Baibo italesya ukumwa uwengwa umu kulinga ndi cakuti cazumiliziwa ukucita vivyo. Lelo yalesya ukukoleka.—Masamu 104:15; 1 Kolinto 6:10.

 Nomba ungacita uli ndi cakuti ukapatikiziwa ukumwa ndi cakuti citazumiliziwa nanti avyazi yako yatakuzumilizya?

•  Waelenganya pali vino vingafumamo nga wamwa

•  Elenganyizizya calimwi ivyakucita

•  Vino auzo yakalanda

 Auzo yamwi yangayuvwa ukuti ukumwa uwengwa kwaya sile ningo pakuti uye ni nsansa. Nomba i vyani ivingacitika pa cisila ca kumwa?

•  Kupanga umulandu. Ndi cakuti citazumiliziwa ukumwa uwengwa kuno ukaikala, nga wamwa yangakulipilisya, kukupeela umulandu, kukupoka laisensi yakwe motoka, kukunena ukuomba umulimo umwi pali vino watuluvyanya nanti ukukunyepa mu cifungo.—Loma 13:3.

•  Kuzewana. Uwengwa ukalenga umuntu ukuta ukuvwa insonyi. Ndi cakuti utumwa uwengwa ungalanda nanti ukucita cintu cimwi cino pa cisila unguvwa uwi. (Mapinda 23:31-33) Vino antu ndakai yakuomvya sana intaneti, vino wacita vingalenga uzewane manda aingi.

•  Cikalenga citale ukukana matunko. Uwengwa ungalenga cangupale ukukuzanza nanti kucita uzelele nawe. Nupya cingalenga cangupale ukulondela vino yauze yakucita, na cico cingaleta uwavya nauze nanti kucita ivintu ivitazumiliziwa.

•  Kuteekwa uzya. Yamwi akalondelezya pa vintu yalanda ukuti nga watandika ukumwa uwengwa lino ucili mwance cilalenga uteekwe uzya. Ndi cakuti ukamwa pakuti ucefyeko masakamika, kuzukilwa nanti citendwe cingakutalila sana ukuta.

•  Imfwa. Mu mwaka uwafumako, umuntu wenga mu United States wafwanga nga papita sile mamineti 52 pa mulandu wa kupisya motoka ala watakoleka. Nga papita imyaka 5 antu kucila pali 1,500 aatatala yafisya imyaka 21 yafwanga cila mwaka ku mazanzo ya pa museo pa mulandu nu kupisya imyotoka ala iyakoleka. Nanti cakuti wemo utamwile uwengwa, nga wazumila ukukwela motoka ino uwatamwa uwengwa akupisya, ale waika umu uzanzo.

 Ungataluka mazanzo na vyuze viipe ivikacitika pa mulandu nu kukoleka nga wapingwila calimwi vino ulacita.

 Cisinte ca muli Baibo: “Umuntu wamano akacevya uzanzo ungamuzana nu kuutuka autuka.” (Mapinda 22:3) Uuwelewele ukumwa uwengwa lino ulinzile ukupisya motoka nanti ukuomba umulimo uno ukalondekwa ukwikisyako sana mano.

 Vino ndacita: ‘Ndi cakuti napingula ukumwa uwengwa, ndacita vivyo ndi cakuti cazumiliziwa nupya pa nsita ili ningo.’

 Cisinte ca muli Baibo: “Mwemwe azya yakwe wino mukayela.” (Loma 6:16) Ndi cakuti ukamwa uwengwa pa mulandu sile uwakuti auzo yakamwa, ale ukuleka yauze ukuti yakutungulula. Ndi cakuti ukamwa pakuti ucefyeko icitendwe nanti masakamika ale utakuombesya ukukwata miyele ikalondekwa pa kucimvya intazi.

 Vino ndacita: ‘Ntalaleka anji ukumpatikizya ukumwa uwengwa.’

 Cisinte ca muli Baibo: “Utapita pamwi na akolesi.” (Mapinda 23:20) Kukwata ya cuza aipe kungalenga cakutalila ukucita vino wapanga ukucita. Nupya ndi cakuti ukuzanwa na ya cakolwa ale ukuiletela intazi.

 Vino ndacita: ‘Ntalaya cuza na ya cakolwa.’