Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

Iroij Bõtata eo an Jehovah im Ailiñ in Anij

Iroij Bõtata eo an Jehovah im Ailiñ in Anij

Iroij Bõtata eo an Jehovah im Ailiñ in Anij

“Am, O Jeova, lapen, im kajur, im maroñ, im aibujuij, im anjo, im utiejen . . . Am ailiñ eo, O Jeova.” ​​—1 KRONIKEL 29:⁠11.

1. Etke Jehovah ej tellokin bõk Iroij Bõtata eo ijoko otemjej?

 “JEOVA e ar likit tron eo An ilo lõñ ko; im ailiñ in kiñ eo An e iroij ion aolep.” (Sam 103:​19) Nan kein an ri jeje sam rar kalikar mol eo kin maroñ in Iroij. Ri Kõmanman eo, Jehovah Anij, ej tellokin bwe en bõk Iroij eo Ekajur Bõtata ijoko otemjej.

2. Ewi wãwen an kar Daniel kamelele kin wãwen dolul eo an Jehovah ilañ?

2 Emol, ñan an juõn maroñ jerbale maroñ in iroij eo an, ej aikwij wõr armij ro ej iroij ioir. Ilo jinoin, Jehovah ear kwalok an Iroij ion jitõb ro ear kõmanmani​​—mokta, nejin eo ear make keotak im tokelik enjel ran. (Dri Kolosse 1:​15-​17) Tokelik, ilo tõre eo an ri kanan Daniel, ear lo jidikin iroij eo an Jehovah ilañ im men ko ie. Ear ba: “Ke iar reilok wõt, iar lo air kellajrak jet tron. Juõn eo ekar mour indrio ear jijet ion juõn ian tron ko. . . . Eor juõn million [enjel ro] ijo, ro rej jerbal ñõne, im bar jibuki million [enjel ro] rar jutak iman mejen.” (Daniel 7:​9,10) Iumin elõñ billion yiõ ko Jehovah ear jerbal einwõt Iroij Bõtata ion family in jitõb ro nejin relap im rekwon, me rar “jerbal ñõne” ñan kõmanman ankil an.​​—Sam 103:​20, 21.

3. Ewi wãwen iroij bõtata eo an Jehovah ear laplok im koba men ko ijoko otemjej ilañ?

3 Tokelik, Jehovah ear kalaplok iroij eo an ke ear kõmanman men ko ijoko otemjej ilañ, ekoba lal in. (Job 38:​4, 7) Ñe juõn armij ej reiliñlok ñan lañ, joñan an kon im jejjet makitkit ko an men ko ilañ, ej einwõt ñe rejjab aikwij jabdewõt ñan tel ir. Bõtab, ri jeje sam eo ear ba: “E [Jehovah] ar kaiñi inem emwij kõmõnmõn ir. E ar bareinwõt kabini ñõn in drio im in drio. E ar kõmõn kien eo e jamin joko.” (Sam 148:​5, 6) Ien otemjej, Jehovah ear jerbale iroij bõtata eo an ñan tel, kakien, im lolorjake makitkit ko an dolul in jitõb ro im men ko otemjej ilañ.​​—Nihimaia 9:⁠6.

4. Ewi wãwen Jehovah ej jerbale iroij bõtata eo an ion armij ro?

4 Ke Jehovah ear kõmanman armij ro ruo mokta, Anij ear jerbale iroij bõtata eo an ilo bar juõn wãwen. Ijellokin an lelok men otemjej armij rar aikwiji ñan mour ilo juõn wãwen ekajuburu im ewõr unin, Jehovah ear kamaroñ ir ñan iroij ion menin mour ko ion lal​​—ear kamaroñ ir ñan bõk jerbal in tel. (Jenesis 1:​26-​28; 2:​8, 9) Kin men in, ej alikar bwe Anij ejjab iroij wõt ilo juõn wãwen ejoij im ewõr tokjen ñan ro jet, ak ej bareinwõt kautiej ro rej bed iumin iroij eo an. Toan wot an Adam im Eve kar kõttãik ir make iumin iroij bõtata eo an Jehovah, ear bed imair kejatdikdik eo kin mour indio ilo juõn paradise ion lal.​​—Jenesis 2:​15-​17.

