LISOMU LA 03
Bo, Guwesa Kujiamina Bibilia?
Bibilia jiboa ahadi hingi ni kabe ushauli gwingi. Pangi gukapala kugamanya mambu gajipundisa, lakini pangi gubi na shaka. Bo, guwesa kuamina ahadi nu ushauli gwiki tabu seahandika samani ngane? Bo, sakaka guwesa kuamina mambu ambagu Bibilia jipwaga kuhusu kutogule maisha sajenu na wakati goguhika? Bandu bingi aamina. Gwe kabe guwesa kuamina.
1. Bo, mambu gaandiki Mmbibilia ga sakaka?
Bibilia jipwaga kwamba jibi na “manenu sahihi ga sakaka.” (Mhubiri 12:10) Jisimuli matukiu alisi gagahusu bandu alisi. (Soma Luka 1:3; 3:1, 2.) Wanahistolia bingi na atalamu ba hindu ya samani athibitishi usahihi gwa talehe, bandu, mahali, na matukiu muhimu galogo Mmbibilia.
2. Ndaba jaki guwesa kupwaga kwamba Bibilia ngase jipetiki na wakate?
Biblia jilogo mambu mbalimbali ambagu ngase ga manyakini pajaandikwa. Kumfanu, jilongale mambu gi kisayansi. Bandu bingi ngasebaamini mambu gajalogula kuhusu abali heyi. Hata hela, sayansi jithibitisha kwamba abali yeibi Mmbibilia ya sahihi. Bibilia ‘Jitegemeka masoba gowa, sajenu ni milele.’—Zaburi 111:8.
3. Ndaba jaki tutakiwa kuamina mambu ambagu Bibilia jipwaga kuhusu wakati goguhika?
Bibilia jibi nu unabii * gogutabili “mambu ambagu gakona ngasegahengike.” (Isaya 46:10) Jatabilia ku usahihi matukiu gikihistolia muda mlefu kabla jukupiti. Kabe jilogo kihususa hali yeibi pundema lelenu. Mu lisomu lende isitusungusa baadhi ju unabii gogubi Mmbibilia. Unabii hogu gwatimia ku usahihi kabisa!
HEMBA NGANI
Holalya jinsi Bibilia hejipatana na sayansi, nu gusungusa unabii fulani gukuhuti gogubi Mmbibilia.
4. Sayansi jipatana na Bibilia
Nyakati ya zamani, bandu bingi baamina kwamba undema kikamulaki sindu fulani. Langia KIDEU.
Linga lijambu ambalu lelaandikwa mukitabu sa Ayubu miaka 3,500 hana jejipetiki. Soma Ayubu 26:7, halafu ndongalya liswali lende:
-
Ndaba jaki kushangaza kwamba manenu undema gujenze “panga na sindu” gaandikwa miaka 3,500 jejipetike?
Mzunguku gwa masi pundema gwaeliwika sapi miaka 200 hana jejipetiki. Hata hela, linga lijambu ambalu Bibilia japwaga miaka 3,500 hana jejipetiki. Soma Ayubu 36:27, 28, halafu ndongalya maswali ganga:
-
Ki sesugupendesa kuhusu ufafanuzi hogu laisi gu mzunguku gwa mase?
-
Bo, Maandiku gagusomiki gugujangati kujiamina ngani Bibilia?
5. Bibilia jatabilia matukiu muhimu
Soma Isaya 44:27–45:2, halafu ndongalya liswali lende:
-
Bibilia jalogula kihususa habali bo miaka 200 kabla ju kuabuka ku lijiji la Babiloni?
Histolia jithibitisha kwamba Mfalme Koreshi juku Uajemi ni lijeshi laki bilishinda lijiji la Babiloni mwaka gwa 539 K.W.K. * Bang’anumbua mkondu gwa losi gogwalenda lijiji leheli. Bajingala mu lijiji kupete milyangu jebijilei wazi nu kuliteka bila kukomana. Lelenu, zaidi ja miaka 2,500 jipetiki na kwa kali lijiji la Babiloni gabi magofu. Linga lijambu ambalu Bibilia jatenda kutabili.
Soma Isaya 13:19, 20, halafu ndongalya liswali lende:
-
Unabii kuhusu Babiloni gwatimizwa bole?
Magofu ga Babiloni ku nchini Iraq
6. Bibilia jatabilia hali yetwibona lelenu
Bibilia jipwaga kwamba tutama mu “masoba ga mwisu.” (2 Timotheo 3:1) Linga mambu ambagu Bibilia Jatabilia kuhusu masoba ga mwisu:
Soma Mathayo 24:6, 7, halafu ndongalya liswali lende:
-
Bibilia jitabili ki kuhusu masoba ga mwiso?
Soma 2 Timotheo 3:1-5, halafu ndongalya maswali ganga:
-
Bibilia jatabilia bandu ba masoba ga mwisu bakabya na tabia bole?
-
Guliboni mambu bo kati ja haga?
BANDU FULANI APWAGA: “Bibilia kibi kitabu sa adithi na hekaya.”
-
Libi lijambu bo lelugupeke uhakika kwamba tuwesa kujiamina Bibilia?
MUHTASALI
Matukiu gi kihistolia, uthibitishu gu kisayansi, nu unabii gutujangati kujiamina Bibilia.
Gukajibwa bole?
-
Bo, mambu gaandiki Mmbibilia gasakaka?
-
Gabi mambu bo giki sayansi gagapatana na Bibilia?
-
Bo, guamina kwamba Bibilia jitabili kuhusu wakati goguhika? Ndaba ja kike?
SUNGUSA NGANI
Bo, Bibilia jibi na habali yanga sahihi kisayanse?
“Bo, Sayansi Jipatana na Bibilia?” (Makala jejibi mu ntandau)
Gabi mambu bo gagatabiliwi kuhusu “masoba ga mwiso”?
“Mambu 6 Gagatabiliwi Mmbibilia Gagatimi Sajenu” (Mnara wa Mlinzi, Mei 1, 2011)
Libola jinsi unabii gwa Bibilia kuhusu Miliki juku Ugiriki hegutimizwi.
Linga jinsi unabii gwa Bibilia hegwabadilisha maoni muhimu gaka mwanalomi hajo.
^ ekichweka 9 Unabii gujege nkati ujumbi kuhuma kuka Mungu kuhusu wakati goguhika.
^ ekichweka 25 K.W.K. jimaanisha “Kabla ja Wakati gwa Kawaida,” na W.K. jimaanisha “Wakati gwa Kawaida.”
