwe kuti aye ali katuula wa antu amu nsi.” —1 Yoane 4:14.
Yeova wapekanya ukuti afumyepo uluyembu nu kutukulula kufuma kumfwa ino uluyembu lwaleta. U munzila ci? Watumile umwana wakwe kufuma ukwiyulu ukwiza vyalwa umumalilike wakwe vino Adamu wali lino atali ayembuke. Nomba Yesu ataali wakwe Adamu pano wene “atatazile aifye.” (1 Petulo 2:22) Pa mulandu wakuti wali umumalilike, atakumilweko kuli vino uluyembu lwaleta, kulikuti imfwa ya pe nupya nga wikazile amanda pe, ala umumalilike.
Nomba, Yeova wazumilizye ukuti Yesu yamukome uku yalwani yakwe. Apa cisila ca manda yatatu, Yeova wamutuutulwile, aya iciumbwa ca mupasi pakuti aswilile ukwiyulu. Lino waswilile, Yesu waile alolekela kuli Leza uku kumulanga ukuti wacisile vino wamunenyile, kulikuti ukuwezya cino Adamu kumwi na ana yakwe yaaponzizye. Yeova wazumile impolelwa iiyo, apeela isyuko ilya kuya nu umi wa pe kuli yaayo ataila muli Yesu.—Loma 3:23, 24; 1 Yoane 2:2.
Fwandi Yesu wakazile cino Adamu waponzizye. Wafwile imfwa iipe pakuti sile tukakwate umi wa pe. Baibo ikati: ‘Yesu . . . wacuzile mpaka ni mfwa, pakuti uku luse lwakwe Leza, afwile antu yonsi.’—Ayebulai 2:9, Cimambwe New Testament.
Kupekanya kuu kukatusokolwela ivingi pali Leza. Insambu zyakwe izya kupingula icisuma ni ciipe, izya mulinganya, zyalenzile ukuti antunze aatamalilika yavilwe ukuikulula aineco. Nomba, pa mulandu wakuti waya nu kutemwa nu luse calenzile ukuti aipeelesye nu kufikilizya ukulonda kwakwe, lino watumile umwana wakwe wenga sile pakuti atukulule.—Loma 5:6-8.
Yesu watuutulwike, fwandi na yauze yalatuutuluka
‘Klistu wazyukwike ku afwe apa kuya mukolele apa yafwe yonsi. Pano ndi vino imfwa iizile ukupitila mu muntu wenga, vivyo kwene kuzyukuka kufuma ku afwe kuliza kupitila mu muntu wenga. Ndi vino Adamu waleesile imfwa kunotuli swensi, avino Klistu nawe waleeta umi kunotuli swensi.’—1 Kolinto 15:20-22, Cimambwe New Testament.
Tusitwisika ukuti Yesu walipo uwa umi nu kuti wafwile, nomba uzye twasininkizya uli ukuti watuutulwike uku afwe? Icatwazwa ukuti tusininkizye, i cakuti lino Yesu watuutulwike walolekiile uku yantu aingi sana umu ncende izipusane-pusane. Insita imwi walolekiile uku yantu aali 500. Umutumwa Paulo walemvile apilyasi lii muli kalata ino watumile uku ina Kolinto, ukuyanena ukuti yano yaweniko Yesu yacili aumi, kulozya umu kuti yangimililako unte pali vino yaweni nu kuvwa.—1 1 Kolinto 15:3-8.
Fwandi, lino Paulo walemvile ukuti Klistu wali “umukolele” pali yaayo aali nu kutuutuluka, walangililanga ukuti yauze nayo kwene yali nu kutuutuluka. Yesu wailandile umwineco ukuti ‘yonsi ali mu malindi yalafumamo.’—Yoane 5:28, 29.
Pakuti tukikale amanda pe, tulinzile ukutaila Yesu
“Leza watemilwe amu nsi nga apeela Mwana wakwe wino uwavilwe wenga, kuti wensi wino wataila munoli atakalowe, lelo aye nu umi wa pe.”—Yoane 3:16.
icikomo 5 cikati: “Mazwi yaa acumi nupya yalinzile kutailwa.” Vino Yeova walaya, nanti ciye uli ala vilacitika.
Ibuku lyakutandikilako muli Baibo, likatunena pa nsita lino imfwa yatandike na vino Paladaise waponzile. Ibuku lyakusyalikizya likatunena pa nsita lino imfwa ilafumiziwapo, na vino Leza alalenga insi ukuya Paladaise nupya. Lyene antu yalaya nu wikazi usuma nupya uwa nsansa. Apa Umbwilo 21:4 pakati: “Kutalaya imfwa nupya.” Pa kulangilila ukuti ulayo uu ulacitika,Uzye namwe mwazumila ukuti “Mazwi yaa acumi nupya yalinzile kutailwa”? Fwandi, sambililini na vyuze pali Yesu Klistu, nupya mulinzile ukumutaila. Nga mwacita vivyo, Yeova alamupolelela. Atalamupolelela sile ndakai, lelo nu ku nsita yakunkolelo mulaya nu umi wa pe umu Paladaise pano nsi, lino “kutalaya imfwa nupya, kulosya nanti kulila, nanti kuvwa kuwaika.”