5. Ewi wãwen kwomaroñ kamelele kin wãwen an Jehovah jerbale iroij bõtata eo an?

5 Ta men ko jemaroñ katak jen men kein? Mokta, Jehovah ear kajerbale iroij bõtata eo an ien otemjej ion men in kõmanman ko an. Kein karuo, iroij eo an Anij ej emõn im ej kautiej ro rej bed iumin iroij eo an. Eliktata, ad bokake im rejetake wãwen iroij eo an Anij enaj bõktok juburu im lañliñ ñan indio. Eñin unin King David ilo ailiñ in Israel eo etto ear ba: “Am, O Jeova, lapen, im kajur, im maroñ, im aibujuij, im anjo, im utiejen: bwe aolepen men ko ilo lõñ im ilo lõl, Am; Am ailiñ eo, O Jeova, im Kwoj utiej im einwõt bõran men otemjej.”​​—1 Kronikel 29:⁠11.

Unin Ailiñ in Anij Ej Juõn Men in Aikwij

6. Ta kadkad eo ikõtan iroij bõtata eo an Anij im Ailiñ eo an?

6 Kinke Jehovah, Iroij Bõtata eo an Ijoko Otemjej eo, ear jerbale kajur im utiej eo an ien otemjej, etke ewõr juõn aikwij kin Ailiñ eo an Anij? Juõn iroij ekkã an jerbale maroñ eo an ikijen juõn dolul emwij an kajutake ion ro rej bed iumin iroij eo an. Kin men in, Ailiñ eo an Anij, ej juõn wãwen ej jerbale iroij bõtata eo an ñan menin kõmanman ko an, juõn dolul me Anij enaj kajerbale ñan kajejjet iroij eo an.

7. Ta unin an kar Jehovah kajutak juõn wãwen ekãl kin iroij bõtata eo an?

7 Jehovah ear kwalok iroij bõtata eo an ilo kajjo wãwen ko im ilo ien ko reoktak jen don. Ke juõn men ekãl ear walok, ear kajutak bar juõn wãwen ñan kwalok iroij bõtata eo an. Men in ear walok ke juõn ri jumae jen ibwiljin jitõb ro nejin Anij, Satan, ear lo tõbrak ilo an kareel Adam im Eve ñan air jumaik iroij bõtata eo an Jehovah. Jumae in ear juõn aitwerõk nae iroij bõtata eo an Anij. Ilo wãwen et? Ke ear ba ñan Eve bwe ‘e jamin mij otem mij’ elañe ear mõñã jen leen wijki eo, Satan ear ba ilo ittino bwe Jehovah ear jab kwalok mol, inem rar jab maroñ liki e. Satan ear bareinwõt jiroñ Eve: “Anij E jela, bwe ilo ran eo komij mõña jen e, inem mejemiro re naj bellok, im kom naj einwõt anij rõn kin ami jela emõn im nana.” Ilo juõn wãwen Satan ear ba bwe Adam im Eve rar maroñ bõk juõn mour emõnlok ikijen air kajekdon kien Anij im kamakelok iair jen e. (Jenesis 3:​1-6) Men in kar juõn aitwerõk ekajju nae jimwe in iroij eo an Anij. Ta eo Jehovah en kar kõmmane?

8, 9. (a) Ewi wãwen juõn iroij emaroñ kamadmõde abañ eo kin jumae eo ilo ailiñ eo an? (b) Ewi wãwen Jehovah ear emmakit ñan jumae eo ear walok ilo jikin kallip in Eden?

