ACANCE YAKAUZYA UKUTI
Uzye Ivintu Vyaumvilwe Nanti Vyasangwike Sile?—Ciputulwa 2: U Mulandu ci Uno Ulinzile Ukukana Icisambilizyo ca Kuti Ivintu Vyasangwike Sile?
Alex watavulunganyiziwa. Wazumila ukuti Leza akuno waya nupya u waumvile ivintu vyonsi. Nomba ileelo, mwalimu aakamusambilizya icisambililo cikalanda pa vintu vya umi (biology) iwalanda ukuti icisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile i cacumi, mwalimu iwalanda nu kuti aasambilila sayansi yalondelezya yazana ukuti i cacumi. Alex asikulonda aloleke ukuti wasisita. Welenganya ukuti, ‘Ndi cakuti asambilila sayansi yasininkizya ukuti icisambilizyo cii icacumi, nene weni pakuti njatwisike?’
Uzye ungacita uli ndi cakuti ivya musango uu vikukucitikila? Limwi pa myaka iingi, wazumila vino Baibo ikalanda ukuti: “Leza waumvile iyulu ni nsi.” (Utandiko 1:1) Nomba manda yaa antu yakwezya ukukupatikizya pakuti uzumile ukuti vintu vitaumvilwe nu kulanda ukuti icumi i cakuti ivintu vyasangwike sile. Uzye ungazumila vino yakulanda? U mulandu ci uno kwaela iuzyo lyakuti uzye ivintu vyasangwike sile?
Ivintu viili ivingalenga utwisike icisambilizyo ca kuti ivintu vyasangwike sile
Ya sayansi yatazumila umu kusanguka. Nanti icakuti yezya ukulondelezya pa myaka ingi, asambilila sayansi yatazana ulondolozi uno yonsi yangazumilizyanya uukasininkizya ukuti ivintu vyasangwike sile.
Vyakwelenganyapo: Ndi cakuti asambilila vyakwe sayansi yatanga yazumilizyanye ukuti ivintu vyasangwike sile, nupya antu yakati yamanya sana ivintu, uzye cingipa ukutwisika ivisambilizyo vyao?—Masamu 10:4.
Caya sile na vino wazumilamo. Umulumendo umwi uwizina lyakuti Zachary watiile: “Ndi cakuti ivintu vyapumikizye sile, ale umi witu ni vintu vyonsi ivyaya umwi yulu na pano nsi vitakwata upiliulo.” I vya cumi vino walanzile. Pano kwene ndi cakuti icisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile i cacumi, ale umi u wa pa kasita kanono sile. (1 Kolinto 15:32) Nomba ndi cakuti ivintu vyaumvilwe, lyene ale tungazana amasuko apa umi alino ni vilacitika uku nkoleelo.—Yelemiya 29:11.
Vyakwelenganyapo: Uzye ukumanya icumi pa kusanguka na pa uumbo kungalenga umi witu ukuya uli?—Ayebulai 11:1.
Mauzyo ya kwelenganyapo
YAMWI YAKAATI: ‘Vyonsi ivyayako viizile iviyako pa mulandu wakwe cimwi icapuulike.’
Uzye a weni nanti i cani icalenzile icintu cico cipuulike?
Uzye i cilikwi icikuvwika ukuti muli amano pali vii: Ukuti ivintu vizile viyako sile nanti ukuti kuli umwi uwavipanzile?
YAMWI YAKAATI: ‘Antu yasangwike ukufuma uku vinyama.’
Ndi cakuti antu yasangwike ukufuma uku vinyama wakwe ya sokomuntu, u mulandu ci uno payela sana upusano pa myelenganyizizye ya antunze na ya sokomuntu? a
U mulandu ci uno ivya umi ivingi vino “twamanya” vyaela ivya kuzungusya? b
YAMWI YAKAATI: ‘Kwaya usininkizyo wakuti ivintu vyasangwike sile.’
Uzye umuntu aakulanda vii, walondelezya umwineco nu kuzana usininkizyo?
Aantu yanga azumila ukuti ivintu vyasangwike sile pa mulandu wakuti yayanena sile ukuti antu yonsi acenjela yazumila muli vikwene?
a Yamwi yangati antu yakwata sana amano pa mulandu wakuti yakwata ya ongo ongo aakulu sana ukucila yakwe ya sokomuntu. Nomba u kwene ali mulandu uno antu yasizumilila ukuti ivintu vyasangwike sile ukufuma uku vinyama, Lolini kabuku kakuti The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, ifwa 28.
b Lolini kabuku kakuti The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, mafwa 8-12.