8 Ñe juõn jumae ej walok ilo ailiñ eo an juõn iroij, ta eo jej kõtmene bwe enaj kõmmane? Ro rejelã bwebwenato ko etto rej kememej jet ien rot kein. Jen an kajekdon abañ eo, ekkã an iroij eo​​—meñe elap an joij​​—enaj ekajet nae ri jumae ro, im ba bwe ewõr rueir kin air jab tiljek ñan ailiñ eo air. Inem iroij eo enaj kamaroñ juõn bwe en jibwe ak anjo ion kumi in jumae eo im kajeblak ainemõn. Eindein, Jehovah ear kwalok an maroñ kamadmõde wãwen eo ke ear mõkaj im ekajete ri jumae ro. Ear beek bwe Adam im Eve rar jab tellokin bõk mour indio, im Ear kadiojlok ir jen jikin kallip in Eden.​​—Jenesis 3:​16-​19, 22-​24.

9 Ke ear kwalok ekajet eo an nae Satan, Jehovah ear kwalok kin iroij bõtata eo an ilo juõn wãwen ekãl, juõn wãwen me enaj kajeblaktok ainemõn im burukuk ilo aolepen ailiñ eo an. Ñan Satan, Jehovah ear ba: “I naj likit kijirãt ikõtam im kõra eo, im ikõtan ineõm im inen: e naj kokkure bõrõm, a kwo naj kokkure jimwin neen.” (Jenesis 3:​15) Inem, Jehovah ear kwalok bwe kar karõk eo an ñan kamaroñ juõn “ine” ñan kokkure Satan im kumi eo an im enaj kamole jimwe in iroij bõtata eo An.​​—Sam 2:​7-9; 110:​1, 2.

10. (a) Ine eo ear jejjet kitien ibben wõn? (b) Ta eo Paul ear ba kin jejjet in kitien kanan eo moktata?

10 Ine in kallimur eo ear jejjet kitien ibben Jesus Christ, ekoba juõn kumi ejej uan me enaj iroij ibben. Rej ibben don ilo air ejaake Ailiñ in Messiah eo an Anij. (Daniel 7:​13, 14, 27; Matu 19:28; Luk 12:32; 22:​28-​30) Bõtab, ilo jinoin, men kein aolep rar jab kwalok kake ilo mõkaj. Ilo mol, jejjet in kitien kanan eo moktata ear bedwõt im juõn “mol eo ettino im eto an kar nojak ilo tõre ko mokta.” (Dri Rom 16:​25) Iumin elõñ buki yiõ ko, ro retiljek rar kijororetok ien eo enaj kwalok kin “mol eo ettino” im jejjet in kitien kanan eo moktata ñan kaibujuij iroij bõtata eo an Jehovah.​​—Dri Rom 8:​19-​21.

Kar Kalikarlok “Mol Eo Ettino” Jidik kin Jidik

11. Ta eo Jehovah ear kwalok kake ñan Abraham?

11 Ke ien ear motlok, jidik kin jidik Jehovah ear kalikarlok jet men ko kin “men eo etino an ailiñ in Anij.” (Mark 4:​11) Ibwiljin ro me Jehovah ear beek ñan kwalok men kein kar Abraham, me Bible eo ear naetan “jeran Anij.” (Jemes 2:​23) Jehovah ear kallimur ñan Abraham bwe E naj kõmman ‘bwijin bwe en lap.’ Tokelik, Anij ear bar kwalok ñan Abraham: “Kiñ ro re naj walok jen kwe” im “ilo ineõm dri ailiñ otemjej i lõl re naj jerammõn.”​​—Jenesis 12:​2, 3; 17:6; 22:​17, 18.

12. Ilo wãwen et inen Satan ear alikar elikin ien Ibwijleplep eo?

12 Ilo ien eo an Abraham, armij ro rar kajeoñ joñan wõt air maroñ ñan iroij im kajur ion ro jet. Ñan wanjoñok, ikijen Nimrod, jibwin Noah, Bible eo ej ba kin e: “E jino juõn dri kajur ion lol. E juõn dri kakiruru e kajur iman mejen Jeova.” (Jenesis 10:​8, 9) Alikar, Nimrod im bar ro jet me rar kairoij ir make rar jerbal iumin pein Satan. Iroij rein im ro rar rejetake ir rar erom mõttan ine eo an Satan.​​—1 Jon 5:​19.

13. Ta eo Jehovah ear kanan kake ikijen Jacob?

13 Meñe Satan elap an kate ñan kajutak iroij ro ion lal, karõk eo an Jehovah ej wõnmanlok wõt. Ikijen Jacob jibwin Abraham, Jehovah ear kalikar: “Septer e jamin ilok jen Juda, ak jokwõnõn iroij jen ikõtan neen, ñõn ien Shailo ej itok; im armij rõn re naj bokake.” (Jenesis 49:​10) Nan eo “Shailo” ej melelen “Eo Ej An; E Eo Ej An.” Inem, kanan kein rar kalikar bwe eo me ewõr an maroñ enaj kar itok im bõk “septer,” eo ak maroñ in iroij, im “jokwõnõn iroij,” ion “armij rõn,” ak armij ro otemjej. Kar wõn E?

“Ñõn Ien Shailo Ej Itok”

14. Ta bujen eo Jehovah ear kõmmane ibben David?

14 Ian ro ilo bwijin Judah, armij eo moktata Jehovah ear kãlete bwe en king ion ro don kar shepherd eo David, nejin Jesse. a (1 Samuel 16:​1-​13) Meñe ear jerawiwi im kõmõn bwid ko, Jehovah ear mõnõnõ ibben David kin an tiljek ñan iroij bõtata eo An. Ñan an kalikarlok kanan eo moktata kar walok ilo Eden, Jehovah ear kõmman juõn bujen ibben David, ilo an ba: “I naj kajutõk ineõm elikõm, eo e naj walok jen ibõm, im I naj kabin ailiñ eo an.” Kanan in en kar aikwij kitibuj ro nejin David, Solomon eo ear binej jenkwon, im bar ro jet kinke bujen eo ear kwalok: “I naj kabin tron in ailiñ eo an ñõn in drio.” Bujen in ibben David ear kalikar bwe ‘ine’ in Ailiñ eo kar kallimur kake enaj itok jen line eo an David.​​—2 Samuel 7:​12, 13.

15. Etke jemaroñ watõk ailiñ in Judah einwõt juõn eo ej annañelok Ailiñ in Anij?

15 David ear jinoin line in king ro, me priest eo eutiej ear kabit ir kin oil ekwojarjar. Kin men in, jemaroñ naetan king rein einwõt ri kabit ro, ak messiah ro. (1 Samuel 16:13; 2 Samuel 2:4; 5:3; 1 Kiñ Ro 1:​39) Ilo kõkkar rar jijet ion throne eo an Jehovah im rar iroij einwõt king ro ñan Jehovah ilo Jerusalem. (2 Kronikel 9:⁠8) Ilo juõn wãwen, ailiñ in Judah ear annañelok Ailiñ eo an Anij, juõn wãwen ñan kwalok kin iroij bõtata eo an Jehovah.

16. Kar ta tokjen ko rar walok kin iroij eo an king ro ilo Judah?

16 Ke king eo im armij ro jimor rar kõttãik ir iumin iroij bõtata eo an Jehovah, rar lañliñ kin kejbãrok im kajerammõn ko An. Ilo ien iroij eo an Solomon ear kanuij lap ainemõn im jerammõn. Men in ear kwalok joñan an naj lap ainemõn iumin Ailiñ eo an Anij ilo ien eo Satan enaj jako im naj kamol an jimwe iroij bõtata eo an Jehovah. (1 Kiñ Ro 4:​20, 25) Ekaburomõjmõj, bwe elõñ king ro ilo line eo an David rar jab bokake kien ko an Jehovah im armij ro ie rar bo ilo air kabuñ ñan ekjap im mour etton. Eliktata, Jehovah ear kõtlok bwe Ri Babylon ro ren kokkure ailiñ eo ilo 607 B.C.E. Ear einwõt ñe Satan ear lo tõbrak ñan katton iroij eo an Jehovah.

17. Meñe ear buñ ailiñ eo an David, ta eo ej kwalok bwe Jehovah ear jerbale wõt iroij bõtata eo an?

17 Buñ eo an ailiñ in David​​—im buñ eo mokta kin ailiñ eo itu-eañ in Israel​​—rar kein kamol, jab kin likjap eo kin iroij bõtata eo an Jehovah, ak kin tokjen ko renana rej walok kin kilan Satan im kin an armij kamakelok iair jen Anij. (Jabõn Kennan Ko 16:25; Jeremiah 10:​23) Ñan kwalok bwe iroij bõtata eo an ear jerbal wõt, Jehovah ear keañ ikijen ri kanan Ezekiel: “Utik crown ne am im nuknuk ne koran bõram. . . . Jorrãn! Jorrãn! Aet inaj kejorrãn jikin kwelok eo am. Bõtab men in eban kijer in walok ñõn ñe eo iar kãlete bwe en kaje jikin kwelok eo ej itok. Inaj lelok jikin kwelok in ñõne.” (Ezekiel 21:​26, 27) Nan kein rej kwalok bwe “ine” in kallimur, eo Anij ekar “kãlete,” ejañin kar itok im ear jitõñlok ñan juõn ien ej itok wõt.

18. Enjel Gabriel ear kejelãik Mary kin ta?

18 Jen wõnmanlok ñan yiõ eo 2 B.C.E. Anij ear jilkinlok enjel Gabriel ñan Mary, juõn virgin ilo Nazareth, juõn bukwon ilo Galilee ilo itu-eañ in Palestine. Ear kejelã: “Lo, kwo naj bõroro, im kemour nejõm man, im kwo naj likit etan Jisõs. E naj laplap, im naj naetan Nejin Eo Eutiejtata: im Iroij Anij e naj lelok ñõn E tron eo an Devid jemen: Im E naj iroij ion imõn Jekõb in drio: im ailiñ eo An e jamin jemlok in drio.”​​—Luk 1:​31-​33.

19. Ikijen ien eo ta men ko rekairujruj rar ebaktok?

19 Inem, ien eo ñan kwalok melele eo kin “men eo etino” ear ebak ñan an alikar. Eo elaptata ilo “ine” in kallimur eo ear bojak in walok. (Dri Galetia 4:4; 1 Timote 3:​16) Satan enaj kokkure jimwin neen. Ak “ine” in, enaj kokkure bõran Satan, ilo an kajemlok aolep jerbal ko an im ro mõttan. Bareinwõt ine eo enaj kwalok mol eo ikijen Ailiñ in Anij, bwe enaj kajimweik aolep jorrãn ko Satan ear kõmmani, im enaj kamol jimwe in iroij bõtata eo an Anij. (Dri Hibru 2:​14; 1 Jon 3:⁠8) Ewi wãwen Jesus enaj kõtõbrak men in? Ta joñok eo Jesus ear likit ibbed ñan ad anõke? Jenaj lo uak ko ilo katak in tok juõn.

[Kamelele eo itulal]

a Saul, eo Anij ear kãlete moktata ñan an iroij ion Israel, ear itok jen bwijin Benjamin.​​—1 Samuel 9:​15, 16; 10:⁠1.

Kwomaroñ Ke Kamelele?

• Etke Jehovah ej tellokin bõk Iroij Bõtata ijoko otemjej?

• Etke Jehovah ear karõk ñan kajutak Ailiñ eo?

• Ewi wãwen Jehovah ear jidik kin jidik kalikarlok “men eo etino”?

• Ta eo ej kwalok bwe Jehovah ear jerbale wõt iroij bõtata eo an meñe ailiñ eo an David ear buñ?

[Kajitõk ko ñan katak]

[Pija ilo page 5]

Ta eo Jehovah ear kanan kake ikijen Abraham?

[Pija ilo page 7]

Etke buñ eo an Ailiñ in David ear jab kwalok likjap ilo iroij bõtata eo an Jehovah?